Бүгін, 1 желтоқсан күні Елбасы – Жоғарғы Бас Қолбасшы Нұрсұлтан Назарбаев Астанада еліміздің тарихындағы тұңғыш Қазақстан Республикасы Қарулы күштерінің Әскери-тарихи музейін ашты.

Құрметті астаналықтар және қала қонақтары!

Сіздерді 1 желтоқсан — Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті күнімен шын жүректен құттықтаймын!

Өмірінде көп кітап оқымаған, оқысада бірен-сараңын қарап бірнәрселерді түйген, жартысын алып, керек емесін тастаған адам саған бірнәрсе айта алады деп ойлайсың ба? Иә, әрине, дәл қазіргі қоғам «попугайға»да микрофонды беріп, сөйлетіп қоятын заман

Қазіргі заманда қыз баланың араласпайтын шаруасы жоқ. Әмбебап болғаннан ешкім зардап шекпеген шығар, енді. Сол себепті ара-арасында футболға да қызығамыз. Сіздерге ескіріп кеткен жаңалықпен бөліспекпін. Шамамен 1 ай бұрын, үй тапсырмасы ретінде, республикалық деңгейде жүлделі орын алған бір спортшыдан сұқбат алу керек болды. Бәріміз жанталасып іздей бастадық. Сөйтіп, менің кейіпкерім кім болды? Қызық болса, сұқбатыма көз жүгіртіп өтіңіз! ^=^

Шыңғыс Есенаманов — «Тұлпар» футбол командасының бұрынғы капитаны, Қазақстан құрамасының вице-капитаны, қазір "Қайрат" мини-футбол клубының ойыншысы. 2012 жылы маусымның ең үздік ойыншысы атанып, араға үш жыл салғаннан кейін қайтадан осы номинацияның жеңімпазы болды.
— Шыңғыс, естуімше, сіз Қазтұтынуодағы Қарағанды Экономикалық Университетінің (КЭУК) түлегісіз. Не себепті қаржыгер емес, футболист болуды таңдаңыз?
— Балалық шақтан бері футболға құмармын. Қарапайым балалар сияқты алаңдарда ойнап жүрдім. Ақырында қалай кәсіби спортшыға айналып кеткенімді білмей қалдым. Қазір футболсыз өмір, өмір емес. Ол — өмірімнің үлкен бір бөлшегі.
— Қазір физиотерапиялық ем қабылдап жүрсіз. Инстаграм парақшаңызда «аздаған жарақат алдым» дегенсіз. Қашан және қалай жарақат алып жүрсіз? Қандай жағдаяттарда?
— Бізде енді онсыз болмайды. Көбіне дайындықтар мен жарыстардан аламыз. Иә, шынымен ем қабылдап жүрмін. Жаттығу кезінде аздап буындарымды зақымдап алдым. Қазір, шүкір, бәрі жақсы. Жаттығуларға да бәріне қатыса аламын.
— Ең бастысы — денсаулық! Сізге тезірек жазылуыңызға тілектеспін. Жазда маусымның ең үздік ойыншысы атаныпсыз. Құттықтаймын! Бұл сүйінші хабармен sport.kz интернет-порталымен бөлісіпсіз. Сонда «Хочется что-нибудь выиграть» дегенсіз, ойға алған мақсатыңызға жеттіңіз бе?
— Рақмет, бұл тосын жаңалықтардың бірі еді. Иә, іштей сездім. Бірақ осы маусымның ең үздік ойыншысы болатынымды естігенде қуанып кеттім. Жоқ, әлі армандаған мақсатыма тек шындалудамын. Бар ынтамды салып, болашақта жүзеге асырсам, нұр істіне нұр болар еді. Бәрі өз уақытымымен болады. (жымиды)
— Сонда қандай арманға шындалудасыз?
— Менің арманым Қазақстанның чемпионы болу. Негізі, егер Бразилияға ұтылып қалмағанда, бәрі оңай болушы еді. Бірақ ештен кеш жақсы демекші. Әлі талай жеңісті күндерімізді көп болатына сенемін!
-Білуімше, сізде екі кішкентай ұлдарыңыз бар. Болашақта оларды Қазақстан құрамасының ойыншылары ретінде көре аламыз ба?
— (Езу тартып, күлді) Иә, ұлдарым бар. Негізі қалай жауап берерімді білмей тұрмын. Себебі, үлкен ұлым боксты жақсы көреді. Кішкентайым, әлі ештеңеге қызықпайды. (жымиды) Бірақ әлбетте олардың футболист болғандарын қалаймын. Егер басқа спортқа қызықса да қарсы болмаймын.Олардың қалауы бәрнен маңыздырақ.
— Әлбетте, балалардың орны әрқашан бөлек болған, ғаламторда бір қызық пікірге көзім шалынды. Осы пікірге қалай жауап берер едіңіз?

