Қазақ блогосферасына жаңа блог-платформа қосылды — Astana.Live

Astana.Live — Астаналық блогерлерге арналған блог-платформа.

Түрлі тақырып, айдарларда Астана қаласындағы жаңалықтар, мақалалар, афишалар, мультимедиа (фото, видео, аудио) жарияланады.

Кез келген пост түріне сауалнама қосуға болады және тіпті 1 сауалнама емес, бірнеше.

Қолданушылар барлық посттарға пікір жаза алады. Пікір жазу үшін тіркелу қажет.

Қолданушылар әр постқа баға бере алады. Үздік посттар, яғни 8+ алғандар автоматты түрде алғашқы бетке шығады.

Бір постты бірнеше айдарға салуға болады. Ол үшін алдымен өзне қажет айдарларға (блогтарға) қосылу керек.

Жеке немесе корпоративтік блог ашуға болады. Яғни Астанадағы мекемелер өз жаңалықтарын өз блогтарына жариялай алады.

Астаналық блогерлерге түрлі конкурстар ұсынылатын болады. Белсенді блогерлер сыйлықтармен марапатталады.

Бұл Мұрат Есжан! Хабар арнасының журналисті. Бүгінде Болашақ бағдарламасы бойынша АҚШ-тың Калифорния штаты, Сан-Франциско қаласындағы Academy of Art Univercity студенті. Болашақ Магистрант. Мұрат Есжанды бұрын Хабар арнасындағы «Таразы» бағдарламасы арқылы танитынмын. Кейін Әлеуметтік желідегі жазбаларын оқып, онлайнда араласып жақыннан тани түстім десем болады.
Мұхит асып, Американы ішінен таныстырып, көргенін видеоға түсіріп, әлемжеліде қажетті жазбаларымен бөлісіп жүреді. Ақындық өнері бар, өнер емес Алланың берген дарыны десем болар. Ол жазған өлеңді бүгінде Елге танымал әншілер орындап жүр.
Бұдан басқа блогер, видеоблогер депте айтуға негіз бар. You Tube-те өзінің жеке арнасы бар. Сол жерден сапасы жақсы, деректі фильмнен еш кем түспейтін видеоларды көруге болады. Оскар иеленген, әкелі балалы Джейден мен Уилл Смиттер түскен, Голливудтың әйгілі The Pursuit of Happyness киносына породия жасаған. Бұданда басқа көптеген пайдалы әрі қызықты видеоларды көресіз.
Ағылшын тілін үйренуге арналған кеңестері де керемет. Ағылшын тілінің мамандарынан артық болмаса, әсте кем емес.
Асыл арнаның "Үлкен Үй", «Мұнаралы Америка», «Көке» кино жобаларының сценарий авторы. Оқып жүрген мамандығыда осы киносценарии саласы.
Өлеңде келетіндей өзі актер, өзі сценарист, өзі режиссер, өзі ақын, өзі блогер, өзі, өзі… қысқасы сегіз қырлы, бір сырлы, бес аспап жігіт.
Егер қызықты әрі қажетті ақпаратты оқығыңыз келсе, әлеуметтік желіде Мұрат Есжанды оқи жүріңіз!

Көктемнің жылылығы әлі сезілмей тұрғанда осында тіркеліп едім. Бұл жерде еркін пост жазуға толықтай мүмкіндік бар екенін көргенде он саусағым еріксіз қозғалып 3-4 пост жазып едім. Кейіннен сабақ қарбаласып компьютерге қарайтын уақыт болмай кетті. Міне, жазғы демалысымның бір айы да өтіп кетті. Қолым қалт еткенде «Вконтакте» желісіне пост жазып отырамын. Бірақ, мен де осындағы аға-әпкелерім тәрізді блогер болғым келеді. Әлеуметтік желідегі өзіммен қатар жастардың ойланбай айтқан сөздерінен гөрі, мұндағы үлкен азаматтардың ақылын тыңдағым келеді. Жасым 14тен енді асып жатса да әдебиетті егіз еттім. Мен де осындағы блогерлер сияқты көптеген пайдалы посттар жазып, пікір алмасып, қаламымды ұштағым келеді. Жазамын десем қолымды ешкім байламайды ғой. Мақсатым журналистика болмаса да, өзім зерттеу жүргізіп, хабар дайындап, арнайы тапсырмалар орындау арманымның бірі. Бірақ, мамандық екеу бола алмайды ғой. Мен осында мықты блогер болғым келеді. Мұнда есімде қалғаны АсауБота. Ол кісі менің әр постымда маған қолдау білдіріп отыратынын байқағанмын. Мен де сол кісі сияқты мықты блогер болғым келеді. Ал, мен бүгіннен жаңа парақшада, жаңа бетпен жаңа посттармен қайта келдім. Маған сәттілік тілеңіздер!

Тарихқа тұнған Тараз

Негізі Таразда ең алғаш рет 2007 жылы болдым. Сонда жы әрпін джы деп айтатын тұрғындарға таң қалғанмын. Ол кезде қала мен тарихи орындар туралы танысуға уақыт болмады. (Бұл да тарих)
Араға тоғыз жыл салып, Тараздың топырағына қайтадан табан тиді.

Блогқұрылтай деп Сыр елінен салып-ұрып келдік. Сөздің шыны, бізде әлі блогер ұғымға қатысты толықтай түсінік қалыптаспай жатыр. Интернетте отырып, бір-екі оқыс оқиға мен биліктің «қоя салшы» деген жұмыстарын сынайтындарды блогер деп атап жүргені сол. (Орыс тілінде жазып жүргендерді айтпағанда)(Артық кетсем айып етпеңіздер...)
Блогер дегеніміз кімдер?
Олардың мақсаты не?
Блогер қандай болуы керек?
Блогерлер қай салада жазады?

Иә, қоя берсең сұрақ таусылмайды.
Осыған орай блогқұрылтай болады дегеннен Қызылордада қазақ тілінде сапалы дүниелер жазатын блогерлер қауымын іздестіре бастадым. Сыр елінен 8 болып, Таразға жол тарттық. Арамызда Сыр елінің жыр елі екенін сездіретін, сезіндіретін жыршы Күнсұлу қарындасымыз бар.

Еліміздегі ең тарихи қала қай қала?

Бәріміз біздің бабаларымыздың бабалары туылмай тұрғанда өмір сүрген грек ғалымы Геродотты тарихтың атасы ретінде жақсы танимыз. Алайда бұл сұрақтың жауабын ол кісіден сұрау үшін кешігіп қалғанымыз белгілі. Сол себепті аталмыш сауалға жауап беру біздің мойнымызда. Бұл үшін бүгінде Жерұйықты іздеген Асанқайғыша арып-ашып жүрудің қажеті шамалы. Бар болғаны, жасы үлкен, тарихи жәдігері мол, көп оқиғаға куә болған шаһарды таңдап алу қажет.
Меніңше, Қазақстандағы ең «көпті көрген» қала ол – Тараз. Алдын-ала айтып қояйын, блогқұрылтайға бармасам да, дәл осы пікірімнен танбас едім. Әркімнің өз жеріне тартып, «бізде де осындай бар, осындай бар...» деп айтатындай жөні бар. Алайда…

Фирдоусидің өзі

«Мөп-мөлдір көздің қарасын, Тараздан ғана табасың» деген өлкенің екі мың жылдан аса тарихы бар.
Ал еліміздегі қай шаһар осынша жас жасаған? Ешқайсысы. Одан бөлек, екі ғасыр деген уақытпен ешкім санаса алмайтын шығар.
Айтқандай ең бастысын жазуды ұмытып барады екенбіз, Қазақ Хандығына 550 жыл толған былтырғы жылы Тараз қаласының атауы ауызға жиі ілікті. Неге екенін де, жақсы білесіздер. Сонау 1475 жылы Керей мен Жәнібек хандарымыз осы өлкенің Қозыбасы деген жеріне ту тіккен. Сондықтан да өткен жылғы ат шаптыртып, алыстан адам ағылтқан, «Абылайхан асындай» болған айтулы шара осы шаһарда өтті.

Жасырмаймын, бұрындары Тараз қаласының тарихи жәдігерлері туралы аз-кем білетінім болмаса толыққанды таныс емеспін. Айша бибі, Бабаджа Хатун секілді кесенелердің атын оқығаныммен, аңызға айналған тұлғалардың қандай жағдайда бибі, хатун атанғанын білмейтінмін. Бұл кесенеге тоқталмай өтсем Ұлттық Бірыңғай Тесттілеуге қатысушы түлектер мені кешіре қоймасы анық. Олай дейтінім тарихы тереңде жатқан өлкеміздің жас ұрпаққа берер мол қазыналы тарихы бар. Сол себептен бітіруші түлектерге өз жерінің тарихи жәдігерлері жайлы — сынақта міндетті түрде сұрақ болып келеді.

Сонымен өз естіп-білгенімді сіздермен де бөлісе отырайын.

Айша Зеңгі бабаның қызы болған деседі. Сөйтіп жылдар өте бой жеткен қыз қасиетті Түркістан жеріне жолы түсіп, сонда Қарахан батырмен жолығады. Қыз бен жігіт ретінде кездеседі, сөз байласады. Жаугершілік заманда елінің басына қара бұлт үйірілгесін Қарахан еліне барып бір шаруаны тындырып қайтуы керек болады. Айшаны айттыруға кейін келетінін айтып, кете барады. Арада біршама уақыт өтеді. Болмаған соң, Айша Қараханды іздеп оның еліне баруға бел байлайды. Қасына Бабаджа Хотунды ертіп алады. Екеуі осылайша күйеужігіттің еліне сапарға аттанады. Алайда әкесі қызына «әу» бастан қарсылық білдіреді. Алдыңнан қырық өзен шығар, соның 39-ынан өт те, біреуінен өтпе деп теріс батасын береді.
Соған қарамастан, қызметшісі екеуі күн демей, түн демей жүріп, ұзақ жолды артта қалдырады. Бір кезде Қарахан тұратын қаланың төбесі көрінеді. «Жақындап қалдық қой, жетерміз» деп жолаушылатқан екеу аяқ суытады. Қызметшісі ас-ауқаттың қамына кіріссе, Айша өзен суына қарай сүңгиді. Сол өзеннің жағасында оны улы жылан шағады. Ажал болып келгенге жыланға Айша бірден бой бермейді. Өзі қиналып, о дүние мен бұ дүниенің ортасында жатып, Қараханды шақыртады. Бұны естіген батыр дереу емшілерін ертіп, жетіп келеді, алайда одан еш пайда жоқ-тұғын. Сертке адал, сезімге адал Қарахан сол уақытта молдаға Айша екеуінің некесін қидырады. Сөйтеді де, сүйген жарының құлағына «Енді сен бибісің, бибісің, бибісің» деп үш рет сыбырлайды. Ал Бабаджа Хатун кесенесі Айша бибі қызметшісінің құрметіне арналып салынған.

Міне осылайша бір дәуірде өмір сүрген үш адам тарих кейіпкерлеріне айнала шықты. Бұл оқиға біздің заманымыздан әрігерікте болған. Тап осы Таразда берігеректе болған тағы бір махаббат хикаясын естеріңізге салайын.
Айтқандай алдын ала анонс. Бұл хикаяны сіздер естіп қойған да боларсыздар, блогқұрылтайдан кейінде, дейінде түрлі сайттарда бірінен-бірі көшіріп жатты. Сонымен...
Ақтөбелік Айнұр мен тараздық Болат «Болашақ» бағдарламасымен Ұлыбританияның Кардиф университетінде бірге оқыған. Екеуінің сөздері жарасып, кейіннен отау құруды ойлаған. Олардың таныстары махаббаттарына қызыға да, қызғана қараған. Бірде олар қайғылы оқиғаның құрбаны болды.
Елге келе жатқан бойда Ақтөбеге Баку арқылы ұшатын әуе кемесіне отырған. Ондағы ниеттері Жаңа жыл қарсаңында ата-аналарынан үйлену тойларына рұқсат алу. Алайда олар ақырғы армандарына жете алмады. Ұшақ апатқа ұшырап, жолаушылар қаза тапты. Құтқарушылардың бір аңғарғаны, Айнұр мен Болат о дүниеге құшақтасқан күйде аттаныпты.
Олардың нәзік сезімдері достарын да, ата-аналарын да бейжай қалдырмаған. Тіпті олардың жанкешті махаббатарынан көпшілік те құлағдар.

Сол себепті Тараздың орталығынан екеуінің құрметіне «Махаббат» монументі бой көтерген. Ең қызығы, олардың ата-аналары әлі күнге дейін құдандалы болып араласатын көрінеді.
Міне арада сан жылдар өтсе де Айша бибі мен Қарахан махаббаттарының көрінісін Болат пен Айнұрдың бастарынан өткен жағдайдан көруге болады.
Одан әрі әңгімені соза берудің қажеті шамалы. Тараз қай жағынан алып қарасаң да, тұнып тұрған тарих. Былай қарасаң Тектұрмас кесенесі, Мәмбет батыр, тағы бір көз жүгіртсең Дәуітбек кесенелері алдыңнан жарқырай шығады.

Ұмытып барады екенмін қала сәулетінің сәнің келтірген жаңа құрылыс жанынан, тарихтан сыр шерткен Аспан асты мұражайы орналасқан.

Иә шынымен таң қалдым, тұнған тарихқа көзім жетті.

Мұнда көне Тараздың сол дәуірдегі сәулет өнерінің ізі болған қала құрылысының орны жатыр. (Қала әкімшілігіне алғыс. Осындай құнды тарихи жерде бұрын базар болып тарихымыз сол базар астында бірге өшіп бара жатырған жерінен сақтап қалған.)

Міне, біз барған Тараздың сыр-қыры. Бұдан да көп дүние жазуға болады әрине.

Бірақ оны оқуға сіздердің уақыттарыңыз тапшы ма деймін.

Жалғасы бар…

Таразда Блог-Құрылтай атымен өткен іс-шарадан кейін кей түсініктерді қайтадан қарау керек деген ойға келдім. Жиын өтті. Жақсы өтті. Бірақ, формат басқа, қатысушылар басқа, блогерлер аз. Неге бұлай болды, бізден қандай қателер кетті, енді не істейміз деместен бұрын алдымен негізгі терминдерді бір шолып шығайық.

БЛОГ
Адамның интернеттегі жеке күнделігі, түрлі тақырыптарда ойларын жазатын алаңы. Бұл алаңқай дербес стенделон домендегі блог немесе КерекИнфо, Массагет, Айтабер, Блогтайм, Wordpress.com, Blogspot, ЖЖ, Ювижн сияқты блог-платформаларда ашылған блог. Әлеуметтік желілердегі жеке апарақшалармен шатастыруға болмайды. Ол әр адамның виртуал әлемдегі паспорты. Ал, блог — күнделігі, дәптері.

БЛОГЕР
Алдыңғы пункттен түсінгеніңіздей Блогер — блог жүргізетін адам. Оны стилінен, никнеймінен, тақырыптарынан көпшілік онлайн немесе оффлайн танитын адам. Көбіне блогер бірнеше жерде емес, тек бір платформада жазады.

БЛОГГИНГ
Блог жүргізу, пікір жазу, блогосфера өміріне белсене қатысу.

БЛОГОСФЕРА
Блогерлердің тіршілік аймағы. Блогерлер ортасы. Блогерлер жиыны, түрлі іс-шаралары.

БЛОГКЕМП
Блогерлер жиналатын қала сыртындағы лагерь жиыны. Түрлі мастер-класстар және демалыс. Еркін форматта пікірталас. Негізгі мақсат — блогерлерді бір жерге жинап, һәм дәріс, һәм демалыс өткізу. Қатысу үшін жарна төленеді.

БЛОГ-ҚҰРЫЛТАЙ
Жылына бір рет өтетін кең көлемдегі жиын. Мақсат — танысу, білісу, тәжірибе алмасу, бірге қыдыру, қаламен танысу. Қатысу үшін жарна алынбайды, шығындары демеушілер тарапынан жабылады, сәйкесінше олардың да талаптары орындалады. Мысалы блог-турлар, экскурсиялар, пиар мақалалар, репортаждар арқылы.

БЛОГ-ТУР
Блогерлер арқылы жарнама жасауды көздейтін экскурсия түрі. Тапсырыс беруші жақтың талаптары бойынша блогерлер көрген білгендерін репортаж, сұхбат форматында жазады.

БЛОГИАДА
Берілген тақырыптар бойынша арнайы жүлде үшін жазылатын посттар жарысы.

Енді бастапқы тақырыпқа оралайық. Тараздағы Құрылтай Жамбыл облысы әкімдігінің демеушілігімен өтті, ұйымдастыру да олардың мойнында болды. Біз тек қонақ қатысушы ретінде бардық. Сондықтан қонақ «дастарханын» сынап кетуден аулақпыз. Тек блогерлікті өмір стилі ретінде ұстанатын топ ретінде негізгі түсініктердің өзгеруі, негізгі форматтан алшақтануы әлбетте жанымызға батты. Бұлай бұларын алдын ала білдік те. «Бұл кең көлемдегі соңғы құрылтай болуы мүмкін» деп жаздым да. Бірақ, бардық, көрдік, өз ортамызда жиналдық, өз құрылтайымызды да өткіздік. Бұл тұрғыда өте жақсы жиын болды. Көптен көрмеген достармен бас қостық, тәжірибе бөлістік, білмегенімізді үйрендік, бірге қыдырдық. Біздің негізгі мақсат та осы еді.

Жанымыз ашитыны — блогерліктің сөз ретінде де, іс ретінде де қадірі кете бастағаны. Ойлап қарасақ шын Құрылтай 2011, 2012 жылдары Алматы мен Астанада ғана өтіпті. Блогерлік те осы жылдардан кейін ұйқыға кете бастады. Басты себеп ретінде әлеуметтік желілердің танымал бола бастауын айтамыз. Сол жылдары Твиттерге тіркеле бастаған саясаткер, қоғам қайраткерлеріне блогер аты беріле бастауы осы үрдістің басы болды. Блогосфераны жандандыру мақсатында 2014, 2015 жылдары Блогиада жарысы өткізілді. Бірақ, бұл да тек уақытша нәтиже берді. Жарыстан соң қайтадан сылбырлық басталды. Керісінше адамдар тек ақшалай мотивация болмаса жазғысы келмейтіндей болып қалғандай болды.

Бірақ, бәрі өз қолымызда. Блогосфераны қайтадан тірілту үшін бір әрекеттер жасауымыз керек. Ең алдымен мына постта жазған негізгі түсініктерді өз орындарына қойып, әр нәрсені өз атымен атау керек. Блогерлікті қайтадан тренд, престиж ұғым қылуымыз қажет. Блогерлік өлді, бұрынғылар енді жазбайды, қазір жазатындар жастар деген оймен келіспеймін. Керісінше блогерлік 30 жастан кейін басталады деп ойлаймын. Адамның ойы да, тәжірибесі де қалыптасқан кез. Нағыз сапалы мақала, тұшымды ой жазатын кез. Ендеше не тұрыс? Кеттік, блогтарымызды қайтадан қолға алайық!

