Алғашқы махаббат жүректі тербейді… Алғашқы махаббаттың отына күймеген адам кемде кем шығар. Балалық шақтың балғын күндерін еске салатын осы бір сезім жадыдан өшпек емес. «Кешкі кездесу» бағдарламасының алдағы шығарылымында «Тарлан» тобының экс-мүшесі Айбек Мұхаметәлиев, «Каспий» тобының экс әншісі Айбар Серкебаев, бағдарламаның жүргізушісі Аман Тасыған сонау жылды артқа тастап, студияда алғашқы махаббатарымен жүздеседі. Бағдарламаға қонақ ретінде ҚР еңбек сіңірген әртістері Қанат, Айткүл Құдайбергеновтер, әнші-сазгер Марат Омаров қатысып, бастан өткерген қызықтары туралы әңгімелейді.
«Кешкі кездесу» бағдарламасының сезімге, естеліктерге толы шығарылымын «Еуразия» бірінші арнасынан сенбі күні 21:00-де тамашалаңыздар!

Ғарышкерлер күніне арналған Керек-Ринг ойыны 13 сәуірде өтті. «Ой-Зерек» радиоойынының алдағы сенбі эфиріне кеше жақсы ойын көрсеткен Арулар командасы қатысатын болды.

1. «Ғасыр құпиялары» атты деректі фильмнің авторларының пікірінше өткен ғасырдың ортасындағы бір үлкен кеңкөлемді жоба негізінде азғана жыл бұрын басталған басқа бір жобаны бүркеу амалдары екен. Сол аймақтағы көптеген жүк тасымалынан батыс тыңшылары күдіктенбесін деп жасалыпты-мыс. Фильм авторлары қандай кеңкөлемді жобаны айтып отыр?

2. 1963 жылы Юрий Гагарин Байқоңыр космодромында қызмет ететін өзі бұрын естіген бір кісімен кездеседі. Ол кісіден қай жерде туғанын, туған күні қай айдың нешесі екені сияқты жеке басына қатысты сұрақтар қояды. Ол кісінің аты-жөнін атаңыз.

3. 11 мың адам арасынан таңдалып, 2007 жылы ғарышқа ұшқан малайзиялық Шейх Музафар Шүкір 150 кісілік комиссияның арнайы шешімімен бір тәулікте нені 80 рет істеуден құтылды?

4. 1961 жылы сәуірдің басында Байқоңырға 6 ғарышкер ұшып келеді – Быковский, Гагарин, Нелюбов, Николаев, Попович, Титов. Неліктен Гагарин тізімде 2-ші еді?

5. Ресей Қарулы Күштерінің бір полковнигі АҚШ-тан Мәскеуге ұшар алдында американ кеденшілері тарапынан шығарылмай қояды. Тек НАСАның араласуымен ғана ұшаққа отырады. Полковниктің паспортында не жоқ еді?

6. Гагарин және одан кейінгі ғарышкерлер киген скафандр СК-1 деп аталатын. 1963 жылы СК-2 атты скафандр моделі шықты. СК-2нің алдыңғылардан ерекшелігі неде еді?

7. Кеннеди ғарыш айлағы АҚШтың Флорида штатындағы Бреверд округында орналасқан. Шағын Бревард аймағына әдейілеп ассоциация ретінде берілген 3 сандық телефон кодын жазыңыз.

8. Американ астронавтары кіші дәреттерін презерватив тәрізді контейнерлерде өтейтін. Түрлі көлемдегі контейнерлер кішкентай, орташа, үлкен деп аталатын. Алайда барлығы үлкенін таңдай бергендіктен контейнерлердің аттары өзгертілді. Оларды атаңыз.

9. Гагаринге алғашқы медалі жерге түскен бойда оны алып кеткен тікұшақ ішінде берілді. Сол 60-шы жылдар басында ұшқан басқа ғарышкерлерге де берілген медаль не үшін берілетін медаль еді?

2 тур – by MERmukhanov

1. Суретте – National Geographic пікірі бойынша ең үздік фотосуреттердің бірі болып танылған түрік фотографы туындысы. Арулар көз алмай қарап тұрған Модильянидің картинасында бейнеленгенді екі сөзбен атап көріңіз.

2. Белгілі бір қысқа тарихи тізбектен NAZ деген сөз шықты. Неткен символизм! NAZ!
Алайда, ашығын айтқанда, толық нұсқасы 56NAZ, бірақ қазір соңғы үш әріп алғашқы санды жатырқайды.
Шифрді екі сөзбен тарқатыңыз.

3. Таныс болыңыздар, бұл — Индиана Джонс пен детектив Магнумның суреті. Бұлардың образдарының негізінде сценаристтер Алан Заслов пен Тэд Стоунс тағы екі кейіпкерді қалыптастырған деседі. Ол кейіпкерлер 1989-1990 жылдары алғаш көрсетілді. Кейіпкерлердің бірі беллетристика оқиды, және оқыған кітаптарындағы сүйікті қаһарманы – Шерлок Джонс (қандай екі кейіпкерден туғанын ұқтыңыздар).
Бірінің есімі техникаға жақын болғанымен, шын мәнінде екеуінің есімдерін қосқанда, шетелдік жиһаз стилінің аталуы шығады екен. Атаңыздар.

