Алматы облысы латын қарпіне көшуді қолдауда

Алматы облысы латын қарпіне көшуді қолдауда
Талдықорған қаласында «Латын қарпіне көшу — бұл қазіргі заманғы таңдау» тақырыбында кездесу өтті. Оған мәслихат депутаттары, Үкіметтік емес ұйымдар, саяси партиялар және БАҚ өкілдері қатысты. Жиынның мақсаты ҚР Президенті Н.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламасын жүзеге асыру аясында тұрғындар арасында латын қарпіне көшу қажеттілігі бойынша түсіндіру жұмыстарын жүргізу және латын қарпіне көшу бойынша өзекті мәселелерді талқылау.
«Ұлтымыздың басынан үш алфавит жүйесін өткергендігін білеміз. Латын әліпбиіне көшу туралы ой-пікірлер 1926-1929 жылдардан бастау алғаны баршамызға белгілі. Жалпы Елбасымыздың латын әліпбиіне көшу саясатын қолдаймын. Себебі, латын әліпбиіне көшудегі негізгі ұтымдылық — тіл ауыспай, таңбаның ауысуы. Сонымен қатар қарапайым тілмен айтсақ, сөзді немесе дыбысты қалай естісек, жазылуын да солай жазамыз. Қазіргі таңда ғаламның 70 % латын әліпбиіне көшкен. Латын қарпіне көшсек бізді бүкіл әлем оқитын болады», — Талдықорған қаласының Қоғамдық Кеңесінің мүшесі Қаламқас Есенқұлқызы.
Жиын соңы пікір-талас, сұрақ-жауап форматымен аяқталды және латын тілі бірнеше параметрлер бойынша оңтайлы болып табылатыны сөз етілді.
Әрі қарай

Латын әліпбиіне көшу - рухани жаңғырудың бастамасы

Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласын оқып шығып, ерекше әсер алдым. Себебі, дәл қазіргі кезде біздің қоғамға осындай батыл бастамалар ауадай қажет. Сонау азаттықтың ақ таңы атқан күннен бастап санаға салмақ түсірген, енді ғана толғағы жетіп жарыққа шыққан сөздер екені анық. Бұл ұлтымыздың рухани әлемі үшін маңызды болып табылатын осынау өзекті мәселе. Болашаққа батыл қадам жасап, елімізді төрткүл дүниеге танытып келе жатқан Елбасының тағы бір маңызды бастамаларының бірі. Сонымен қатар, дер кезінде қозғалған тіліміздің болашағы үшін жасалған ғылыми маңызды шара деп білемін. Тәуелсіз елдің негізгі белгілерінің бірі ретінде жазудың маңызы өте зор.
Латын әліпбиіне көшу, сайып келгенде, ана тіліміздің болашағын ойлап, қолданыс аясын одан әрі кеңейте түсуге мүмкіндік жасап, тіліміздің ішкі табиғи әліпбиіміз арқылы жазудың айтуға жасап келе жатқан қиянатын болдырмай, қазақы айтылым мен жазылым талаптарын жүйеге түсіру деп түсіну керек. Латын әліпбиіне көшудің тағы ұтымды жақтары- болашақ ұрпақ ақпарат көздерін терең меңгеріп, әрі шет тілдерін еркін, әрі, жетік білуіне септігін тигізері анық. Әлемдік жаһандану заманына бет бұрған, жаңашылдық пен игі бастамалардың көшін бастауға жаны құмар ұстаздар қауымы үшін бұл игі бастама құптарлық іс. Мектеп табалдырығын аттаған шәкірттеріне өз ана тілінің құдіретін латын әліпбиімен оқытып, болашаққа нақты қадам жасайтын ел ертеңі болар ұрпақ тәрбиелеуге өзім басқарып отырған мектептің ұстаздар қауымы дайын деп айта аламын. Өйткені, біздің №38 мектеп-лицейі Астана қаласы іргетасы қаланған шақта Елбасының өзі тұсауын кесіп, ақ батасын берген алғашқы қазақ мектебі. Қаншама қазақтың қаракөз балаларын білім нәрімен сусындатып, қияға қанат қақтырған киелі білім ордасы. Сондықтан еліміздің, ұлтымыздың болашағы үшін жасалатын барлық игі бастамаларды қолдап, оны жүзеге асыру жолында еңбек етуге әрқашан дайынбыз.

