Абай жолы және зомби
Абай жолы және зомби
Үш күндiк жолдың бүгiнгi, соңғы күнiне шәкiрт бала барын салды. Күнұзын аттан да түспей, өзге жүргiншiлерден оқ бойы алда отырған. Іздегені зобырлар болса керек. Қолындағы қаруы — жапон кусаригамасы — орақтың сабына жалғанған басында темір түйіні бар ұзын шынжыр. Ол сирек кездесетін жезгек деген металдан құйылған-тын. Зобырларға қарсы ең тиімді қару.
Арттағылар – Байтас пен жорға Жұмабай:
– Мына баланың ауылға асығуын-ай!
– Сорлы бала қыстай iш құста болып қалған-ау, – деседi. Жорға Жұмабайдың тақымында кестені бар — шынжырына темір түйін байланған қара шоқпар. Байтастың да аяғының басына iлген ұзын семсері барды. Тақырбұлақ тұсына келгенде Байтастар баланы ескертті:
– Ендi бiзден кетпе! Анау Есембайдың жырасын бiлесiң ғой! Зобыр жатады...– дедi.
– Сенi мен бiздi манадан көрiп отыр! "Қоқырақтап жалғыз шабатын неме екен, түсiрiп, басын жұлып әпкел өзiнiң!"– дейдi де, саған үстіңе қарғып секіріп, ақсиған азуларымен бас сүйегіңе шап бергенде, миыңды бір-ақ ағызып, ішіп алады. Басың қисайып, тілің салақтап, зобырға айналып кетесің. – дедi Жұмабай да.
– Е, сендер ше? Сендер берiп жiбересiңдер ме?
– Ойбай, бiзде не қауқар бар? Бiз екеу-ақ.
– Олар самсаған сары қол. Бұл Есембайда ұдайы зобыр жатады. Тек бiздi өзiмiздiң елдiң адамы деп аман қалдырмаса, жер жаман, – деп Жұмабай шошыта сөйлегiсi келедi.
Бұл баланың қытығына тиді.
– Әйтеуiр сендерден дәрмен жоқ екен, ендеше бiрге жүрдiм не, жеке жүрдiм не? Ал кеттiм!– деп, соқтырта жөнелдi.
Содан жаңағы қауiптi деген Есембайға жеткенше, артына бiрде-бiр қараған жоқ. Ылғи жапа-жалғыз шауып отырды.
Жолдың бұл тұстары ылғи белес-белес болатын. Жұрт Шыңғысқа, жайлауға қарай көшкенде елсiз боп қалатын жер. Зобыр сай, жасырын жыралары да бар.
Жұмабай әбден болмаған соң:
– Қап мынаның баласы! «Мен бөрiнiң бөлтiрiгiмiн» деп келедi-ау! Қой, не де болса қалмайық ендi. Байтас, жүр! – деп шаба жөнелдi.
Белге шығып алып шауып келе жатып қарағанда, бала көрiнбедi. Белдiң ойына қарай құлай бергенде, жорға Жұмабай арт жағынан, сол иығы тұсынан тасырлатып кеп қосылған бiр дүсiрдi есiттi. Дәл Есембай биiгiнiң тұсы. Және дәл Есембай жырасының өзi екен.
«Әй, кәпiр, содан қосылған болды-ау. Баланы алып, бiздi баққан екен-ау!» — деп ақ көк атты тепкiлей бердi. Артына қорқақтай қарап, шала бұрылып, көз қиығын тастап көрдi.
– Мас көзiңдi, мас! — деп, әзiрейiлдей төнiп келе жатқан бiрдеңе. Әр секіргенде екі құлашқа қарғып, қос аяғымен шауып келеді. Артынан тағы бірнешеуі көрінеді. Бұл өңiрдегi күндiз шабатын зобырлардың әдетi. Байтаста үн жоқ, өз бетiмен зымғап барады. Қолды болса, болатын жорға Жұмабай.