Сәуір айының 16 мен 17-ші жұлдыздары Қ.Қуанышбаев атындағы мемлекеттік академиялық қазақ музыкалық драма театрында режиссер Сайлау Камиевтің «Жекпе-жек» мелодрамасының премьерасы өтуде.

Аталмыш туынды қырғыз драматургы Мар Байжиевтің «Дуэль» шығармасының желісі бойынша сахналануда. Оны қазақ тіліне аударған қойлым режиссері, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері — Сайлау Камиев.

— Жалпы бұл драматургияның қазақ тілінде аудармасы бар. Мен оның 1-2 нұсқасын оқып көрдімдағы, сахналайтын болғандықтан өзімнің аударғаным дұрыс болатын шығар деп ойладым. Мар Байжиевтің өзінің тұпнұсқа тілі орысша екен. Содан мен түпнұсқаға жақын, автордың өзінің стилін, драматургияның өзінің жазылу тілін сақтай отырып аударайыншы деген ой болды. Аудармамды жасап көргеннен соң біраз адамдарға оқытып көрсем жаман емес деген пікірлер алдым. Содан өзімнің аудармамды қоямын деп шештім. Бұл материал біздің Қазақстанның сахналарында жүріп жатыр, бұрын да қойылған, алдағы уақытта да қойлатын шығар, — деді С.Камиев.

««Жекпе-жек» деп автор қандай жекпе-жекті суреттеп отыр?», «Пьесаның атауын неге «Жекпе-жек» деп қойды?» деген сұрақтарға шығарма желісінен қысқаша мәлімет берер болсақ…

«Жекпе-жек» мелодрамасы екі адамның махаббат жолындағы қақтығысын суреттейді. Бас кейіпкер Нәзи көңілдесі Ескендірмен теңіз жағасына демалысқа барғанында өмірінің күрт өзгеріске ұшырайтынын үш ұйқтаса да түсіне де кірмейді. Ескендір-Нәзи-Әзиз арасындағы орын алған махаббат хикаясы спектакльдің басты оқиға желісі болып табылады.

— Бұл пьесадан басты кейіпкер Нәзи деген қыздың тағдыры мені қатты қызықтырды. Сол бойжеткеннің тағдырына азамат ретінде, ер адам ретінде қарадым, көрдім және дәл сол тағдырды мен сахнаға алып шыққым келді. Қазір ол өзекті тақырып. Себебі қазіргі уақытта өзіне «дос», «демеуші» тапқысы келіп сондай өмірді аңсап жүрген қыздар да баршылық. Кейбіреулер «дос», «демеуші» тауып алғаннан кейін басқа тығырыққа тығылғанда неге ғана осылай істедім екен деп өкініп жүргендері де бар. Былай қарасаң бұл қазіргі жан-жағымызда болып жатқан дүниелер ғой. Азамат ретінде өзімнің көзқарасымды білдіргім келді. Және де ешуақытта өмірді қайта бастау, өмірде қателескен кезде, адасқан кезде психологиялық дағдарыстардан шығу, шыға білу, жеңе білу және сол көп жеңілістің артында үлкен бір жеңістің шығатынын, көкжиектің артында да көкжиек бар екенін халыққа көрсеткім келді. Бұл жерде Нәзи деген қыздың тағдыры баяндалады. Ол қыздың ұлты жоқ. Ол тек қыз бала. Ал қыз баланың тағдыры ұлтқа, ұлысқа қарамай ұқсас болып келеді, — деді режиссер.


«Жекпе-жек» қойылымының 16 сәуірде болған премьерасында бас кейіпкерлерді Нартай Сауданбекұлы, Алтынгүл Серкебаева, Олжас Жақыпбек ойнады.

Нәзиді сомдаған Алтынгүл Серкебаева өте жас актриса, әрі осыған дейін үлкен рөлдерде ойнамағандығын айтқан Сайлау Камиев:
— Алтынгүл театрға өткен жылы ғана келген. Онымен осы қойылым барысында көп сөйлестік, көп пікірлестік. Барымша сол қыздың пікірін тыңдап, табиғатынан шығуға тырыстым. Көбінесе оның бойындағы бар адами қасиетін, актерлік патенциалына көбірек қарадым. Бұл жерде режиссер екенмін деп диктатор болмауға тырыстым. Өйткені мен режиссер ретінде өзімнің мақсатымды білдім. Музыканың өзін таңдаған кезде Алтынгүлдің талғамымен ақылдаса отырып, арасындағы драматургиядан бөлек детальдарды сахналамас бұрын әңгімелесіп көріп шығарып жаттық. Ол қыздың жастығы, таланттылығы, дарындылығы әрине ол өз алдына бір төбе. Маған дәл сол қыздың тап келгеніне өте қуаныштымын, — деді.

Мелодраманың 17 сәуірдегі қойылымында бас кейіпкерлерді Қаллеки театрының әртістері Мейрам Қайсанов, Ержан Нұрымбет, Нартай Сауданбекұлы ойнайды.

— Мен осыған дейін Қ.Қуанышбаев театрының сахнасында «Қыз Жібек» драмалық трагедиясын қойған болатынмын, одан кейін «Бейбітшілік пен келісім» сарайында «Қозы Көрпеш пен Баян Сұлу» мюзиклн қойдым. Менің негізгі мамандығым музыкалық театр режиссері. Ал бұндай драмалық дүниеге бірінші рет келіп отырмын. Бұл дүниеме өнер ортасында жүрген достарым ашық пікірлерін білдіріп жатыр, ал әлеуметтік желідегі пікірлер әзірге жаман емес. Мен бірақ та сол күні көрермендер арасында театр сыншылары да болғандығын байқадым. Журналистер көргенін жазып, ақпарат тарата бастайды ғой. Ал театр сыншыларынан қорқу керек. Олар мүмкін бүгін екінші құрамды көруге тағы келетін шығар. Кейбір театр сыншылары қойылымды 5-6 рет көргеннен кейін барып сын жаза бастайды. Сондықтанда менде қазіргі уақытта сондай бір кереметтей пікірлерге мен күшті етіп жасадым деген көңіл-күй ешқашан болмайды. Мен қашанда шығармашылық ашпын. Әсіресе мен енді бастап жатқаннан соң жоспарларым өте көп, — деп режиссер Сайлау Камиев ағынан жарылды.

Айта кетейін, Мар Байжиевтің «Жекпе-жек» туындысы – бірнеше тілге аударылып, Қазақстан, Болгария, Венгрия, Германия, Польша, Швеция, Аустрия, Румыния сынды бірнеше елдерде сахналанған танымал туындының бірі. Шығармада әр заманның өкілдерінің шынайы бейнесі суреттелген. Бүгінгі ұрпақ рухани құндылықтан ажырап, азып-тозып бара жатқан жоқ па… Мар Байжиевтің «Жекпе-жек» пьесасы әр заман ұрпағының, ішкі көзқарас тартысы арқылы адами құндылықты іздеуге шақырады…

Осыдан біраз уақыт бұрын Эльвира Ерғалинаның интернетті шулатқан біраз суреттерін көріп «Не болып қалды?», «Не болды?», «Бұл не?» деп біразыңыз басыңызды ауыртқан едіңіздер… Кейінінен оның Эльвираның жаңа жұмыс орны, яғни «Жетінші арнадан» басталғалы жатқан «Кім білген?» жобасынан үзінділер екенін біліп, «Кім білгенді» күткенімізде өтірік емес.
Жарты жылға жуық уақыт көрермендерді түрлі салалар бойынша ақпараттандырып, таңқалдырған бағдарлама әне-міне дегенше алдағы аптаның ішінде аяқталғалы жатыр. Осы жұма «Кім білген?» бағдарламасының жүргізушісі Нуриддин Бидосовпен кездесіп, әңгімелесудің сәті түскен еді. Әңгімелесу барысында Нуриддиннен «Кім білгеннің» қалай дүниеге келгендігі туралы, «Кім білгенді» кімдер жасайтындығы және әрі қаратай жалғасы түсіріледі ме деген сынды сұрақтардың астына алған едім…

Мен саясаттанушы болғым келмейді!

Мен журналистикаға келемін деп ойлаған емеспін. Бір күні үйде теледидар көріп жатсам «Облыстық телеарнаға жүргізуші қажет» (Шымкент облысы – авт.) деген хабарландыруды көріп телеарнаға кастинге бардым. Барсам 50 шақты адам жүр. Біреуі өлең, біреуі мәтін жазып келген, қызу дайындық үстінде. Мен олай келу керек екенін білмеймін… Сол жерде сөреде жатқан газетті алдым да менің кезегім келгенде хабарландыруларды оқыдым. Соны оқып, әйтеуір телевидениеге өтіп кеттім. Бірақ 3 күн тәжірибеден өткеннен кейін мені шығарып жіберді. Кастингтен екі жігіт өткен едік. Менімен бірге өткен жігіт бұрын радиода істеген еңбек өтілі бар жігіт екен соны жұмысқа алды. 3 айдан кейін ол аяқ астынан жұмыстан шығып кетіп, мені қайта шақырды. Сөйтіп телевизияның қызып жатқан қазанына түсіп кеттік…

Өмірімде тележүргізуші боламын деп ойламағаннан кейін басында өте қиын болды. Жұмыс істемей-ақ қоямын бааа деген ойлар жиі келіп жүрді. Сонда әке-шешем «Жақсы жұмыс қой істей бер, оның үстіне ұлымыздың бүкіл облысқа жаңалық оқығаны бізге де абырой» деп өз оймынан айнығанмын. Бүгінгі күні осы салада жүргеніме 15 жылдай болды. Өзімнің негізгі мамандығым саясаттанушы. Өз мамандығым бойынша жұмыс істеп көрген емеспін. Шынымды айтсам істегім де келмейді (күлді-авт.).

«Аян. Дала аңыздарының» жаңа маусымы болмайтын болғаннан соң сол ұжымыммен «Кім білгенді» алдым.

Мен 10 жылдан аса уақыт тек жаңалықтарды жүргізген адаммын. Бұрындары да «Аян. Дала аңыздары», «Кім білген?» деген сынды жеке жобаларды жүргізуге ұсыныстар болған, бірақ ол уақыттары келіспеген едім. Былтыр Әлия Баймұхамедованың ұсынысымен «Аян. Дала аңыздары» жобасын бастадым, содан кейінгі екінші жобам осы «Кім білген?» болды.
«Кім білген?» жобасын да жүргізуді ұсынған Әлия Баймұхамедова еді. «Аян. Дала аңыздарының» кезекті маусымы аяқталғаннан кейін, сол кезде әрі қаратай жалғасы болмайтының білгенде осы ұжыммен «Кім білгенді» алайық деп шештім.

«Кім білген?» ерекше бағдарлама.

Кез-келген арнада арнайы репортаждар болады. Бірақ «Кім білгенді» ерекше деп айтуға толық құқым бар. Өйткені біз кез-келген тақырыпты көрерменнің көңілінен шықсын деп оқиғаны арасында ойнатып, кейде күлдіріп, кейде жылатып жеткізіп жатамыз. Ондағы ойымыз көрермен біздің хабарды көрген кезде камераның арғы жағында оператор емес өздері болып, оқиғаны көріп, мәтінін жазған журналист емес өздері сонда тұрғандай сезінсін деген ой болды. Одан кейін кез-келген тақырыпты ол ауыр тақырып болсын, жеңіл тақырып болсын адамды терең ойландырып жіберетін емес, кез-келген дүниені жеңіл қабылдап, тез қорытып, ішінен өзіне қажеттісін сіңіріп алсын деген ой болды. Соның арқасында болар басшылар біздің ұжымның жұмысын жоғары бағалап, «Кім білгеннің» екінші маусымына тапсырыс беріп отыр. Құдай қаласа келесі жылы жаңа 31 серия түсіргелі жатырмыз. Осы жерде көрермендерімізге өздерін қызықтыратын тақырыптар болса бізге телефон, электоронды почта, хат арқылы хабарласып жатса, біз оны түсіруге өте қуанышты болатындығымызды айта кеткім келеді. Сонымен қатар, келер жылы көптеген көрермендеріміздің сұрауы бойынша «Аян. Дала аңыздарының» үшінші маусымын түсіру ойымызда бар. Әзірше ол қалай болады, қайда түсіріледі белгісіз. Тағы да көрермендерімізге осы «Аян. Дала аңыздарының» үшінші маусымын қандай етіп көргілері келетіндігін хабарласып, өз ұсыныстарын айтса деген тілегіміз бар екендігін айта кеткім келіп отыр.

Біздің ұжымда 14-ақ адам бар.

Біздің ұжым үлкен емес. Небәрі 14 адам «Аян. Дала аңыздарын», «Кім білген?», «Выход есть» деген жобаларды алып жүрміз.
«Кім білген?» жобасының идея авторы Әлия Баймұхамедова, тақырыптарды ұжым болып отырып талқылап, бекітеміз. Ал сценариін жазатын редакторларымыз Саида Елшібаева, Нұртілек Риянбекқызы, Эльвира Ерғалина болды. Арасында мен де өз тарапымнан айтатын дүниелерім болса толықтырып отырдым.
Кез-келген жұмыста, кез-келген бастамада қиындықтар болады. Бірақ Аяна Койчиманова, Райса Мукуева, Елдар Курманбаев деген продюсерлердің арқасында алдымыздан шыққан барлық қиындықтардан қиналмай шығамыз.

«Кім білгеннің» кейбір бағдарламалары 2-3 ай түсірілді.

«Кім білген?» небәрі 30 минуттай ғана болса да үлкен еңбекті талап ететін жоба. Кейде бір хабарды түсіру барысында бір апта толықтай кетіп қалады. Менің стэндаптарымның өзін жазу кейде екі күнге шейін созылса, сценариді жазып, оны келістіруге 2-3 күн кетеді. Оның ішінде түсірілім өтетін алаңдарға рұқсат алу, реквизиттерді дайындау бәрі-бәрі уақыт алады. Тіпті кейде бағдарламаны ұжымның жұмыста қонып жасайтын кездері де болады… Кейбір серияларын түсіруге 2-3 ай кетті. Яғни бір оқиғаны түсіреміз деп бастаймыз да, оның басын түсіріп қоямыз ал соңы бірнеше айдан кейін болатын оқиғамен байланысады.… Сол сынды ұзақ түсірілген серияларымыздың бірі "Қазақстандық шоу бизнес еді". 30 минут қана болғанымен, «Кім білген?» ол үлкен ұжымның жұмысы екендігін ұмытпау керек!

«Кім білген?» мені бір сатыға өсірді.

Бүгінгі күні біздің өміріміздегі ең басты дүниелердің бірі ақпарат қой. Ақпарат деген жан-жақтылық. «Аян. Дала аңыздары», «Кім білген?» жобалары арқылы дүниетанымым кеңейді, көп нәрседен ақпарат алдым, көп адамдармен жақын таныстым, журналистикалық бағыт бойынша өстім, жаңа бір сатыға көтерілдім деп айта аламын. Ең бастысы өзіме ұнатын ұжыммен бірге жұмыс істегеннен рахат таптым.

Келер жылы «Кім білген?», «Аян. Дала аңыздарының» жаңа маусымдары, күнделікті жаңалықтарым бар. Осыларды Алла сәтін салып барлығын уақытылы түсіріп, тапсырып жатсам өзге жобаларға да дайынмын. Тіпті киноға шақырып жатса, кино, телехикаяларға да түсуге қарсы емеспін (күлді – авт.).


P.S. «Кім білгеннің» 1 маусымының қорытынды, әрі жаңа жылдық бағдарламасы 28 желтоқсан күні сағат 20:30-да «Жетінші арнадан» көрсетіледі. Нуриддиннің және «Кім білген?» жобасының ұжымының айтуы бойынша бұл бағдарлама жаңажылдық ең ерекше бағдарламалардың бірі болмақ :)

Инцес… Инфоцессс… Инвестициясы несі, а? © Қалдыбек

Бала туғалы жатқан қатынның соңғы серпінінің алдындағы бір күшенуі секілді, блогиаданың жетінші туры да қылаң берді. Бұл жолғы тақырып, әй жоқ, шәй жоқ, «Инвестиция» деп былш етіп түсті-ау жарықтық. Біз секілді қарабайыр, қос дәрет арасындағы ажалды оқырман үшін тым күрделі тақырып болғанымен, оны да оқып көрмекке бел буып, құйрық тіреп, қол босаттым.
Уа, гений және сіредний, суфий және сүкий жамағат! Мен бұл тақырыптан гөрі Дженна Хейздің туындыларын көбірек білем, сіз де аса қатты файнаншел-білгір емессіз-ау. Алайда әлеуметтік маңыздылығы, мемлекеттік өзектілігі де ықтимал, сарабдал тақырып екенін мойындаймын. Сондықтан, рұқсат етсеңіздер, байсалды бағыттағы блогерлер жазбасына бір уақ "өз кәйпімнен" тыс шығып, ми салып оқып көрейін. Рұқсат етпесеңіздер де — кеш, бастап кеттім.

Маралбек Сағынғанов үлестік инвестициялық қорлар жайлы жазыпты

Жазыпты дегенде, әуелгі скриніңізді айтам. Маған да мұндай жанашыр бауырлар/сестралар жиі жазып тұрады. Әрине, спам, тіпті боттар жазып жатыр ма деймін, ол да мүмкін. Бірақ осылай негізгі тақырыпқа өтудегі мағыналық линиясы тірі блогерлік әдіс екенін атап өту қажет.
Жазба тілі жетік, грамматикасы — ретімен. Безендіруі бірыңғай. Оқырманға түсінікті жеткізілгенімен, сюжеттік бояуы тым терең қаузалмаған. Механизмдік сауалдар туған оқырманға ары қарай жітірек өздерің зерттеңдер деген ниеттегі бағыттық пост болып шыққан. Танымдық, өзіндік жазбагерлік жүйе бар, «Серъезность бар. Бірақ кішкене құрғақтау екен» деген қазының сөзінде гәп бар ғой.
Тақырып ҮИҚ болғандықтан, қордың үш түрі аталған шақта кірішкесіз һәм кіршіксіз көңіліме сол үштіктің барлығы жайлы көбірек ақпар берілуі тиіс секілді көрінді. Сіз екі қор жайлы «Интервалдық қорларда мұндай операцияны нақты белгіленген уақыттарда ғана жүзеге асыра аласыз. Ал, үшіншісіне қор құрылып жатқанда ғана кіріп, нақты белгіленген уақыт мәресіне жеткенде ғана шығып кете аласыз. Оның үстіне интервалдық және жабық қордан үлес сатып алу тым қымбат» дегеннен аса қоймадыңыз. Оның себебі — бұл екі қаржылық жолдың оқырманға қымбаттығы мен механизмдік қолжетімсіздігі деген аргументтерді айтқаныңызды ескере отырып, бұл жағдайда жалпы жазба атауы/тақырыбы — «АҮИҚ» болуы қисындырақ еді. Қалған екеуі сонда жалпы кіріспе бөлімшенің бөлшегіне айналмақ керек, шамасы.
«Хижра бойынша 1425 жылдан бері.»дегеніңіз ұнады. Оу, е, баламалы ойлау мысалы!
«Неғайбіл» сөзі осылай жазылмайды-ау буын үндестігіне орай. Әлде мен шатасып отырмын ба?
Танымдық ақпарат… Әрине, әйтпесе, Маралбек болармысыз?..
Міне, соңына да келіп қалдық. Жалпы, қарапайым идея ұтқыр жеткізілген. Аяқталуы басталуымен байланысты, сондықтан қисынды, тапқыр. Трольшық! Спамның күні спаммен деген осы!

