ХАЛЫҚ МҮДДЕСIН ҚОРҒАЙТЫН ӘКIМДI КӨРЕР МЕ ЕКЕНБIЗ?
Мемлекеттi құрайтын, сақтайтын, өркендететiн, қорғайтын халық екенiн бiлiмiз. Сол мемлекеттiң iшiнде халық — сыртқы жаулардан, өзiнiң қауiпсiздiгiн, саяси-әлеуметтiк құқықтарын қорғауға, өзiне бағынышты, бақылауда болатын өкiмет /билiк/ жүйесiн құрады. Оны демократиялық қоғам деймiз. Ондай қоғам азаматтары билiкке: жеке басының мансабы, атақ, баю үшiн емес – халық мүддесiне адал қызмет жасап, халықтың жақсы өмiр сүруiне тер төгу үшiн, әдiл сайлауда, халықтың қалауымен келедi. Олар халықтың емес, жай бiр азаматтың көңiлiн қалдырғанның өзiнде өз еркiмен билiктен кетуге барады.
Халықтың бақылауында жоқ өкiмет /билiк/ мыңның құқы бұзылып, жүйкесiн тоздырып, аздырып жатса да мiз бақпайды. Олардың түйсiгiнде – бақ, абырой отырған креслоларында. Сондай жандарға жаным ашып, аяймын: бiр күнi креслодан айырылатын күнi келетiнiн ойлап. Олар да өз замандасымыз, жақсы өмiр сүрiп, бақытты болсын: тек қоғамды азғындататын, мансапқор, әдiлет жолынан тайғандарынан Алла өзi сақтасын. Мен әзiргi билiктегiлердi жақтап, кемшiлiгiн айтайын деген ойым жоқ. Кiмнiң-кiм екенiн көзi ашық, көкiрегi ояулары өз бағасын бере жатар. Әзiр бiр басшының кемшiлiгiн айтып, сынасаң: өзiне сын көзбен қарап, неге халықтың көңлiнен шыға алмай қалдым демейдi. Керiсiнше, кемшiлiктi айтқан адамды жаудай көрiп, айналасындағы жағымпаздар шие бөрiдей шулап, шабуылға шығады. Ең ақылдылары, бұзақыларға тапсырыс берiп қорқытады, таяққа жығады. Айналып келегенде атшысы да, қосшысы да бәрi өз қандастарымыз, замандастарымыз. Себебi неде? Менiңше, бiрiншi рухани азғындығымызда ма деген ойдамын. Неге десеңiз? Жан-жақты бiлiмдi, рухани бай, мәдениеттi адамдар өте мейiрiмдi, әдiл… болады.
Бiз, жергiлiктi әкiмдер, депутаттарымыз түнде ұйқы көрмей, күндiз табандарынан тозып халықтың құқықтарын, мүддесiн қорғап жүр деп айта аламыз ба? Ия, қорғайды дегендi сирек естимiз.
Қоғамдық көлiктерде қашан жолақы қымбаттағанша көлiк қожайындарының жар құлақтары жастыққа тимедi. Құрғақ уәденi үйiп-төктi, қызмет көрсету сапасының артатындығына сендiрдi, оған халық қалаулыларын да иландырды. Ақыры дегендерiне көндiрген соң, уәде де қалды жайына, сапасын да ешшкiм назарға алмады, «баяғы жартас – сол жартас».
Күнделктi өмiрде билiк тарапынан: халық жеке құқықтарына қатысты қызметтерiн сезiнбегендiктен, қайдан есiтiп, бiлсiн? Жай жолаушылар көлiгiнiң қызметiн алайық. Мақала жазу себебiм де осыған байланысты. Әзiрше жолаушылар көлiгi қымбаттаса да, жүрiсiнде, тасымалдау мәдениетiнде өзгерiс жоқ. Оны бақылайтын органдар, көрсе де көрмей, бiлсе де бiлмей отыр. Себебi, сол жемқорлық. Күнделiктi жүргiзушi беретiн ставкасы… Ал халықтың қиналып, жүйкелерi тозғандарымен iстерi жоқ. Америкада қоғамдық көлiк кестесiнен 15 минут кешiксе, «дабыл» көтерiп, көлiк минстрi орнынан кетуге дейiн барады екен. Бiзде бiр сағат кешiккенi тұрмақ, бүкiл бағыттағы автобус жүрмесе де былық ететiн басшы жоқ. Қаламыздағы №70, №19, №4, №66 автобус-маршруттары тым сирек жүреді. Өткенде вокзалға барам деп №19-шы аквтобусты күттім.15 минут өтті, 20 минут өтті, жарты сағаттан кейін бірақ келді, жарықтық. Неге кешіктіңіздер сұрасам? Біздің уақытымыз сондай деп жауап қайтарады. Орбитадан КарГУ-ға бару үшін №70-ші автобусты күтесің. Таңғы 8-де шығып, ол автобусты тағы да жарты сағаттан көп уақыт күтесің. Оны күттің не, күтпедің не?!