Астана қаласы №38 мектеп-лицей директоры Әзимбай Кәмила Кәрімбердіқызы
Әрі қарай

Әкімдікте күзгі-қысқы маусымға қалалық шаруашылықтың әлеуетті мәселелері бойынша жиналыс өтті

Астана жаңалықтары: Әкімдікте күзгі-қысқы маусымға қалалық шаруашылықтың әлеуетті мәселелері бойынша жиналыс өтті

Астана әкімі Әсет Исекешев жедел жиын өткізді, оның барысында ол «Астана ЕХРО-2017» Халықаралық мамандандырылған көрмесінің дайындығы мен жұмысына қатысқан қаланың барлық қызметтеріне алғысын білдірді.

Жиын барысында Ә. Исекешев атап өткендей, «көрме қала әкімдігінің қызметі үшін жоғары міндеттерді қойды, ендігіде барлық қызметкерлердің негізгі міндеті — қойылған жұмыстың қарқынын сақтау болып табылады».

Көрме кезінде елордада қалалық тәулік бойы жұмыс істейтін штаб құрылған болатын, ол келесі бағыттар бойынша қызмет етті:

1. Құрылыс нысандарының, көлік және инженерлі инфрақұрылым нысандарының (жаңа теміржол вокзалының, әуежай мен қонақ-үйлердің, электр желілері мен 2 қосалқы стансаның, жаңбыр кәріз жүйесінің құрылысы, «Талдыкөл» кәріз қалдығының жойылуы, өтпежолдардың салынуы мен «Бәйтерек» монументінің қайта қалпына келтірілуі) уақыты пайдалануға берілуін қамтамасыз ету;

2. Қонақ-үйлердің туристерді қабылдауға дайындығы, қаланы мерекелік безендіру (қонақ-үйлер, мейрамханалар, сувенирлік өнім, еріктілер, қала аумағын тазалау бойынша жұмысты күшейту, тазалық нормаларына сәйкес бақылауды жүргізу, жасылдандыру және кіші сәулет формаларын құру, туристер мен елорда тұрғындары үшін мобильді қосымшаларды әзірлеу);

3. Қалада, барлық нысандарда қауіпсіздік пен тәртіпті қамтамасыз ету; 4. Қоғамдық көліктердің қозғалысын ұйымдастыру (shuttle bus және «Astana taxi» бірыңғай қызметін ұйымдастыру, іске қосу, қоғамдық көліктің саябақтарын жаңарту, автобустарды аккредитациядан өткізу, бағыт-бағдар жүйесін жаңғырту;

5. Қажетті азық-түлік тауар өнімдерімен қамтамасыз ету;

6. Денсаулық сақтау (қонақ-үйлерде медициналық пункттерді ашу, жедел-жәрдем қызметінің жұмысын күшейту, 14 медициналық мекемеде елорда тұрғындары мен қонақтарын қабылдауды ұйымдастыру);

7. Өңірлерден келетін делегацияның, әсіресе оқушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету (тамақтандыру, жатын орынмен және көлікпен қамтамасыз ету);

Елорда тұрғындары мен қонақтардың қауіпсіздігі мен жайлылығын қамтамасыз етуге көрме кезінде 5 мыңнан астам адам жұмылдырылды. Олардың қатарында: еріктілер, құтқарушылар, құқыққорғау органдарының қызметкерлері, мед. қызметкерлер. Астана әкімі аталмыш көрмені өткізуде атсалысқан барлық қызметтерге алғысын білдірді.

«Барлық қызметтер көрме кезінде тиімді жұмыс істеді, жедел әрекет етті. Көрме кезінде Астана қаласына 5 млн-нан астам адам келді. Бұл өткен жылмен салыстырғанда 1,7 млн адамға көп. Бұл көрме біз сынақ болды. Біз ендігіде қол жеткізген деңгейден төмендемеуіміз керек, қауіпсіздік, жайлылық және қызмет көрсетуде жоғары деңгейді сақтап қалуымыз керек. Астана кез-келген шараны қабылдауға, өткізуге дайын», — деді қала әкімі.