Әйгерім Кеулімжай, "Инвестиция". Қаржыны қайда құям?

Әйгерім Кеулімжай, ҰҚК мен өсекшілердің соңғы мәлімет бойынша, берекең кіргір БӨРІБАЕВА, әңгімесін «Маңдай термен тапқан артық ақшаны қайда құюға болады?» деп бастайды. Ашығын айтайық, маңдай термен таппаған қаржыны да құя беруге болатынын біздің елдің әккі мырзалары біліп қойған…
Жазба қызық, тақырыпқа орай әдіс-түрлерінің біразы/бәрі қамтылыпты. Суреттер сирек, ой жинақы.
"Қазақстаның депозиттерге кепілдік беру қоры" — Менің Қазақстаным, сенің Қазақстаның. :)
"… төмендетілмейтін қалдықтың аз болуы" тіркесін басым әлі қақпай отыр. Жарайды, назар аудармаңдар маған. Оқи түсейін, түсініп қалармын.
«Мәдина, тәуекел-менеджер» — ықықы. Тәуекел-менеджер! Ықықықы. Көне қазақ жазбалары Тәуекелдің (1583 — 1598 ж.ж. билеген) шынымен тәуір менеджер болғанын растайды.
«Дегенмен, Қазақстанда ҮИҚ – тиімсіз болып табылады» — Маралбе-ек??? :)
Жазбаңыз ұнады, тіпті шадыман көңіл «Мәдина там, Мәдина здесь» деп әндетуге бейіл.
Кеттім. Тағы бір шиша алуға. ©

Асқар Базарбайдың атауы ұзақ тағы бір шағын шедеврін оқуды бастадым

Ой, оқу деп қоямын. Анимация! Маған жұмысты жеңілдеткеніңіз, бір жағынан, қандай жақсы!
Посттың тілі даусы… Ақақақақақақақақа, дауыстар, дауыстар менің басымда! GoAnimate-ті пайдалануды бастаңдар, креативбектер!
Фантастика! Ана бала кәмелетке толмағандығымен де фантастика. :)
Эх! Иә, сосын Дубля*ж дегендегі жұлдызшаны байқаған жалғыз мен бе? :)
Жюридің пікірін шолдым. Неге жюриді біркелкі, бірсарынды қылудан шаршамайсыз? Маған да шолу жасауға аса қатты маневр қалдырмадыңыз. Жалпы, анимациялық фильмнің өз ішінде, фильм есебінде конструктивті сын жасауға болар еді, бірақ тақырыптық көзқарас пен шешімнің шогы оған мүмкіндік бермей отыр.
Сонда да бір далбаса жіліктейін бе?
«Менің балмұздағым жақсы, себебі ол басқалардікімен салыстырғанда, ерімейді» — бұл тіркес Асқардың посттары жайлы.
«Сау бол, балақай!» — ал бұл қарсыластарға айтылған «давайдасвитания».
«Басы артық ақшамды енді қалай пайдаға асырсам екен?» — дейді Асқар өз даусымен миллион алған соң. Болды.
Мөлт еткен мульт. Бәрекелді-і-і! *Мұрынды қысып тұрып оқу керек*

Эльвира Ерғалина үйге инвестиция салу жайлы қалам тербейді

Жазба қызық, өзекті. Тап-тұйнақтай пост. Жеңіл оқылады. Суреттер… жәрәйді енді. Тақырып желісі жеке көзқарасқа негізделген, бірақ блогерге абсолют объективтілік қажет емес. :)
Мына бір жерде: "өзің үйде «потологқа түкіріп жатасың»" — Өзің үйде сексапотолоГқа түкіріп қойып жатасың. :)
Одан бөлек, маған артықшылықтары мен кемшіліктерінің салмақ категориялары "үйірейіп" тұрып болмаса да, аздап әртүрлі секілді көрінді. Басқа айтарым жоқ. Сапалы!
p.s. Сіздің жазбаңыз арқау болып, уа, Эльвира ханым, мен анекдот ойлап таптым:
Алматыдағы жер сілкінісі пәтер деген мүліктің сондай бір жылжымайтын емес екенін дәлелдеп берді. :)

Осымен, тәмам. Жазбаларда ешкім мазмұндық жаңалық ашпаған, оған тақырыптың тартыныстылығы да, жаңалық ашу қажеттілігінің жоқтығы да себеп шығар. Айқын ойды әдемі, шым-шытырықты, әртүрлі алып келуге болады. Бірақ қазы келіншектің «кэптей» беруінің де гәбі мен діті бар-ау.
Жаңалық ашпағанда, технологиялық-көрнекі жаңалық, әрине, болды. Анимациялық фильм. Мен соңғы турда да посттардан көзімнің майы құрғайды деп сенемін.
Сондай-ақ, айтып кетейін: блогтарда пунткуациялық ақаулар болып тұрады енді, оны бірақ ешкім оқып отырмайды ғой. Оның үстіне, олар жай «ачепятка», әйтпесе, шынымен білмей жазады дегенге мен де, Назгүл ханым да Ctrl+Хтамайды екенбіз.
Жалпы, #ББББ бойынша, тұғырдың екінші сатысы үшін айқас соңғы турға қалып отыр. Қанды қоймалжың арпалысты жақсы көрем өзім. Гызляр, сәттілік!
Иә, әнебір сайтта блогерлерді бағалаған жюри саны бірдей емес. Қане, қане, табыңдар, қай жазбагерді бәрі жапа-тармағай бағалап тастады? :)
Қорыта отыра, соңғы турға кіріспе тастай келе, тақырып жөнінде мынаны айтқым келеді. Блогиадашылар! Сіздердің жыл бойы іздеген қазбаларыңыз бен жазған жазбаларыңыз, төккен тер мен кеткен шер, ой мен дене еңбегінің барлығы — қазнеттің ертеңіне салған инвестицияларыңыз. Тек, бұл ұзақ мерзімді инвестициялар жалғыз сіз үшін ғана салынған салым емес. Нағыз инвестициялар. Сондықтан да менің шолуым — нағыз инвестициялық шолу.
Жарайды, жаңа жыл жуық, блогиада бітпек. Сіздердің құрметтеріңізге де, өзіме де жұмыстан демалыс беріп, тойлауға кеттім. Батылдық үшін салафизмнен басқа да нәрсе қабылдауға болатынын дәлелдеп қайтайын. Жеңісті күндерде жуысқанша!

p.s. Айтып жіберіңдерші, кісінің туған күніне сыйлық алу үшін сол кісінің өзінен қарыз алу инвестиция болып санала ма?…

Блогиада!
Бұл да бітті. Бұл да қу жалғанның мини-баламасы. Сондықтан басы бар, аяғы бар. Тек фәнидің фәнита кезінде ешкім миллион бермейді, ә?
Иә, сонсоң мини-баламаның өзінің мини-баламасы бар екен ғой. :)
Мен бәйгелеріңе кеш қосылдым. Бәйге — сіздердікі, менікі үлкен жолдың жанындағы шағын сүрлеумен жай қастарыңызда желіп жүру ғана ғой. Әйтпесе, шолудан ары аспаған мен шын аламанның ішкі күйінің қандай екенін қайдан сезінейін?
Блогиадада соңғы турдың тақырыбы — Блогиада. Болжанатын, күтілген тақырып. Қисынды бірақ.
Бүгін жай ғана оқып шығып, қисық тіл, қыңыр сөзсіз қоштасайын (шама келгенше). Онсыз да дұрысты-бұрысты сын айтып, мақтап-даттап, үтіріне дейін қаузаған кезіміз аз болмаған секілді.

Маралбек Сағынғанов, "Ойды ой қуады"

«Аса көп жазып қойдым-ау» деп тым асыра айтып қойған секілдісіз. Ұзақ емес, тиянақты пост, сілтемелі «Кешеңізді» зер сала оқыдым. Тәлімді, пікірлі. Десе де, жалпы ойдың сүдіні лаңкестерге қарсы тұру, қоғамның қауіпсіздігі жайлы болғаны әдіс ауқымынан тыс біртүрлі қабылданады. Бірақ тек блогиада жайлы бұлай жазып шығу мүмкін емес шығар, сондықтан «Ойды ой қуады» деген атау дөп қойылған. Аса кең маневрге мүмкіндік береді. Класс!
Осы шолуда сіздің әдісіңізді пайдаланамын деп шештім. Күллі блогиада мүддесі үшін. :)
«Ендеше, шапшаңдық танытқан блогерге тақырып та ертерек берілгені жөн.» — Ух сен! Марко-ми!
«Бұл блогиада тым ұзаққа созылды. Қатысқаныма өкінген сәттерім де көп болды. Басындағы бірнеше турдан соң көп адамның тайқып шыққанына да осы себеп секілді. Ендеше марафон қажет емес. Керек тілші сияқты бір айлық спринттер әлдеқайда тиімді болады» — Өзіміз қатыспағасын біз түсінбейміз. Мәйегі бар. Әйтсе де, бір айлық спринтте миллион тігілсе, анық әділдікпен қазыларға анықтап шығу ұзақ аламанды бағалағаннан гөрі қиынырақ болары сөзсіз.
Өз ойыңызды шынайы, тіпті біршама эмоциямен жеткізіпсіз. Көп жерлерімен келісуге болады. Жазба оқудан кейінгі кермек дәм кішкене мұңды ма, қалай?..
Маралбек, мықты адамсыз. Ал мықты блогер деген жай бонусыңыз ғана.

Асқар Базарбай блогиада туралы естеліктерін ұсынады

Мәтіндік естелік жазба, бұл доданы чемпион классикамен аяқтағаны да жөн шығар. Мазмұндық не құрылымдық жағын жіліктеп қайтейін (қазір блогиадада оған кілтипан қалдыратын блогер қалды ма өзі?), оқып шықсам да жеткілікті емес пе?
«Олар (иттер — ред.) қазанның қақпағын да ашып алып кете береді ғой» — уақақа! Келіншегіңізге дұғай сәлем айтыңыз!
«Иә, оны қазір мойындаудың реті бар шығар, атышулы диванымды мен тақырып берілмес бұрын жөндеп қойған болатынмын. Тақырып берілгенде көрнекілік үшін диванның тысын қайта шешіп алып, бүкіл процессті қадам-қадамымен қайта суретке түсіріп, симуляция жасаудың реті келді» — Ах сұмырай! :)
Диванға қатысты оқиғаңыз да, синемология жапсары да «Далбаса» ғо, бәрі «Далбаса». Ештеңе етпейді. Енді қазір оның еш маңызы жоқ.
Генератор жар болғыр сол бір кезеңде тіпті пост жасалмай қалғанда да, бәрібір блогиаданың жеңімпазы сіз болар едіңіз. Сіз секілді таланттар ертегіге сенбейді, оны өздері жазады.

Эльвира Ерғалина, "Қош, Блогиада немесе Ең, ең, ең…"

Естеліктер. Бұл да бір блогер тарапынан блогиада қиыны мен қызығы жайлы деректер.
"Қазылар алқасы Әйгерімге жоғары балл қойып, маған төмен ұпай бергенде түңіліп кеттім. Екеумізге бірдей баға қояды деп күткем" — Жеткізу түк рөл ойнамайды деген тұжырым ұстанғандай боп қалдыңыз ғой. :) Бұл да сынақ, гүлім.
«Көңілі көтеріңкі болса, бағаны үйіп-төгетін, мазасы болмаса, ұрысып тастайтын Ерлан Оспанға;
Қатені тізіп жазып, түзеу керек жерді бетіме басып тұрып көрсететін Асхат Еркімбайға;
Қанша қатал боп көрінсе де, ең жұмсақ, жекеде «Блогиададан кетем» деп жылағанымды сабырға шақыратын Тимур Бектұрға;
Қолы ашық, ең мейірімді жюриіміз Нұрғиса Асылбековке;
Менен 6-сы мен 7-сін аямаған, жазбам жәй ғана ұнамай қалатын Назгүл Қожабековаға АЛҒЫС АЙТАМЫН! Сіздердегі қаталдық менің блогерлік тұлғамды қалыптастырды, ізденімпаздыққа әкелді.
Ұйымдастырушы Аршат Оразға, демеуші Азаматхан Әміртайға рахмет!» — Сөйлемнің анықтауыштарын қайдам, жеке сипаттауыңыз ғой, жалқы есімдеріне қос қолдап, бір шишалап қосыламын. Қазақтың тұңғыш блогиадасына үделі үлес қосқан осы шеберлерге шыныменен алғыс айтайық.
Эльвира ханым, осынау теориялық тармақты трасса тұйықталған сәтте, сіздің шыдамыңыз бен жігеріңізге тәнті, оның үстіне, сіз, қалай көзқарас білдірсек те, шынайысыз деп айтқым келеді. Классикалық блогер образы десе, сіз елестей бересіз.

Әйгерім Кеулімжай блогиадашылар әнін ұсынады

Әнмен аяқтайық, иә? Тіпті гимн боп кете ме барлық блогиадаларға?
Мағыналы өлең, сөздері дөп, оны менен гөрі сіздер әлдеқайда тәуір түйсінесіздер. Басқа несін шолайын…
Ал видеосы… Көркемдік жағын қаузап отыруға шама бар ма? Хнык-хнык. Жарайсыздар!!!
Әйгерім, сіз ерекше жансыз! Егер Қазақстанда 50 шақты Кеулімжай болса, біз ең кемел елдердің ондығына оңай кірер едік.

Бұл блогиада ең талантты, не ең ойлы блогерді анықтап берді деп айқын тұжырымдай алмаймыз. Олай болуы да шарт емес шығар. Бірақ талантқа қоса тиянақтылық, ұқыптылық, бірбеткейлік пен тұрақтылық та ұзақ мерзімді аламанға қажет қасиеттер екені айқара анық болды. Осының бәрі тағы жүздеген қабілет пен қасиетке қосылып, ең мықты блогерді анықтайды. Бүгінде ол — Асқар Базарбай. АСҚАР БАЗАРБАЙ. Мыңнан тұлпар, жүзден жүйрік, қырықтан қазанат.

«Менің жазбагерлігім аса кең ауқымды, алуан бағытты: Мен кейде дін жайлы жазам, кейде дін жайлы жазбаймын» депті баяғыда біреу. :) Ал блогиада сан алуан мәселені көтеріп, қырғын тақырыпты егжеді.
Блогиаданың «Блогиадамен» аяқталуы заңды да шығар. Бірақ қалай басталып еді? Реттілігін сақтай отырып, Маралбек-стайл жасасам, ілкі блогердің күллі жазбасын тағы бір шолып, өзіңіз ұнатқанына қайта телміре қалмайсыз ба? Бәлки, қайта емес, тұңғыш рет…
Бәрі көктемде басталды. Ел жүдеңкіреп, денсаулығын нығайтуды ойлайтын кез еді ғой. Аузынан сүті кеппеген жас балалардай, мұндай жобаны алғаш көрген болгерлер әу бастан еркін суреттеп, көсіліп кетті де дей алмайсыз. Дей тұрғанмен, ақшаның буы ұрмай қоя ма, жазбагерлер халықты біраз қызық туындымен сусындата бастады. Бәріне бірдей Феттель қайда, біреулер соңғы келген көліктей қатардан шыға бастады. Біреулер ойнаған ойынының қызығы кеткен баланың кейпін киді ме, бәзбіреуге негізгі кәсібі кедергі болды ма, әйтеуір ақырғы әндері ерте шырқалғандар болғанын айтам да. Бұл да, ұзақ жолдық мініске шыдау — блоггингтің заңы шығар.
Блогиаданың ырғағына үйреніскен, қалған ділмәрлар шығармашылық қиялға ерік беріп, өзекті тақырыптарды көтеріп, елге еркін сауалдар тастай бастады. Тұрақты оқырмандары пайда болып, кәнігі кино жұлдыздары секілді ел танып, мойындай түсті. Жазбалар, әрине, әлеуметтік желілер арқылы да кең тарады.
Үшінші кезеңде іріктеліп қалған блогерлер өз дерегін таныстырып та, салыстырып та бере білетін. Интернет-журналистиканың тарландары «Бастан құлақ — садақа» деп, көсіле-көсіле тіпті құлақ кескен хардкор-ужастик те түсірді. Хехе, әзіл ғой. Дегенмен, жалпы қалыптасқан таптаурындарды бұзып шыққан жазбалар жиілей бергені рас. Мәселен, математикалық фоторепте сан алуан бағытты жазба болды. Кісі азайып, жартылай финалистер ұшқыр, дәмді, еркін жазатын, бұл бір секс кезең еді ғой, секс! Жазбалар бір қауіпсіз фастфуд секілді ерекше, яки жай кездесе бермейтін, таптырмайтын, тартымды да дәмді дүниелер еді!
Киім тақырыбының айналасында жеңімпаз анықталғандай көрінді де, сайыс тек рейтингтің екінші сатысын анықтауға жалғасқандай болды. Қалай болғанда да, тұтас жазба, күллі пост үлкен блогиадалық Ұлттық қорға айналып, қазнетке салған ең мығым инвестиция болғандығы жайлы өткен шолуымда да айтып едім. Бар болғаны осы ғана. Осындай жол. Қалай, оңай ма екен?
Талай тарлан блогердің туындысын оқыдым. Бірақ шолу жасамадым. Блогиадаға кеш келгесін, әрине. Бірақ, бұл да бір ми еңбегі, бұл да уақыт, сондықтан кеш келгенім де жөн болыпты деп ойлап қоямын. Иә, жалпы, қаласаңыздар, Бөрібай Бекарыс деген оралманның басқа шолуларын сол жақ, жоғары беткейге өтіп барып, сілтемелері арқылы оқып алуларыңызға болады.
«Фейк деуге тұра ма, ойлаңдаршы,
Оригинал артында сөз қалдырған?!». Мен де шама-шарқымша оқырман пікірін сарапшы ойымен тоғыстыра беруге тырыстым. Енді сіздермен бірге блогиада аспанынан жоғалмақпын.

