XVI Еуразиялық медиа форумының спикерлері құрамында белгілі саяси қайраткер, қазіргі АҚШ президенті әкімшілігінің ең беделді қызметкерлерінің бірі болған Стивен Бэннон және тағы басқалар бар.

Стивен Бэннон – АҚШ Президенті Дональд Трамптың аға кеңесшісі және стратегиялық мәселелер бойынша бұрынғы бас маманы.

Бэннон ұлттық қауіпсіздік мәселесін зерттеу бойынша магистр дәрежесін Джорджтаун университетінде және іскер әкімшілік магистр дәрежесін Гарвард университетінің Бизнес мектебінде алған. Ол әскери-теңіз күштерінің офицері, АҚШ-тың «Пол Фостер»әскери кемесінде Тынық мұхиты, Аравия теңізі, Парсы шығанағында әскери міндетін өтеген. Пентагонда әскери-теңіз операциялары бойынша қолбасшының арнайы көмекшісі қызметін атқарған.

2016 жылы Стивен К.Бэннон Дональд Трамптың президенттік кампаниясын басқарған. 2017 жылы Ақ үйде АҚШ Президенті Дональд Трамптың аға кеңесшісі және стратегиялық мәселелер бойынша бас маманы лауазымында болған.

Бэннон мырза – бірқатар мадақталған деректі фильмдердің режиссері, ақпараттық Breitbart News веб-сайтының атқарушы төрағасы. Банктік Goldman Sachs конгломератының бірігуі мен сіңіру бойынша маман ретінде жұмыс істеген.

Бэннон – белсенді азаматтық ұстанымы бар жан. «Азаматтар Америка Республикасы үшін!» қоғамдық қозғалысының негізін қалаушы. Бұл ұйым коммерциялық емес болып табылады. Сондай-ақ билікті асыра пайдалану мәселелерін бойынша іс жүргізетін Заң үстемдігі қоғамының төрағасы. Ол бүкіл әлемдегі қоғамдық саяси белсенділік пен танымал ұлттық идеяларды қолдайтын Еуропа, Оңтүстік Африка мен Азиядағы «The Movement» ұйымының негізін қалаушылардың бірі болған.

«Біз қалқан салудамыз» ұйымының консультативтік кеңесінің төрағасы болып табылады. Ұйым мақсаты – АҚШ оңтүстік шекарасындағы қабырға құрылысын қаржыландыру.

Еуразиялық Медиа форум аясында Бэннон 24 мамыр күні «Сенім дағдарысы. Күштердің жаһандық бөлінісі» панельдік сессиясына қатысады.

Сессияның басты міндеті – халықаралық қатынас жүйесінің жаңа тиімді және тұрақты моделін іздеу.

Стивен Бэннерден басқа сессиядағы спикерлер құрамында келесі тұлғалар болады:

Бенита Ферреро-Вальднер (Аустрия) – аустриялық мемлекеттік және саяси қайраткері, Еуропалық Одақтың сыртқы байланыстары мен Еуропалық көршілік саясаты жөніндегі комиссары (2004 -2009 жж.)


Джордж Гэллоуэй (Ұлы Британия) — саясаткер, кітап авторы, журналист


Джереми Кеттнер (Германия) – жаһандық тәуекелдер мен мемлекеттер бойынша талдаушы, мәдени дипломатия сарапшысы, жазушы және комментатор


Марк Сигел (АҚШ) — Президент көмекшісі Д. Картера орынбасары, Демократиялық партия Ұлттық комитетінің атқарушы директоры (1973-1977 жж.)


Михаил Гусман (Ресей) — журналист, ТАСС бас директорының 1-ші орынбасары


Стивен Коул (Ұлы Британия), CGTN бағдарламаларының авторы және жүргізушісі


XVI Еуразиялық Медиа форум 22-24 мамыр аралығында Алматы қаласындағы The Ritz-Carlton қонақ үйінде өтетінін естеріңзге сала кетейік. Форумның биылғы теглайны – «Бүгінгі әлем: шындық трансформациясы?».

Алдағы конференция барысында әлемдік және өңірлік деңгейдегі бірқатар өзекті мәселелерді талқылау жоспарлануда. Күн тәртібінде жаһансыздандыру процесінің, тұтынудың терең бойлап бара жатқан дағдарыс проблемалары, сондай-ақ халықаралық құқық мәселелері мен жасанды интеллект қолданудағы сын-қатерлер кеңінен талқыланады.

Форум шеңберінде медиа саласындағы кәсіби тақырыптар — сандық әлемдегі журналистиканың болашағы және блогосфера ықпалының өсуі көтеріледі.