4. Агата Кристидің цитатасы: «Сынған ыдыс бақыт әкеледі, бірақ тек ...»
Жазушының күйеуінің мамандығын бір сөзбен атаңыз.

5. Шахматшылар (және тек олар ғана емес) арасындағы таралған әзіл бойынша, осы халық шахматты суреттегідей ойнайды екен. Кімдер?

6. Назар аударыңыздар, Ойбастар!
Сэмюел Батлер ОНЫ әдебиет пен өнердің қозғаушы күші депті. Джон О'Нил өкінішпен: «Тесланың басты олқылығы ОНЫ алуға болатын аппарат жасап кетпегенінде» дейді. Лорд Байрон оны бір шығыс ертегісіндегі шамға теңеп, Сомерсет Моэм ОНЫ алдың бесеуінің жемістерінен ләззат алуға мүмкіндік беретін алтыншы сезім дейді. ОЛ не?

7. Ағылшын жұмбағы: «Құдай оны көрмейді, король — сирек, ал қарапайым адамдар күн сайын көреді». Жауабын бір символмен беруге болады. Жазыңыз.

8. Суреттегі ескерткіш Леонардо Боллға арналған. Бұл кісі несімен есте қалды дейсіз бе? Ескерткіштің жазбасын толықтырыңыз.

9. 19 ғ. Максим деген бала жеті жасында театрда кәмпит сатып, сегіз жасында дәріханашыға көмекші болып, он үшінде Берлиндік атақты шаштараздың оқушысы атанады. Он төртінде Мәскеудегі Үлкен театрға қызметке кіреді. Орыс армиясында қызметін өтегеннен кейін, Рязаньда өнімдері танымал бола бастаған дүкен ашып, кейін 1904 жылы АҚШ-қа эмиграцияға көшкен Максимилиан АбрАмұлы Беверли-Хиллзде 1938 жылы қайтыс болды. Оның тіпті Голливуд аллеясында жұлдызы бар.
Оның ұлы оның ісін жалғастырып, өндірістік компанияның басшылығына келді.
Олардың фамилиясын атаңыз.

Тимати Ноаның «1876-2007» атты мақаласын оқыған едім. Телефон шалу дәуірінің соңы туралы. 2007 жылы америкалықтардың орташа айлық қоңырау шалуы 2013 рет болғанда, мәтін хабарламасын жіберу 2018 реттен асқанда телефон шалу дәуірі аяқталды дейді. Мен үшін бұл дәуір кейінірек аяқталды…
Есіңізде ме, телефоныңызда полифиония әуені болса дауысын айқайлатып қоюшы едік қой. Біреулер диктофонға жазып алып әуенге қоятын. Мобильді интернет дамығанда рингтондар да түрленді. Кейін телефонға қайта стандартты рингтон қою сәнге айналды. Мүмкін сән емес, адамдар жалыққан шығар. Сіз үнемі ренжисіз, телефон шалсам көтермейсіз деп.
Тұтқаны алмасаң өршелене қоңырау шалатындарды жек көрем. Менің мүлгіген тыныштық аймағыма баса-көктеп кіріп келе жатқан адамға ұқсатам. Есіңізде ме, айтып едім ғой сізге осы Тимати Ноаның телефон шалуға болатын «жалаңаш адам» принципі туралы. Яғни тек жалаңаш көрген (эротикалық мағынада емес) немесе көруің мүмкін адамдарға ғана ескертпей қоңырау шалуға болады. Егер ондай санатқа жатпаса, алдымен хабарлама жіберіп, қоңырау шалуға рұқсат сұраған жөн.
Шынын айтқанда соғылған қоңырау дауысын естігім келмейді. Мен қоңырауын асыға күтетін адам мүлдем жоқ бұл өмірде. Бейтаныс нөмірлерді көрсем тіпті қоңырау қабыл алмауым мүмкін. Түн ішінде жақындарым телефон шалса, зәре құтым кетеді суыт хабар ма деп. Суыт хабар тек түнде емес, тапа тал түсте келуі мүмкін екенін білсем де…
Кейде телефонымды авиа режимге қойып қоямын. Соңғы уақытта жиі. Бірақ үнемі онлайнмын. Тәулігіне 24 сағат. Маған жаза қойсаңыз, жауап бере қоямын)) Бұл әрине араласқым келетін немесе араласуға мәжбүр адамдарға қатысты))) Білесіз бе, қымбатты Д.А., соңғы уақытта бар ғой онлайн коммуникацияда да «тағылық» таныта бастадым. Әлеуметтік желідегі әңгімені жекеме сүйретіп әкелгенде, ортақ чатта отырған адам себепсіз жекеме шыққанда «біртүрлі» болып қаламын. Тіпті тіксініп қалам десем болар.
Жоқ, қоғамнан қашады, депрессияда деп ойлай көрмеңіз. Адамдармен сөйлесуге әрқашан әзірмін. Тек реал өмірде. Өтінемін, тек қоңырау шала көрмеңіз…
Ізетпен Б.