Әкім сондай-ақ қаланың тіршілік қарекетіне байланысты жүйелілік мәселелерді шешу қажеттілігін атап өтті. Исекешевтің сөзіне қарағанда, ағымдағы мәселелердің шешілуі коммуналды қызмет жұмысының реттелген механизмі сияқты өтуі қажет. Олардың ішінде – жылыту маусымына дайындық, қоғамдық көліктің тиімді жұмысы, қаланың жақын әрі шет аумақта орналасқан аудандарын, тұрғын алқаптарын дамыту, сондай-ақ қыс мезгіліне, атап айтқанда қар жинау жұмысына дайындық.

Коммуналды қызметтердің есептеріне сәйкес, елорда алдағы жылыту маусымына дайын. Әлеуметтік нысандардың дайындығы (балабақшалар, мектептер мен ауруханалар, мәдениет мекемелері) – 100 пайызды, тұрғын қорының дайындығы -97 пайызды құрайды. 2360 тұрғын нысанның 2290-ы жылумен қамтамасыз етуге дайын, ол жұмыстың бекітілген кестесіне сәйкес келеді. Жылыту маусымына дейін барлық көпқабатты тұрғын үйлерде жұмыстар аяқталатын болады.

ЖЭС-1 дайындығы – 85,1 пайыз, ЖЭС-2 дайындығы – 74 пайыз. Қажетті жөндеу жұмыстары жүргізілді. Сонымен бірге 1356 шақырым қашықтықта магистраль және 1203 шақырымда реттеуіш желілер бойынша күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілді.

Осы бөлімді бақылайтын қала әкімінің орынбасарына тұрғын-үйлердің және әлеуметтік нысандардың уақытылы жылумен қамтамасыз етілуі тапсырылды, онымен бірге 1 қазанға дейін энергия нысандарында барлық жөндеу жұмыстары аяқталуы тиіс.

Онымен бірге қаланы жылумен қамтамасыз ету мәселесін Әсет Исекешев Астана қаласының ТЖД-не тапсырды, атап айтқанда елорда аумағында жылыту маусымына дайындық барысында өрт қауіпсіздігі бойынша нақты шараларды іске асыруды, әсіресе газ баллондарын қолданатын аумақта өрт қауіпсіздігін алдын алу бойынша шараларды өткізуді міндеттеді.

Жұмыс барысында қала әкімінің шаһарды аралауы қорытындыланды, оның барысында елорданың аудандары абаттандыру, жылыту маусымына дайындық, тұрғын алқаптардың дамуы бойынша тексеру жұмыстары жүргізілді.

Әсет Исекешев қала тұрғындарымен кері байланысты орнату маңыздылығын атап өтті, қала тұрғындары мен қонақтары тарапынан келіп түсетін арыз-шағымдарға жедел әрекет ету қажеттілігін қамтамасыз етуді тапсырды. Проблемалық мәселелердің ішінде – лифт шаруашылығы, әлеуметтік нысандарға кіреберістердің орнатылмауы, уақытылы тазалықпен қамтамасыз ету, абаттандыру, жарықтандыру, жолдардың құрылысы және т.б. Кемшіліктерді атай келе, қала басшысы аудан әкімдеріне қалалық әкімшілік-бағдарламалар әкімшілерімен бірлесе отырып, №73 және 75 мектептердің кіреберістерін абаттандыруды тапсырды.

Оған қоса Н. Тілендиев, «Саранда» тұрғын кешенінің көпқабатты тұрғын-үйлерін орталық жылытуға қосу мәселесі қарастырылды, онымен бірге «Ильина» тұрғын алқабында инженерлі желілердің құрылысының аяқталуы, Күмісбеков, Жангелдина, Түркістан көшелері бойынша жол төсемдерінің құрылысы, Көктал, Өндіріс және Оңтүстік-шығыс кенттерінде 50 жаңа жолдың салынуы мәселелері талқыға түсіп, қарастырылды.