Ендi не де болса жанды қармайын деп, тақымындағы кестеніне жабысты. Соны суыра берiп: "Әй, анау да көк желкеден тістейді-ау!" – деп жасқаншақтап келе жатыр едi. Ойлағандай-ақ, зобыр кестенді жөндеп суыртпады. Тақымынан толық шығарып алғанша бастырмалатып кеп, аттың сауырынан жуан тырнақтарымен шап бергені. Жұмабай тартысуға да қорғаншық, шабуға да мүгедек болып қалды…
Жарқ еткен сәуле бір сәтке көздің қырын шалып ұшты. Сәуле созылған бойы жезгек шынжырға айналды да, зобырдың басына тура тиіп, миын шашып түсірді… Жұмабай бұрылып қалса, қапталда Абай шауып келеді, қолындағы кусаригамасы шыр айнала зулап, ауаны шарпып жатыр.
— Жұмеке, байқаңыз! — деген айқаймен Абай оның артындағы зобырларға қарай баса жөнелді. — Мен қалған үшеуін алам'!
Жорға Жұмабай “Кестенімнің қуатын енді көресіңдер” дегендей Найманкөкті артқа күрт бұрып, ыршып секірген, денесі бозарған зобырға кестенін сермеп қалды. Жаяу басқан құбыжықтың ессіз, қызыл ала көзіне көзбен тірелген Жұмабай оның сол иығына сап қалып, үш айналдыра аунатты. Мұндай жеңіл соққыларға басыла қоймайтын зобыр ырылдап, орнынан атып тұрды. Сілекей көпірген, шірінді жиналған аузымен арсылдап, енді атыла бергенде, басы Жұмабайдың кестенімен кездесті.
Қыс бойы Аxмет Риза академиясында жапон шеберлерінен кусаригама қолдану өнерін толық меңгерген Абай зобырларды жақындатпастан екеуін жайратып салды. Байтас шауып жетем' дегенше, Жұмабай үшіншісін кестенмен бас сүйегін талқандады.
Үш күндiк жолдың бүгiнгi, соңғы күнiне шәкiрт бала барын салды. Күнұзын аттан да түспей, өзге жүргiншiлерден оқ бойы алда отырған. Іздегені зобырлар болса керек. Қолындағы қаруы — жапон кусаригамасы — орақтың сабына жалғанған басында темір түйіні бар ұзын шынжыр. Ол сирек кездесетін жезгек деген металдан құйылған-тын. Зобырларға қарсы ең тиімді қару.
Арттағылар – Байтас пен жорға Жұмабай:
– Мына баланың ауылға асығуын-ай!
– Сорлы бала қыстай iш құста болып қалған-ау, – деседi. Жорға Жұмабайдың тақымында кестені бар — шынжырына темір түйін байланған қара шоқпар. Байтастың да аяғының басына iлген ұзын семсері барды. Тақырбұлақ тұсына келгенде Байтастар баланы ескертті:
– Ендi бiзден кетпе! Анау Есембайдың жырасын бiлесiң ғой! Зобыр жатады...– дедi.
– Сенi мен бiздi манадан көрiп отыр! "Қоқырақтап жалғыз шабатын неме екен, түсiрiп, басын жұлып әпкел өзiнiң!"– дейдi де, саған үстіңе қарғып секіріп, ақсиған азуларымен бас сүйегіңе шап бергенде, миыңды бір-ақ ағызып, ішіп алады. Басың қисайып, тілің салақтап, зобырға айналып кетесің. – дедi Жұмабай да.
– Е, сендер ше? Сендер берiп жiбересiңдер ме?
– Ойбай, бiзде не қауқар бар? Бiз екеу-ақ.
– Олар самсаған сары қол. Бұл Есембайда ұдайы зобыр жатады. Тек бiздi өзiмiздiң елдiң адамы деп аман қалдырмаса, жер жаман, – деп Жұмабай шошыта сөйлегiсi келедi.