— Енді бұл жерде ешкімді кінәлауға болмайды. Себебі егер Тұлпарда бұрынғы ойыншылар қала берсе, жастар не істейді? Талай талантты жас футболшылар бар. Оларға да өздерін көрсетуге мүмкіндік беруіміз керек.
— Сізбен толық келісем, ал енді Тұлпардан кеткеннен кейін қазіргі жаңа тобыңызбен қарым-қатынастарыңыз түзу ме?
— Аллаға шүкір, бәрі де жақсы. Олардың іштерінде де Қарағандының адамдары бар. Бір-бірімізді қолдап жүреміз. Басында аздап қиын болса, қазір бір отбасының балаларындаймыз.
— Кейде бәрін тастап кеткіңіз келеді ме?
— Пенде болған соң әр түрлі жағдайларға тап боламыз, бірақ ешқашан өмір бойы жиған-тергенімді тастап кетуге дайын емеспін. Ондай күндерім болмады десем де болады.
— Ал, енді, ең соңғы сұрағым. Шетелде болған ең қызық, ыстық естеліктеріңізбен бөлісе кетсеңіз.
— Футболдың арқасында көптеген елдерді араладым. Бір қызығы оларды бөліп жармаймын, өткізген әр сәтім ыстық естеліктерге толы. Әр ойыншыға ең бастысы — туған еліне жеңіспен оралу. Бұл ұмытылмас шақ. Міне, осы ойындардың арқасында қызықты жайттарға кезігіп жүреміз. (Күлді)
Шыңғыс, алтын уақытыңызды бөліп, сұқбат бергеніңіз үшін мың да бір алғыс! Бұл алғашқы сұқбат емес деп сенемін. Болашақта ойға алған армандарыңыз орындала берсін! Амандықта жолығайық!
P.S.: Шыңғысты тек футболист ретінде танитынмын. Оның өзі сырттай ғана. Ал, сұқбатасудан кейін, ойым мүлдем өзгерді. Бір ескеріп кететіні спортшылар тұйық болып келеді. Менің кейіпкерім іштегі бар ойын жасырмай ақтарып салды. Сұрақтарыма толық жауап берді. Көпшілігіне ойнау шеберлігімен көзге түссе, мен оны қамқор әке, адамгершілігі мол, өте қарапайым адамның бейнесінде тани білдім.

Қашып келеміз… жоқ! Турасын айтқанда бас ауған жаққа босып келеміз. Арқадан соққан ызғар жел жүруімізге көмектесіп-ақ тұр. Сүйекті тесер суық күн қыстың жақындағанын аңғартуда. Жол бойы бірімізге біріміз жақ ашпадық. Бізіміз сол әкемнің інісі

Жаңбыр астында тұрғанның өз мәнәсі бар шығар, бірақ, мына тұрысым өзіме жақпаны рас.
Ойда жоқ жерден:
-Кім боласыз?-деп сұрап қалса.
-Жергілікті газеттің штаттан тыс фотографы боламын,-деп құтыламын.
-Осы күнге дейін штаттан тыс фотографы болсаңыз негізгі табыс әкелетін жұмысыңыз не болғаны?, -деп ешкім сұрамапты. Осылайша негізгі жұмысым жайлы айтып, түсіндірмей-ақ «фотограф», «фототілші» атанып жүре беремін.
Жасың үлкейген сайын, ойыңдағы сөзді емес, аузыңнан күткен сөзді шығаруға мәжбүрсің. Сондықтанда әңгіме айтқанда ғибратты сөзді қосасың.
Жан-жаққа қарап көз қандырып, дүниенің көп бөлігін білдім-ау деген жасқа жетсеңде бірдеңе байқап, бағалап өткен-кеткенмен салыстырып жүресің.
Бағана, автобуста келе жатқанда баланы байқап қалдым. Таныс біреудің баласы емес. Осы заманның қалада туып-өскен қазақ балаларының бірі. Құрдастарына қарағанда қарапайым киініпті. Сырт киімінде қара-көк түсі басым. Үстінде ұзындығы орташа күртікше, белтұста белдігі бар. Басында ағылшын қалпағы. Жұқа иленген бұлғарыдан тігілген. Маңдайын және төбесін ғана жабады. Қарақұсы ашық. Оның есесіне күн қақышы үлкен. Қара күзде күн көзге түспеседе мына бас киімінің сән үлгісі осындай.
Жейденің ақ жағасының астынан көкшіл галстук байқалады. Яғни, балалар ұйымының мүшесі. Мойынға байланған көкшіл галстук оған антпен бекітілген міндет жүктелгенін білдіреді. Сол бір кезде менде осындай балалар ұйымына мүше болғанда ант бергенмін:

«Отанымды қадірлеймін. Ата-анамның және ұйым басшыларының тапсырмаларын орындаймын. Әлсіздерге көмектесемін… т с.с.»