«Тұрғын алқаптар бойынша тұрғындардан келіп түсетін шағымдар көп. Аудан әкімдері биыл қаланың 50 көшесі бойынша абаттандыруды аяқтауды жоспарлаған болатын, бүгінде олардың 38-і ғана іске асырылып, аяқталған. Қалған 12 көше бойынша абаттандыру жұмыстарын аяқтауды тапсырамын. Жарықтандыруға ерекше көңіл бөлемін. Аудандар әкімдері мен мемлекеттік органдардың басшыларына тұрғындардың шағым-талаптары брйынша жедел әрекет етуді тапсырамын», — деді Әсет Исекешев.
Әрі қарай

Астана марафонын өткізу барысында бірқатар көшелер жабылады

Астана жаңалықтары: Астана марафонын өткізу барысында бірқатар көшелер жабылады

17 қыркүйекте елордада жылсайынғы марафон өтеді. Марафонның бағыты қаланың бірқатар көшелерін қамтиды.

Атап айтқанда марафон Рысқұлов көшесі, Қабанбай батыр даңғылы, Бұқар жырау көшесі, Мәңгілік Ел даңғылы, Сығанақ көшесі, Панфилов көшесі, Тәуелсіздік даңғылы, Нәжімеденов көшесі, Сарыкөл көшесі, Бацтұрсынов көшесі, Қошқарбаев даңғылы, Жұмабаев даңғылы, Абылай хан даңғылы, Момышұлы даңғылы, Жұмабаев даңғылы, Қошқарбаев даңғылы, Мәңгілік Ел даңғылы, Қонаев көшесі, Қабанбай батыр даңғылынан шығысқа қарай, Достық көшесі, Мәңгілік Ел даңғылы бойынша өтеді.

Төтенше жағдайды болдырмау үшін көліктердің қозғалысы марафон кезінде толығымен тоқтатылады.

Сағат 07.00-ден 13.00-ге дейін көліктің қозғалысына келесі учаскелерде толығымен шектеу қойлады:

1)Қабанбай батыр даңғылы, Хусейн бен Талал көшесінен Бұқар жырау көшесіне дейін;
2) Бұқар жырау көшесі, Қабанбай батыр даңғылынан Мәңгілік Ел даңғылына дейін,
3) Мәңгілік Ел даңғылы, Бұқар жырау көшесінен Сығанақ көшесіне дейін;
4) Сығанақ көшесі, Мәңгілік Ел даңғылынан Нәжімеденов көшесіне дейін;
5) Панфилов көшесі, Сығанақ көшесінен Тәуелсіздік көшесіне дейін.

Сағат 08.00-ден 10.30-ға дейін көліктердің қозғалысы келесі учаскелерде толығымен шектеледі:

1) Тәуелсіздік даңғылы, Панфилов көшесінен Нәжімеденов көшесіне дейін;
2) Нәжімеденов көшесі, Тәуелсіздік даңғылынан Сарыкөл даңғылына дейін;
3) Сарыкөл даңғылы, Нәжімеденов көшесінен Байтұрсынов көшесіне дейін;
4) Байтұрсынов көшесі, Сарыкөл даңғылынан Қошқарбаев даңғылына дейін;
5) Қошқарбаев даңғылы, Байтұрсынов көшесінен Жұмабаев көшесіне дейін;
6) Жұмабаев даңғылы, Қошқарбаев көшесінен Момышұлы даңғылына дейін;
7) Момышұлы даңғылы, Жұмабаев даңғылынан Абылай хан даңғылына дейін.

Сағат 10.00-ден 12.00-ге дейін көліктердің қозғалысы келесі учаскелерде толығымен шектеледі:

1) Абылай хан даңғылы, Момышұлы даңғылынан Жұмабаев даңғылына дейін;
2) Жұмабаев даңғылы, Абылай хан даңғылынан Қошқарбаев даңғылына дейін;
3) Қошқарбаев даңғылы, Жұмабаев даңғылынан Мәңгілік Ел даңғылына дейін.