Орталық Азияның жетекші тәуелсіз диалог платформасы ретінде Еуразия Медиа форумының (ЕАМФ) басты миссиясы — Қазақстанның, Еуразияның және бүкіл халықаралық қоғамдастықтың геосаяси, экономикалық, әлеуметтік-мәдени дамуының негізгі проблемалары бойынша саясаткерлердің, журналистер мен сарапшылардың еркін және ашық диалогына жағдай жасау.

Адам ағзасы 90% судан тұрады, егер ауа ылғалдығы жеткіліксіз деңгейде болса, онда бұл жағдай адам ағзасының шөлдеуіне тікелей байланысты болады. Көбінесе біз оның жағымсыз әсерін тек жекеленген түрінде ғана көреміз, ол көздегі және тамақтағы құрғақтық сезімі, тамақтың ауруы, шашта қайызғақтың пайда болуы және тұрақты түрде терінің құрғауы мен ұсақ жарықшақтардың болуын көрсетеді. Сыртқы әсерлерден басқа ылғалдың жетіспеуі одан да елеулі жағымсыз әсерлерден көрінуі мүмкін: тұрақты шаршау, әлсіздік, ересектердің жұмыс қабілеттілігінің және балалардың үлгерімінің төмендеуі, жиі суық тиіп ауыру, нашар ұйқы, терінің ерте қартаюы, аллергия, жөтел, мұрын қуысының құрғақтығы немесе тұрақты мұрын бітуі, шырышты қабық осындай жағымсыз әсерлер арқылы құрғақтықты жеңуге тырысады.
Біз мұның себепшісі ретінде дәруменсіздікті, экологияны және басқа да факторларды кінәләуға болады, бірақ біз дәрумендер қабылдап, көбірек су ішіп, қымбат кремдер мен сусабындар пайдаланып уақытша әсер алуымызға болады. Мұның себебін анықтап, онымен күресуіміз керек, содан кейін ғана салдарын жоямыз.
Бәрінен де көбірек құрғақ ауаның салдарынан балалар зардап шегеді, әсіресе жаңа туған сәбилер: сәби дүниеге көз ашқан кезіне дейін оны қорғайтын сұйықтықта болды, ал енді нәзік тері мен шырышты қабық агрессивті қоршаған ортаның әсерінен құрғайды, сондықтан ауаның ылғалдылық деңгейі ересектер үшін 40 – 50% болса, ал балалар үшін бұл көрсеткіш 50 – 60% және одан да жоғары болуы тиіс.
Құрғақ ауадан тек қана адамдар мен жануарлар ғана зардап шекпейді, сонымен қатар гүлдер (кактустардан басқа), ағаштан жасалған бұйымдар, бұл әсіресе паркет, жиһаз және музыкалық аспаптардан көрінеді, еден мен жиһаз құрғап, сықырлай бастайды, ал пианино мен гитараның дыбысталуы нашарлайды.

Ауа ылғалдандырғыштардың түрлері
Ауаны сергітетін ылғалмен толтыру үшін – фонтандар орнату, жиірек ылғалды тазалау жүргізіп тұру, гүлдер немесе аквариум қоюға болады, бірақ ең дұрыс шешім ол ауа ылғалдандырғыш алу. Бұл құрал үй-жайдың микроклиматын қысқа мерзімде қолайлы жасауға қабілетті. Жағымды бонусы – шаң ауада ұшпай тезірек еденге қонады, оған бөлмеде тазалық пен балғындықты ұстап тұру үшін кәдімгі кесте бойынша ылғалды тазалау жүргізу жеткілікті болады.
Ауа ылғалдандырғыштардың құрылымы мен функциялары әр түрлі келеді: ең қарапайымдары тек қана ылғалды буландырады, ал неғұрлым күрделі түрлері қосымша ауаны тазартып, көп функциялармен жабдықталуы мүмкін. Іс жүзінде құрал дизайнын кез келген интерьерге таңдауға болады, ол бөлме безендіруінде винтаждан хай-текке дейін назар тартатын жарқын әрі көрікті немесе бейтарап дизайнды құрал таңдау.
Булану технологиясы
Ауа ылғалдандырғыштардың буландырғышының тек қана дизайны арқылы ғана емес, құрылымы бойынша да таңдауға болады.
Ең қарапайым, сенімді және тиімді ауа ылғалдандырғыш – табиғи булануы бар дәстүрлі ауа ылғалдандырғыштары. Шағын желдеткіш корпусына ауа сорып, айналмалы пластиналардың арасынан өткізіп, барабанның төменгі бөлігінде суланады. Ауадағы шаң-тозаң барабан дискілеріне тұнып суда қалады, ал тазартылған және ылғалдандырылған ауа қайтадан бөлмеге жіберіледі.