Блогиада, осымен оның блогы ада. Қатысушылардың сыры мен мұңы, шері мен тері талай таңдақтарда қалып жатыр. Соңғы турда тек бір бөлшегі ғана шым-шымдап шықты.
Біле-білгенге, оқырман құқайы мен қазылар ұпайы да ауыр сын. Өзара талай оқиғалар болған шығар. Оның бәрі — кешегі күннің еншісі. Ал қазір — той. Қалай болғанда да, ең маңыздысы — жазбагерлердің бірін-бірі қолдау, алысқан аламанның соңында да ынтымақта ортақ қуанышты тойлау. Қазақ блогерлерінің адами қатынасы пәстенбесін. Блогерлердің бірлігі — сапалы контенттен де маңыздырақ. Бөлінгенді Бөрі жейді. :)
"Қазының жақсысы — тоңазытқышта" десек те, жюри болу оңай дүние емес екені белгілі. Ең бір мейірімсіз, бағаланбайтын жұмыс. Сондықтан, әлгіндегі Эльвира жазған қауымға алғыс айтып, береке тіледік. Биылғы жюри — әртүрлі, біріне-бірі ұқсамайтын өкілдерден тұрды. Біріккенде тәуір бір жүйеге айналды ғой деймін.
Иә, сосын жоба менеджерлері мен демеушілеріне (реттілігі дұрыс емес-ау дейм, ә?) құлақшынымды шештім. 30 градус аяз болса да.
Ал, құрметті оқырман! Келесі жылдың үздігі, бәлкім, сіз болып қаларсыз! Ағыстан қорықпаңыз, оған бір кірсеңіз, өзі-ақ иірімдеп ала жөнеледі. Тек жағаға ерте шығуға ұмтылмасаңыз, өзі-ақ жететін жерге жеткізіп тастайды. Секіретін трамплин — мына жерде.
Блогиада-2015 қатысушысы, жазбаңызды әркез фэньшуй бойынша орналастыруға жазсын! :) Сәттілік!



Бұл — БЛОГИАДА!

Суреттер Медет Жансанов, Қоңырбай Қазақ және Бөлтірікбек Алшынның ортақ еңбегінің арқасында жарқын дүниені көріп отыр

Сіз оқуға отырған қайырлы сәт, уа, боқ көтерген боқтың қаптары! Дауласпаңдар, Абайдан артық білмейсіңдер. Бүгін біздер боқ қаптарының өздерін қаптайтын дүниелер жайында талдау жасаймыз. Сіздер үшін өзімнің ауыр жұмыстармен аса тығыз графигімнен жырып, ноутбук алдына келіп отыруға уақыт тауып отырмын. Маған бұл демалыс сияқты, өңшең ақсаусақ!
Жә, не қып тастағансыңдар? Блогиаданың жазбаларын таппай қалдық қой, не жазбалармен толтырып тастағансыңдар сайтты? Мини-блогиадаларың мың жасағыр, 4 аптаға бәрі шабуға бейіл, ә? Пысықтар…
Иә, Бөлтірікбек Алшын деген жас інім бар, соған шолу жасатқыларың келмей ме? Мини-блогерлеріңді…
Ал бізде әзірге IV кезең, V тур. «Киім», мырзалар және оның қасындағылар!

Адамға басты керек нәрсе ішер ас пен киер киім екені белгілі. Сондықтан бұл турдың тақырыбы аса-аса қажетті. Өткен турда шартты түрде тамақты айтып қойған болатынбыз. Ал киімнің ең алғашқы үлгісі — Адам деген ақсақал мен Хауа деген маманың Інжір жапырағымен салпаңдаған һәм салпаңдамаған әуретті жерлерін жапқаннан бастау алады. Одан бері қанша сән, қанша идиотизм, қанша сұлулық өтті десеңізші?.. Ал блогерлер бұл тақырыпқа не жазыпты? Кеттік!
Ескерту: нудистер менің постымды оқымай-ақ қойсын. Жалпы, 4 финалисттің қай-қайсынікін де.

Эльвира Ерғалина ескірген киімді лақтыруға асықпауды сұрайды

Білмеймін, өзім он жылдай кием, одан кейін еден сүрткіш қылсам да тастамаймын. :)
«Иттердің ішінде бәрі, адамдардың ішінде аузы күйгендер үріп ішеді» деп Нәкөш тамыр айтатындай, бұл жолы дедлайнды неғылайын демепсіз. Оффлайн жасаған тірлігіңізді онлайн паш етуге ертелетіп-ақ кірісіпсіз. Дұр-е-ес! Пунктуалдылық — бабадан балаға мирас боп қалған қасиет деуге келмесе де, ура-ура!
Жазбаның идеясы ұнады. Практикалық, пайдалы. Жазбаның стилі — біз білетін тіл. "Үйреніскен жау...". Иә, жазу стилі ғана емес, киім тақырыбы да тамырыңызды тәжірибелі уколшы медбике секілді дөп басқан тәрізді. Суреттерді орналастыруыңыз ұнамады.
"… сұрапыл сұранысқа" — ақиқаттығын қайдам, бірақ, пәлі, шағын аллитерацияны қара. :)
"«Сваровски» тастары басқа да, аяққа да «шығып бітті»" — мхм, ок! Жақсы сөйлем.
"«… былтыр Бейбіт Сарыбайдың (танымайтын қазнетші жоқ шығар деген сенімдемін) Фейсбуктегі парақшасына жариялаған жазбасы есіме түсіп кетті." — Ақынды әдебиеттің елі емес, әлеуметтік желі танитын заман-ай десейші…
«Ол үшін талғамыңызға сай тастар, кофтамен түстес ине-жіп және қайшыны алдым.» — Кхм-кхм. Әу баста соңы өзгеше аяқталуы көзделген сөйлем. Немесе басы басқаша басталуы керек еді. :) Техникалық қате, түк етпейді. Ойбай-ойбай, Қожабекова жюриде? Түк етеді! "… суреттегідей, тау хрусталін да тігуге болады. " дегендегі артық үтірді айтып берем тәтеңе.«Түстердің үйлесуіне назар аударуған жөн. » — қалт ету қатесі. Ащепятканы күшті аудардым, иә? :)
"...қандай да бір жүйеге бағынбастан тіге бастадым" — ай, білмеймін, осы авторитарлық жүйеге бағынушылар қатарынансыз-ау дәу де болса…
«Көзіріңіз ретінде мойындаймын, бірақ жазбаның ар жағынан әлде асығыстық, әлде тіпті торығуды сезіп тұрған сияқтымын.» деген жюримен келісемін. Бірақ, елден бұрын жарияладыңыз да, парадоск қылып тастадыңыз. Бір жинақы толыққандылық жетпей тұр постқа.
«Ақыл айтқым келмейді, бірақ жүлделі орыннан да көргім келеді.» дейді дәл сол қазы. Хмм, мен жүлделі орынға сіз ілінбей қалатын бір де бір логикалық та, математикалық та себеп көріп тұрғам жоқ.
Сонымен, сіздің қаптаған секси-шмеси, гламури киімдер арасынан қоңырқай жемпірді алып шығып, әспеттеген суретіңізді қойып отырмын. Өзіңіз жүрген посттар жылылық ұялатады. Оның үстіне идеяңыз да пайдалы-ақ. Соңғы турларда сәттілік сізге!

Маралбек Сағынғанов жігіттерден не киеміз деп сұрап тұр

Жазба баяндау тілімен беріліпті. Танымдық пост секілді. Иә, дәл солай. Қарапайым, түсінікті тіл. Суреттер орнымен, былай түстер көптігінің өзі көркемдік беріп тұр.
"Әр түрді тағы да шартты түстерде бөледі." — Барыс септігі ренжіп жатыр.
«Шаршы – қазақ бұларды төртбақ дейтін сияқты.» — Менің типажым. :)
«Бұл қағида принттердің түсіне жүрмейді.» — Қарапайым қазалы оқырман үшін бұлар кімдер екенін жазсаңыз, дұрыс еді. Мында принтерлер де түс көре ме не деп отырғандар бар. :)
«Алайда, ескерте кетейін, келесі аптадан бастап, менің эфирлік киімдерімді осы жігіт реттеп отырмақ.» — е, бұл неғып айдалада жатқан құйрық деп едім.
Мысалы,«Бір қағида бар – қара, ақ және боз түсті киімдер аталған төрт типтің бәріне де келе береді.» деген тұжырымды мына оң жақтағы суреттен де, сіздің эфирлеріңізден де топшылай беруге болады. Классикалық костюм, ақ көйлек, кез-келген түсті галстук — ердің сәні.
Жалпы жазбаңызда «стиіліндегі», «аксесуарлардың» деген сөздерде жазуда қолыңыз қалт еткен. Пунктуацияңызда да ақаулар бар. Бірақ мұның бәрі — лирика. Лексикалық претензияларым жоқ. Арқалаған ақпараттық жүгі — көлденең көк атты біле бермейтін дүние. Постыңыз ұнады. Еркектің, бұл да, бір қыры. Міне, тақырыптық танымдық жазба деген осы!

Асқар Базарбай Ер Төстік жайлы ертегінің дұрыс нұсқасын ұсынады

Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Өһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ! Оһ!

Әйгерім Кеулімжай, "Қыс. Тондар тартысы"

Қыс деген етістік емес, мезгіл екенін арты қылп еткен ағайынға әсіре атап өтейін.
Ырзамын да. Күн суып кеткелі арақ та көмектеспей жүр еді. Қысқы киім жайлы жазғаныңыз жақсы болды. Тек қатындарға екені болмаса…
Илі тон — дубленка деген екені қызық дерек екен. Жағалы пуфайка мен тері күрткеден қымбат нәрсе киіп көрмеген біз қайдан білейік? Суреттер — ноу комментс.
Жазба жеңіл оқылады. Сұраулы сөйлемдерді сұрақ белгісімен жазсаңызшы. Эмоушн, пунктуэйшн.
«Фотоға түсіруге рұқсат жоқ, дегенмен арасында білдірмей «сырт» еткізудің сөлекеттігі жоқ деп шештік.» — Өй, қылмыскерлер!
«Жанат» атты бөлімшеңізде тонды қызды дубльдеп, екі жаққа безендіру үшін орналастырып қойғаныңыз не? ;)
«Рекс». Рекс??? Комиссар телеэфирден қайда жоғалып кетті десем… Жауызда-ар! Хнык-хнык.
«Бәріңіз бірдей қаракүзенге жүгіре бермей, жастау кезде басқа тері түрлеріне де назар салып қойыңыздар, арулар!» — әһә, мысалы менің қара жұмыс пен сары күннен қошқыл тартқан тыртықты теріме көз салсаңыздаршы… :)
Жазбаңыздағы жіктеу ең жиі кездесетін тондарды қамтыған. Әрине, ақпарат терең емес, дегенмен, тұтынушылар үшін басты қажет деректер. Иә, сіздің 5 маусым киер тоныңызды тауып алып, салып отырмыз. Жарасып тұр, осы тон ба?
p.s.-ше. Гринписжарболғыр ханым, ана қыздың телефонын кәменттерге жазып кетесіз бе?

Шамамен, осылай. Еркектер жалпы ауқымы кең материал жазғандықтан, солардікі ұнап отыр. Шын, ешқандай дискриминация жоқ. :)
Маралбек, әрине, шедевр тумаған. Сонда да өткен турдағымен контраст пәшти-шедевр туғандай әсер қалдырып тұр. Сапалы пост.
Жоғарыда айта алмай қалып едім, айта салайын: Асқар Базарбайдың осы аптадағы жазбасы ерекше тамаша шығыпты. Идеясы — оригиналды. Мәтіні жұтаң пост қатыны құтаң еркектерге пайдалы-ақ. «Ақнұр Бектеміс кетіп бара жатты…» деген тіркес, негізі, таныс сияқты. Ал жалпы, менің жазған критикамнан (критикамнан?) "Өһ!" деген сөзді 3 секундта таппасаңыз, аңғарымпаз емеспін деп санай беріңіз. Блогиада сайтында пікір білдірген қазының айтқаны да рас. Иә, сізге де киімді шықитып кигізіп қойдым, постыңыздағы ережелермен қаншалықты сай екенін өзіңіз бағамдай беріңіз.
Ал Әйгерім мен Эльвираның арасындағы талас өрши түсуде. Бірін-бір кезекпе-кезек басып озған қос байтал «олар да шауып бәйге алатынын» көрсетті бүкіл блогиада бойына. Әттең, Шиелінің качогы болмағанда… :)
Жалпы, қазір блогерлерден үнемі класс күтілетін кезең. Финалдың, қателеспесем, алда тағы 3 туры бар. Шешуші турлар. Тақырыптары да қызық болмақ шығар.
Жарайды, мен «Шанхайға» кеттім. Шарф пен қолғап алам. Сұрқай киінетін ұлттың өкілдері, сағынбаңдар!

p.s. Превьюдегі қуған сурет кімдікі екенін өздерің біліп тұрған шығарсыңдар.

Қараша. Бұл айдың ауа райы сан құбылып, маған фастфуд көрсетіп тұрғандай. Қарашада біз секілді қараша қауымға арақша мен Керектегі парақша ғана көңілге медеу. Фастфуд тақырыбына тақырып берушінің (админ деп оқу айып емес) қаншалықты емешегі (дұрыс оқыдың, иә) үзілгенін қайдам, қаншалықты әлеуметтік маңыздылығы өзге тақырыптан озық тұрғанын білмедім, жалпы бұйырғаны осы болды енді. Не көрмеген блогиада дейсіз, фастфудты да көрейік.
Турдағы тақырыпты түсінуіміз де не поза, не музыканың төресі секілді болмақ керек. Классикалық түрде түсінейік деп жатқаным. Жедел деген сөзден шыққанын ұқсақ, фастқа жалпы тез жасалатын тағамдардың да көбін қосуға болады. Бірақ олар біздің санамыздағы классика болмай кетеді. Сондықтан, тоқетері, блогерлердің өздері туып бергендеріне баға бере берейікші. Төртінші турдағы төрт тағам түрін талдайық.
Фастфуд тақырыбын жюридің де біразы фасттады. Өй, өзі саусақпен санарлық жюри, бұл турда кәдімгідей алаңғасар фрезершінің бір қолының саусақтарымен санауға боп қалатындай қазы бірден бағалапты. Ертеатқыштықтан құдай сақтасын, бірақ осыған да шүкірлік қыламыз. Мхм, себебі, олардың да пікірлерін шолуға болады!
Жалпы, көріп отырсыздар, шолу кештеу шықты. Оған әлемдегі мұнай бағасының түсіп кетуі, мен ұстап көрмеген айфонның қожайыны андай екені, жазбалар оқудағы қиындықтар (ол жөнінде алда айтамын), менің ішіп жүргенім, үйдің сылағын жасап жатқанымыз, музаның басқа біреумен ішуге кеткені сияқты көптеген себептер келтіруге болады. Әйтсе де…

Әуелі Әйгерім Кеулімжай «құндақ ет» атты қазақша фастфуд неге қолдау таппағаны жайлы ізденеді.
Дұрыс қой, ізденсін.

Жазба тілі жетік, кіріспесі идеяның бастау алғаны жайлы әңгімелеп, таралмау себебін де сонда көрсетеді. Ары қарай — "құндаққа" (хыхы) тағы бір шанс беру үшін өз қолымен жасағысы келген қыздың репортажы. Суреттер — тәуір, тәбет аштырады, бірақ стандарт емес. Оргиядағы белсенділер сияқты: бірі тігінен, бірі көлденеңінен… :)
"… фастфудтың неше атасын ұсынатын нүктелер ашылды." — Осы орынға байланысты «нүкте» ұғымы блогиада сайтында әйел қазы (қатын патша деген тіркес түсіп отыр есіме, хмм :) ) айтатын «калькаға» жақын сияқты көрінеді өзіме. Білмеймін, мүмкін, мен тым әсіре пысықсынып отырған шығармын. Сізге дейін де санаусыз жұрналшы жазып жүр ғой.
" Тамақтану индустриясында " — "әнаңғара, қандай термин" деп тағы айтатын жер екен. Фуд индастри, фэшн оф джал-джая, jent production.
"… табаға май азғантай май жағуды ұмытпаңыз" — дабл-май, ха, менің асты көгергендеу жіті көздерімнен мына тіркес құр қалады деп ойладыңыз ба?
Анаң қара! Лимонды стақанға тіліп кигізіп қойыпты. :) Әхәхәхә. Кретивіңе болайын!
«Мүмкін біздің зейнеткерге осындай мақсатшылдық жетіспеген шығар?» — Мүмкін бұл идея Рахат көкеңнен кейін сіздің зейнетке шығуыңызды күтіп жатқан болар? :) Кө-өп уақыт бар әлі…
Ал қазылардың бірі сізге: «Кейіпкерлеріңіз нарықты зерттеген болса, ол зерттеулері қайда? Қалай зерттеген? Адаммен кездестіңіз бе, әлде жазбаша жауап берді ме? Жазбада шикілік бар» депті. Жалпы өзге де сындары секілді міндеттілігі жоқ ой, бірақ блогер мен журналистің айырмасы да осында. Қызықты қылып, блогердің зейнеткерге қалай хабарласқанын, «3-4 жылдын кеінгі сауалды тыңдап, елең ете қалғанын да» қызық қылып әңгімелеп беруде. Ақырғы нәтижені ғана емес, оған дейінгі жолды да көрсетуде. Ал сіз соны жасамағансыз. Сондықтан айтып жатқаны болар. Сондай-ақ, шынымен дәл қазір нарықты зерттеп, өнімді жылжыту жолдарын қоса салса, іргелі бизнес-жоба болмаса да, мықты еңбек болғалы тұр.
Жалпы қызық, қызық. Ұнады. Осы тақырыпты тауып алып, идеяның өзін таңдауыңызға сындым. +1 қойып кеттім. Өмірдегідей емес, Керекте күшім аз.

Эльвира Ерғалина бичпакеттер дегустациясын жасайды. Деғустация, о, қандай фғанцуз сөзі!