Бұл баланың қытығына тиді.
– Әйтеуiр сендерден дәрмен жоқ екен, ендеше бiрге жүрдiм не, жеке жүрдiм не? Ал кеттiм!– деп, соқтырта жөнелдi.
Содан жаңағы қауiптi деген Есембайға жеткенше, артына бiрде-бiр қараған жоқ. Ылғи жапа-жалғыз шауып отырды.
Жолдың бұл тұстары ылғи белес-белес болатын. Жұрт Шыңғысқа, жайлауға қарай көшкенде елсiз боп қалатын жер. Зобыр сай, жасырын жыралары да бар.
Жұмабай әбден болмаған соң:
– Қап мынаның баласы! «Мен бөрiнiң бөлтiрiгiмiн» деп келедi-ау! Қой, не де болса қалмайық ендi. Байтас, жүр! – деп шаба жөнелдi.
Белге шығып алып шауып келе жатып қарағанда, бала көрiнбедi. Белдiң ойына қарай құлай бергенде, жорға Жұмабай арт жағынан, сол иығы тұсынан тасырлатып кеп қосылған бiр дүсiрдi есiттi. Дәл Есембай биiгiнiң тұсы. Және дәл Есембай жырасының өзi екен.
«Әй, кәпiр, содан қосылған болды-ау. Баланы алып, бiздi баққан екен-ау!» — деп ақ көк атты тепкiлей бердi. Артына қорқақтай қарап, шала бұрылып, көз қиығын тастап көрдi.
– Мас көзiңдi, мас! — деп, әзiрейiлдей төнiп келе жатқан бiрдеңе. Әр секіргенде екі құлашқа қарғып, қос аяғымен шауып келеді. Артынан тағы бірнешеуі көрінеді. Бұл өңiрдегi күндiз шабатын зобырлардың әдетi. Байтаста үн жоқ, өз бетiмен зымғап барады. Қолды болса, болатын жорға Жұмабай.
Ендi не де болса жанды қармайын деп, тақымындағы кестеніне жабысты. Соны суыра берiп: "Әй, анау да көк желкеден тістейді-ау!" – деп жасқаншақтап келе жатыр едi. Ойлағандай-ақ, зобыр кестенді жөндеп суыртпады. Тақымынан толық шығарып алғанша бастырмалатып кеп, аттың сауырынан жуан тырнақтарымен шап бергені. Жұмабай тартысуға да қорғаншық, шабуға да мүгедек болып қалды…
Жарқ еткен сәуле бір сәтке көздің қырын шалып ұшты. Сәуле созылған бойы жезгек шынжырға айналды да, зобырдың басына тура тиіп, миын шашып түсірді… Жұмабай бұрылып қалса, қапталда Абай шауып келеді, қолындағы кусаригамасы шыр айнала зулап, ауаны шарпып жатыр.
— Жұмеке, байқаңыз! — деген айқаймен Абай оның артындағы зобырларға қарай баса жөнелді. — Мен қалған үшеуін алам'!
Жорға Жұмабай “Кестенімнің қуатын енді көресіңдер” дегендей Найманкөкті артқа күрт бұрып, ыршып секірген, денесі бозарған зобырға кестенін сермеп қалды. Жаяу басқан құбыжықтың ессіз, қызыл ала көзіне көзбен тірелген Жұмабай оның сол иығына сап қалып, үш айналдыра аунатты. Мұндай жеңіл соққыларға басыла қоймайтын зобыр ырылдап, орнынан атып тұрды. Сілекей көпірген, шірінді жиналған аузымен арсылдап, енді атыла бергенде, басы Жұмабайдың кестенімен кездесті.
Қыс бойы Аxмет Риза академиясында жапон шеберлерінен кусаригама қолдану өнерін толық меңгерген Абай зобырларды жақындатпастан екеуін жайратып салды. Байтас шауып жетем' дегенше, Жұмабай үшіншісін кестенмен бас сүйегін талқандады.
6 пікір