Өзіңді өзің сыйласаң, жат жаныңнан түңілер

26 қыркүйек 2013, 12:05

Неткен жалтақпыз! Өз күшімізбен бірдеме істейміз дегенге үрейлене қараймыз. Ауылдағының аузы сасық дегендей… Халқымыздың тең жартысы мәңгүрттікпен күн кешуде. Екі қазақ қате-қате болса да, орысша сөйлеуге тырысады. Дүкенге барып, сатушы қазақ қызға, «Нокиаға жіңішке қуаттандырғыш беріңізші» десем, «какое? какое?» деп түсінбей, қолмен көрсетіп, ымдап жүріп әрең тауып берді. Онымен қоймай беріп жатып, «Это называется — тонкое» деп қояды. «Тонкое емес, жіңішке» деп бетіне бажырая қарадым. Ал ол мені өзінше қазақбай деп менсінбей тұр. Қазіргі халықтың көбісі, өздерін қазақша сөйлесе екінші сорт сезінеді, орысша сөйлесе дамағын заманауи адамдай болып тұрады. Қайдан білсін, нағыз заманауи көрінгісі келетін адам болсам, менің одан «Please, give me the charger for nokia with thin ending» деп сұрауға дәрежем жететінін. Біздегі ең басты мәселе, орыс ағайындар емес, осы қазақшаны менсінбейтін қазақтар. Оларды жеңу мүмкін емес те болар. Міне осындай халықпыз. Әйтпесе атам қазақ айтпады ма, "Өзіңді өзің сыйласаң, жат жаныңнан түңілер", -деп. Бар қазақ бір қазақтай қазақша сөйлеп, жалтақтауымызды қойып, еңсеміздік тік ұстасақ, өзге ұлт көкірегін осынша керер ме еді?! Көңіл-күйім түсіп кетті

қазақша, тіл, мәңгүрт

12 пікір

бүгін естігендерім: «стенаға басымды соғып алдым», «пленканы заправитетип жатыр апаратқа, Боже мой». Бұл күнделікті өмірде. Техника тілінде сөйлетіп, «технократия»-лық ойда ойлауды дамыту қиын-ақ. Қарапайым электроникалық құрылғы «радиоқабылдағыш»-тың жұмысын қазақ тілінде түсіндіргенде «аға, тым ұзақ айтып жатырсыз, сіз қырт екенсіз, қысқаша түсіндіре алмайсыз ғой» депті. Кейде сол көп әріпсіз түсіндіру мүмкін емес… Кітаптағы қателердің жөні бөлек… Қазіргі автокөліктің құрылғысы (гидротрансформатор, гибритті қозғалтқыш т с. с.) қазақша түсіндіріп тырысып бағудамыз. Тілде мәселе жоқ, жеткіземіз. Қабылдағанға құлақтар дайын емес (күйенте, ілініс, өзек т с. с.)

Соңғы түзету: 26 қыркүйек 2013, 20:34

Жасыру

Шағын маршрутта жолақысына қол созып жіберу үшін қазақтар біріне-бірі «передайте запроезд», «пропустите», «вы сейчас выходите?» деп орысша тіл қатысып жатады. Мен бұл сөздерді Қарағандылық қазақтардан күнде естимін

Соңғы түзету: 26 қыркүйек 2013, 20:46

Жасыру

қазір сәл болсын қазақша естіп жөн сұрастырып жатамыз, өзім тұратын ауданым «ЖМК» -жібек маталар комбинаты (Өскемен қаласындағы) халқының басым бөлігі қазақтар. Қазір бұрынғы үш орыс тілді мектептің біреуі ғана орысша оқытады. Яғни шағын ауданымызда жалғыз орыс тілді мектеп қалды. Онда жартысынан көбі қазақ балалары оқиды, биыл қазақша оқытатын бірінші класс ашылды, аралас мектеп болайын деп тұр. Бұның бәрі жақсы ғой, тек білімдері бекем болып, білімдерін ашқан тіл мектеп ауласында қалып қоймаса болғаны. Жағымды өзгерістер. Соны қолдау үшін анда-санда «автомобиль ішінде компьютер», «тетрис ойыны» секілді жазбаларды жазамын

Соңғы түзету: 26 қыркүйек 2013, 21:09

Жасыру

Журналдардың бірінде "Ұлттық мінез" деген мақалада былай делінген: Әр адамның өзіне тән мінезі болатындай әр ұлттың да қалыптасқан мінезі бар. Сол арқылы қандай да ұлттық өзіндік ерекшелігі айқын танылады. Қазақтың ұлттық мінезі қандай дегенде, адалдық, қонақжайлылық, ақкөңілдік, мәрттік, жуастықпен қатар қайсарлық, батырлық, намысқойлық, шешендік қасиеттерін атаймыз. Осы қасиеттерінің арқасында қазақ талай рет ел мен жерді жау қолынан аман алып қалды. Бүгінгі қазақ ұлтының мінезі ше? «Заманың түлкі болса, тазы боп шал» дегенді жалаулатқан жаңа қазақтарда ұлттық мінез ұсақталып барады. Бірісіне қажетті адамға ғана жақсы қарап, намысқойлық, қайсарлық ұмытылып, керісінше, жағымпаздық, көнбістік жиі белең алуда. Біз ұлттық мінезді сақтап қалуымыз керек. Әйтпесе әлемдегі жүріп жатқан жаһандану үрдісін желеу етіп, өз мәдениет құндылықтарын тықпалап жатқан Еуропа елдерінің саясатына жұтылып кетуіміз әбден мүмкін.

Жасыру

негізі анда-санда орысша сөздерді қосып кететіміз рас, бірақ соңғы кезде «зонтик, проезд, просто, а так, мля, ема, нақ, сволыш, давай» деген сөздерді айтпауға үйреніп жүрмін. Негізі кейде қазақ бір-біріне мықты, пысық болып көрінеміз деп, басқа ұлттарға әлсіз көрініп қалып жатамыз, тіл жағынан.( Скаттағы бұрынғы шенеуніктің ашуын түсінем, бірақ тепкені артықтау сияқты, а иә сосын орыстілді даяшылармен ұрыспауға тырысыңыздар!

Жасыру

Скатта болған жайттың қасында болған жоқпыз, бірақ кім біледі тепкізетін жағыдайға апаратын сөздер айтылдыма орыс қызынан, Кезінде Бір заводта орыс келіншек Қазақтарға бір-біріңмен тек орысша сөйлесіңдер деп басы дауға қалдығой тв/дан берді, мәселе Қазақ тіліңді шлабраға барып айт деген яғни таяққа айт адамға емес дегені. Осындай тілді қорлап тұрған адамға қазіргі жүйкесі тозған адамдар сөз қайтарып тұрады дейізбе, одан жұдырықпен маңқ еткізу керек шығар егер ұлтыңды тіліңді қорлап жатырса. Біледі сосын Қазақтың намысы неге апаратынын, сосын байқап сөйлейтін болады.