«Хрущевка» үйде тұрсаң сол — не бетонды перфораторсыз тесе алмайсың, перфоратор қолдансаң көршілеріңнің мазасын аласың.

Интернетте не көп — лайфхақ көп. Олардың дені сырт көзге әдемі жасалады да, ал қолға алсаң — әлде басқа жерден өсіп шыққан қолыңнан, әлде шынымен ақыл-кеңестің хуеталығынан ойдағыдай шықпай қалып жатады. Мені қызықтырғаны қабырғаға картина ілу еді.

Маған қажеті бетон қабырғаны теспей, бірдеңе қылып ұстатып қою. Картина дейтіндей картина да жоқ үйде, көркемсурет коллекционері болуды да мақсат тұтпадым. Сол, аннан-мыннан жиналған грамоталар мен мақтау қағаздары. Тар бөлмеде тұрсаң зат-мүлкіңді барынша оңтайландыруға тырысасың, әйтпесе сол қоқыстың арасынан өзіңді де таба алмай қалуың мүмкін. Сол «картиналар» әбден маза бермеді. Шкафтың қапталында сөре бар, бұрын сол жерде тұратын. Бірақ ол сөрелер уақыт өте келе күнделікті өмірге қажетті қоқысқа тола бастады: кілт, зарядтағыш-жалғағыш шнурлар, ноутбук, қайшы, тамақ және тамақтан босаған ыдыс, баланың ойыншығы. Очм, полкада тұрмауы тиіс заттардың бәрі сонда орналасты.

Грамоталарды жинап алып, бір қорапқа салып, ешкім көрмейтін қуысқа зытыруға да болады. Бірақ өйтіп орынды босқа алудың қажеті қанша. Одан да ілініп тұрсын да, міндеті де сол емес пе — ілініп, көзге көрініп тұру.

Очм, екі тәсіл бар — кішкентай ілмек тауып алып (құдайға шүкір, елімізде фурнитура тапшылығы жоқ, іздесең неше түрін табуға болады), оны сұйық сварка дей ме, қою желім дей ме — әйтеуір, желіммен жабыстыру керек те, әбден қатып бекіген соң картинаны соған ілесің. Бірақ, ілмек пен желім іздеу келешегі ұнамады маған, еріншекпін.

Тағы бір вариант — кәдімгі кеңсе скрепкасын, қазақша айтсақ қағаз қыстырғышын пайдаланып ілмек жасау. Осы көңілге қонымды болып көрінді, интернеттен көре сала тез іске кірісіп кеттім, өйткені қажеттінің бәрі жаңағы қоқысқа толы сөрелерде жатыр еді. Соны өз мысалымда көрсетіп берейін.

Бір шарт бар: қабырғаға тұсқағаз ұстатылған болу керек. Онсыз болмайды.

Қажетті құралдар: кеңсе пышағы, скрепка (қыстырғыш), кез-келген желім, сызғыш пен қарындаш.

Картина тұратын орынды қабырғадан белгілеп аламыз. Сызғыш пен қарындаштың көмегі осы жерде керек болады: симметрия, пропорция мен геометрия заңдылықтарын ескере отырып, өлшеп-сызып белгілеп алған дұрыс. Эстетика, епта.

Алдымен ілмек дайындап аламыз. Қыстырғышты жалпағынан жатқызамыз. Бір ұшын алдымен жоғарыға, сосын сәл бір жағына қиыстау етіп (бір жағына еңкейтіп) қайырамыз. Сонда ілмектің сұлбасы көріне бастайды:

Сосын тұсқағазды пышақпен кесіп, кішкене саңылау жасаймыз. Тым керіп жіберуге болмайды, қыстырғыш дәл сыйятындай болса жеткілікті:

Жаңағы қыстырғышты қайырылғын ұшы жоғары қарайтындай етіп тұсқағаздағы саңылауға тығамыз:

Сонда шамамен төмендегідей көрініс пайда болуы тиіс:

Сосын, картинаны, менің жағдайымда — алғыс хатты соған ілеміз:

Бұндайда «жыртылып кетпей ме?» сұрақтың туындауы заңды. Мен бес картинаға орын дайындадым. Соның бір тесігі әлде үлкен болып кетті, әлде тұсқағаздың дәл сол жері қабырғаға дұрыс жабыспаған, әйтеуір бір орын жыртылып кетті. Желім осындай жағдайда қажет болады: жыртылған жерге желім құйып тастауға немесе тұсқағаздың артық қиындысы болса, жамап тастауға болады. Ертесіне дейін әбден кепсін, сосын тағы да саңылау жасап іліп көреміз.