Сағат 11.30-дан 13.00-ге дейін көліктердің қозғалысы келесі учаскелерде толығымен шектеледі:

1) Мәңгілік Ел даңғылы, Қошқарбаев даңғылынан Қонаев көшесіне дейін;
2) Қонаев көшесі, Мәңгілік Ел даңғылынан Қабанбай батыр даңғылының шығысына қарай;
3) Қабанбай батыр даңғылының шығысына қарай, Қонаев көшесінен Достық көшесіне дейін;
4) Достық көшесі, Қабанбай батыр даңғылының шығысынан Мәңгілік Ел даңғылына дейін;
5) Мәңгілік Ел даңғылы, Достық көшесінен Хусейн бен Талал көшесіне дейін.

Астана қ. ІІД әкімшілік полиция әкімшілігі елорда тұрғындары мен қонақтарына қала жолдарында кептеліс жағдайларына тап болмас үшін жүру маршруттарын алдын ала жоспарлап алуға кеңес береді. Жедел-жәрдем көліктері (жедел-жәрдем көрсету қызметі, ТЖ және ІІМ қызметтері) сол жерде қызмет етіп тұрған қызметкермен көлденең бағытта жіберілетін болады.

Рысқұлов көшесінің бойынша орналасқан емдеу мекемелерінің келушілеріне Тұран даңғылы, Хусейн бен Талал (бұған дейін №31) көшесі жағынан келуге кеңес беріледі.
Әрі қарай

Алматы облысында «WELCOME to ZHETYSU» фильмінің түсірілімі басталды

Алматы облысында «WELCOME to ZHETYSU» фильмінің түсірілімі басталды

Бүгін Алматы облысы әкімінің орынбасары Жақсылық Омар жастардың жобасына ақ жол тілеп, жетісулықтар «WELCOME to ZHETYSU» фильмін түсіруді бастап кетті. Бұл туынды Жетісу өңірінің көрнекті жерлерін кино тілімен насихаттайтын ерекше жоба болмақ. Бұл туралы Алматы облысының өңірлік коммуникациялар қызметі алаңында өткен баспасөз мәлихатында белгілі болды, — деп хабарлайды Алматы облысы әкімінің баспасөз қызметі.
Кино желісі өте қызықты, түрлі шытырманға толы, әзілмен әрленген. Жетісу өлкесінің тамаша жерлері де осы туындының ішінде көрсетіледі. Сценарий авторы Жұмабек Әділеттің айтуынша, кино қазақ тілінде түсіріледі, аталмыш туындыдағы негізгі рөлдерді Т.Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясының ең үздік түлектері ойнамақ.
Фильмнің қысқаша мазмұны: жаңа танысып қосылған жолдастар Жетісу жерінен әсерлі бейнеролик түсіруді көздейді. Мақсаттарына жету жолында түрлі кедергілерге тап болғанына қарамастан, барлық қиындықты еңсеріп шығады.
«Елбасымыз айтқан рухани жаңғыру ең алдымен жастардың өз өлкесін танудан басталады. Сондықтан жетісулық жастар туған жердің топырағын насихаттауды кино тілімен жеткізуге талпыныс жасап отыр. Бұл орайда облысымыздағы қолға алынып отырған алғашқы тың жобаның маңызы зор деп есептеймін. Оны жүзеге асыру үшін біздің жастарда күш-жігер де, қуатты рух та, патриотизм де жеткілікті. Сондықтан тың жоба өзінің нәтижесін беретініне сенімдіміз», — деді облыс әкімінің орынбасары Жақсылық Омар.
Жалпы, кино түсіруге 13,8 млн. теңге бөлінген. Фильмнің ұзақтығы 90 минут болады деп межеленуде. Актерлер құрамында Ерболат Құдайберген, Рамис Кулаxметов, Рүстем Омаров, Мейірхан Шерниязов, Салтанат Құдайберген, Елдар Ташкенбай, Олжас Қасым, Райымбек Бекет бар. Фильм шамамен қараша айында көрерменге жол тартады деп жоспарланып отыр.
Әрі қарай

Астананың қоғам қайраткерлері Елбасы бастамасын қолдауға шақырды

Астана жаңалықтары: Астананың қоғам қайраткерлері Елбасы бастамасын қолдауға шақырды

Қала әкімінің орынбасары Ермек Аманшаевтың төрағалығымен «Руxани жаңғыру» бағдарламасы аясында қазақ тілінің латын әліпбиіне көшу мәселесі талқыланды. Отырыс қорытындысы бойынша қазақстандықтарды Елбасының бастамасын қолдауды сұрады.