Осындай ант қабылдағандағы бет-жүзін елестетіп көрдім. Ойға батып күңіреген емес, жан-жағын шолып жадыраған емес…
Әдетте…
-Болашағы бар, ең болмағанда мемлекеттік қызметкер болады,- деген сыбыс естілер еді.
Уақыт өттті. Ант берген балалар азамат болып өсті. Сол кезде күтпеген жерден домбырасын күңгірлеткен ақын сөзі сан ұрындырмасқа кім кепіл?

«Ант бергендердің барлығы анттарына берік болса!
Үкілеп, көзтигеннен сақтандырғандары озат болса!»

Домбыраның күңгірлеген дуысы бәсеңдеп алыстай берді. Жаңбырдың құлақты бітеген шуы басылып, жаңбыр толасып, тамшылары сирей түсті. Құлаққа таныс мелодия ырғағы жетті. Оған ілесіп жас әнші әнін шырқауда.
Мерекелік күн жаңбырлы күнге қарамасан аталып өтуде. Дәстүр бойынша ортаңғы алаңға сахна орнатылды, дәстүр бойынша сахна алдында халық жиналды. Жиналған халықты танып тұрмын, дәстүр бойынша… Көбі студент. Үлкен-кішілі кәсіподақ ұйымның мүшелері. Ересек, дәлірірек айтқанда денелері кесек азаматтар мен азаматшылар. Бұлар жеке тұрады, оның қимылын байқап, баққан бір топ қызметкерлері не сол немесе оң жағынан шығып оның көзіне көрініп қояды. Бастығын баққандар. Мұндай қылықтары үшін оларды сөге алмайсың. Бастығыңа жақпасаң күнің жоқ. Одан кейін әр түрлі әкімшілікте ұсақ-түйек қызметтегі қыз-келіншектердің тобын бірден аңғарылады. Жұқа сырт киім астында костюм-көйлек. Арасында костюм-шалбар киген біраз жігіттерді кездестіресің. Олар қалайша тез жиналып, көзге түскен соң, дәл солай көзалдынан ғайып болады. Ана жерде, мына жерде жеке-жеке тұрған полиция қызметкері байқалады. Жабық жасыл түсті плащ иықтарынан тік түсіп, күлпәрәсі фружкаларын ұшбұрыш жасап жауып тұр.


Байк «чоппер» (мотоциклдің түрі)