Арзан, қатаң :)

Үлкендер арасында болатын қақтығыс, жанжалдардың бала санасына қаншалықты әсер ететінін кітаптардан оқып, психологтардан ғана естіп қоймай, бала күніңіздегі өзіңіздің ұлы қорқынышыңызды еске түсіріп көріңізші…
… Бұрын түрмеге отырып келген Энгельсті сыртынан қаны бұзық, наркоман деп атайды жұрт. Әйелі Жанаргүл мамамның құрдасы, анда-санда сырласып келіп, шай ішіп кетеді біздің үйден. Энгельстің ауласынан шығатын айқай-шудың басты кейіпкері де Жанаргүл сол. Байынан таяқ жейді.
Көзіне қан толған Энгельстің кезекті қойылымының үстінен папам түспей ма бір күні. Ауласының жанынан өтіп бара жатқан папамның көзі Энгельстің қолындағы (күннің көзіне жалт-жұлт еткен деп әсірелемей-ақ қояйын) кәдімгі жыңғыл шабатын ағаш сапты балтаға түседі. Бір қолымен Жанаргүлдің қолаң шашын уысына толтырып алып, бір қолымен балтасын сілтегелі жатқан кезінде ауладан секіріп кірген папам араға түскен. Ажал тырнағынан құтқарғаны үшін алғыс айтып жатуға уақыт жоқ, Жанаргүл шашы жалбырап алды-артына қарамай қаша жөнеледі.
Балтасын жерге тастауға намысы жібермей, папама қарай сілтеп қалған Энгельс түрмеге бәлен жыл арқалап кете барды. Көршісін соттайын деген ниеті болмағанын да түсінемін папамның. Балта тізесіне тиіп, сүйегін опырып, қансырап жатқанын көргендер көмекке келіп, сол жерге дәрігері бар, милициясы бар бәрі жетіп, соңы сондай жағдаймен аяқталды. Хош, Энгельс кетсе кетсін түрмеге… Менің қорқынышымды айтайын.
Таяқтан көзі ашылған Жанаргүл жымың-жымың етіп біздің үйде шай ішіп отырған. «Байың түрмеден қашып шығып, кегін қуып жүрмесін, сені қойшы, біздің үйдегі отағасын да қоса кінәлап жүрмесе болды» деген мамамның сөзін естіп алып, ал енді ұйықтап көр. Біреу есікті соқса да Энгельс келіп тұрғандай, папам жұмыстан кешіксе де жолдан Энгельс ұстап алғандай болып тұрады, тіпті үйдің айналасындағы адам өлтіруге, жарақаттауға келетін темір-терсектің бәрін көз көрінбейтін, шөп арасына тығып әбігерге түсемін. Әрі кетсе 1-2 сынып оқимын. Қорқынышымды мамама айтамын, Энгельс папаны өлтіріп тастамай ма деп. Олар мені баласынып, сөзіме, үрейіме мән де бермейді.
От жағатын пештің ауызына келіп папам темекі тартатын қыстыгүні. Сыртқы есіктің кіре беріс алды сол жер. Есіктен Энгельс кіріп келіп, папаны бас салатындай көрінетін. «Папа, ана жерге темекі тартпашы» деп бір қыңқылдадым. «Пештің ауызын асйүйге қаратып өзгертейік» деп тағы да айттым. Ешкім тыңдамайды, мән бермейді де. Ал, сол үрей мені сол кезде қатты мазалаған. Қатты қорқатын едім. Бір-екі жыл жүрген шығармын сол қорқынышпен. Қазір ойласам, болмашы нәрсе.
Айтпақшы, кейін Жанаргүлдің ауласына кешқүрым электрик Жалғас кіріп бара жататын, кейде Сираж ағаның шөп таситын үлкен машинасы түратын сол ауланың алдында.

Менің биыл қытай тілін үйреніп жүргеніме бір жарым жылдың жүзі болып қалыпты. Осы уақыт аралығында маған сабақ берген қытайлық мұғалімдермен сөйлесіп жүріп аспан асты елін біршама танып- біліп қалдым. Сол қытайлықтардың айтуы бойынша, еліміздің біраз артықшылықтары бар екен:

1) Ғимараттардың алуан түрлілігі. Қытайда үкімет жоспары бойынша тұрғын үйлер бірдей 25-28 қабатты блогтар ретінде қаз-қатар тізіліп тұрғызылады екен. Ол үйлер жер сілкінісі кезінде кейде шыдамай, көп адам үйіндінін астында қалып жатады. Сол үшін, қытайлықтарға бірі қызыл кірпіш, бірі сары кірпіштен салынған, аласа, биік үйлердің алуандығы әсем көрінеді.
2) Тамақтың сапасы. Қытайда тұтынушы халық тым көп болғандықтан, өндірушілер көбіне сапа емес -санына, жеделділігіне назар аударады. Сол себепті, тағамдардың кейбір түрлері құнарсыз, сапасы төмен болып келеді. Қытайлықтар осындағы нанның түр-түрінің көптігіне және дәмділігіне таңданады. Сондай-ақ, балмұздақ, шоколадтың дәмі ерекше дейді.

3) Қазақтардың болмысы. Қытайлықтар негізінен өте сыпайы халық. Оларда да ағылшындар сияқты үнемі жымиып, күліп жауап береді. Сол себепті де, адам сені жақтыртпай тұр ма, жоқ па, түсіну қиын. Ал, қазақтар олай емес, шынайы ниетін эмоциясымен көрсете біледі дейді.

4) Ашық мінезділік. Қазақтар әңгімеге жақсы. Әсіресе, таксистер дайын тұрған әкім, тарихшы, экономист мамандар көрінеді.

5) Жайбарақат өмір. Қазақстанда адамдар біртүрлі алаңсыз, асықпай, саспай жүреді дейді. Ал, қытайда сіз бір күн жұмысқа шықпай қалсаңыз сіздің орныңызға жұмыс істеуге дайын 200 адам бар.