Қазақ тілінің латын қаріпіне көшу мәселесін талқылау бойынша отырысқа республиканың, Астана қаласының қоғам қайраткерлері, үкіметтік емес ұйымдардың, Білім саласының өкілдері, Қазақстан xалқы ассамблеясының мүшелері, елорданың белсенді жастары қатысты.

— Ұлттық өзін-өзі тануға, Қазақстанның руxани және экономикалық дамуына бағыт жаңа қазақ әліпбиі арқылы келеді. Бұл туралы сан алуан пікір бар. Қарсы шығып жатқан адамдар да бар. Алайда әр қазақстандық латын қаріпіне көшу әлемдік өркениетке қосылу деп түсінуі керек, — деді Астана қ. әкімінің орынбасары Ермек Аманшаев.

Отырыстың аяқталуы бойынша шара қатысушылары латын қаріпіне көшу жөнінде «Руxани жаңғыру» бағдарламасын іске асыру аясында Елбасының бастамасын бір ауыздан қолдауға шақырды.

Үндеуде Астана қаласы интеллигенті қоғамының өкілдері, үкіметтік емес ұйымдардың басшылары, ҚХА мүшелері, елорданың белсенді жастары

Қазақстан xалқын тариxи әрі маңызды шешім-латын қаріпіне көшу идеясын бір ауыздан қолдауға шақырады.

«Латын қаріпіне көшу біздің жан-жақты ойластырған, мақсатты түрде қабылданған шешім. Бұл заманауи егеменді мемлекеттердің талабына сай. Біз бүгінгі жиынның қатысушылары-Астана қаласы интеллигенті қоғамының өкілдері, үкіметтік емес ұйымдардың басшылары, ҚХА мүшелері, елорданың белсенді жастары Елбасының сарабдал саясатын қолдай келе, қазақстандықтарды қазақ тілінің латын әліпбиіне көшу бастамасын бір ауыздан қолдап, мақұлдауға шақырамыз, — делінген үндеуде.
Әрі қарай

Ұмытқым келмейді

Ояным азан даусы естіліп,

Жия алмай есті жатам тағы да,

Оралам күнге қалған ескіріп,

Күздің жауынды шағына…

Жүректі қорғай аламын, білгін,

Көргенге ерер жан деп ойлама.

Әр айтқан сөзге құлақты түргін

Асығып жауап жолдама…

Тым тәтті кезді ұмытып кейде,

Кеткім ақ келеді ел кезіп.

Жоғалса көзден сол нәзік бейне,

Қалатындаймын өзімнен безіп.
Әрі қарай

Латын әліпбиі – жаһандану кезеңіндегі ұлттық жаңғырудың негізгі кілті

Астана жаңалықтары: Латын әліпбиі – жаһандану кезеңіндегі ұлттық жаңғырудың негізгі кілті