Велосипед мінген бозбала көрмендер қатарын толықтырды. Ауа-райына сәйкес киініпті, өзін емін-еркін сезінеді. Жауынды елемейді. Велосипеді чоппер мотоциклі тектес. Велосипед рамасы, дөңгелектері кішкене. Рулі велосипедші бойына сәйкес биік көтерілген, орындығы болса керсінше өте аласа орнатылған. Алаңдағы концерт ол үшін велоакробатика жаттығуларының арасындағы үлкен музыкалық үзіліс сыңайлы…
-Өтіп жатқан өмір, -ішкі ойым сыртыма шығып үлгерді. Фотоаппарат қаншалықты кең форматты, болсын. Фотосурет тек мына өмірдің, өте кішкене бөлігін қамтиды. Суық өтті, сыз өтті дегенде түшкіріп жібердім, бір емес бірнеше рет.
-Әпчуууу!, әәәә, әпппчууу!, -көз ашып, көзден тамшы шықты. Бір жерден оқығанмын:
-Адам түшкірген шақта сол мезетте талып түскендей болады.- деп. Шын мәнінде де солай.
-Сау болыңыз!
-Әпчуууу!
-Сау болыңыз!
Қайсы уақытта қасыма келіп, қол шатырының астына алған бикешті байқамай қалыппын. Оң қолында ұстаған шатыры салмағын басып, белін майыстырып тұр, сол жақ қолында полиэтилен плащ.
Жұқа полиэтилен плащты қалқалап соның астынан фотосурет түсіріп тұрғанмын. Түшкіргенімде плащка ие болмаппын. Жел оны үстімнен ұшырып тура бикештің қолына түсіріпті.
Ол мені, мен оны сырттан танитынмын.
Бикешті осындай жиында және жергілікті газет редакциясында кездестіретінмін. Бикеш деп еркелетіп айтқаным, әйтпесе білегі жуан келіннің жасына жеткен қыз. Бикеш демей мадам десем дұрыс, ұстанымы кинода көрсетілетін патша заманындағы балаларды тәрбиелеу үшін алынған шет елдік тәрбиеші әйелге ұқсас. Қазақша сөйлесең түсінеді. Бірақ қазақша сөйлегісі келмейді.
Әрі қарай әңгіме барысында сізді және өзімді шатастырмай оны «бикеш» деп атай берейін.
-Сау бо-лы-н(ң -айтылмайды)ыз, будьте здоровы!
-Добрый день!, -дедім, фотоаппаратты арнаулы сөмкесіне салып жатып.
-Вот Ваш плащ, -деп қолыма ұстатты.
-Спасибо. Больше не понадобится. Пользуюсь, чтобы фотоаппарат защитить от влаги.
-Не солнечный день, работать надо!
-Вы правы!
-Я, свою работу выполнила, можно и домой.
Осындай байланыспайтын үзіктерден тұратын диаглогымыз жалғаса берді. Мен болсам бикештің қолындағы шатырды өз қолыма алып, қасында еріп келемін. Көше бойына шығыппыз. Диалогта мән жоқ. Не туралы сөйлескеніміз есте қалмапты.
Аяққа киген тұмсығы үшкір қызыл туфлиі ана-мына арықты аттау үшін немесе су кешкенге әдейлеп бейімделмеген сыңайлы. Қуаныштың бәрі туфли үшінде. Көзалдымда үштері кезек-кезек алмасады. Бұл тек үші, жалғасы оданда қызық дегендей қыдыққа тиеді. Дегемен бикеште шарм бар.
-Киген киім үлгісінде әлде бетін әрлеп сылаған косметикасында ма? Әйтеуір өзіне көңіл бөлгізіп тартып тұрады. Еркек заты қатты тас емес, сондықтан, іштегі қиял өзіне ерік бергенді қалап:
-Қызыл баумен түйілген шашы тарқатылса толқитындай…
-Жә, жә тоқтат, -деп дер кезде ішкі тежегіш іске қосылды.
Қазір дәмханада отырмыз. Бикеш тапсырыс беріп үлгеріпті. Былайша өмірде, санап көрсем, маған, дәмханада және тегін тағам дәмін таттырған бикеш саны көп болмапты. Қайсымыз аңшымыз, қайсымыз аңшы қолына түсуі тиіс олжамыз?
Бикеш ештеңені білдіртпей, сездірмегендей өз әңгімесін орыс тілінде айтуда, арасында мені әңгімеге тартады:
-Дәрігер болсам маған жарасар ма? Қалай ойлайсыз?
-Жарасады деп ойлаймын. Сізден жақсы дәрігер шығуы әбден мүмкін. Маска үстінен әдемі көздеріңізбен пациенттіңізе қарап, оған көз жылуын сыйлар едіңіз.
-Дәрігер болмай қалдық. Тұрмыс құрудыңда жолы болмады. Күйеуге шығуға шақырды. Өткен аптада апайымның үйіне қонаққа бардым. Бүгінгі күндей жауынды күн. Терезеден үйдің сыртқы ауласына қарадым. Бір-бірін тіреген, бірге кәрілікті қарсы алған көп жыл оттасқан жұп кетіп барады. Бір уақытта терезе алдына екі көгершін бір-бірімен жарыса қонып, сосын қарт жұптың үстін басып ұшып көрінбей кетті. Жайдан-жай қарт жұпты бақылап тұрғанымда көгершін жұбы ұшып келмегені анық. Тағдыр маған осылайша белгі беріп тұр, -деп сөз кезегін маған берді.
