Астана блокчейн платформасына қалай өтеді?
Блокчейн деген кезде адамның ойына ең алдымен криптовалюталар және солармен жасалатын транзакциялар келеді. Негізінде блокчейн тек криптовалюта үшін ғана емес, түрлі функцияларға ие жүйе.
Блокчейн — мәліметтерді, деректерді, жазбаларды тізбектеп сақтау технологиясы. Ада өміріне қатысты барлық құжаттамалы деректер блоктарда тізбектеліп сақталады. Яғни, қағазға жазылатын деректердің бәрін blockchain-ге де тіркеуге болады. Бірақ бұл деректерді өзгертуге, жоюға, қолдан жасауға болмайды. Өткен күнмен жазба жасай салатын нотариустар, айыппұлыңызды базадан өшіретіндер, несие тарихын жаңартатындар дәурені өтеді. Blockchain деректерін яғни блоктарды және олардың мазмұнын иесі рұқсат етсе кез-келген адам көре алады. Демек blockchain желісінің пайдаланушысына оның деректерін растайтын нотариус, тіркеуші, аудитор, сақтандыру агенті, бақылаушылар сияқты делдалдар қажет болмайды.
Мемлекеттік басқару және атқару саласы бойынша қарайтын болсақ, Астанада блокчейн қаржы, денсаулық сақтау және медицина, логистика, жер кадастры, мемлекеттік және корпоративтік құжатайналым бойынша пайдаланылатын болады.
Қазірдің өзінде бірнеше сала бойынша блокчейн платформасы қолданылуда:
— Давоста өткен Дүниежүзілік экономикалық форум аясында «Астана» халықаралық қаржы орталығы мен Waves блокчейн-платформасы ынтымақтастық және стратегиялық серіктестік туралы меморандумға қол қойды. Серіктестік мақсаты – жаңа блокчейн-платформаны қолдана отырып, қаржылық технологияларға арналған озық экожүйені қалыптастыру.
— Осы жылдың тамыз айында блокчейн технологиясын қолдана отырып, салықтың орындалуының айқындығын қамтамасыз ететін жобаның тұсаукесерін өтеді. Жобаның мәні — салық төлеушілердің қаржылық-транзакцияларын онлайн түрде қадағалап, оларға салықты уақытында қайтару.
— Жер қатынастары саласында онлайн аукциондар өткізілуде. Аукционға қатысатындар өз үйлерінде, я болмаса кеңселерінде отырып, онлайн режимде аукционға қатыса береді.
— Биылғы «StartUp Weekend» денсаулық сақтау мен білім салаларындағы блокчейн және смарт-келісімшарттарға арналды. Қатысушылар командалар осы технологиялар негізінде мекемелердің тапсырыстарын орындауға тырысты.
— «1000 орын – көше саудасы» бағдарламасын жүзеге асыру блокчейн жүйесі бойынша мамыр айында өтті. Бұл өз кезегінде адами факторды барынша қысқартып, орындарды ашық түрде бөлуге септігін тигізеді.
Болашақта Астанада блокчейн арқылы жасалатын нәрселердің мысалы:
Авторлық құқық тіркеу. Ascribe платформасы қазірдің өзінде суретшілер, өнер және шығармашылық адамдарының туындыларының авторлық құқықтарын тіркеуде.
Жеке бас қауіпсіздігі. BAASIS ID және Civic платформалары тұлғалардың жеке мәліметтерін сақтайды. Несие және басқа операциялар бойынша алаяқтардан қорғайды.
Сайлау немесе дауыс беру. Follow My Vote арқылы болашақта тұрғындар сайлау учаскесіне бармай-ақ үйлерінде отырып-ақ дауыс бере алады.
Билікпен қатынас. Жергілікті атқарушы органдармен түрлі азаматтық, тұрмыстық, құқықтық мәселелер блокчейн платформалары арқылы шешіледі. Құжат рәсімдеу, тіркеу, қол қою операциялары.
Құжатайналымы. мемлекеттік және кәсіпкерлік құжатайналымы толықтай блокчейн платформасына өтетін болады.
Мемлекеттік сатып алу және аукциондар. Қазірдің өзінде кей аукциондар блокчейн жүйесінде өтіп жатыр. Ал мемлекеттік сатып алу олығымен осы жүйеге өтеді.
Білім жүйесі. Балабақша, мектепке тіркеу, оқушы үлгерімін бақылау түбегейлі блокчейн жүйесіне өтеді. Оның алғышарттары жасалуда.
Денсаулық сақтау. Емханаларға кезек, медициналық карталар, тіркелулер, ауруды алдын ала анықтау сияқты процедуралар толықтай блокчейн жүйесіне көшеді.