Әр күнi қоғамдық көлiкке мiнемiн, бiрақ мен күткен бағыттағы автобустарды бiршама күтуiме тура келедi, кестемен жүрсе де, кешiгiп жүредi. Бiр-бiрiмен жарысқан, желiккен жүргiзушiлер (бәрi емес) мәдениеттен де жұрдай. Жол-жөнекей ұялы телефонмен әлдекiмдермен ұрысады, сыбап боқтайды. Әр аялдама сайын ақша жинаушылар көпшiлiктен түсетiн жанның бар-жоғын сұрайды. Түсетiн адам жоқ болса аялдамаға тоқтамай, құйғытып өте шығады. Кейде тiлiмiздi кәлимаға келтiрiп, қашан межелi жерiмiзге жеткенше жанымызды шүберекке түйiп барамыз. Көпшiлiктiң көңiлiне жаға ма, жақпай ма, жүргiзушiлердiң шаруасы жоқ, барынша музыканы қатты қойып, онсыз да жүйкесi жұқарған, жұрттың жүйкесiне тиедi. Ал, кешкi сағат 19-дан соң қоғамдық көлiк күту бекер.Иа, солай. Бұл мақаламды оқыған кез келген қарапайым халықтың айтатыны да осы деп ойлаймын.
Демократиялық елдердегiдей әкiмдердi халық сайламаған соң, халықтың көңлiнен шығуды ойламайтыны белгiлi ғой. Халық сайласа, «құқықтарыңды қорғай алмадым, бiр сағат көлiк күткенiңiзге өзiмдi кiнәлi санаймын» деп, өз еркiмен орнын босатар едi. Адамдардың жүйкесi көлiктiң жүрмеуiнен жиi жұқаратын болған соң, Қарағанды қаласының әкiмi тың назарына ұсынып, халықтың мұқтажына көңiлдерiн бөлер ме екен деп жаздым. Мақаладағы мәселеге әкiмдер, депутаттар назар аударар деген ойдамыз.
Халықтың бақылауында жоқ өкiмет /билiк/ мыңның құқы бұзылып, жүйкесiн тоздырып, аздырып жатса да мiз бақпайды. Олардың түйсiгiнде – бақ, абырой отырған креслоларында. Сондай жандарға жаным ашып, аяймын: бiр күнi креслодан айырылатын күнi келетiнiн ойлап. Олар да өз замандасымыз, жақсы өмiр сүрiп, бақытты болсын: тек қоғамды азғындататын, мансапқор, әдiлет жолынан тайғандарынан Алла өзi сақтасын. Мен әзiргi билiктегiлердi жақтап, кемшiлiгiн айтайын деген ойым жоқ. Кiмнiң-кiм екенiн көзi ашық, көкiрегi ояулары өз бағасын бере жатар. Әзiр бiр басшының кемшiлiгiн айтып, сынасаң: өзiне сын көзбен қарап, неге халықтың көңлiнен шыға алмай қалдым демейдi. Керiсiнше, кемшiлiктi айтқан адамды жаудай көрiп, айналасындағы жағымпаздар шие бөрiдей шулап, шабуылға шығады. Ең ақылдылары, бұзақыларға тапсырыс берiп қорқытады, таяққа жығады. Айналып келегенде атшысы да, қосшысы да бәрi өз қандастарымыз, замандастарымыз. Себебi неде? Менiңше, бiрiншi рухани азғындығымызда ма деген ойдамын. Неге десеңiз? Жан-жақты бiлiмдi, рухани бай, мәдениеттi адамдар өте мейiрiмдi, әдiл… болады.