Сондай-ақ, айналатын пластиналардың орнына, шаң-тозаңды және ауаны ылғалдандыратын суланған сүзгі-губка орнатылған модельдері де бар.
Ал ең көп таралғандары – ультрадыбыстық ауа ылғалдандырғыштары. Су ең жұқа мембранаға түсіп, ультрадыбыстың әсерінен тербелетін суық буға айналады. Оларға тек тазартылған суды құюға ұсынылады, әйтпесе су буымен бірге заттардың үстіне ақ өңез түсетін болады.
Тағы бір кең таралған технология – ол бу ылғалдандырғыштары. Құралдың ішіндегі қыздырғыш элемент суды буға айналдырады. Бу ылғалдандырғыштары мен ультрадыбыстық ылғалдандырғыштар қауіпсіз және ыңғайлы, бірақ ылғалдың көп бөлінуіне себепші болады, сондықтан ауа ылғалдандырғыштарына қоса ылғалдылық деңгейін өлшеу үшін гигрометр алу керек.
Ауа ылғалдандырғышты қалай дұрыс таңдау керек
Әрбір ылғалдандырғыш технология жеткілікті дәрежеде тиімді келеді, оны таңдау тек қана сатып алушыға байланысты. Бірақ бірнеше ерекше тұстарына көңіл бөлу қажет.
1. Ауа ылғалдандырғыштың су резервуары неғұрлым үлкен болса, онда ол соғұрлым ұзағырақ су толтыруды талап етпейді.
2. Егер резервуарды негізінен шешпей толтыратын мүмкіндігі болса, онда ол анағұлым ыңғайлы келеді. Тасымалдау ыңғайлылығы үшін тұтқасы бар модельдерді таңдау қажет.
3. Ауа ылғалдандырғыштың келесідей индикаторлары болуы тиіс: суды толықтыру, тазалау қажеттігі (егер сүзгілер алмалы-салмалы немесе ауыстырылмалы болатын болса).
4. Аударылып кету және су болмаған кездегі қауіпті жағдайлардан сақтайтын автоматты өшіру.
5. Түнгі немесе тынық режімдері көмескі жарықтандыруды өшіреді, шу деңгейін азайтады — ауа ылғалдандырғыш тіпті ең сергек ұйқыны бұзбайды.
Қосымша функциялары пайдалы, әрі қолайлы келеді.
1. Білте шам функциясын орындай алатын әдемі жарықтандыру.
2. Стильді дизайн кез келген бөлме интерьеріне сәйкес келеді, балаларға арналған модельдері бүлдіршіндерді қуантатын ойыншықтар түрінде жиі орындалады.
3. Кірістірілген дисплей баптау параметрлерін көрсетеді: жұмыс режімін, уақытты, кейде ауаның бөлмедегі жай-күйін көрсетеді, ылғалдылықты өлшейтін құралы – гигрометрмен де жабдықталуы мүмкін.
4. Таймер құралды белгіленген уақытта, ұйқыдан оянған кезде, үйге немесе кеңсеге келген кезде үй-жайда қолайлы жағдай жасау үшін қосады.
5. Ауаны хош иістендіру демалуға және көңіл күйді көтеруге көмектеседі.
6. Ауаны иондандыру ауаны теріс зарядты бөлшектермен толтырып, жағымсыз иістерді және статикалық электр зарядты жояды.
Ауа ылғалдандырғышты бірінші рет қосқан кезде немесе ұзақ үзілістен кейін пайдалана бастағанда, оның бөлмедегі ылғалдылығы өте баяу артатын болады, себебі су бөлшектері айналадағы жиһазға, еденге, қоршаған заттарға сіңіріп алады, тек содан соң ауа ылғалға толатын болады.
Су мен ауа – Жер бетіндегі барлық тірі организмдердің маңызды элементтерінің бірі. Біз тек жанама түрде ғана ауаға әсер ете аламыз, ол біз көп уақыт өткізетін үй мен кеңседе қолайлы және денсаулыққа жайлы жағдай жасауға мүмкіндік туғызу біздің қолымызда.

22-24 мамырда Алматыда өтетін XVI Еуразия Медиа Форумының бағдарламасы жария етілді. Бұл жолғы басқосу «Бүгінгі әлем: шынайылық трансформациясы?» тақырыбымен өткізіледі. Форум қонақтары арасында Facebook, Instagram, CGTN және ТАСС өкілдері, ОББ бұрынғы басшысы және тағы басқалар бар, деп хабарлайды Форумның қоғаммен байланыс қызметі.

Биылғы пленарлық отырыс мына тақырыптарда ұйымдастырылады: «Жаһан(сыз)дану: әлем дамудың жаңа үлгісін іздеуде», «Тұтыну дағдарысы», «Масс-медианың цифрлық шынайылығы: сынақты қабылдай аламыз ба?» «АІ дәуірі: адамзаттың құлдырауы әлде гүлденуі?», «Сенім дағдарысы. Күштердің жаһандық бөлінісі», «Блогерлер: виртуалдық әлемнің жаңа рок-жұлдыздары ма?», «Заңсыз-заңды: марихуана қолжетімді!».