Лапша де, өзің бич-пакет! :) Атамнан қалған ас қатарында екінші ұстап тұр бұл, ал мен, іс арасында айта кетейін, бич емеспін. :) Бірақ жазбаның басына "Іңкәр сезіммен Бөрібай Бекарысқа арналады" деп жазсаң ренжімес едім.
Жазба жеңіл тілмен жазылған, суреттер коллаждалған — бұл жақсы. Әр өнім (кәдімгідей құрмет тұтып, өнім дедім бе-ей?) жеке жіктелген, бірақ пост жалпы әлеуметтік маңыздылығы жөнінен халықтың шіренген тобына еш рөлсіз. Алайда ондайлар бізде аз және блогтар оқуға мүмкіндігі жоқ, сондықтан бәріне маңызды болып тұр ғой? :)
«Биг бонның 100 грамы 406 калорияны құраса, мына ыдыстағы жедел тағам, шамамен, 350 калория.» — 86 грамдық лапшалар жасасын! Қызық математика.
«Соусының түсі шошытты мені. Былай… сыққанда да қойыртпақтанып, ыңғайсыз сезім қалдырады екен.» — ықықықы. Қойыртпақтан келген ыңғайсыз сезім. Ықықы.
"Қоспасындағы кептірілген еттерін ерінбей шұқылап көрдім: кеуіп кеткен қойдың құмалағына ұқсайтын сияқты ма, қалай?)" — Кет-ей бар, жынды ма, мұнда бір қора жұмысшыны ұшындырып қоярсың.
Сіз айтқан Роллтонның халалы шыққанына біраз болды. Бірақ, рас, дәмі сол күйінде. «Сырлы ыдыстың сыры кетсе де...». Қайдағы ыдыс бірақ мұнда…
Жюридің пікіріне қатысты айтатыным жоқ. Посттың бас жағында лапшалардың өндірілу ерекшеліктеріне, қатыру, фасттау әдістеріне көңіл бөлу керек сияқты болды. «Не? Немен? Қайдан? Қанша?» дегендерге қоса қалай қажет секілді.
Жалпы, мұны да біреу жазу керек қой, сол үшін рақмет. Былай бейбайсалды тақырып алды дейін десем… Тур тақырыбының өзі де жетісіп тұрғаны анау. Жасаған қорытындыңыз, негізі, пост оқуды бастамай тұрып-ақ күтілетін нәрсе. Бірақ тәжірибе жүзінде көрсету де бір өнер.
Иә, үлкен рақмет сізге!!! Мұнда үш жұмысшы дұрыстап рақмет айт деп дікілдеп жетіп келді. Алғыстарының түрін… «Жалпы бұл фаст фудтан аулақ болғаныңызды сұрар едім», «Мүлде ішпеймін» деп аяқтағаныңызды оқыған да жоқ, өңшең сорлы!

Маралбек Сағынғанов, "Fast food".

"Қият", «Зина туралы», "Қауіпсіз пост", «Fast food». Ал келесі постыңыздың атауы — «Адам көркі». Түһ, не деген лакон-пакон адамсыз. Құрығанда атауын армансыз ұзартсаңыз болады ғой :)
Пост қысқалығы жөнінен өз рекордтарыңызға түзету енгізуден келесі енгізуге дейін апта өтеді. Иә…
Жазба тілі болғанда, анау ғой, мынандай тілде деп пікір білдіруге де дерек жетпей жатыр. Посттың идеясы қызық, ерекше. Ньюспейпэз мэйн пэйдж ұнады. Алайда шолақ. Тілді, жазуды игергенімді былай да білесіңдер ғой, енді факттерге жүгінейін де қояйын дегендейсіз.
Осы жағдайда тек безендіру, әдіптеу еңбегіңізді ғана бағалай аламыз. Оның өзінде статистиканы терең зерттемегенсіз, әрине. Тура бір, сіздің орныңызда болсам, «Бұны не үшін оқуымыз керек?» деп сұраған қазыға «Ал не үшін айырып жазуым керек?» деп жауап берер едім. Хе.
Жарайды, мұны көрнекі материал ретінде тақырыптық еңбектерде, іс-шараларда пайдалануға болады. Құрығанда, сол үшін бекер еңбектенген жоқсыз. Ал негізі, «зықымды алып болдының» кері ме деймін. :)
Екі тур қалды. Жұдырықты жібіте салмаңыз.

Асқар Базарбай 8 адамға 8 қадамда пицца жасайды.

Сосын 8 саусағын бүгіп (екеуі жоғары шошайған), 8 қырлылығымен 8 баллдан кем алмауы тиіс. Қыртып кеттім, иә.
Постқа келейін.
«Ал біздің жасайтын пиццамыздың бір тілігіне тепсе темір үзетін мұнайшы жігіттер де тояды.» — Сенімділік ұрып тұр.
Ары қарай… қандай браузер арқылы көріп жатсыңдар? Құдайдың керімі мына фаворитің, тіпті постын оқуға да ноутбук ауыстыруға ел жағалайтын болдық па? Қой, үзіліс, біржолата лапша жеп қайтайын.
… О, мынаны қара! Тәуір сайт екен. Ерекше жанр, көрнекі. Музыканы өлтіріп жіберіпсің. Тіл шеберлігіңізден қол шеберлігіңізге көшейік.
"Қол жуып, қамырды илеп, 20 минутқа жылы жерге бетін жауып қоямыз." — Түсіндіңдер ғой, иә? Қолды да, қамырды да 20 минутқа жылы жерге қоямыз! :)
Пиццаның бәрі дөңгелек болуы тиіс деген теориям дұрыс емес екен ғой, ә? Гелиоцентристігім-ай осы!
Ана азаматтар да бір қарық болған шығар. Дәмі жайлы жұмысшылар пікірлері қайда, а? :)
Меніңше, ұсақ-түйектер жетпейді. Кәнігі шаруа қатындар игеріп алғаны ақиқат, ал асханаға жақында жолап жүргендер үшін ингридиенттердің жайылу әдісі мен турау тәсілдері секілді «меліш» моменттер жетіңкіремейді.
Бірақ, жалпы алғанда, вагончиктегі кезекті шағын шедевр! Бұрынғылармен салыстырғанда, оны енді жеуге де болады. :)
Градусты қорықпай төмендете беретін мүмін есебінде жанр ауыстыру батылдығыңызға қолдау білдіре беремін. Оның үстіне, сіздің турнирлік жағдайыңызда шығармашылық еркіндікке ерік бере беруіңізге әбден болады!
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Көпәріптілік осымен тәмам. Тур тақырыбының өзі біртүрлі болғандықтан, жазбалар да сан алуан. Қыртам, біртүрлі болмаған турларда да алуандылық болатын. Осы блогерлер келіспейді ғой, ә, бір-бірімен жазба бағыттары жайлы? Сосын ең түсінікті мағынасында ешкім толыққанды мәтіндік пост жазбайтын дәрежеге жеттік. Гамбургер, чизбургер, кола — "өй, ол өткен ғасыр ғой" дегендей… :)
Сөзсауат жөнінде бірқатар блогерге претензия жоқ. Қожабекова бастап, Бекарыс қостап, грамматика, орфография жағын жөнге салып жіберген сияқтымыз. Гы. :)
Үшінші турдан кейін әлеуетті күміс һәм қола медалистер орындарымен ауысқалы тұр. Тіпті бесінші қазы бағаламағанның өзінде осыған жуық. Өткен турдың сжаңғырықтары.
Негізі, соңғы турға дейін тартыс қызық болмақ. Қызда-ар! Еркекпін ғой, бір құпия айтайын: Финалда фингалға дейін төбелесу керек. «Егер сіздің әлсіздеу құрбыңыз жоқ болса, мүмкін, онда ол сіз боларсыз» демекші… қоттап-қоттап жібергендей ме… :)
Асқар мен Маралбек, сендерге не дейін… Арамызда түбі жетпес шыңырау, не деген маньяксың, құрғыр-ау! Гигок!
Жюри, финалда қаталданып жатсыздар аздап. Ақыр таянған шақта аянған несі бар дейсіз, дұрыс. Бағалау деген процесс оңай емес, мадессіңдер.
Жоба менеджері мырза, блогиаданың ресми сайтындағы қатысушылар тізімін не финалист төртеуін ғана, не барлық 32+-ті жазып қойсаңыз жөн-ау. Блогерлерден тәптіштікті талап еткен тәлпіштік сізге де мойнын бұрсын енді деп жатқанымыз. Әйтпесе, не балық, не халық емес тәрізді.
Бөрібай, бар, демалшы оттамай. Болмаса, сөйлей бермей, ұйықта. Е-е, екеуінің мағынасы бір екен ғой.
Finita la recensione.

p.s. Суреттерге қатысты авторлық құқық талаптарын қойып жүрмеңдер, сендердің қамдарың нақ дәл!
Превьюдағы садо-сурет Қоңырбай Қазақтың реинкарнациясы — Медет Жансановтікі.

TABULA RASAны қоқыспен толтырайық, сонда кез-келген халықты қадап тастаймыз

Жоғарыдағы цитатаның авторы өзім, бірақ әр бөлігін әлдеқайда милы да сыйлы пенделерден сызып кеткем. Адам санасын ақ параққа теңейді ертедегі батыс философтары. Соған қандай сызба сызасың, не жазасың, сонымен кетуге әзір. Қай заманда болмасын актуал тұжырым.
Әрине, бұл тур бұрынғы турдан өзгерек. Әрине, сексуалды қауіпсіздік жайлы жазу ақпараттық қауіпсіздіктен гөрі жағымдырақ. Әрине, бұл турға шолу жазуымды тек жұмыста жүрмегенім ғана құтқарып тұр.
Не болса да, сіздерде — финал, менде — демалыс. Кеше түнімен ішіп едік, бүгін тым ақылды посттарды оқуға шама болмай тұрғаны. Бірақ, басталған бөтелкені соңына дейін бітірмей тастама дейтін халықпыз ғой. Жазайық енді бұған да. Оның үстіне, жюри да мен жазбасам, бағаламайтын болып алыпты…
Шынымды айтсам, ақпараттық қауіпсіздік ұғымын менің түсінуім — орташа статистикалық адамдікіндей (ха, бірақ басқа сұрақтарда орташа статисткалық адамның түсінігі менікінен төмен). Тікелей логикаға салып, оған технологиялық та, идеологиялық та қатерден сақтануды, жалпылама қате БАҚ мәліметтері мен арнайы мақсатты дезинформацияны да тоғыстыра беруге болады деп қабылдай беремін. Менікі қате дейтін эксперттеріңе "қақпайды, за мной тысячи из народа, ибо я қарапайым оқырман өкілімін" деймін. Білмеймін, ненің жоқ екенін айтатын шолу емес, не бар, сонымен жұмыс жасауға тура келетін тақырып болып тұр. Осындай тур.
Сәл қайырылысаң, артыңның ашықтығын аңдып тұрған Ресей, ел ішінің ірімшікке қақалып өлгір іріткі салғыштары да бар кезеңде Сабинаның синдромы да қазақ қыздарына қысықкөздердің назар аударту екенін біліп тұрмыз. Сондықтан анықтамасы ауырлау болғанымен тақырып бойынша өзектілік жағынан админге айтар айыбым жоқ. Ал егер финалистер аузымды аппақ, құлақты спагеттиге толтырылған қылып кетсе, онда бұл да ақпараттық қауіпсіздікке тұздық болатын тағы бір тамаша көрінісі…
Болды ма? Атқа мінейік онда…

Маралбек Сағынғанов қауіпсіз пост жазып шығыпты

Ол үшін тіпті цензуралық резеңке пайдаланбаған да. Себебі, кейбір лауазымды тұлғаларға тілі тигенін көруге болады.
Жазба классикалық саяси сараптамаға ұқсайды, бірақ кей тұстары — кәдуілгі журналистік мақала. Қысқа да нұсқа қайырыпсыз. Демде бітіріп тастадым (Эх, өткен турдың тақырыбы болғанда сәтті каламбур жасайтын едім).
«Бірақ, халық Келімбетовке екібастан сенген жоқ» — Гыгы.
Мемлекетке біраз сын айтқан екенсіз. Жөн. Оның өз «косяктарын» көрсете отырып, өзгеден талап етуі жайлы тұшымды ой. Енді бізде солай, "Қазаншының өз еркі..."
«Ақпараттық қауіпсіздік тұрғысында сыртқы күштердің ықпалынан бұрын іштегі біліксіздік қорқынышты.» — Меніңше, жалпылама айтуға бұл күмәнді тұжырым, бірақ тура қазіргі біздің жағдайда осылай болуы ықтимал. Алқаштың пікірін қайтесің, сол үшін жалақы алатындар айтсын бұл жөнінде.
«Мәселен, мемлекеттік арналардағы жаңалықтар жүргізушілерінің әрбір қатесін (деректік қате былай тұрсын, тұтығып қалғанын, түшкіріп-жөтелгенін) санап отыратын арнайы маман барын білетін бе едіңіз? Енді біліп жүріңіз: бар ондай адам» — «Білә...» дегеннен басқа сөз саусағыма сыймай отырғаны…
"Әйтпесе Маралбек жұртты жаппай жалған ақпарат таратуға шақырды деп, өзімді соттап жіберіп жүрер" — Осындай оймен аяқтау — логикаға сай, қарапайым шағын тапқырлық. Бұл жөнінде бірдей ойлаппыз.
Суреттермен безендіру «в тему». Жұп-жұмыр бір ойды қысқа постқа себелей сыйдырған екенсіз. Танымдық тұрғыда жаңалықтар да болды. Дей тұрғанмен, бірдеңе жетпей тұр өзіме. Кеттім, басқа блогерлердің жұмыстарын қарап қайтайын. Мүмкін, со жақтан табармын, мүмкін сізде бәрі орнында, олардікі — «так себе» екенін ұғынып келермін. :) Жақсы жазба!
пы.сы.-сымақ. Иә, сосын постыңыздың соңғы сөзі қате жазылған.

Эльвира Ерғалина деген керемет қыз өзі әуелі алдап алып, сосын халық неге сенгіш? деп қынжылады. Қызық өзі.

Блогер ханым бұқараның қоғамдағы ақпаратқа төзімсіздігі жайлы ой толғайды. Өзі кәнігі маман болып табылатын интернет желісі бұған көмекке келген екен. Классикалық ақпараттық қауіпсіздік ұғымымен шаруа-шатағы қанша екенін білмеймін, бірақ мұндай да бір пост күтілгені рас.
Жазба тілі блогерлік, таза эльвиралық. Суреттер тек инеттің скриндері екені аздау, бірақ видео қосылғанда салмақты.
"Әйтеуір Астанадағы Керуен мен Хан шатырдың футкордына келген халықтың жартысы KFC алдында тұрушы еді" — Жалпы әлеуметтік желі қолданушыларында бар қателік. «Фуд» сөзі «тағам» дегеннен шыққан, "қадам" дегеннен емес. Сәйкесінше, «фуд-корт». Қожабекова бибі, маған ырзасыз ба? :)
Сіздің орныңызда болсам, Айнұр Тұрсынбаеваның статусы арқылы атақты адамдардың әлеуметтік жауапкершілікті толық сезінбейтіндігі, кей танымал кісілердің ақпаратты тексеруге миы жетпейтіні жайлы қатаң тұжырым жасар едім. Бірақ мен сіздің орныңызда емеспін, өзімнің сасық көйкімде отырмын. Ал сіздің шартты этикетіңіз — танымалдылық ынтымақтастығыңыз шығар… :)
«Артынан дезинформация екенін айтқанда, дереккөзін тәптіштеп тексеріп алмағанына талай редактор өкініп қалды-ау.» — Білмеймін, бұл елдің редакторларына сабақ та болмас, өкінбес те… :)
Сізге сенетін инеттегі жұртты түсінбеймін. Сіз же нағыз қу тентек қызсыз ғой! Ана саусағыңыздағы сақинаны айтам да… Енді шынымен сондай жүзік бұйырсын сізге…
Видео боп қалады. :) Күн суықта жасалған тәжірибе көрсеткіші, негізі, сенбегендер көбірек екенін көрсетті ғой. 60 та 40, 70 те 30, шамамен солай. Қоғамда да ақпараттық қойлар мен арландар саны да солай ма?.. :)
Жазбаны кеңестер арқылы аяқтауыңыз — бұл жолы логикаға сай. Қызықты пост.
«Сақтанғанды Құдай сақтайды, жалған ақпарат жолықпасын!» — Әумин.

Әйгерім & К ақпараттық қауіпсіздікті осылай түсінеді. IT-гарем, көтек!

Қалай? Алақандағыдай! Ақпараттық қауіпсіздікті техникалық жағынан қамтамасыз ету. Тұжырымдар шайқасы осы жерде туындасын, бірақ оған менің бір чекушкім де қисаймайды. Менің ісім — пост шолу.
Уоу, уоу, суреттегі арпа ішінде бір тарыны қара! Бидай? Қой, бұл қыздың келген аймағында тары авторитет.
Не дейін, жазба тілін итім біліп пе? Мына видеолардан гөрі порно көргенім дұрысырақ екенін біле тұра, түсінуге тырысып қарайын.
О, о, о, о, о, о, о! Таза хардкор! Неткен еңбек! Мидағы садо (садықпен шатастырмаңыз)!
Кодеоның ай-ти әлемге родеосында дауыс берудегі пошталарға қатысты мәлімет қызық екен. Супер! Сосын Зейнолла Кәкімжанов деген кезіндегі атақты саясаткер ғой, танымағандарың не? :) Програмиспісің деген… Сосын ана уникалды пошта қылып, алдап кетуден сақтанудың әдісін айтпады ғой ана бала :)
Садықтың ақпараты да қызық екен. Үш алқашымда аккаунт жоқ, енді мен не істеймін? :)
Анау Райымбек скайппен бе, телефонмен бе, әйтеуір даусына кедергілер бар сияқты. Солай түсініктеме беріп жатыр ма?
Ақпарат ұғымын таза ай-ти мамандығы жағынан түсінгеніңіз жайлы ештеңе айта алмаймын. Санаға әсер ету жайлы жазудан бас тартыпсыз, былайша айтсақ. Осы күйінде қабыл алдым.
Жазба таза еңбек екен. Жас програмистерге таптырмас, тәжірибелілері де лақтырмас мәліметке толы екен. Скинсұхбат суреттеріне, коллаждарыңа +5, еркектерді жегіп тастапсың. Дұрыс, жегіп тұр.