6) «Барлығы арзан!»-ДЕЙДІ де… енді бұл салыстырмалы түрде. Олар үшін, әрине, 1 юань- 45 теңге болғаннан кейін солай. Қаншама шетелдік студенттердің доллар, эвроларымен келіп, мәз-мейреам болып жұргендерін көргенбіз.

7) Еркіндік. Қытай халқы өте консервативті, өз дәстүрлерін қатты ұстанатын, тәртіптері қатал халық (жемқорлық, мұнай-газ ұрлаған үшін өлім жазасына кесетінін айтпағанда) Мәселен, қытай мұғалімдері біздің оқушылардың сабаққа кешігіп келетіндігі, телефондары шырылдаса аудиториядан шығып кететіндігі өте ерсі көрінеді. Қытайда кешігіп келген студент сабақ бойы түрегеліп тұрады, ал телефонмен ұсталған студент онысынан айырылып, ешқашан қайтарып ала алмайды екен.

8) Бос кеңістіктің көптігі. Ең үлкен артықшылығымыз осы-ау. Қытайда бір жерге барамын десеңіз 2 сағатыңыз ғана жолға кетеді. Адамның көптігінен бірінші реттен метроға отырып кете алмайсыз, жолыңыз болса 2-ші, болмаса 3-ші партияман ғана орын табасыз.

Солаааай)

«Евровидение 2008» халықаралық ән байқауында Дима Билан 1-ші орын алған кезден бастап, жыл сайын осы сайысты күтетіндердің қатарынан табылдым. Қазақстан қатыспаса да Европаның, Австралияның(2015 жылдан бастап дебют) қазіргі заманауи поп музыкаларын тыңдап, өзіме ұнаған әншілерге жанкүйер болып жүрмін.

Европейский вещательный союздың(ЕВС)бұл өнімі 1956 жылдан бері жыл сайын өткізіліп келеді. Қазіргі таңда әлемдегі ең танымал спорттық емес іс-шара болып саналады. Аудиториясы 600 миллион адам. «Евровидениеге» өз елдерінің өкілдері қатыспаса да Қазақстан, Қырғызстан, Канада, АҚШ, Египет, Үндістан, Қытай, ОАР, Ливан, Оңтүстік Корея сынды мемлекеттерде тікелей эфирден көрсетіледі. 2000 жылдан бастап интернет желісінен де тікелей көрсетілетін болды.

Евровидение конкурсының жеңімпазын көрермен мен әділқазы алқасы (профессиональные жюри 2016 жылдан бастап) анықтайды. Кез-келген қатысушы мемлекет өзінен басқа мемлекеттің қатысушысына дауыс береді. Осы жерден саясатты қозғамай, айналып өтпей кетуге болмайды. Мысалы, Прибалтика елдері, Скандинавия, Посткеңестік, Еуроодақ елдері өз-өздеріне немесе көрші мемлекетке жоғары баллды беріп отырады. Белоруссия Ресейге, Ресей Белоруссияға, Норвегия Швецияға, Швеция Норвегияға деген сияқты. Немесе, Армения Әзірбайжанға, Әзірбайжан Арменияға ешқашан дауыс берген емес. Түркия мен Грекияның да жайы осы. Себеп, бұрыннан келе жатқан мемлекет аралық қарым-қатынас.

Енді, былтырғы сайыста украиналық, қырым татары Джамаланың жеңгенін ескерсек, биыл міндетті түрде жеңген елде өтеді. Яғни, Украина. Украиндар Евровижнды 2-ші рет өткізгелі жатыр. Әзірге, ТМД елдері бойынша рекорд. Ресей 1-ақ рет жеңген.

Ресей-Украина қарым-қатынасын ескеретін болсақ, орыстар тарапынан конкурсқа қатысушы Юлия Самоиловаға украиндар қатты қысым көрсетуде. Себеп, сол екі елдің бір-біріне жау болып отырғаны. Юлия Самоиловаға Украйна 3 жылға дейін кіруге тыйым салынды. Бұл екі елдің арасындағы мәселенің шешімін ЕВС-тің өзі шеше алмай отыр. Не де болса жақын арада қызық болғалы тұр.

Биылғы конкурсқа қатысушы 43 мемлекеттің әндерін Ютуб желісінен көріп, тыңдап, өзімнің Топ 5-ді жасадым. Орындарында өзгерістер болуы мүмкін.