Бұның барлығы Астанада қалай орындалады?
Астана Innovations жанынан құрылған Смарт технологиялар бойынша құзірет орталығы блокчейн технологияның қандай салалар және қандай қалалық түйткілдерді шешу үшін қолданылатынын зерттеді. Мемлекеттік сектордағы технологияларды пайдаланудың көптеген нұсқалары қарастырылды. Олар – дипломдар мен аттестаттар беру, балаларды балабақшаға кезекке қою, еңбекке жарамсыздық парақтары мен рецептілерді рәсімдеу, дауыс беру мен әлеуметтік сауалнамалар жүргізу. Барлық әлеуетті сценарийлер (юс-кейстер) STREET (scope, track, rank, evaluate, evangelize, transfer) әдіснамасы аясында инстинкттер мен басқа елдер тәжірибесіне негізделген шешімдерді қабылдауға жол бермеу мақсатында блокчейн-бастамаларды бағалау және оларды басқаруды сәйкестендіру үшін бағаланды. Смарт технологиялар бойынша құзірет орталығының бірнеше апталық жұмысының нәтижесі – жылжымайтын мүлік нарығын блокчейн технологияға өткізудің ұзақмерзімдіқ стратегиясы болды.
Бірінші кезеңдерде пилоттық жоба ретінде құзірет орталығы «Bitfury» компаниясымен арада жасалған әріптестік туралы меморандум аясында «Bitfury» компаниясымен, «Астана қаласының инвестициялар және даму басқармасы» ММ және «Астана қаласының Жер қатынастары және жердің пайдаланылуы мен қорғалуын бақылау басқармасы» ММ-мен Астана қаласындағы жер пайдалану құқықтарын сату бойынша аукциондар өткізуге арналған технологияны сынап-көруді жоспарлап отыр. Екінші кезеңде, команда смарт-келісімшарттарды пайдалана отырып, мемлекеттік жер кадастры мен жылжымайтын мүлік регистрінің қолданыстағы жүйелері негізінде жер телімдері мен басқа да жылжымайтын мүлік түрлеріне меншік құқықтарын рәсімдеу үшін технологияны тарататын болады. Үшінші кезеңде команда үлескерлік қатысу шарттарын тіркеу және құрылыс кезеңіндегі нысандарды есепке алу үдерістерін «блокчейндейтін» болады.
Блокчейн — мәліметтерді, деректерді, жазбаларды тізбектеп сақтау технологиясы. Ада өміріне қатысты барлық құжаттамалы деректер блоктарда тізбектеліп сақталады. Яғни, қағазға жазылатын деректердің бәрін blockchain-ге де тіркеуге болады. Бірақ бұл деректерді өзгертуге, жоюға, қолдан жасауға болмайды. Өткен күнмен жазба жасай салатын нотариустар, айыппұлыңызды базадан өшіретіндер, несие тарихын жаңартатындар дәурені өтеді. Blockchain деректерін яғни блоктарды және олардың мазмұнын иесі рұқсат етсе кез-келген адам көре алады. Демек blockchain желісінің пайдаланушысына оның деректерін растайтын нотариус, тіркеуші, аудитор, сақтандыру агенті, бақылаушылар сияқты делдалдар қажет болмайды.
Мемлекеттік басқару және атқару саласы бойынша қарайтын болсақ, Астанада блокчейн қаржы, денсаулық сақтау және медицина, логистика, жер кадастры, мемлекеттік және корпоративтік құжатайналым бойынша пайдаланылатын болады.
Қазірдің өзінде бірнеше сала бойынша блокчейн платформасы қолданылуда:
— Давоста өткен Дүниежүзілік экономикалық форум аясында «Астана» халықаралық қаржы орталығы мен Waves блокчейн-платформасы ынтымақтастық және стратегиялық серіктестік туралы меморандумға қол қойды. Серіктестік мақсаты – жаңа блокчейн-платформаны қолдана отырып, қаржылық технологияларға арналған озық экожүйені қалыптастыру.
— Осы жылдың тамыз айында блокчейн технологиясын қолдана отырып, салықтың орындалуының айқындығын қамтамасыз ететін жобаның тұсаукесерін өтеді. Жобаның мәні — салық төлеушілердің қаржылық-транзакцияларын онлайн түрде қадағалап, оларға салықты уақытында қайтару.
— Жер қатынастары саласында онлайн аукциондар өткізілуде. Аукционға қатысатындар өз үйлерінде, я болмаса кеңселерінде отырып, онлайн режимде аукционға қатыса береді.