Асқар Базарбай алаңдап жүріп арандап қалмау жолдарын көрсетеді

Сыртқы ақпараттық шабуыл үлгісі жайлы танымдық, тіпті одан бұрын тәжірибелік ақпаратқа толы пост. Жазба тілі — таза блогерлік, «ми шаю» процесін жіті жіктеген екенсіз. Суреттер алуандығы, ретті таңдалуы жақсы. Бірінші коллаж — мағыналық тығыз дүние.
Ақпараттық қорғаныс әдістерін көрсеткен кездегі ұсынған мысалдарыңыз тым қарабайыр сияқты (әлде мен тым ақылды төменгі таппын ба?). Бірақ жалпы логикасын түсіндіріп тұр.
«Пупкин мен Әбдразақтың арасында жеккөрудің оты жанды да қалды. Ал жеккөру бар жерге жанжал өсіру де сөз емес — кетшей бар, жек көру бөлек жазылады
Берілген кеңестерге не айтуға болады? Ештеңе. Бәрі орнымен, бәрі жөн. Не алып-қосарымды білмеймін. Мүмкін, мерекелік лента қосармын, сыртынан орап посттың? :) Посттың әлеуметтік маңыздылығы жоғары, жалпы кезінде Гүржістан мен Ресей қақтығысында айқын көрініп еді мұндай технологиялар, қазір де жалғасып келеді.
Шопырыңыз Нұрматтың логикасына күмән жоқ. Жазбаны аяқтау кішкене салиқалы ма, ұзақтау ма, болғаны қажет еді.Сонда да жазбаны қорытуға, сіздің тілмен айтсақ, рационалистік шешімнің ең жақсысы таңдалды деп санағанның өзінде де »ешкім тасыңды шауып алмайды" деп аяқтау тек сіздің ғана ойыңызға келер...
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Сонымен, Маралбек мемлекеттің мәселесі мен ел ішілік ахуалды айшықтаса, Эльвира жалпы бұқаралық, оның ішінде интернеттегі дезинформациядан сақтануды ұсынады. Әйгерім таза ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің әдістерін технологиялық тұрғыда көрсетіп, Асқар сыртқы жаудан қорғануды көздейді. Міне, міне! Ақпараттық қауіпсіздік деген мен сияқты өлімді өлімтіктің, оқшау оқырманның санасында — осының бәрі, осының жиынтығы. Қазақ блогерлерінің бірлігі жасасын! Тіпті бірін-бірі қуаттап тұрғанын қайтерсің! Асқардың «2. Атақты адамдардың айтқаны — ақиқат» дегені мен «айқұлақАйдың_нұры» аккаунтының айтқанын қалай тоғыстырмайсыз? Бірақ, бағалау кезінде көзқарастар қиыстығы әсер етіп жатса, еш таңғалмаймын. «Жюри знает лучше нас»…
Содан кейін кішкене турнирлік кестені шұқығым келіп тұрғаны. Екінші орын үшін талас айрықша арпалысты болып тұр. "Қыз блогерлердің ішінде бірінші орынмын нақ!" деп айтуға кімнің қалауы жоқ дейсіз, иә? Хахаха!
Жалпы, тарихтың тарам тармақтарында талай спорт жарыстары, ел чемпионаттары қалай болғанда да соңғы турға дейін алысудың артықшылығын көрсеткен еді. Жеңсең, жұлып алып кетесің, жеңілсең, жанкүйер алдында адалсың. Мысалы, өз алдыңа шартты түрде Х (қыздар — 260 ұпай:) ) ұпайға жету деген меже қойып алсаң болады. Жалпы өзі енді қанша тур қалды? Үш? Финалдың белортасын келіп қалыппыз ғой. Ал, енді бір күшенсеңдер, шығып қалады. :)

Жұмыстарды блогерлер қалыпты алып шықты. Біз де қалыпты оқып шықтық. Біз де маладес, олар да жарап тұр.
Ал жазбаны неге қауіпті пост деп атадым? Себебі, енді осындай топалаң ішіс болып жатқандықтан, тақырыбы «опасян» осы турды пайдаланып, өзімнің Асқар Базарбайдың фейкі екенімді ашқым келеді. Әқәқә. Миларың шатасып өліңдер! Сену-сенбеу өз құзырыңызда. Посттардан алған тағылымдарыңыз жар болғай.
Кеттім, фаст-фуд жеп қайтайын. Алдағы турға моральдық-қарындық даярлық.

p.s. Суреттер ауылдағы Рәбиға апамның қойын дәптерінен алынған жоқ.

Көне қарлұқтардың аңызы бойынша, көбелектердің уақыт санауымен бағзы заманда, мыңдаған ұрпақ келіп-кеткен өте-өте ерте заманаларда бір Әкімші болыпты. Ол бір ақылды, бірақ жауыз, рухани қаніпезер екен. Өзі сол кезеңде тілі мәйекті, ойы дәйекті қауымды жинап, жаылнама жаздырып, әр азынадан кейін жазмыштың жазғыштарының жіктеу тізімін жасап жүреді екен. Тізімнен тізімге, саннан санға, сөйтіп бір күні ол тілдері текті, саусақтары ептілерге өздерің жасаңдар осындай тізім деп серкені ортаға тастай салыпты. Өздері тізім ішіндегілерге солай айту дегеніңіз енді… Бұдан асқан аморальдылық (бөлшектемей оқыңдар бұл сөзді!) болар ма?
«Неге бұл жолы осылай жасадыңыз? дегендерге», ол: «Бықақ, бықақ» деп қарқылд… Ә, жоқ, бұл жерде ол бұлай қақалып қалыпты. Содан кейін ғана «Ахаха, ахаха» деп күле беріпті.
Ұзын қоңырқай қызғылт шымылдық.
Бұл аңызды есіме алмас па едім, егер де түнімен қуып ішіп, аузыма саусағыма келгенді шатып отырмағанымда… :) Хыхы.
Қазақ деген қызық халықтың алғашқы блогиадасының ақтық кезеңінің 6-туры «Рейтинг» деген тақырыпта қазір жойылып бара жатқан қыздардың бұрымындай өрілгенін өздерің де білетін шығарсыңдар.
Алты алаш үшін алтыншы турға алты ауызым.

Әйгерім Кеулімжай суреттерін тамаша орналастырып, "Кофеханалар шеруі" атты қызықты пост жазып шығыпты

Тілге кофехана деген сөз еніп кетті ме не, мен басқа тірліктермен жүргенде? Пысық, пысық…
Тек екінші кофехананы сипатталғанда ұққанымыз — рейтинг бойынша төмендей түседі бұл тізімде. Бұл априори соңғы кофеханалардың минусы көптеу болуы тиіс екендігін меңзейді. Алайда, бжик! Соңғылары, мысалы, Рафе — онли пазитиф. Жүйе, ханым, жүйе.
«Бағалары шамалас орындар дизайны мен қызметіне байланысты приоритетке ие болды.» — басымдық деген, әрине, көп мағыналы, сонда да қолдануға болады. Ол ренжімейді.
Артықшылық па, кемшілік пе, өздеріңіз саралаңыздар – мәзірде спирттік ішімдік мүлде жоқ. — Әлбетте, кемшілік! :)
"… алдын-ала брон жасамай жай соғып тамақтанып кете салам деу – далбаса болып қалады." — брон жасау, қықы.
«Бірақ мына бір есіктен өтсеңіз КFC-ге топ ете қаласыз, ал онда әлгі тауықтар бар, хехе.» — "Әлгі тауықтар!". Гениалды тіркес. Несі дейсіңдер ме? Білмеймін, бірақ қолданатын боламын.
«Кофе – тек қана сылтау» демекші, әрине біз кофеханаға тек кофе үшін бармаймыз. Тыныш та жайлы кофехана — құрбылармен сырласуға немесе махаббатыңмен кездесуге таптырмайтын жер. — «Жәлеп – тек қана сылтау» демекші, әрине біз кофеханаға тек кофе үшін бармаймыз. Тыныш та жайлы жәлепхана — құрбылармен сырласуға немесе махаббатыңмен кездесуге таптырмайтын жер. Уахахаха!
Тақырып таңдалуы — нормада. Жақсы, тірі пост.

Маралбек Сағынғанов осы блогиаданың үздік ондығы жайлы толғанады

Менің ойыма да келген тақырып. Қызық екен.
Соңында „Айтпақшыдан“ кейін „Иә, айтпақшы“ деп тавтолог болғаны болмаса, Маралбекктің идеясы қызық. Қысқа қылып жазуды дәрімен ішіп тастай алмайсың. Флакондап па, лакондап па тастаған екен, әйтеуір. Сонда да әй, тәуір.
Қарапайым формула, жеке өзіме идея қызық болды. Бірақ қандай стиль — сондай шолу.

Асқар Базарбай, "Туыстығы адам сенгісіз 10 хайуан".

Енді шіли адам сенгісіз деп, әсірелемесең де болады ғой. „Нәрмәлні“ айтсаң, сенеміз ғой. :)
Тақырып таңдалуы ұнаған жоқ. Жануарларды жек көргенім емес, олар дәмді. Әлеуметтік маңыздылығы жөнінде өзгелерден қалыс қалды. Құрма ли, олар танымдық дүние жазса, осыны айтпас едім. Бірақ…
»Демек, Мараға қояннан бұрын өз «әулеттен» шыққан кәдімгі теңіз шошқасы әлдеқайда жақын екен." —
«Ну, енД… «мәңгі» дегенде арқам қозып кетсе керек, 10-15 жылдай дейікші». — Арқаң болса, болар.
«Ал жайраны қазақтар «тағылан» және „үлкен кірпі“ деп атағаны жөнінде деректер бар». — пайдалы-ақ ақпарат.
Тала тағысы — дала дағысы. :) Ақиқат орта жағында шығар.
Мыналар ше, ехидна мен үйректұмсық — ой, бұлардың туыстығы жайлы үнемі біліп жүретінбіз ғой. Егіз ұғымдар. Аудиалды. «Балалар, үйректұмсық пен ехидна — туыстар» деген үйрек тұмсықты апайымның аузынан «ехидно» шыққан фраза әлі есімде.
Ех, жалған дүниедегі сорлы мақұлық — үйректұмсық секілді көрініп кетті өзіме. Бірақ, біз білмейтін тылсым сырлар көп қой…
Жалпы, тақырыпты өз кәйпіңізге таңдасаңыз да, рейтинг қызықты. Негізгі себебі — …

Эльвира Ерғалина той-бизнестегі әншілер райдері жайлы жазады

Мхм, қызық тақырып. Ақшасы барлар үшін.
Жазба жаныңызға жақын, жұлдыз құрбым. «Менің жазбагерлігім аса кең ауқымды, алуан бағытты: Мен кейде Х жайлы жазам, кейде Х жайлы жазбаймын!» депті баяғыда біреу. :)
«Мұны той-бизнестегі тәжірбиесіздігі дегеннен гөрі, тым қарапайымдылығы деген дұрысырақ болар.» — «Тәжірибе» сөзінің орфографиясы мен орфоэпиясы әртүрлі. Дей тұрғанмен… Назгүл әпкеңнің құрметіне зарлатпай-ақ жазайық жөнін.
Әрине, алты жұлдызды қонақ үйлер пайда болса, бірден соны таңдар еді. — ??? Өзім екіжұлдыздыдан асқанына жатып көрмесем де, бар екенін естігенмін. Ә, Қазақстанда ма? Жәрәйд.
Әрине, өзге жұлдыздар мен жұлдызсымақтардың бәрін сұрап, зерттеп шығу мүмкін емес. Кейбіреулері — жұлдыз емес, бірақ жарқырауы Поляр жұлдызындай. Ал ол уақытша. кейбіреулері болидтер, кейбіреулері астероид. Энергияңды сорып алатын атаңа нәле қара құрдымдар да бар! Ой, қысқасы, айтайын дегенім, осы табылған\таңдалған жұлдыздармен рейтингтің өзі де еңбек, жарайсыз!
«Ақпарат әншілердің өзінен, продюсерінен және администраторынан алынды.» — Өртец екенсіз!
Журналистік жазбаға айналмас үшін жеке блогерлік қорытынды жетпей тұр. Жалпы, сапалы жазба.
Қысқаша осылай деп түйейін.
Бірақ, жалпы, мына жазғанның бәрін оқымай-ақ қойсаңдар да болар еді. Хә, енді оқып қойғасын, не пайда? Оқымасаң да мейлі дейтін себебім — алда менің де жеке рейтингім бар. :)
Сонымен, бұл турдағы ең үздік, ең қызық, ең тартымды дүниелер. Бұл менің бар болғаны өзімнің жеке об субъективті ойым екенін естеріңе кейін де салам. Ал рейтинг 11 сатыдан тұрады. Мен өз ондығымды жазам, сондықтан 11 сатыдан тұрады. Осындай математика!
11. Осы турдың тақырыбы біздің қит еткен хит еткен парадымызды ашады. Қызық тақырып! Жалпы, түснесіздер ме, бұл тақырып болмаса, бұл рейтинг те болмас еді!
10. "Әлгі тауықтар" деген тіркес! Маған мейлі, солай шештім. Мұны тек тауықтарға ғана қолданады десеңдер, қателесесіңдер!
9. Блогерлер еңбекқорлығын қоямын. Әсіресе, аяқпен барып, көруге не телефонмен хабарласып, сөйлесуге мәжбүр болған қыздардың еңбекқорлығы. Адам еңбегімен һәм моргта ғана танылады. Еңбектенейік.
8. «Осы күнге дейін қазыларlfy ең жоғары балл алған 33 жазбаның жиырма бесі финалистерді екен (менікі үшеу-ақ).» дейді Маралбек. — Қолдың қалт еткен қателігі тамаша өң беріп тұр. Тура бір фавориттердің аутсайдері "Қазылар, фу!" деп жазып қойғандай. Қалжың, әрине. Жюриге барахол… брр, базар жоқ. Сонда да бұл тіркес рейтингте орын алады. Түзетпеңіз!
7. Бұл орынға Әйгерім кеулімжайдың мына бір инста-скрині орналасады. Өзгелері де қызық, бірақ осы орысбайлығы мен миррор-селфиі рейтингіме енді. Әлде енД. :)
6. Дельфиндер мен сусиырлардың арасында қыз алысуға болмайтындығы. Кімде бірінші орында, кімде бесінші орында.
5. Қоюлап көрсетілген ерекше райдерлер. Джиптері ақ, аз адамға биіктен тойхана жалдап қойған әулетке алғашқы бестіктен тек Қайрат Нұртасты ғана шақырады ма сонда? «Орамал тон болмайды, жол болады» деген дана халқым, әсіресе таза орамал болса. :)
4. Түсіндірме қажет емес шығар. 3. Асхат Тарғынның бірінші орыны. Оу, неткен райдер! Неткен кербездік… Сіз де қыңыр екенсіз, Эльвира. Бірінші орынға қойып. Тек айта барыңызшы: кіндікке сақина салған қыздың кіндігі бір күні сауысқанның ұясында жатады, Асеке… Мария Магдалена, өзің сақтай гөр!
2. Асқар Базарбайдың жеткізу, жазу стилі. Осы жазбасында да айрықша көрініпті. Бағанағы жерде «Негізгі себебі — ...» дегенімді енді айтып отырмын. Айуан тақырыбы демекші, «Акела мүлт кетті! Акела мүлт кетті!» деп айқайлайтын шибөрілер (ортақ түбір менің онымен туыстығымызды білдірмейді) пайда болмасын деп тіледік. Ол үшін соңғы қос турда да «коала» болмаңыз, «мангуст» болыңыз!
1.…
Бұл тармақты мен әр көзі қарақты және құрметті оқырманның өзіне қалдырдым. Жарайды, кімді алдайын, көзі әншейін фотодәнекерлік функцияны атқаратын, жай ғана оқырманның өзіне қалдырдым дегім келген. Саяси корректілік. Қысқасы, өз үздік дүниеңізді өзіңіз қойып алыңыз!
Естеріңе салам дедім, саламын: Шын мәнінде, бұл рейтинг те субъективті дүние. Сондықтан, іс жүзінде бәріне бридж, ой… покер болуы тиіс! :)
Ал блогерлерге рақмет!
Өзі жоқтың сөзі жоқ, жюри пікірі жайлы бүгін ештеңе айтылмайды. Оқырмандар пікірі менің қарауыма импотент, ой, тұрмайды. Сондықтан, бастығы келгенде порносайттарының сілтеме іздері компьютерінде қалып қойған офис қызметкері секілді жағдайға қалмас үшін, мен кетейін. Прораб келгенде, қазақша сайтта тым ақылды сөздер жазып отырған сылақшыны көрсе, түсінбей қалып жүрер.
Қош, ағайын! Егер менің жазғандарым миларыңа сыймайтын болса, целлофан пакет алып отырып оқыңдар!

Ең құрығанда, моральдік тұрғыдан абыройыңызды шұлықтан да төмен түсіріп, келесіде бәрі сізге қолын шошайтып көрсететіндей деңгейге дейін “танымал” етуге уәде берем.
— Ернар Бекеновтың контент ұрыларына соңғы ескертуі.

Ернарды 2011-ден бері жеке танитыныма қарамастан, ол туралы білмейтінім көп екен. Тіпті бар ғой, суреттерін қанша көрсем де, көзінің түсін де білмейді екенмін. Оның желідегі альтер-эгосы “Patick”-ті 2009-дан бері танысам да, лақап атының төркінін де сұрамаппын. Біз таныстарымыз, достарымыз, тіпті туыстарымыз жайлы көп дүниені ойлана бермейміз. Ол адам Ернар сияқты аз сөзді, ұяң жігіт болса, тіпті де қиын.
Дегенмен, тымық түннің ашық сырласуға болысатын әсерін пайдаланып, оның қайшылыққа толы тұлғасынан бір үйлесім табуға тырыстым.

---

БЛОГШЫЛЫҚ ЖӘНЕ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ

Түрлі тақырыптағы жазбаларын сарказммен жазады, жиі қаладағы қоғамдық мәдениетті сынайды, әділетсіздік туралы көбіне шарасыздық мәнерде баяндайды. Ернар мықты киносарапшы, Олег Борецкийдің қазақша нұсқасы деуге болады.

Сондай-ақ, “фанфик” (өнер туындыларының мотивтері мен сюжетіне еліктеу) және пародия жанрындағы әңгімелерін«хард-әдебиет» қауымдастығына жазып тұрады. «Жыным келеді», "үміт жоқ", "өмір көңілсіз" дейтін жазбалар интернетте өте көп. Тек, олардың көбі Ернардың жазбаларындай сәтті шықпайды. Блогиада сайысында Ернардың қазылар тарапынан ең жоғары ұпай алған жазбасы — “Мен жек көрем қазақтың эстрадасын” оның бұлай жазу мәнерін әбден меңгергенінің дәлелі болса керек.
Ернар "… ғаламтордан ештеңе жасырмаймын, барлығы жария" деген еді. Көрелік:

• Ең алғашқы жасаған сайты: patick.my1.ru
• Өзіндік жазу мақамы бүгінде бақилық Daruisholgen.com және Zhastar.biz танымдық, ойын-сауық порталындағы белсенділігі негізінде қалыптасты.
• Қазақтілді блог жүргізуге қызығушылығын “Сатыбалдының араққа арнаған блогы” оятты. Өз айтуынша, бастапқы жазулары да соған еліктеуден туған.
• Кейін Patick образы оның patickblog.wordpress.com жеке блогында жиі көрініс беріп отырды.
• «Туалет түйткілдерімен» бөлісіп, әжетханалардың моральдық-рухани бейнесіне алаңдаушылық танытады: №1 айғақ, №2 айғақ, №3 айғақ . Өмірде де “мәдениет — әжетханадан басталады” қағидасына берік.
• Грек мифологиясына арналған блогы бар.
• Алғашқы блог-құрылтайда тайм-киперлердің (уақыт сақшыларының) бастығы боп тағайындалды. Сол құрылтайдан соң Дінмұхаммед Зияддинмен сыйластығы артып, достығы бекиді. Нәтижесінде екеуінің Kinostan.kz деген жобасы дүниеге келеді.