Сонымен, 5 орын. Эстония
Koit Toome and Laura — Verona


4 орын. Франция
Alma — Requiem


3 орын. Италия
Francesco Gabbani — Occidentali's Karma


2 орын. Бельгия
Blanche — City Lights


1 орын. Швеция
Robin Bengtsson — I Can't Go On

Елбасымыз айтқандай қазіргі жағдайда халық санын көбейту бірінші орындағы мəселе. 2016 жылы санымыз 20 миллонға жетеді деп жоспарладық. Бірақ əлі ол жоспарға жете алмай келеміз. Статистика мəліметі бойынша маусым айларында 18 миллионға өседі екенбіз. Бұл өте қуанышты жағдай. Ал, 20 миллонға жету үшін не істеу керек деген сұраққа жауап беріп көрейік.
Ол үшін аталарымыздың ұстанған саясатына көз жүгіртсек. Бұрынғы бабалар халық санын көбейту үшін былай жасаған деседі. Бірінші бала атасына, екінші бала əжесіне беріледі. Үшінші бала құдайдың баласы. Сонсоң, барып жас жұбайлар өздеріне тиесіліні алады. Ал, қазір осыны жасап көр. Тіпті, көріп жүрміз баланың атын, атасы мен əжесіне қою құқығы зорға беріледі.
Келесі, мəселе балаға берілетін жəрдемақы. Қазір бірінші балаға берілетін жөргекпұл 13070 теңге.(2017) Бұл сомма жөргек түгіл көйлек алуға да жетпейді. Үйленбеген орта жастағылар көбейді деп құзырлылар дабыл қағып жатыр. Бұл тағы бір мəселе. Жігіт те қыз да жағдайды жақсартып аламыз деп жүре береді. Содан уақыттың қалай өткенін білмей қалады. Өйткені заман солай. Капиталистік қоғам осыған жеткізді. Хош дейік, «көш жүре түзелер».
Қазір əлемде халық санын азайту процесі жүріп жатыр. Жер шарындағы 7 миллиард халық 9 миллиардқа көтерілетін болса, үлкен катасторофа деп ойлайды-мыс. Сондықтан əлем жуандары соғыссыз гуманистік идеологиямен тұқыртпақ саны аз елдерді. Бұл қалай десеңіздер. БАҚ арқылы пропагандаларды(жаманшылықтарды) таратып моральдық құндылықтарды жоюға күш салуда. Соның бірі парасы осы халық санына байланысты. Қазір көпшіліктің ойында «мода» деген термин бар. Жарнама арқылы баланы ұрпақ жалғаушысы емес, сəн ретінде сіңіріп жатыр. Əр түрлі банерлердегі суретте əкесі мен анасы сонсоң бір ұл бір қыз. Бұл-мода. Американың киноларында да дəл солай. Осы арқылы бақытты өмірді көрсетуге тырысады. Ал, елдегі көп жаңалықтардың сиқы «көп балалы ана қаңғырып қалды», «көп балалы ананың өмірі қиын» тағысын тағы. Осындай пропагандалық сьюжеттерді көптеп шығарады жібереді. Сосын кімнің базарлы үй болғысы келеді. Өйткені оның ойына сіңіп қалады əлгі қиыншылықтар, содан қорқақтайды.
Қазақ атамыз əр баланың өз несібесі бар демей ме. Осы мақалға жүгінсек көп балалы отбасы атануға деген қорқынышты саябырсытсақ деген ой. Себебі санымыз аз болған сайын жан-жақтан түртпектеушілер көбейеді. Осы жайтты ескерсек еш қорқынышсыз көбейген дұрыс-ау.