Сондай-ақ жиын барысында «Орталық Азиядағы аймақтық интеграция» тақырыбында дөңгелек үстел өткізіледі. Онда Орталық Азия елдерінің жаңа бірлестігінің болашағына сарапшы көзқарас білдіріледі.

Ұйымдастырушылар форумға 19 елден шетелдік спикер, еліміздің мемлекет қайраткерлері мен айтулы сарапшыларының қатысуын күтуде. Басқосуға АҚШ, Канада, Ұлыбритания, Австралия, Германия, Ресей, Грузия, Польша, Украина, Австрия, Қытай, Эстония, Словения, Сент-Винсент және Гренадин, Ливан, Андорра, Найроби, ОАР, БАӘ өкілдері қатысады.

Спикерлер қатарында:

Хендрик Ильвес (Эстония) – эстон саясаткері, Эстония президенті (2006 – 2016 жж.)


Роберт Джеймс Вулси – Орталық барлау басқармасының басшысы (1993-1995 жж), қуатты сақтау бойынша сарапшы, Genie Energy Ltd. стратегиялық кеңесшісі, Siva Power, Inc. Директорлар кеңесінің мүшесі


Уэйн Кертис Уэлдон (АҚШ) – конгрессмен, Пенсильвания округы атынан республикашыл (1987-2007 жж.)


Анна-Мария Тренева (Ресей) – Ресейдегі Facebook, Instagram және Messenger аймақтық директоры


Мартин Форд (АҚШ) — Футурист және «Мәшинелер көтерілісі», «Зерттеу авторлары — жасанды ақыл-ойды жасаушылардың шындығы» кітаптарының авторы


Михаил Гусман (Ресей) – журналист, ТАСС бас директорының бірінші орынбасары


Дмитрий Гордон (Украина) — журналист, «Гордон бульвары» газетінің бас редакторы, «ГОРДОН» интернет-басылымының негізін салушы


Андрес Ильвес (Оңтүстік Африка) — тәуелсіз журналист және «Ilves International» бас директоры


Стивен Коул (Ұлыбритания), CGTN бағдарламасының авторы және жүргізушісі


Алдағы конференцияда әлемдік және аймақтық деңгейдегі көкейтесті мәселелер талқыланатын болады. Күн тәртібінде: жаһандану мәселесі, әсіресе өзекті тұтыну дағдарысы, сондай-ақ халықаралық құқық проблемелары мен жасанды ақыл-ойды кеңінен пайдаланудан туындайтын сын-қатерлер бар.

Форум аясында медиа саладағы кәсіби тақырыптар, атап айтқанда, журналистиканың цифрлық дүинедегі келешегі мен блогжүйе ықпалының күшеюі сөз етіледі.

Еуразия Медиа Форумының (ЕАМФ) басты мақсаты – Орталық Азиядағы жетекші әрі тәуелсіз диалог алаңы ретінде Қазақстан, Еуразия және бүкіл халықаралық қауымдастықты толғандыратын геосаяси, экономикалық, әлеуметтік-мәдени даму мәселелері бойынша саясаткерлер, журналистер мен сарапшылардың пікірталасына жағдай жасау.

Тіркеу eamedia.org/ru/ ресми сайтында 15-мамырға дейін қолжетімді.

Орын саны шектеулі.

XVI Еуразия Медиа Форумының Бас серіктесі – «Самұрық-Қазына» АҚ.

Нұр-Сұлтанда ресми іс-шаралар 7 мамырда басталады, деп хабарлайды қалалық әкімдіктің ресми сайты.

Мереке күндері елордада Ақмола жауынгерлерінің бейітіне Даңқ гүл тізбегін қою рәсімі, жеңіл атлетикалық эстафета, автожарыс және мерекелік концерттер ұйымдастырылады. 7 мамырда Триатлон-саябақта қала тұрғындары мен қонақтары мерекелік отшашуды тамашаласа, ал 9 мамырда сағат 23:00-де Есіл өзенінің жағасында Жеңіс күні құрметіне арналған отшашуға куә бола алады.