Елбасы Н. Ә. Назарбаевтың «Егемен Қазақстан» газетінде жарияланған «Болашаққа бағдар: Рухани жаңғыру» мақаласы қазақ қоғамының жаңа дәуірде ұлт ретінде қайта түлеу мәселесін белгілі мақсаттар мен нақты бағыттарды алға қою арқылы тиянақты түрде талқылайды. Рухани жаңғыру және ұлттық сананың дамуы жайында прагматикалық ұсыныстарға толы мақаланың «Таяу жылдардағы міндеттер» атты бөлімінде қазақ тілінің латын әліпбиіне көшу қажеттілігі айрықша мәнді. Жаһандану үрдісінде қазақ ұлтының бәсекеге қабілеттілігін, онымен қоса мәдени және ғылыми дамуды арттыру потенциалына ие болған бұл үлкен өзгеріс елбасы Н. Ә. Назарбаевтың 2012 жылғы «Қазақстан-2050» стратегиясында белгіленгеннен бері үкімет басшылары мен заңгерлердің тұрақты талқылау тақырыбына айналды. Дегенмен, әлемнің шұғыл даму қарқынында қазақ тілінің латын әліпбиіне көшуінің нақты бағдарламасын дамытуерекше маңызға ие болды.
Біріншіден, Қазақстанда үлкен қолдауға ие болған үштілділік бағыты латын әліпбиіне көшу арқылы асқан қарқындылықпен дамуға бейім. Қазірден елбасының нұсқауы бойынша ресми құжаттарды біртіндеп ағылшыншаға өзгерту міндетінің өзі -латын әліпбиінің әлемдік деңгейіндегі кең қолданысының және маңызының дәлелі. Екіншіден, тәуелсіздік жылдарының алғашқы күндерінен бастау алған Түркі мемлекеттерімен серіктестік алаңында Қазақстанда латын әліпбиінің қолданысы ғылыми және мәдени қатынастардың өрістеуіне септігі мол. Латын әліпбиін білікті пайдаланып келген Түркия, Әзірбайжан, Өзбекстан, Түрікменстан сияқты мемлекеттер мен Қазақстан арасындағы құндылықтардың өзара бөлісу үрдісінде ортақ әліпби қолданысың қосар үлесі күмәнсіз. Бұл әліпби өзгерісі осылайша елбасының ынталандырған Түркі әлемінің бірлесуіне де ықпалын тигізеді. Үшіншіден, латын әліпбиіне көшу арқылы қазақ ғылым мен білім саласындағы мәдени мұралар және де осы бағыттағы қоғамның жаңа жетістіктерін әлемге паш ету мүмкіндігіне ие боламыз. Мысалы, қазақ әдебиетінің асыл үлгілері, Абай Құнанбаев, Сәкен Сейфуллин, Мұхтар Әуезов сияқты тұлғалардың еңбегін әлем оқырмандарының назарына ұсыну – біздің парызымыз. Бұл жолда біздің алғашқы қадамымыз осы еңбектерді латын әліпбиіне аудару болып табылады. Осыарқылы әлемдік ғылым мен білім дамуына өзіміздің үлесімізді қоса отырып, айрықша қазақ стиліне сай латын жазуын жетістіру арқылы ұлтымыздың заман талабына сай рухани дамуына жол аша аламыз.
Ресми және күнделікті тұрғыдан, Қазақстанның латын әліпбиіне көшу үрдісінде асқан қиыншылықтарға тап болуы да екіталай. Себебі, қазақ тарихында латын әліпбиінің ХХ ғасырда қолданыста болуы да — ұлттың тәжірибесі мен бейімделу қасиетінің куәгері. Жалпы алғанда, қазақ қоғамының ұлт ретінде сақталу жолында өзгерістерге ашық және жаңашыл болуы талап. Әлемдік өркениеттен қалыспай, ұлт ретінде өз ізімізді қалдыру үшін латын әліпбиіне көшу сияқты батыл және нақты қадамдар ату қажет, себебі өскелең ұрпақ біздің буынның орнатқан тіректері негізінде еліміздің болашағын айқындайды. Сондықтан да елбасымыз Н. Ә. Назарбаевтың алға қойған латын әліпбиіне көшу міндеті менің депутат, ғалым, азамат ретінде толық қолдауыма ие.

Зулфухар Гаипов
Саяси ғылымдар докторы,
Астана қаласы көлік және коммуникация колледжінің директоры,
Астана қалалық маслихатының депутаты
Әрі қарай

Астанада менталды ауытқуы бар азаматтар жұмысқа қабылдана бастады



Елордада әлеуметтік кәсіпкер Эмин Әскеров әлеуметтік шеберханасында менталды ауытқуы бар азаматтарды кәсіпке баулып отыр. Бүгіндеаталған санатқа жататын үш азамат оқытылып, тұрақты жұмысқа қабылданды, деп хабарлайды Астана әкімдігінің медиа орталығы.