Еуразия бірінші арнасындағы «Қазақстан балаларының дауысы» шоуының финалы дүркіреп өтті. Көрермендердің дауыс беруінің нәтижесінде шоудың жеңімпазы әрі бас жүлдеге тігілген 3 млн теңгенің иегері болып Даниил Юн атанды. Ал жобада Даниил Юнға жетекшілік еткен жас әнші Әли Оқапов болатын. Финал аяқтала салысымен жеңімпаздың тәлімгері Әлиден сұхбат алдық.
— Біріншіден осы жобада жеңіске жетулеріңізбен құттықтағым келеді.
— Рақмет.
— Сізде бұл балалармен жұмыс жасауда бірінші тәжірибе ме?
— Жоқ, негізінде тәлімгер ретінде бірінші емес. Өйткені, көптеген ірі болмаса да, аудандық немесе қалалық деңгейде өткен түрлі-түрлі шараларға мен атсалысқанмын. Кейбір кездерде жүргізуші ретінде, кейбір кездерде ұйымдастырушы ретінде.
— Mamma mia-да есімдесіз.
— Мамма миа болсын, Аялаған Астана болсын, Бала дауысы болсын, әрқайсысында да жұмыс істеп көрдім. Дегенмен, бұл менің алғашқы қадамым емес. Бірақ, алғашқы болмаса да, оңай болған жоқ. Өтйкені шынымен де, әсіресе, гранд-финалды алсақ, екі финалистім бір-біріне мүлдем ұқсамайды. Екеуі де маған ұқсап, маған еліктеп дегендей, бір бағытта болса, кішкене оңайырақ ажыратар едім. Бірақ, екі бағыт, екі жүрек, екі дауыс дегендей. Сондықтан, екеуінің арасынан Даниилды таңдағанымның өзі соңғы 5 минут ішінде де жұмбақ болды. Бірақ, нәтиже осындай, жүрегіме сенім арттым.
— Жүрегіңіз алдамапты. Сіз негізі осыған дейін «Дауыс» жобасының ересектерге арналған нұсқасында тәлімгер болдыңыз. Ал мұнда психологиялық тұрғыдан балаларға талап қою, олардан белгілі бір нәтижені талап ету қиын емес пе?
— Мен мысалы балалармен бала ретінде емес, менің әріптесім немесе құрдасым ретінде тіл табыстым. Сондықтан оларды ешқашан еркелеткен емеспін. Менімен бір сахнада теңдей жүрген адам ретінде қарадым.
— Оны бір жақсысы балалар түсінеді ғой?
-Олар бірден түсінді. Себебі мен оларға айттым: біз ең жаспыз. Тәлімгер ретінде мен де, финалда ең кішкентайы Даниил болды. Дегенмен, екеуіміз жас болсақ та, бірлесіп жұмыс жасап, жеңіске жеттік. Сондықтан маған психологиялық тұрғыдан қиын болмады. Олар тез меңгеріп алады. Олар бізге қарағанда әлдақайда дамыған. Бала кездерінен бері ғаламтор бар, ютуб бар. Осы желілердің арқасында көптеген әуендерді бізден артық біледі. Керісінше, кейбір кездерде біз олардан сабақ алып жатамыз.
— Енді өзіңіздің шығармашылығыңыз туралы айтсақ. Осындай жобаларға тәлімгерлік етіп жүріп, өзіңіздің шығармашылығыңызға уақыт тапшы болып қалмай ма?
— Енді, шынымды айтсам, оңай емес. Уақыттың тығыздығын өздеріңіз білесіздер. Ол тікелей эфир. Оны алдын ала немесе керісінше, өтіп кеткен соң түсіруге, жазып алуға болмайды. Ол дәл қазір, дәл осы сәтте болуы керек нәрсе. Сондай кездерде концерттерден, гастрольдік сапарлардан қалып қоюға тура келеді. Бұл жағы маған қиындау соғады. Себебі менің негізгі жұмысым – ол әншілік. Бірақ, басқа жағынан қарасақ, маған үлкен мүмкіндік болып тұр мұндай жобалар. Тек әнші, биші, композитор ретінде емес. Өзімді тәлімгер, адам, жетекші ретінде көрсете білу. Сол себепті қиын болса да, бұл маған қажет нәрсе. Бұл да мен үшін үлкен мектеп. Кейбір балалардың тұрысынан-ақ көресің жанұяда қандай жағдай болғанын, қандай тәрбие алғанын, ата-анасы немен айналысқанын. Сондықтан, мен де болашақта әке болатыныма сенемін, үміттенемін. Сол себепті бала тәрбиелеу жағынан да үлкен мектеп болды.
— Өзіңіздің өнердегі рухани ұстаздарыңыз кімдер? Кімдерге қарап бой түзейсіз?
— Батырхан Шүкенов, Роза Рымбаева, Ренат Гайсин, Болат Боранов, Рүстем Нұржігіт, Орда тобы. Осы кісілердің өнері, адамдық болмыстары жаныма жақын. Осы кісілерден үлгі аламын.
— Сізді алға жетелейтін «қозғаушы күш» не? Немесе кімдер?
— Алға жетелейтін ол – еңбек. Себебі кез келген тірі жан тіршілік етеді, еңбек етеді. Онан соң «нан табу керек» (күледі). Күрделі ойлар жоқ.
— Күрделі ойға уақыт жоқ деңізші.
— Сол ғой, бұл – менің жұмысым.
— Алдағы уақытта сізді басқа да жанрлардан көруіміз мүмкін бе?
— Әзірше белгісіз. Себебі қазір тығыз жұмыс жоспары бар.
— Танымалдылық үшін «атың шықпаса, жер өрте» деп қара пиар арқылы айналасында резонанс туғызатындар туралы не ойлайсыз?
— Әркім өзі біледі атын қалай шығаратынын. 91 тобына қарсы шыққандар мысалы керісінше оларға танымалдылық жасап, олар жайлы әңгіме туғызды. Сондықтан, бұл әркімнің өз шаруасы.
— Түсінікті. Осы «Қазақстан балаларының дауысы» жобасында көрермен сіздің тәлімгерлігіңізге жоғары баға берді. Барлық музыкалық жайттарды қатысушыларға егжей-тегжейлі түсіндіріп отырдыңыз. Өнерге қызығатын жас өрендерге қандай кеңес бересіз?
— Ең бастысы үлкен сахнаға тезірек шығуға емес, өзіңді дамытуға көңіл бөлуің керек. Сахна ешқайда қашып кетпейді, ал оқуға уақыт әрқашан бола бермейді. Алдымен білім керек. Өз ісіңнің шебері, кәсіби маман, ешкімге ұқсамайтын тұлға болуың керек. Ал қалғаны өзі келеді. Өнер – ол мәдениет, мәдениет – ол ақыл-парасат. Соны ұмытпау керек.
— Сұхбатыңызға рақмет! Өнеріңіз өрге жүзсін!

8 сәуірде Қазақ радиосында «Ой-Зерек» интеллектуал ойынының алғашқы эфирі өтті. Brainstorm командасы Мерей Ермұханов және Аршат Оразов дайындаған 11 сұрақтың жетеуіне дұрыс жауап берді. Ойын әр сенбі сағат 21:00-де өтеді.