В областном центре с 27 по 28 апреля состоялся открытый областной турнир по мини-футболу среди ветеранов старше 40 лет посвященный памяти Адильбека Сейлханова.
На традиционный турнир, который в этом году проходил в седьмой раз, съехались 10 команд. Сильнейших определяли разделив их на две группы. Помимо хозяев поля, в турнире приняли участие мастера кожанного мяча из Глубоковского, Урджарского, Жарминского районов, а также гости из Павлодара. Стоит отметить, что турнир был организован родными и близкими Адильбека Сейлханова и Ассоциацией футбола ВКО. На торжественном открытии турнира приняли участие его сыновья, прославленные спортсмены региона: Ерлан и Руслан Сейлхановы, также его дети Ержан, Гульмира, Жанна, Жомарт и его спутница Бахыт Сейлханова.
Несмотря на непогоду в первый день турнира игроки показали зрелищную игру. Особое внимание организаторов своим мастерством привлекли футболисты из команды «Маканшы». Данная команда проявила свою волю к победе и боевой характер, таким образом они без каких-либо препятсятвий прошли в полуфинальный матч. Но после они уступили гостям из Павлодара. В данном турнире хорошо себя показала и команда «Кеден», которая на протяжении долгого времени лидирует по всем показателям среди восточно-казахстанских команд.
Из всех десяти команда в финальные матчи прорвались четыре команды. В решающем матче таможенники одалели «ВКОАФ» со счетом 1:0. А павлодарский «Мурат» победил, забив три безответных гола игрокам из «Маканшы».
В борьбе за третье место представители «ВКОАФ» одалели урджарских футболистов со счётом 2:1. В игре за главный титул павлодарцы одалели «Кеден», забив в их ворота один мяч.
В итоге на турнире посвященном памяти Адильбек Сейлханова, победители игроки из команды «Мурат». Второе место заняли «Кеден». Тройку лидеров завершил коллектив «ВКОАФ». Победителям турнира вручили Кубок. На церемонии вручения принял участие родственник Адильбека Сейлханова, президент федерации гиревого спорта Азии, заслуженный тренер РК Мухамедоллла Агзамов. Наградив призёров он поблагодарил всех игроков за участие в турнире.
— Надеюсь, что в следующем году мы с вами встретимся на этом турнире. Конечно, команда, которая ответственно подошла к тренировке стала триумфатором этих соревнований. Все мы стали свидетилями того, как павлодарская команда одалела всех соперников. Самое главное — игра была очень зрелищной и полна неожиданностей. Всё обошлось без травм, — сказал заслуженный тренер РК.
На турнире также присутствовали близкие друзья Адильбека Сейлханова, которые приехали из Нур-Султана, Костаная, Семея и из уголков нашего региона. Гости высоко оценили уровень проведения турнира и выразили свои самые лучшие пожелания в поддержку такого мероприятия.
Организационный комитет, по традиции наградил отличившихся игроков в следующих номинациях: «Лучший Игрок», которая досталась Сергею Дурницыну (ВКОАФ), номинация «Лучший вратарь» у Нурлана Кемелбаева из команды «Кеден». «Лучшим нападающим» стал Александр Шевченко «Мурат».
Команда «Маканшы», для которой участие в этом турнире стало дебютным, изъявили желание впредь непропуская принимать участие в данном турнире. Гости из павлодара пригласили восточноказахстанских мастеров кожанного мяча на турниры, которые будут проходить на их поле.

Пресс-служба УФКиС ВКО

Өскемендегі С.Аманжолов атындағы ШҚМУ-да Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті журналистика факультетінің профессорлары екі күнге жалғасқан «Медиасауаттылық және Fact-cheking мәселелері» атты семинар-тренингін аяқтады.
Негізгі түйіні Fact-cheking төңірегінде өткен шараның екінші күні тіптен қызықты өтті. Себебі, мұнда болашақ журналистер бірыңғай тапсырмалар орындап, тақырыптың ашыла түсуіне бір кісідей ат салысты. Аталмыш білім ордасының доценті Қарлыға Мысева бейнероликтер көрсету арқылы ақпараттың рас-өтірігін анықтауға мүмкіндік беретін бағдарламалармен таныстырды. Студенттердің сыни ойлауына себепкер болған түрлі жағдаяттар тренингінің маңызын одан ары арттыра түсті. Яғни, берілген фотосуреттерге қарай отырып, мәтін жазу арқылы жас журналистің креативті ойлауына жол ашу негізге алынды. Сайып келгенде, семинар барысы шет елдегі журналистикамен салыстыра отырып, еліміздегі БАҚ-өкілдерінің жалған ақпараттан қалай жан сақтауға болатынын нақты түсіндіріп өтті.
Шара соңына қарай, әр студент алған әсерімен бөлісіп, бас-аяғы екі күнде медиасауаттылық бойынша құнды мәліметтер берген білім ошағының оқытушы-профессорларына алғыстарын жаудырды.