Қазіргі жағдай, кафедегі отырысым, көрінісі нашар спектакль қойлымында ойнаған актер жағдайындай. Әрі қарай көнсем спектакль соңындағы шымылдық жағдайыма жеңілдік әкелмес. Қазіргі ролім үшін іштегі "ұят" есеп сұрап, мазалай бастады. Жоқ, өзімді "ұят" алдында ақтап болдым. Онсызда өмірде біле тұра жіберген қателіктерім жетеді. Соның санын бірге артырғанға құлқым жоқ. Салқын, салмақты дауыспен орыс тілінде:
-Білсеңіз, біреудің бақытың ұрлап бақытты боламайсыз.
Сценадағы көңіл-күй бірден өзгерді. Қазір үстел басында кездейсоқ, алғаш бір-бірін көрген еркек және әйел отыр. Шындығы сол. Осы күйге түспей тұрып жүріп-тұрысымыз, отырғанымыз соқыр құмарлық айырған бас-көзсіздік. Оны бикеште түсінді.
Бір-екі секундтық үнсіздікті бикеш бұзды, орыс тілінде:
-Асығыспын, тезірек үйге оралу қажетпін, -деп жинала бастады. Менде бірге жиналып жатып:
-Аялдамаға дейін шығарып тастаймын.
-Жоқ, сіз басқа жаққа барасыз. Шығарып салудың қажеті жоқ.
Осыдан кейін екеуіміз кафеден бірге шықтық, бикеш болса аяғын тез-тез басып кете берді.
Бір жұмдан кейін. Оңаша кездесу іздегенде таппайтын жердің бірінде жауынды күнде кездескен бикешкеті кездестірдім.
Қабырға бойымен жиналған қораптар екі ғимаратты жалғастырған дәлізді тарылытыпты. Қарама-қарсы келген адам бір-біріне жол бермесе соқтыспай өтпейді. Соны пайдаланып бикештің жолын бөгедімде:
-Сізден ұялып жүрмін. Өткенде кафэге сіз шақырдыңыз. Сізге қарыз болып қалдым. Кафэге жүріңіз. Түс мезеті жақын. Түскі асты бірге ішейік.
Бикеш орыс тілінде:
-Сіз үйлененген адамсыз. Менің басым болса бос. Сыртымыздан көрген жаман ойлап қалады, -деп жүре берді.
Тағы бір жұма өтті.
Осы жолы газет редакциясындағы бос үстелдің басына отырып, ноутбугімді үстіне қойып ішіне жазылған фотосуреттерді көрмекші болдым. Орыс тілінде таныс дауыс:
-Сәлеметсізбе, маған көмектесіп жіберіңізші.
Осы жолы ешқандай артық немесе кем ойсыз өмірімде менімен үшінші рет тіл қатып тұрған бикешке:
-Қолымнан келетін көмек болса көмек беруге дайынмын, -дедім.
-Менің фотоаппаратым бар, фотосуреттерді дұрыс түсірмейді, соны қарап беріңізші.
Фотоаппаратты ноутбугіме қосып ішіндегі бір-екі фотосуретті ашып қарап шықтым. Ол кезде бикеште үстел басына жайғасып қасыма отырып үлгерді. Фотосуреттер болса тамаша түсіріліпті. Бикештің фотоаппарат сапалы фотосурет түсіретіні анық көрініп тұр. Сондықтан:
-Фотоаппарат жақсы жұмыс істеп тұр. Ешқандай ақауын байқаған жоқпын, -дедім. Сөзімді үздімде «биешке тағыда қандай сұрағын бар» дегендей сыңай танытып қарадым. Үш-төрт секундттық үнсіздік орнады. Диалог жалғасын күтпей үстел басына тұрып кете бердім. Бикешке бұл қылығым ұнамады. Оның ағарып кеткен беті соған дәлел.
Жыл бойында бикешті бір-екі рет кездестірдім. Ауысша онымен амандасып көрдім. Бір жолы менімен амандасты. Одан кейін амандаспады. Біраздаң соң менде онымен амандасқанды қойдым. Сол кезден бастап бикеш менің көзалдымнан ғайып болды.

P.S.: «Уақыт зымрап өтіп жатыр» көпшілікке таныс қарапайым ойды білдіретін сөйлем. Мағынасы біреуді ойландырса, біреуді асықтырады.

Бүгін 《Достар-Алем》 қонақ үй кешенінде Қарағанды қаласы әкімдігінің жастармен жұмыс жөніндегі орталығы I қалалық жас тілшілер мен блогерлер слетын өткізді. Менде осы слетқа қатысып журналистер мен блогерлер жайлы бірнеше мағлұматтар біліп қайттым

Менің мысығының жаңа жылға дайындалуы

:m *Angel*

Ұлысымның ұйытқысы Оңтүстік. Жоқ, мен жерге бөлінейін деп отырған жоқпын. Жай ғана, өзім өмір сүріп, суын ішіп, ауасын жұтып жүрген өңір жайлы, ондағы атқарылып жатқан игі істер жайлы айтқым келіп отыр. «Елім дейтін ер болмаса, ерім дейтін ел