Дайындық сұрақ: 1954 жылы КСРО-ның маңызды бір полигон аймағы үшін бастапқыда 4 жер таңдалды. Алайда Марий АССРі орманды-батпақты, Дағыстан таулы, Астрахань облысы Каспий сулы аймағына жақын болғаны үшін жарамады. Бастапқы код атауы Тайга ретінде таңдалған жер кейін қалай аталды?

1. Жазушы Джон Фаулздың кітабының кейіпкерлері Мысырда сапар шегіп жүріп, қайықшыны қайығымен бірге жалдайды. Алайда өзеннің ортасына келгенде қайықшы кенеттен ескектерін жалдаушы туристерге береді. Қайықшының бұл әрекетіне қандай дауыс себепші болған еді?

2. Испандар оларды мысырлықтар дейді, ал француздардың айтуынша олар – чехтар. Олардың бекітілген елтаңбалары болса да негізгі символдары ретінде арба дөңгелегін, ат тағасын және ойын картасын санайды. Олар кімдер?

3. Филип Филиппұлы 1759 жылы санкт-петербургтік алтынды тігін фабрикантының отбасында дүниеге келді. Швед әскери дәрігерінің шөбересі еді. Санкт-Петербургтің Тау училищесінде химия, минералогия, пробирка өнері, металлургия, математика, физика, механика, тау құрылысы, тау сызбаларын жасау, неміс, француз, орыс тілдеріне аударуды оқыды. 27 жасында Орта Азиядағы Филипповка өзенінің руднигін ашты: алтын, күміс, мыс, қорғасын. Филиповка руднигі оның атынан емес, өзен атынан шыққан болса, да, бір жылдан кейін атауы өзгерді. 1838 жылы тау инженері Жол бағдарлары Инженерлер корпусының генерал-майоры шешінде қайтыс болды. Ең ірі соғыс басталған жылға дейін ондаған мың адамды қамтыған оның статустық қалпын көсем ауыстырды, ал жаңа ғасырда Филипп көсемнен атағын қайта тартып алды. Филипптің фамилиясын атаңыз.

4. Turkeytoday сайтында Түркия туралы жазатын бір блогер қыз бірде қонақүй қызметшілерінен сұраған нәрсесінің орнына қышқылдәмді сусын әкелгендерін жазады. Блогер қонақүй қызметшісінен негізінде қандай нәрсені сұраған еді?

5. «Мозилла фаяфокс» браузерін қолданып көрдіңіз бе? «Фаяфокс» браузері жануардың құрметіне аталған, «жалынды түлкі» деп аударылатын бұл атау арқылы тіпті ярлыктық логотипінде кәдімгі түлкі бейнеленген. Шын мәнінде «Отты түлкі» деп басқа жануарды атайды. Ол жануардың, әрине, қу түлкіге қатысы жоқ. Жануар негізінен өсімдікпен қоректенеді, көлемі аса үлкен емес, бірақ оның барлық бізге мәлім тұқымдастары жыртқыштар. Отты түлкі деген қай жануар?

6. Қыз-келіншектерге арналған канадалық бір фитнес-клубтың аты бір сағат түрімен аталады. Логоларында да бұл сағат арқылы сұлу мүсінді бейнелейді? Бұл қандай сағат?

7. Каталониядағы Жауме Альмера атындағы Жерді зерттеу ғылыми институтының қызметкерлері наурыз айында сейсмографтарында жер қабатының қозғалысын, яки шағын жер сілкінісін тіркеді. Бірнеше дүмпудің ішіндегі ең ақырғысы — Рихтер шкаласы бойынша 1 магнитуда болатын сілкініске кінәліні атаңыз.

8. Исландиялық жастар танысқаннан кейін смартфондарынан Ислендинга атты қосымшаны ашып бір біріне тигізеді. Қосымша авторлары «Бір біріңе тиместен бұрын, смартфондарыңды тигізіп алыңдар» дейді. Ислендинга қосымшасының негізгі функциясы қандай?

9. Ақын, жазушы, композитор, суретші, қоғам қайраткері. Өз саласында ең маңызды сыйлықты иемденген алған тұңғыш бейеуропалық. Оның тағы бір айрықшалылығы — өлеңдері екі мемлекеттің әнұрандарының сөзі болып отыр. Бұл суперадам кім?

10. 1725 жылы Екатерина І Петербург қаласының тұрғындарына арнап үлкен қоңырау соғып, өрт қаупін хабарлады.
1860 жылы лондондықтар ақ арыстандарды шомылдыру рәсімін көруге Тауэрге жиналды.
Сұрақ авторы Әнуар Нұрпейісовтің «Мен адамдарды ұлтына қарап бөлмеймін» видеоөлеңін жариялауынан да осы себепті көреді. Оны екі сөзбен атаңыз.

11. Шенбрунн император сарайының бір түкпірінде «Прима ле музика пой ле пароле» қойылып жатты, келесі аймағында «Дир Зигшпиль дир шаушпильдиректор» қойылды. Бірінші туынды үлкен табысқа ие болды, ал зигшпиль жетістікке жете алмай, көрермен қошеметіне ие бола алмады. Әйгілі деректің үлкен ықтималдықпен ойдан құрастырылған жалған аңыз әңгіме екенін ескере отырып, әр туындының авторларын атаңыз.