Әділхан Есімханов С.Аманжолов атындағы ШҚМУ
«Журналистика» мамандығының 3-курс студенті

Өскемендегі С.Аманжолов атындағы ШҚМУ-да Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті журналистика факультетінің профессорлары «Медиасауаттылық және Fact-cheking мәселелері» атты семинар-треннинг өткізуде.
Биыл екінші мәрте ұйымдастырылды. Жаңа форматта жалғасын тауып отыр. Журналистика мамандығының қазақ және орыс топтарында білім алып жатқан студенттер осы шарадан мол тәжірибе алуды көздеп, түгелімен дерлік келген-ді. Профессорлар алдымен мұхиттың ар жағына байланысқа шықты. Атап айтсақ, АҚШ-тағы Мичиган мемлекеттік университетінің профессоры Эрик Фридманмен «скайпқа» шығып, медиасауаттылық жөнінде пікір алмасты. Осы орайда студенттер де қызықтырған сұрақтарын қойып жатты. Айта кетейік, осынау семинарға өңірлік басылымдарда қызмет атқаратын практик мамандар да қатысты. Бір жағынан, айтылған әр деректің құндылығы орасан еді. Одан ары келген меймандар Fact-cheking пен медиасауаттылықты тереңірек түсіндіріп, жас журналистермен сергіту сәті ретінде ойындар жүргізді. Маңыздысы сол, тақырыпқа тереңірек үңілу үшін әр студент белсене ат салысып, тың ойларын ортаға салды. Түрлі жағдаяттардан шыға білді. Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті журналистика факультетінің профессоры Галия Ибраева күн сайын кемерінен төгіліп түсетін көп деректен қажеттісін қалай іріктеп алу керектігін қарапайым мысалдармен жете ұғындырды.
Бірінші күнді қатысушылар осылай қортындылады. Ертеңгі бөлімінде аталмыш білім ордасының доценті Қарлыға Мысаева ақпараттық қауіпсіздік бойынша дәрістер оқымақ.

Әділхан Есімханов С.Аманжолов атындағы ШҚМУ
«Журналистика» мамандығының 3-курс студенті

1. Aa – «а»

2. Bb – «б»

3. Cc – «ш»

4. Dd – «д»

5. Ee – «е»

6. Ff – «ф»

7. Gg – «ғ, г»

8. Hh – «х»

9. Ii – «ы»

10. Jj – «ж»

11. Kk – «к»

12. Ll – «л»

13. Mm – «м»

14. Nn – «н»

15. Oo – «о»

16. Pp – «п»

17. Qq – «қ»

18. Rr – «р»

19. Ss – «с»

20. Tt – «т»

21. Uu – «ұ»

22. Vv – «в»

23. Ww – «дауыссыз у»

24. Xx – «икс»

25. Yy – «й»

26. Zz – «з»

• «Ә, І, Ү, Ө» aripteri qayda?
Oris tilinde bastawic klasta «ударение» tusetin aripterding ustinde belgisi boladi. «Ударение» qoyip uyren'gesin bul belgi qajet bolmay qaladi.

Arap alfavitinde tek dawissiz aripter gana boladi. «Хареке» degen belgiceler aripterding asti-ustine qoyilip, dawisti dibistardi cigaradi. Biraq araptar kundelikti jaziwinda bul belgicelerdi qoldanbaydi. Sebebi sozding qalay oqilatinin belgice qoymay-aq biledi.

Qazaq tilinde sozder juwan nemese jingicke bolip keledi. «Ә, І, Ү, Ө» aripterine saykesince Ä, Ï, Ü, Ö qoldanamiz. Sosin juwan soz ben jingicke sozdi ajiratip uyren'gesin Ä, Ï, Ü, Ö aripterin qoldanbawga boladi. Ä, Ï, Ü, Ö ariperi bastawic klasta jane sozdikterde gana qoldanilatin boladi.

Aa, Ii, Uu, Oo aripteri juwan sozde «а, ы, ұ, о» bolip, jingicke sozde «ә, і, ү, ө» bolip oqiladi. Eger Kk nemese Ee aripteri bolsa soz jingicke oqiladi. Eger Qq nemese sozding kelesi buwindarinda Aa aripteri bolsa soz juwan oqiladi («күнә, кінә» degen siyaqti birnece sozden basqa). Sosin arqacan juwan oqilatin jane tek jingicke oqilatin sozder bar.

• «И, дауысты у» aripteri qayda?
«И» — iy dep jaziladi. «дауысты у» — uw, iw dep jaziladi.

• Nege «ғ, г» bir arippen jaziladi?
Bul «ғ, г» aripteri sozding algacqi buwininda siyrek kezdesedi. Al basqa buwindarda «ғ» men «а», «г» men «е» aripteri qatar juredi. Juwan sozde «ғ», jingicke sozde «г» boladi. Qay dibis ekeni ongay ajiratiladi.

• «Қ, к» aripterin «ғ, г» siyaqti bir arippen jaziwga bolmay ma?
«Қ, к» aripteri «ғ, г» siyaqti emes. Sozding barliq buwindarinda kezdesedi. Sol sebepti ekewin bir arippen belgilesek ajiratiw qiyin.