— Биылғы «StartUp Weekend» денсаулық сақтау мен білім салаларындағы блокчейн және смарт-келісімшарттарға арналды. Қатысушылар командалар осы технологиялар негізінде мекемелердің тапсырыстарын орындауға тырысты.
— «1000 орын – көше саудасы» бағдарламасын жүзеге асыру блокчейн жүйесі бойынша мамыр айында өтті. Бұл өз кезегінде адами факторды барынша қысқартып, орындарды ашық түрде бөлуге септігін тигізеді.
Болашақта Астанада блокчейн арқылы жасалатын нәрселердің мысалы:
Авторлық құқық тіркеу. Ascribe платформасы қазірдің өзінде суретшілер, өнер және шығармашылық адамдарының туындыларының авторлық құқықтарын тіркеуде.
Жеке бас қауіпсіздігі. BAASIS ID және Civic платформалары тұлғалардың жеке мәліметтерін сақтайды. Несие және басқа операциялар бойынша алаяқтардан қорғайды.
Сайлау немесе дауыс беру. Follow My Vote арқылы болашақта тұрғындар сайлау учаскесіне бармай-ақ үйлерінде отырып-ақ дауыс бере алады.
Билікпен қатынас. Жергілікті атқарушы органдармен түрлі азаматтық, тұрмыстық, құқықтық мәселелер блокчейн платформалары арқылы шешіледі. Құжат рәсімдеу, тіркеу, қол қою операциялары.
Құжатайналымы. мемлекеттік және кәсіпкерлік құжатайналымы толықтай блокчейн платформасына өтетін болады.
Мемлекеттік сатып алу және аукциондар. Қазірдің өзінде кей аукциондар блокчейн жүйесінде өтіп жатыр. Ал мемлекеттік сатып алу олығымен осы жүйеге өтеді.
Білім жүйесі. Балабақша, мектепке тіркеу, оқушы үлгерімін бақылау түбегейлі блокчейн жүйесіне өтеді. Оның алғышарттары жасалуда.
Денсаулық сақтау. Емханаларға кезек, медициналық карталар, тіркелулер, ауруды алдын ала анықтау сияқты процедуралар толықтай блокчейн жүйесіне көшеді.
Бұның барлығы Астанада қалай орындалады?
Астана Innovations жанынан құрылған Смарт технологиялар бойынша құзірет орталығы блокчейн технологияның қандай салалар және қандай қалалық түйткілдерді шешу үшін қолданылатынын зерттеді. Мемлекеттік сектордағы технологияларды пайдаланудың көптеген нұсқалары қарастырылды. Олар – дипломдар мен аттестаттар беру, балаларды балабақшаға кезекке қою, еңбекке жарамсыздық парақтары мен рецептілерді рәсімдеу, дауыс беру мен әлеуметтік сауалнамалар жүргізу. Барлық әлеуетті сценарийлер (юс-кейстер) STREET (scope, track, rank, evaluate, evangelize, transfer) әдіснамасы аясында инстинкттер мен басқа елдер тәжірибесіне негізделген шешімдерді қабылдауға жол бермеу мақсатында блокчейн-бастамаларды бағалау және оларды басқаруды сәйкестендіру үшін бағаланды. Смарт технологиялар бойынша құзірет орталығының бірнеше апталық жұмысының нәтижесі – жылжымайтын мүлік нарығын блокчейн технологияға өткізудің ұзақмерзімдіқ стратегиясы болды.
Бірінші кезеңдерде пилоттық жоба ретінде құзірет орталығы «Bitfury» компаниясымен арада жасалған әріптестік туралы меморандум аясында «Bitfury» компаниясымен, «Астана қаласының инвестициялар және даму басқармасы» ММ және «Астана қаласының Жер қатынастары және жердің пайдаланылуы мен қорғалуын бақылау басқармасы» ММ-мен Астана қаласындағы жер пайдалану құқықтарын сату бойынша аукциондар өткізуге арналған технологияны сынап-көруді жоспарлап отыр. Екінші кезеңде, команда смарт-келісімшарттарды пайдалана отырып, мемлекеттік жер кадастры мен жылжымайтын мүлік регистрінің қолданыстағы жүйелері негізінде жер телімдері мен басқа да жылжымайтын мүлік түрлеріне меншік құқықтарын рәсімдеу үшін технологияны тарататын болады. Үшінші кезеңде команда үлескерлік қатысу шарттарын тіркеу және құрылыс кезеңіндегі нысандарды есепке алу үдерістерін «блокчейндейтін» болады.
Пікір жоқ әзірше