Бiз, жергiлiктi әкiмдер, депутаттарымыз түнде ұйқы көрмей, күндiз табандарынан тозып халықтың құқықтарын, мүддесiн қорғап жүр деп айта аламыз ба? Ия, қорғайды дегендi сирек естимiз.
Қоғамдық көлiктерде қашан жолақы қымбаттағанша көлiк қожайындарының жар құлақтары жастыққа тимедi. Құрғақ уәденi үйiп-төктi, қызмет көрсету сапасының артатындығына сендiрдi, оған халық қалаулыларын да иландырды. Ақыры дегендерiне көндiрген соң, уәде де қалды жайына, сапасын да ешшкiм назарға алмады, «баяғы жартас – сол жартас».
Күнделктi өмiрде билiк тарапынан: халық жеке құқықтарына қатысты қызметтерiн сезiнбегендiктен, қайдан есiтiп, бiлсiн? Жай жолаушылар көлiгiнiң қызметiн алайық. Мақала жазу себебiм де осыған байланысты. Әзiрше жолаушылар көлiгi қымбаттаса да, жүрiсiнде, тасымалдау мәдениетiнде өзгерiс жоқ. Оны бақылайтын органдар, көрсе де көрмей, бiлсе де бiлмей отыр. Себебi, сол жемқорлық. Күнделiктi жүргiзушi беретiн ставкасы… Ал халықтың қиналып, жүйкелерi тозғандарымен iстерi жоқ. Америкада қоғамдық көлiк кестесiнен 15 минут кешiксе, «дабыл» көтерiп, көлiк минстрi орнынан кетуге дейiн барады екен. Бiзде бiр сағат кешiккенi тұрмақ, бүкiл бағыттағы автобус жүрмесе де былық ететiн басшы жоқ. Қаламыздағы №70, №19, №4, №66 автобус-маршруттары тым сирек жүреді. Өткенде вокзалға барам деп №19-шы аквтобусты күттім.15 минут өтті, 20 минут өтті, жарты сағаттан кейін бірақ келді, жарықтық. Неге кешіктіңіздер сұрасам? Біздің уақытымыз сондай деп жауап қайтарады. Орбитадан КарГУ-ға бару үшін №70-ші автобусты күтесің. Таңғы 8-де шығып, ол автобусты тағы да жарты сағаттан көп уақыт күтесің. Оны күттің не, күтпедің не?!
Әр күнi қоғамдық көлiкке мiнемiн, бiрақ мен күткен бағыттағы автобустарды бiршама күтуiме тура келедi, кестемен жүрсе де, кешiгiп жүредi. Бiр-бiрiмен жарысқан, желiккен жүргiзушiлер (бәрi емес) мәдениеттен де жұрдай. Жол-жөнекей ұялы телефонмен әлдекiмдермен ұрысады, сыбап боқтайды. Әр аялдама сайын ақша жинаушылар көпшiлiктен түсетiн жанның бар-жоғын сұрайды. Түсетiн адам жоқ болса аялдамаға тоқтамай, құйғытып өте шығады. Кейде тiлiмiздi кәлимаға келтiрiп, қашан межелi жерiмiзге жеткенше жанымызды шүберекке түйiп барамыз. Көпшiлiктiң көңiлiне жаға ма, жақпай ма, жүргiзушiлердiң шаруасы жоқ, барынша музыканы қатты қойып, онсыз да жүйкесi жұқарған, жұрттың жүйкесiне тиедi. Ал, кешкi сағат 19-дан соң қоғамдық көлiк күту бекер.Иа, солай. Бұл мақаламды оқыған кез келген қарапайым халықтың айтатыны да осы деп ойлаймын.
Демократиялық елдердегiдей әкiмдердi халық сайламаған соң, халықтың көңлiнен шығуды ойламайтыны белгiлi ғой. Халық сайласа, «құқықтарыңды қорғай алмадым, бiр сағат көлiк күткенiңiзге өзiмдi кiнәлi санаймын» деп, өз еркiмен орнын босатар едi. Адамдардың жүйкесi көлiктiң жүрмеуiнен жиi жұқаратын болған соң, Қарағанды қаласының әкiмi тың назарына ұсынып, халықтың мұқтажына көңiлдерiн бөлер ме екен деп жаздым. Мақаладағы мәселеге әкiмдер, депутаттар назар аударар деген ойдамыз.
Пікір жоқ әзірше