• «Ң» arpi qayda?
Bugan arip jetpey qaldi. «Ғ, г» siyaqti «н, ң» aripterin bir arippen belgilewge bolmaydi. Sebebi «н, ң» singormonizm zangina baginbaydi. Eger qosimca arip alsaq, onda 26 aripten asip ketemiz. Tagi bir joli NG digrafin qoldaniw. Biraq «ң» jane «нғ, нг» tirkesteri arasinda ulken catasiw boladi. Sebebi «ң, нғ, нг» barligi NG bolip ketedi. Agilcin tilinde «’» (апостроф) degen belgice ote jiyi qoldaniladi. Misali «I‘m / They‘re / o‘clock / company‘s / it’s / don’t».

Osi maseleni rettew ucin «’» belgisin bilay paydalanamiz:
1) NG tirkesi barliq jagdayda «ң» bolip oqiladi,
2) N arpimen ayaqtalatin sozge -GA, -GE, -GAN, -GEN, -GIZ jalgawi jalgan’gan kezde NG tirkesining arasina «’» belgisin qoyamiz. N’G tirkesi «нғ, нг» bolip oqiladi.

Misali:
angiz — «аңыз», tengiz — «теңіз», janga — «жаңа», kenges — «кеңес», songi — «соңы», engis — «еңіс»
san’ga — «санға», ken’ge — «кенге», jan’ga — «жанға», basin’gan — «басынған», min’gen — «мінген», en’giz — «енгіз»

• Alfavitting ati nege LatinX?
Basinda oz atimdagi Nur-di alip, Nur-Latin dep atamaq boldim. Sosin aynip qaldim. Elon Musk ozining macenesin Model X, raketa uciratin kompaniyasin SpaceX dep atadi. Damigan tehnologiyalarding atimen undesip tursin degen niyetpen LatinX dep qoydim.

P.S.: Diakritikaliq aripter Ä, Ï, Ü, Ö bastawic klas oqiwcilarina oqip-jaziwdi uyreniwge kerek. Sosin sozdikter jasaganda kerek. Sozderding juwan-jingickeligin ajiratqannan keyin tek 26 arippen jazip tusinisiwge boladi. NG tirkesin digraph dep emes RT, RS, YT (қарт, шарт, сарт, тарс, тұрс, айт ...) tirkesi siyaqti tusiniw qajet. Apostrof «’» belgisin ne ucin qoldan’ganimdi tusin’gen cigarsiz dep oylaymin.

Қазақ латын әліпбиі • қазақ тілі • латын алфавиті • әліппе • 26 әріппен жазу

22 – 24 мамыр аралығында Алматыдағы The Ritz-Carlton қонақ үйінде он алтыншы Еуразия Медиа Форумы өз жұмысын бастайды. 2002 жылдан бері тиімді халықаралық коммуникация алаңына айналған Медиа форумға әлемнің 60 елінен 500-ден астам делегат жинады, деп хабарлайды spiker.kz.

XVI Еуразия Медиа Форумы «Бүгінгі әлем: шындық трансформациясы» атауымен өтеді.

Конференцияда әлемдік және өңірлік деңгейдегі бірқатар өзекті мәселелер көтерілмекші. Күн тәртібінде: жаһандануға қарсы процестер, тұтыну дағдарысының тереңдеуі, халықаралық құқық және жасанды ақыл-ойды пайдаланумен байланысты сын-қатер талқыланады.

Сондай-ақ, Форум аясында медиа саладағы кәсіби тақырыптар – цифрлық әлемдегі журналистиканың болашағы мен блогсфера ықпалының артуын тілге тиек етеді.

Орталық Азиядағы көшбасшы әрі тәуелсіз диалог алаңы ретінде Еуразия Медиа Форумының (ЕАМФ) басты мақсаты – саясаткерлер, журналистер мен сарапшылардың Қазақстан, Еуразия және дүниежүзілік қауымдастықтың геосаяси, экономикалық, әлеуметтік-мәдени дамуымен байланысты өткір мәселелерді талқылауға жағдай жасау.

Форум құрылған уақыттан бері Қазақстанға 6000-нан астам шетелдік өкіл қатысты. Олардың арасында саясаткерлер, экономистер, саясаттанушылар, Нобель сыйлығының иегерлері, қоғам қайраткерлері, ғалымдар мен кәсіпкерлер бар.