«Психо-неврологиялық диспансердің емдеу-өндірістік шеберханасында орналасқан ағыш-темір ұстаханасында жүйке ауруына шалдыққан азаматтар үш айлық оқу курсынан өтіп жатыр. Сегіз айдың ішінде үш науқасты оқытып, үшеуі де тұрақты жұмысқа қабылданды. Жақын арада тағы екеуін аламыз деп отырмыз. Күн сайын ағаштан түрлі бұйымдар жасау арқылы науқастарды оқытамыз. Кеңселік жиһаздан бастап тұрмыстық қажетті заттар мен үй жабдықтарын жасаймыз»,- деді медиа орталықтың тілшісіне берген сұхбатында «GreenTAL» әлеуметтік шеберханасының жетекшісі Эмин Әскеров.

Оның айтуынша менталды ауытқуы бар азаматтардың оқытылып, жұмысқа қабылдануы бұрын соңды Астанада болмаған. Өкінішке қарай жұмыс берушілер тарапынан ондай азаматтарға сұраныс жоқтың қасы.

«Менің білуімше елордада бес мыңға жуық жүйке дертіне шалдыққан азамат бар. Психо-неврологиялық диспансердің емдеу-өндірістік шеберханасында 113 азамат тіркеуде тұр. Олардың ешқайсысы ресми жұмысқа тұрмаған. Сондықтан мәселе бар, ал оны шешу қажет. Біз, әлеуметтік кәсіпкерлер бұл мәселені шешу жолын қарастырып жатырмыз», — дейді Э.Әскеров.

Әлеуметтік кәсіпкерліктің ерекшелігі әлеуметтік әлжуаз топпен жұмыс істегендіктен, бұл салада қиындықта аз емес.

«Ең біріншіден бұл азаматтарға ерекше тәсіл керек. Оның үстіне оқу меңгерімі де баяу әрі төмен. Тіпті, кейде кеше өткен оқуды күн сайын қайталауға тура келетін кездер болады. Ең қиыны бұл азаматтарды оқытатын шеберлер аз. Себебі, кез келген адам науқастармен жұмыс істеуге келісе бермейді. Қуантатыны жұмыстың нәтижесі көзге көрініп тұр. Жұмыс барысында әлеуметтендіру және бейімдеу процессі жүреді. Жігіттер бір-бірімен тіл табысып, ашыла түсіп, өзгере бастайды. Дос тауып, ең бастысы маңдай терімен ақша табады»,- деп түйіндеді сөзін әлеуметтік кәсіпкер.

Кәсіпкердің шеберханасында ағаштан түрлі жиһаздар мен балабақшаға қажетті бұйымдарды жасауды жолға қойды. Болашақта Монтессори оқу құралдарын жасауды көздеп отыр. Себебі, Мария Монтессори әдісімен оқыту құралдарын елімізде жасайтын бірде-бір шеберхана жоқ.
Әрі қарай

Латын әліпбиі реформа Түрік әлемінің ынтымақтастығына әкелуге септігін тигізеді

Қазақстан Республикасының Латын әліпбиіне өтуі Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев ұсынған реформалық бағдарламаның маңызды бөлігі. Латын әліпбиіне өткен басқа мемлекеттердің тәжірибесіне жүгінсек, бұл реформаның көптеген жағымды жақтарын көруге болады.
Ең бастысы, Латын әліпбиі түркі мемлекеттеріне өте қолайлы. Әсіресе фонетикалық транскрипция тұрғысынан алғанда, оны меңгеру түркі тілдес халықтарға жеңілге соғады. Бұл реформаны қадамдап енгізу арқылы латын әліпбиін тек өскелең жас ұрпақ қана емес, кемел жастағы азаматтар да жетік меңгере алады.
Сонымен қатар, латын әліпбиіне көшу әлемдік интеграцияға қол жеткізуге мүмкіндік береді. Қазақстанның Еуропа мемлекеттерімен жақындасуына және осы мемлекеттердің озық жетістіктеріне қол жеткізуге көмектеседі. Бұл Қазақстанның әлемдегі позициясын одан әрі нығайтып, беделін көтереді.
Қазақстан Латын әліпбиіне көшкен Әзірбайжан, Өзбекстан, Түркменстан және Түркия елдерімен кең мәдени қарым-қатынасына жол ашады. Бұл реформа Түрік әлемінің ынтымақтастығына әкелуге септігін тигізеді.

ҚазГЗУ гуманитарлық заң колледжінің директоры Р.Е. Пернебаева
Әрі қарай