• Kerekinfo.kz блог-тұғырнамасында рейтингісі бойынша 4-ші орында тұр. Қылмыс данышпандары туралы қызықты блог айдарын жүргізді.
• Бірде туған күніне орай Кинопати шарасын ұйымдастырып, оның жеңімпаздарына «Ағаш Асқар» үлестіріп, креативтың апогейін танытты.
• Тіпті ескі және жаңа көлігі туралы да жазылған.
• Ара тұра әңгіме жазу,үздік постер сайыстарына қатысты.
• Шарасыздық пен мезі болуға ода ретінде — Bliazaibal.wordpress.com блогын жүргізеді.
• «Бүгінде троллингты қойдым» дейді Ернар, алайда биыл ғана күлкі күніне орай“Мағауинның “Шақан Шері” атақты туындысының негізінде голливудта фильм түсіріледі” деп, тіпті жалған шетелдік сайт ашып, ресми БАҚ өкілдерін оңдырмай алдағанын қалай ұмытуға болады?!

---

АДАМДАРҒА АЛҒАШҚЫ ӘСЕРІ

«Патикті» көбі өмірде де сотқар деп ойлап, шын кездескенде оның ұстамдылығына таңырқап жатады. «Ернар қойдан жуас екен» дейтіндер де бар.

Шынымен де сондай ма? Егер солай болса, Патиктың тентектігі қайдан шығады? Осыны анықтау үшін біз Ернармен балалық шағы жайлы сырласып көрдік.

---

БАЛАЛЫҚ ШАҒЫ

— Егер сен туралы биографиялық фильм түсірсе, қандай кадрлар көрерменді селт еткізер еді?
— Екі рет өлімнен аман қалғаным шығар: 6 жасымда машина қағып, бірнеше апта төсек тартып жатқаным, 9 жасымда 200 вольттық токқа соғылып, әрең аман қалғаным. Тек бұл ситуациялардың барынша комедия етіп берілгенін қалар едім.

— 200 вольт тоқ соққаны жайлы толығырақ есіңде ме?
— Үйдің артында ойнап жүргенмін жалаңаяқ. Турник секілді темірді көрдім. Ол — үйге тоқ кіргізетін түтік екен. Ішіндегі сымы тұйықталып тұрса керек, «Уо, турник!» деп асылғаным сол — жабысқан күйі қатып қалдым. Қолымды тартсам алынбайды. Әкем көріп қалғаны жақсы болды, болмағанда шейіт болып кетеді екенмін. Дем жетпей, сөйлеуге әлім келмей сірескен күйі көзім жұмылды, ашсам әкем сызды жерге жатқызып жатыр — тоқ күші жерге тарап кетуі үшін.

— Ата-анаңның мамандығы қандай?
— «Пақанның» мамандығы мал тұқымдатқыш (осеминатор ма), бірақ мамандығы бойынша істеген емес, әр кәсіпті бір шалып жүреді, қазір бос. «Мақан» балық зауытында вахтер.

— Ерте балалық шақтан не есіңде қалды?
— Нағашы атамның өз аяғымен тұрып жүрген сәттері есімде, ол кісі мен беске келгенде төсек тартып жатқан болатын. Негізі мен оларды ұмытуым керек, өйткені есі кірмеген бала жасындамын ғой. Мысалы, кеңес дәуірінің шет жағасы — «газ вода», темір ойыншықтар, балабақшадағы кездерім есімде. Балабақшаға 2-3 жасымда бардым, Тілек деген досымның болғанын білемін. Аппақ мысығымыз болды үстінде бірде-бір дағы жоқ. Тілім ерте шыққан, бір жасымда түсіндіріп сөйлей алатын болыппын. Әтіка. Ағам кішкентай кезінде тілі келмегенде мені солай атаған, немере бауырлар ол сөзді “пәтіка”, “патика” деп өзгертті.

— “Патика” демекші, сені жеке танымайтындардың көбі желідегі “Патик” образың арқылы бұзақы деп ойлайды. Мектепте нешінші атаман болдың?

— Өзімді төбелескіштер, сотқарлар қатарына жатқыза алмаймын. Басында емес, бел ортасында жүрген шығармын, өйткені батылырақ, агрессиялы жігіттер аз болған жоқ арамызда. Төрт ағайындының ішінде ең жұмсағы мен сияқты. Ағам мектепті қарады, екі інім де осал емес, кенже бала тіпті мектепте “смотрящий” ме бірдеңе екен.

— Бала кезіңде қатты сөгіс естіген, таяқ жеген кезің болды ма?
— Он оқимыз, он бірінші кластың балалары жинап алды да, сырт жаққа апарып аңымызды шығарды, бір сағаттай қорлады. Одан да көп шығар.

— Қатты ұялып-қысылғаның ше?
— Төменгі сыныпта. Қайсысы екені есімде жоқ. Сабақтан шығып келе жатырмын, күн қатты суық… Кіш еткім келді, тіпті үйге дейін шыдамайтынымды білдім. Бір тасаға шаптырып тұрсам, көрші тұратын сыныптас екі қыз қарап тұр… Ертеңіне бәріне айтып жеткізді.

---

МЕКТЕПТЕН КЕЙІН

— Ернар, сен әскерде болдың ба?
— Жоқ, шақырту алған емеспін. Мектепте «полейвой сборда» болдым 3 күн.

— Әскерден өтуге көзқарасың қалай?
— Қазақстанда әскерде болсын, басқа салада болсын жүйе жоқ, басқару жүйесі, менеджмент жүйесі жоқ. Жүйе болса да құрып кеткен… Барынша «беспредел» орнаған жерлерден алыс болғым келеді. Сондықтан әскерде болуды соншалықты абырой санамаймын.

— Өмірлік мектеп ретінде де ме?
— Кезекті рет офицерлік немқұрайлық пен жүйесізді көру уақыт жоғалту деп есептеймін.

— Сен бала кезде көп ауырдың ба?
— Қатты ауырғаным есімде жоқ, егер қызу көтерілу секілді ұсақ түйектерді есептемесе.

— Ерекше жақсы көретін туысың кім?
— Ағам шығар, менен бір жас үлкен болса да, әкемнен де қатты құрметтеймін.

— Аты кім? Саған ара-тұра ақша салатын ағаң ба?
— Ерлан. Ол салады, мен саламын, ақша айналым арамызда жақсы. Мені оқытқан сол адам. Оқу ақымды төлеген Атырауда.

— Осы тұста өкініштерің де бар сияқты…
— Өкінішім бар, ол менің балалық шағыма байланысты. Көбіне, әкеме қатысты. Мен ойлаймын, көбісі балаларының аяғына тұрып кетуіне, аз да болса бір серпіліс береді. Ал менің әкем маған ешқандай демеу бола алмады. Қаржылық болсын, рухани болсын. Бала үшін өте маңызды нәрселер болады. Еш тәжірибесі жоқ, өмірге жаңа аяқ басқан шағында әсіресе күтеді оны. Менде ол болған жоқ. Ата-анамда жас кезінде көп мүмкіндіктер болды. Олар өздері жіберіп алды. Әсіресе, әкем. Сәйкесінше, өзі де қазір нашар жағдайда және менің де сәтті қадам жасауыма кедергі болуда.

— Сол балалық реніштер мен комплекстер сені есейген шағыңда да бұрыс шешім қабылдауға итеретін кездері бола ма?
— Ондай кездер болады. Мысалы, менің қазір жалақыма көңілім толмайды. Өзім ойлаймын, егер ата-анам маған кішкене болса да, бір себін тигізіп, «толчок» берсе, басқаша болар еді. Сосын әкем мені кекшіл болуға үйретті. "Өшіңді қайтсең де ал" деген сияқты. Нағашыларыма қарсы қойды. Бала кезде әкемнің айтқанына иманымдай сенгендіктен, сол қасиеттер кейде жолымды бөгеп, адамдармен тіл табысуыма әсер ететін сияқты.

— Яғни, сені агрессия атмосферасында есейді деуге бола ма?
— Иә.

— Ернар, білуімше сені, ортақ таныстан Нұрберген бұрыннан таниды, басқа нағыз достарым деп кімді айта аласың?
— Иә, онымен бір группада оқыдым, бірінші курста Атырауда. Басқа достарым сол Жалғас Ертай, Дінмұхаммед Зияддин.

— «Оффлайнда», яғни желіден тыс танитын достарың бар ма?
— «Оффлайнда» да, «онлайнда» да достарым — осылар.

---

ЕРНАРДЫҢ ДОСТАРЫ

Нұрберген Мақым, журналист, блогер:


Үлкен аудитория. Шығармашылық конкурс. Ернарды бірден байқадым. Бірден көзге түсіп, назар аудартатындай сұмдық ерекшелігі болғандықтан емес, жай, сол жылы журналистика мамандығы бойынша оқуға ниет білдірген екі еркек кіндіктінің бірі сол еді. Оқуға түсіп кетіп жатса, төрт жыл бойына осы бұйрабаспен «дос» бола тұруға тура келетініне іштей дайындала бастадым… Бірақ, күдігім бекер боп шықты: Ернар екінші курстан соң оқуды тастап, Алматыға кетті, арақты «водка» дейтіні және оны іше алмайтынын есептемегенде, тым-тәуір азамат болып шықты.

* * *
Қателеспесем, ҰБТ-дан 79 балл жинаған ол, оқуға түсетініне сенімді болды. Жалпы, сырттай сәл аңғалдау, жасқаншақтау көрінгенімен, өз-өзіне сенімді болатын. Тіпті, менің қалалық екеніме сенбей, іштей болса да «мына ауыл баласының қап-қаралығына қоса, өтірік айтатыны да бар екен» дейтіндей сенімділік болды бойында. Сол сенімділігінің арқасында ма, әлде, менің «ауылбайлығымның» арқасында ма, әйтеуір, тез тіл табысып кеттік…

* * *
...әңгіме жазатыны бар екен. Ең бірінші маған оқытатын. Жазуының әдемілігіне бір қызығып, әдемі жаза алатынына бір қызығып, бүкіл топтың алдына шығып оқытушы ек. Көзіміз тиді ме, өзіміз бұздық па, ұяңдау бала, кейін сол әдетін қойып кетті. Күні кешеге дейін, ең алғаш жазған әңгімесінің қолжазбасы үйдегі қағаздарымның арасында жатушы ед. Қапелімде іздеп таба алмай қалдым. Жоғалмаған шығар…

* * *

Бірінші курстың қысы. Әлі көше романтикасынан ажырай қоймаған мен «малолеткамен» қоштасудағы игі рәсімдердің бірі – «восмиугольникті» Ернардың басына кигіздім. Бозбала шақтағы талай шатақ пен төбелестен басымды аман алып шыққан уа нелер келіп, нелер кетпеген уақыттарды бірге қарсы алған «восмиугольнигім» өзіме ыстық болатын. Кейін, Ернардың басынан көргенде, бір-екі рет қайта сұрап алғым кеп кеткен кездер де болды… Тағы да біраз уақыт өткен соң, сол бозбала шағымның, сол шақтағы ең ыстық та ынтық назымдардың куәсі – Ернардың өзі болды. Мен сыйлаған «кәртөзді» әлі тастамай, анда-санда киіп тұрады екен…

---

Дінмұхаммед Зияддинге (интернет-жобалар менеджеры, блогер) сұрақты басқаша қойдым:

— Димаш, «Гопник», Әдебиетші, Сұлу мен Кастинг-директор пойызда келе жатырсыңдар. Кенет «Гопник»: «Ернар қалай, нәрмәлні жігіт пә өзі, а?» дейді. Әдебиетші де қосарласып: «Ернар Бекеновтың шығармашылығы несімен ерекше?» дейді, Сұлу: "Қандай «джигит» ол?— деп көзін айналдырады. Кастинг-директор: «Фактурасы мен темпераменты қандай бұл кандидаттың? Қай кейіпкерге келеді? Қандай рольдерді алып шығады?» дейді.

— Түсінікті. Әрқайсысына жауап берейін. Сұмдық екен. Қашанға дейін қажет жауаптарым?

— Міне, станцияға жақындап қалдық, сөмкелерді жинап қойып, аузыңа қарап отырмыз төртеуіміз.


— Ыха-ха-ха. Кейбір адамдар болады. Қаның қарайып, ызаға булығып, тиісе кетейін десең маңына жуытпайтын. Себебі… себеп жоқ. Кемшіліксіз емес, әрине, бірақ, мынауың мынау деп оң қалтаңнан бір, анауың анау деп сол қалтаңнан екі шығарып алып, алдына тартып, жерге бір түкіріп, бұрылып кететіндей айыбы жоқ. Ернар осындай адам.
Оның шығармашылығы арғы-бергі әдебиет тарихының алтын жауһары ретінде мойындала қойған жоқ. Дәруішөлген жазушысы болғандықтан ресми түрде мойындала қоюы да екіталай деп ойлаймын. Ернардың жазғаны Сатыбалды сатирасы секілді айызыңды қандырып, қышыған жеріңді дыр-дыр қасымайды, Нұрбергеннің жазбаларында кездесетін әлдебір лирика мен сезім ноталарын байқамайсың, тіпті дәл сол сәтте, сол орында оқып болған соң, есіңде қалу-қалмауы да белгісіз. Сұрқай тартқан, кеңестік кедір-бұдыр, қалай болса, солай ақталған қарабайыр бетон қабырға тәрізді.
Алайда… күндердің-күнінде көз алдыңда болып жатқан бір дүниеге қарап тұрып, «Ау, осы туралы әлгі Патик жазып еді-ау, ә! Дәл осылай жазып едіп-ау, ә!» деп күбірлей жөнелесіз.

Қандай жігіт екеніне сұлу қыз ретінде баға бере алмаймын. Бірақ, біраз жерде бірге жүрген қандыкөйлек жолдас ретінде қарсы жыныстағылар үшін бір тартымдылығы бар екенін білемін. Оңбаған… Фактура, темперамент тұрғысынан Ернардың ерекше екені сөзсіз. Тарантиноның фильмдеріндегі циник, аяусыз, жақыны болмаса, жатты аямайтын кейіпкерлерді еске түсіреді. Бірақ, бұл бетпе-бет бірнеше ауыз сөз алмасқанда туатын әсер. Оның үстіне, әлгі қатігез қаһарманның сценарий бойынша финалда мейірім мен адамшылық белгілеріне ие болып, бақытқа кенеле жөнелуін де жоққа шығара алмаймыз. Қартайғанда Вьетнам-АҚШ соғысына қатысып, контузия алған, артық күлкі мен орынсыз сөзді ұнатпайтын қазымырлау шалдардың рөлін жақсы алып шыға алатын секілді (Клинт Иствуд, сәлем!).

---

Жалғас Ертай, Qazaqmedia құрылтайшысы, блогер:


— Ерекше қасиеті — қазақтарда кездесе бермейтін жоспаршылдығы, жоспарынан сирек ауытқиды, принциптің адамы, «интеллигент» деген «советтік» термин бар ғой, сол.

— Қарызға ақша берер ме едің оған?
— Қарызды аламын да, беремін де. Қажет кезде. Кіммен бір жоба жасағың келеді десе, ойланбай Ернарды айтуға болады. Шынында, Ернар бірінші ойыма келер еді.

— Үмітсіздік тән бе оған?
— Жоқ. Тек өз айналасындағы әділетсіздік пен мәдениетсіздікті байқап, онысын жасырмай жазып та жүреді. Демек әлі үміті бар деген сөз.

— Айналасындағы мәдениетсіздікпен күресудің тағы қандай әдістерін қолданады?
— Өзі сол тәртіпті сақтайды, өзгелерге сақтауды айтып, жазып жүреді.

— Ернарды мұңсыз дей аласың ба?
— Мақсаткер дей аламын.

— Болашақта оны кім ретінде көргің келеді?
— Интернет жобаның жетекшісі. Жаңалықтық, тақырыптық, мүмкін «Киностан». Әйтеуір, контент тудырушы сайт.

---

АВТОПОРТРЕТ

Ернардың желідегі жолын шарлап, балалық шағы мен есеюінің басты моменттерін шолып өттік, достарының пікірін де білдік. Енді өзінің өзі туралы пікірін білсек...

— Сен өзіңді келбетті санайсың ба?
— Жоқ. Мен өзімді ешқашан сұлу жігіт санаған емеспін. Нағашыларыма тартқанмын. Олар, әсіресе еркектер жағы, сұлулығымен аса ерекшеленбеген.

— Сен өзіңді ақылды санайсың ба?
— Мен танитын кейбір адамдармен салыстырғанда 80 пайызға ақылдымын деп ойлаймын. Ақымақ емеспін, әйтеуір.

— Ереке, ал киімге қалай қарайсың, қалай киінесің көбіне?
— Киімді… көбіне әйелім таңдайды, оның сөзінше, мен талғамсызбын.:-)

— Кемшіліктерің бар ма?
— Көп сөйлеймін деп артық нәрселер айтып қоюым мүмкін. Адамдарға «жоқ» деп айтуға ұяламын. Уайымшылмын. Кейде айтқым келген нәрсені дәл тамағыма келгенде «тормозить» етіп қаламын. Ұмытшақпын, кейде жақын араласып жүрген адамның атын есіме түсіре алмай ұялам.

— Қызғаныш тән бе саған?
— Әлбетте. Іште сақтауға тырысамын, бірақ білдіріп қоюым да ғажап емес.

— Ақшаға қалайсың?
— Қолыма ақша тисе, үнемдемей, санамай қажетіме жаратқым келеді. Экономикалық тұрғыдан сауатсызбын, сондықтан өз пайдамды білмей, ұтылып қалатын кездерім көбірек.

— Үй шаруасына қалайсың?
— Істен шыққан сантехника, электр приборларды шұқылаудан қашпаймын, қолымнан келгенінше шұқылаймын.

— Нұрберген сенің бұрын әңгімелер жазғаныңды айтып еді.
— Қазір есіме алсам күлкім келеді, романтикалық, әлжуаз бірдеңелер.

— Қазір романтиксің бе?
— Күнде ғашық болатын едік қой, әр ғашығыңа бір әңгіме арнайсың. Қазір де сондаймын, бірақ құндылықтарым өзгерді.

— Қаһармандық тән бе саған?
— Зорланып жатқан бейшара қызды бандиттің қолынан құтқару ма?

— Иә.
— Тырысар едім, бірақ денсаулығыма орай әлім жете бермес әрбір бандитке

— Өзіңе мүлде тән емес қылық көрсетіп, өзіңнен өзің шошыған кезің болды ма?
— Болады. Ашу үстінде. Қазір енді ақыл тоқтаттық ғой. Бала кезімде «психтау» болдым. Адамды ұрып жіберу, пышақ алып жүгіру болды. Өте-өте сыйлы адамды боқтап жіберу сияқты әрекеттер болды. Мысалы, әжемді (өте сыйлы, ешкім оған қарсы сөйлемейтін) боқтап жібердім. Ал қазір енді өзіңді ұстайсың ғой.