Форумда әр жылдарында Ислам республикасының бұрынғы президенті Иран Мұхаммед Хатами, Ауғанстанның 12-ші президенті Хамид Карзай, америкалық дипломаттар Ричард Холбрук пен Ричард Перл, АҚШ-тың бұрынғы конгресмені, Демократтардың басқару кеңесінің төрағасы Харольд Форд, Ұлыбританияның бұрынғы сыртқы істер министрі Джек Стро, Грекияның бұрынғы туризм министрі және парламент мүшесі Ольга Кефалоянни, британ футурологы Рэй Хаммонд, танымал журналистер Владимир Познер, Максим Шевченко, Михаил Леонтьев, Софико Шеварднадзе, Питер Лавель, Пола Слиер, Стивен Коул, Ник Гоуинг, Ксения Собчак, ИТАР-ТАСС ақпарат агенттігінің жетекшілері Виталий Игнатенко и Михаил Гусман, жазушы Шыңғыс Айтматов, НАТО біріккен күштерінің бұрынғы жоғарғы бас қолбасшысы Уэсли Кларк, РФ үкіметінің бұрынғы төрағасы Евгений Примаков, ҰҚШҰ бас хатшысы Николай Бордюжа, АҚШ президентінің ұлттық қауіпсіздік жөніндегі бұрынғы кеңесшісі Збигнев Бзежинский, ЕҚЫҰ-ның БАҚ бостандығы жөніндегі өкілі Арлем Дезир, VICE News Tonight шетелдік бөлімшесінің НВО кабельдік және спутниктік тележелісі жаңалықтар шығарылымының басшысы Норин Жамиль, америкалық саяси технолог, Барак Обаманың қос бірдей президенттік сайлау науқанында негізгі кеңесішісі болған Роджер Фиск, ВВС телеарнасының жаңалықтар редакторы, «Эмми» сыйлығының иегері Гэвин Хьюитт, продюсер, режиссер, «Оскар» сыйлығының номинанты Евгений Афинеевский сынды спикерлер болды.

Іс-шараның кең ауқымы мен халықаралық деңгейі еліміздің жаһандық ақпарат кеңістігіне енуіне бағытталған міндеттің ажырамас бөлігі болып табылады. Форумның тиімді атқарған жұмысының арқасында еліміз беделді сарапшылар, әлемдік БАҚ, қоғамдық пікір көшбасшылары деңгейінде халықаралық қауымдастықта танылды.

Сонымен қатар, жалпы, форумды өткізу идеясы жетекші халықаралық медиа саласында едәуір қолдау тапты. Айталық, ЕАМФ жұмысына Euronews, CNN, BBC, Associated Press Television News, Reuters, Bloomberg, New York Times, Al Jazeera English, ИТАР-ТАСС, «Новости» РАА, РБК, Russia Today, Бірінші арна, «Жихан» ақпарат агенттіктрін қосқанда, әлемдегі 1500-ден астам беделді БАҚ өкілдері атсалысуда.

XVI Еуразия Медиа Форумының бас серіктес – «Самұрық-Қазына» акционерлік қоғамы.

Тіркеу 15 мамырға дейін ресми сайтта қолжетімді: eamedia.org/ru/ Орын саны шектеулі.

Жас журналистердің ХI Республикалық пәндік олимпиадасы дәстүрлі жалғасын Павлодар қаласында тауып отыр. С.Торайғыров атындағы білім ордасында 17 ЖОО-ның шәкірттері бас қосты.
Алыс жолдан бойкүйез тартып келген студенттерді тамаша сергіту сәті тосып тұрды. Қара жорға билеп болған қатысушылар сайыстың қамына кірісті. Алғашқы сөз кезегін алған С.Торайғыров атындағы ПМУ ректоры Гаухар Ахметова:
– XX ғасырдың басында Алаш азаматтары қазақ журналистикасының негізін қалады. Халықтың қоғамдық санасы мен саяси көзқарасының қалыптасуына зор ықпал етті… Журналистика – күнделікті өмірдің айнасы. Ол әркезде өз биігінен көрінеді. Сондықтан журналистік білім-білігін көрсетемін деп келген жастарымызға сәттілік тілеймін, – деп лебіз білдірді.
Сайыс таныстыру, эссе жазу, тест, жедел ақпарат сынды кезеңдерден тұрады. Олимпиаданың бірінші күнінде екі кезеңді еңсерген студенттер Павлодар қаласын аралап, бой жазып қайтты. Сондай-ақ бұл жылдың жаңалығы – Кереку өңірі туралы бейнесюжет дайындау. «Ертіс-Баян өңірінің тарихы мен келбеті менің әсерімде» атты бейнесюжетте қатысушылар экскурсиядан түйген ойларын жеткізіп бақты.
– Республикалық пәндік Олимпиадаға алғаш рет қатысуым. Деңгейі өте жоғары. Қай команда болмасын, жоғары дайындықпен келгендіктері байқалып тұр. Бұл жерден үлкен тәжірибе алып, өз мүмкіндігімізді барынша көрсетуге келдік, – деді Аманжолов атындағы университеттен келген «Алтай ақпарат» командасының мүшесі Алтынай Бақытжанқызы.
Бүгін сайыстың соңғы күні. Бес сайыс кезеңі бойынша жеңімпаз анықталатын болады.

С.Аманжолов атындағы ШҚМУ-дың 3-курс студенттері