— Адам өлтіруге қолың барар ма еді?
— Сот болмаса — әрине, мысалы елсіз аралда болса

— Яғни, біреуге өлім тілеген кезің болды ғой?
— Болды. Үш адам есімде. Бірақ олай болмайтынын түсіндім.

— Өзіңе өзің қол не аяқ жұмсау туралы ойлап па едің?
— Мен өмірді қанша жек көрсем де, өзіне қол жұмсау «вариант» емес екенін білемін. "Қалай болар еді?" деген оймен ғана елестетіп көріппін. Жай сюжетті өрбітіп, сырттан қараушы ретінде.

— Саяси ұстанымың бар ма? Оңшыл не солшыл, демократ-либералмын, діншіл не зайырлымын деген сияқты?
— Белгілі бір саяси бағыт ұстанбаймын. Құдайға сенем, бірақ діни сауатсызбын.

— Тәуекелге тез бел буасың ба, жоқ оңы мен солын ұзақ саралайсың ба?
— Ұзақ ойланғанды жақсы көрем, әлде бұл шешімсіздігім ба екен?!

— Қатаң ұстанатын қағидаларыңды айтшы.
— Әділдік, қоғамдық тепе-теңдік. Адалдық.

— Құндылықтарыңның өзгергенін айттың… Қазір бірінші орында не сен үшін?
— Карьера, отбасы, денсаулық.

— «Салт», «мораль», «этикет» дегендерге көзқарасың қандай?
— Салт-дәстүр — ұлттың бас ерекшеліктерінің бірі деп білемін, сол себепті супержаһандану кезінде де, егер ұлт сен үшін маңызды болса — салт-дәстүрдің қолданбалы элементтері сақталуы тиіс деп есептеймін: мысалы, жерге төсек жаю, үлкенді сыйлау. Мораль туралы бірдеңе айту қиын мен үшін. Этикет — өркениеттің басты қозғаушы күші секілді, бір елдерде тіпті басты белгісі. Бірақ, этикет пен салт-дәстүр өзара үйлесім таба ала ма, әңгіме сонда… ең бастысы тепе-теңдікті сақтау.

---

---

БЛОГИАДА

— Ернар, блогиада басталмай тұрғандағы ойың мен қазіргі ойың қандай болды?
— Мен үлкен бақталастықты күткен жоқпын. Өзімді блогер санаймын ғой енді. Бірақ үздік жазбаларды көріп, өзімді одан әрі қамшыладым. Басында, әрине мен блогиаданы әдемі басталып, аяғы сұйылып кететін көп жобаның бірі деп ойладым. Қазір олай емес екеніне көзім жетті.

— Блогиада сен үшін не? Қандай өзгеріс әкелді күнделікті өміріңе?
— Миллионға қол жетпейтінін сезінген сәттен бастап, мен үшін ол, Қазнеттің басты оқиғасынан, яғни үздік блогшылардың «карнаваланынан» қалып қоймау. Яғни, «тусовканың» ішінде болу. Екіншіден, өзімнің қаншалықты сапалы контент жасай алатынымды көрдім, мықты тұстарымды, әлсіз тұстарымды білдім. Басқалардан креатив жағынан да, техникалық жағынан тәжірибе алмастым.

— Блогиада біткен соң қалай болады? Көрмегенім блог болсын деп мүлде тастап кетесің бе? Жоқ, керісінше одан да қарқынды жаза бастайсың ба?
— Меніңше, мен ғана емес, әрбір қатысушы, блогиада біткеннен кейін, кез келген тақырыпта сапалы контент жасай алатын болады, кез келген дүниеден сюжет өрбітіп әкете алатын дағды қалыптасады.

— Бұл бәйгеде сегіз озаттың бірі атануыңа сенің қай қасиетің жеткізді деп ойлайсың?
— Шынымды айтсам, бір кездері елемей жүрген блогерлердің мықты жазбаларын көріп, ұялып қалған кезім болды. Сегіздікке тұрақтылықтың арқасында жеттім деп ойлаймын. Қанша ұпай алсам да, блогиаданы тастап кету, оған қолды бір сілтеу ойыма да келмепті. Мысалы, «Киностанды» да сол тұрақтылықтың арқасында жүргізіп келе жатырмын. Басында таза коммерциялық оймен жасалған жоба болатын, «старт-апты ұтсақ та, ұтпасақ та ашамыз» деп келістік Димаш екеуміз, бізге ақша әкелмесе де, ол менің күнделікті әуестігіме айналды. Ешқашан, оны жауып тастауды ойламадым.

***
Ернар бір сөзінде, «Блогиаданың сегіздігіне іліну — мақсатым» деген еді. Ал мен Ернардың әр жазбасы тек блогиада шеңберінде емес, дүбірлі дода мәресінен кейін де өз оқырманын табарына сенемін және Ернарға өзінде онсыз да жетіп артылатын төзімділік пен кейде жетпей қалып жататын сәттілікті тілеймін.

Екінші. Екінші қадам, екінші өмір, екінші бақ.

Ылғида бірінші болуды қалайтын жандар үшін «Екінші» болу етек жеңін жиған адам үшін өрескел көрінеді. Бағзыдан «екінші сыңар» болу қалыпты дәстүр болса, бертін келе бұл әдіс өзіміздің қоғамда теріс пікірге ие болған еді. Дегенмен, бұрыңғының баянды өмірі қоғамға қайта енді. Екінші әйелді заңдастыру керек деп, талай ер азамат қолқа салса, өз сыңарын басқамен бөлісе алмаймыз деп тағы бір топ атой салды. Олардың біреуі шариғатты шатастырды, бірі исламды итермеледі. Алайда, жеңілген топ пен жеңген топтың басымдылығын көре алмадық. Қазақ қоғамында құлақтың құрышын қандыратын қазақша пәлсапалық ойлар айтылса, бірі қате пікір етіп қалыптастырып үлгерді. Жоғарыдағы жалпақ тілді жұртшылық үшін арнай сауалнама жүргізу арқылы «Екінші әйел заңдастырылу керек пе?» деген сауал тастаған едік. «Иә» деген жауап 127 дауыспен алға шықты. Сонымен, олар кімдер?

---

Сұрақ қою әдісі мен уақыты: сауалнама 23 маусым мен 3 шілде аралығында әлеуметтік желі арқылы, анонимді түрде жүргізілді.

Екі аптаға жуық жүргізілген сауалнамаға қатысушылардың 55 пайызы «иә» деп жауап берсе, 45 пайызы «жоқ» деп жауап берген.

Олардың 55 пайызы ер, 45 пайызы әйел адам.

Соның ішінде 51 пайызы — 26-35, 36 пайызы – 18-25, 11 пайызы – 36-45 және 1 пайызы 46-55 жаста.

Отбасын құрмағандар саны 54 пайыз болса, отбасылылардың саны 46 пайызды құрады.

Респонденттердің 55 пайызы баласы жоқ екендігін көрсетсе, 41 пайызының 1-3 баласы, 4 пайызының 4-6 баласы бар.

Сауалнамаға 14 облыс және Астана, Алматы қалаларының тұрғындары қатысты.

---

САУАЛНАМА ҚАТЫСУШЫЛАРЫНЫҢ ҚЫЗЫҚТЫ ПІКІРЛЕРІ


Еркектер — «ИӘ»:

— Көшеде зина жасап, ұрпақ сүйе алмаған ерлі-зайыптылардың ажырасып кеткендерінен гөрі екінші әйел алғанды дұрыс санаймын. Өз басым үйленгенмін, келіншегімнің жасы 21-де, ал өзім 26 жастамын. Келіншегім екінші әйел алуыма қарсы емес! Керісінше өзім атап өткен жағдайларды түсініп, келісім берді. Қазақтын санын көбейтуіміз керек!

— Некесіз балалар, бойдақ әйелдердің азаюы үшін заңдастылырғанын қалар едім.

— Бұл Алланың даналығы.

— Екі әйел заман талабы.

— Болмағаннан болғаны жақсы ғой.

— Қанша ақылдысымақ болса да, сыртта жүретініміз айдан анық. Ол аз десеңіз көкелерден бастап бәрі саунада.

— Екі әйел алуды заңдастыруға болады, тек мынадай жағдайлар орындалғанда ғана:
1) Екінші әйел алғанға дейін бірінші әйелмен кем дегенде 10 жыл бірге тұрып шығу.
2) Бірінші әйелдің рұқсаты.
3) Екі әйелдің бөлек үйлерде тұруы қамтамасыз етілген жағдайда.
4) Екі әйелдің де күйеуі тарапынан көрсетілетін көңілге, ықыласқа, сондай-ақ, тұрмыс жағдайына разы екендігін растауы.

— Жасым жиырма алтыда, менің ойымша екінші әйел алу заңдастырылып, әр адамның өз еркіне қалдырылу керек. Өйткені қазақтың демографиясы дамуы керек. Шетел жігітіне тұрмысқа шығып жатқан қыздарды қолда алып қалу керек. Бойдақ қыздарды алып тудыру керек. Секеңдетіп жүргізбей. Қазақтар көбеюі керек. Екінші әйелден шошынудың қажеті жоқ. Әр кімнің астында жатқанша 1 адаммен болсын. Еркек әр әйелге барғанша өз әйеліне барсын.

— Аруларымыз өзге ұлт өкілдеріне тиіп, қор болып бара жатыр. Ер адамның жағдайы жар берсе тоқал алуына қарсы емеспін.

— Жағдайы көтерсе ала берсін, оның несі айып? Біздің қоғамда бір ер адамға шаққанда 6-7 әйелден келетіні өтірік емес қой.

— Қос қолдап қолдаймын.Бала саны да көбейер еді.

— Қолдаймын 2 әйел алуды. Бірақ, мынандай шарт болуы тиіс. Ол еркектің жағдайы жақсы болуы керек, бірінші әйелінен кемі 5 баласы болуы тиіс. Екінші әйелді алған соң ол да кемі 5 бала тууы керек. Сонда ғана рұқсат. Айтпақшы, екіншінің де жағдайы жақсы болуы керек. Карточкасына кемінде 10 млн теңге салып беруі тиіс, һәм үй жайын жасап беруі керек.

— «Екінші әйел алу заңдастырылуы қажет пе?» деген сұраққа иә деп жауап бергеніммен, екінші әйел алуға қарсымын, тек ашына ретінде пайдаланып кетпесін деп заңдастырылсын дедім.

— Иә. Керек. Тоқалдан туса да бала. Оған да әке заңды болса керекті.
Мен алам екіншісін.

— Бірден екі әйелмен тұру дегенді көріп білген соң дауыс бердім.

— Егер ата жолымен, әмеңгерлік жолымен жесірін жатқа жалтақтатпау, жетімін жылатпау мақсатында болса дұрыс, ал тоқал алу жарысы жөнінен болса қолдамаймын.

Еркектер — «ЖОҚ»:

— Қазіргі қоғамға түк пайдасы жоқ діни салттың үлгісі. Әкелеріміз бір әйелмен бақытты өмір сүріп келе жатыр. Бізге ары қарай ешқандай жорық жоқ. Мына жағдайда мүмкін болатын шығар. Егер бәйбішемен келіскен күйде, жесір қалған яки кәрі қызға үйленуге болатын шығар. Бірақ, ни в коем случай жас қызға емес. Жас қыздың өз бағы бар деп ойлаймын.

— Екі немесе одан да көп әйел алған еркектің отбасы ешқашан толық, кемелді отбасы болады деп ойламаймын. Себебі, біріншіден «жаным» деп алған жарыңның жанына жара түседі. Арадағы сезім бұдан кейін ешқашан қайтып қалпына келмейді. Бірібір бұрыңғыдай болмайды. Екіншіден, бұл балаларға ауыр тиеді. Мысалы мен өз әкемнің басқа бір әйелмен әуей болғанын елестете алмайтын. Менің балаларымда да сондай сезім бар деп ойлаймын. Балаларымның, жарымның жанын жаралап тұрып, одан кейін ұрпағыма адалдық, достық, тазалық туралы қалай әңгіме айтуға болады.

— Қиын сұрақ! Әйел заты көп деп «иә» дейін десең өз қызыңды екінші әйелдікке берерме едік?
Жауап жазбас бұрын ойланайық.
Дегенмен жасырын ашыналар көп, бірақ өз әйелдері біледі солар үшін жасырын жүргенше 2 әйел алғаны да жөн шығар.

Әйелдер — «ИӘ»:
— Ажырасып 2-әйел алғаннан жақсы.

— Екінші әйел алуды заңдастырса, қыздар өзін тастап кетеді деп қорықпай «тоқал» бола алады. Ал бұл жағдай, еліміздегі «кәрі қызддардың» санын азайтар еді.

— Екінші әйел болып өмір сүргісі келетін келіншектер ең құрмағанда оны заңдастырып, баласын жетімсіретпей өсірсін.

Әйелдер — «ЖОҚ»:
— Заңдастырмай-ақ алуға қарсы емеспін, некесин қиып мұсылмандық жолмен болса болады. Екінші үй қылып отырғызып қойса дұрыс-ақ.

— Асыра пайдаланушылық белең алып кетеді! Меніңше әр баланың бір ғана ата-анасы болғаны дұрыс. Бала психологиясын да бұзады: жеккөрушілік, араздық, бәсекелестік пайда болады.

— Неге екінші әйел алуды қолдауымыз қажет? Ата-аналар осы уақытқа дейін қыздарын біреудің тоқалы болсын деп өсірмеген шығар.

— Көпәйелділікті қолдайтындардың қатарынан емеспін. Қолдайтын жамағатымыз санаққа сүйеніп сандырақтап жүргені, жеті әйелге бір еркек деп. Негізінен мансап қуған қыздар, етек алған еркектердің бедеулігі, оң босағада отырып бала табатын қыз-қырқындар, ашыналық өмірді қалыпты жағдайға айналдырған отбасылы адамдар, т.с.с қоғамдағы көріністер ойлантарлығы анық. Алайда көпәйелділік бұған жол емес. Екі жарты бір бүтін болып әдемі қартайғанға не жетсін!!!

— Өзі тып-тыныш тұрған Қазақстанда әйелдер соғысы көбейіп кетуі мүмкін. Оның арты жақсы болмайды. Мен бұл пікірге мүлде қарсымын. Шағын мемлекеттер арасындағы соғыс өте қауіпті. Қызғаныш деген өлімге дейін апаратынын ұмытпайық. «Айтуға оңай», әрине Берік ағамыз айтқандай.

— Қазақтың еркектері одан сайын құтырады онда.

— Күйеуімді өзге біреумен бөлісе алмайды екенмін.

— Заңдастырмай-ақ алатындар алып жатыр. Заңдастыру деген міндеттеу деген сөз емес. Заңда рұқсат берілген екен деп, әйелдер күйеуінің тоқал алуына келісе бермейді, бәрібір отбасының шырқы бұзылады. Адам сезімдерін заңмен реттеймін деген далбаса.

---

Инфографика easel.ly сервисінде жасалды.

---

Сауалнаманы қорыта келе, Қазақстанда екінші әйел алуды заңдастыру қажет деп есептейтін адамдардың бейнесі:

Алматы қаласында тұратын, орта шамамен 26-35 жастағы, үйленген, балалары жоқ, қаржы мамандығы бойынша қызмет ететін ер азамат.

Астанада қала күнін мерекелеу аясында өтетін композитор, әнұран авторы, «Қазақ вальсінің патшасы» атанған Шәмші Қалдаяқовты еске алуға арналған «Әнім сен едің» концертінің баспасөз мәслихатына қатысқан Қазақстанның халық әртісі Роза Рымбаева «Бешбармақ» оның бейнебаяны емес екендігін айтты.

Негізі баспасөз мәслихаты басталғалы жатқанда ұйымдастырушылар журналистерге оған желіге шыққан соңғы бейнебаянға қатысты сұрақтар қоюға тиым салды.

Алайда жарты сағаттай уақыт өткеннен соң, 7 арнаның батыл журналисі, әлде шыдай алмай кетті ме екен негізі сол сұрақты бәрі қойғысы келіп отырған «Роза Қуанышқызы, мен сіздің атауы дәмді бейнебаяныңызға қатысты сұрақ...» дей бергені сол еді Роза Рымбаева өзі-ақ "«Бешбармақты» менің бейнебаяным деп ойламаңыздар" деп ағынан жарылды.

Бұл рэпті жазу Александр Шумскийдің идеясы болғандығын айтқан Роза Қуанышқызы:
— Александр бұл рэп арқылы түрлі ұлт өкілдері бірігіп біздің ұлттық тағамымыз бешбармақты әндеріне қосып, мақтап жатқандығын көрсеткісі келді. Сәйкесінше рэпте танымал қазақ дауысы керек болған. Сол кезде ол маған «Роза Қуанышқызы сіз өз ұлтыңыздың өкілі ретінде осы сөздерді айта аласыз ба?» деген ұсыныс білдірді, мен егер біз бешбармақты әнге қосатын болсақ әрине, неге айтпасқа деп келістім. Маған «Қазы-қарта, жая» деген сөздерді ғана берді. Мен қуанышпен айтып шықтым, жанымда ұлым мен өзге ұлттың сүп-сүйкімді жас жігіттері рэптерін орындап, билерін билеп тұрды. Біздің бұл ән Америкалық деңгейде шықты. Меніңше кез-келген америкалық біздің «Бешбармаққа» қызығушылықпен қарайды. Өзім бұл жанрда ән айтатын адам емеспін. Менің әндерім ол өзіміздің Шәмші, Сейдолла, Нұрғиса, Талғат Сарыбаев ағаларымның әндері, — деді.

Ал «Бешбармақ» бейнебаянына қатысты айтылып жатқан сынға ол:
— Оны түсінетін адам бар, түсінбейтін адам бар. Рэп біздің ұлттық музыкамызға қатты жақын емес қой. Сондықтан оған дұрыс қарайтындар да, қарсылар да өз ойларын білдіруде. Бұл клиптің мағынасы орындаушының бешбармаққа деген құрметін көрсету. Ол жерде жалғыз мен тұрған жоқпын, қаншама ұлттың балалары тұр. Бір жағында орыс, бір жағында неміс, әзірбайжан, Шумскийдің өзі поляк. Бейнебаянда барлығы сол біздің бешбармағымызды сүйсініп тұрып жеуде. Ол бір жағынан насихат. Қазақстанда бешбармақ дегенде оны құрметтемейтін халық жоқ. Сондықтан бұл заманауи рэп. Ол менің бейнебаянм деп ойламаңыздар. Егер мен бейнебаян түсіретін болсам тек әнмен жасаймын, ең соңғы бейнебаянм «Өткен күндер»», — деп атап өтті.