Шыда, жаным, шыдай түс, шыда тағы
Отбасында ыдыс-аяқ сылдырламай болмайды дейміз, дегенмен елімізде көп себептен ыдыс-аяқ сылдырының арты ауыр соққы мен тіпті өлімге, немесе әлімжеттік көрсеткенді өлтіруге дейін әкеліп жатыр. Статистикаға сүйенсек қасақана жасалатын адам өліміне қатысты қылмыстың 30%-ын туыстар жасайды екен, ал жыл сайын 500-ге жуық әйел тұрмыстағы зорлық-зомбылықтан көз жұмады екен. Әрбір үшінші отбасында әйел зорлық-зомбылық көреді.
ТМД елдерінің арасында біздің елде ғана ішкі істер органдары жүйесінде әйелдерді қорғау бөлімі бар екен. 2012 жылы ол бөлімде 133 полиция қызметкері жұмыс жасаған. «Забота» дағдарыс орталығының басшысы Ұлжан Лұқпанованың айтуынша бұрын АІІБ – де әйелдерді қорғау инспекторының жетеуі жұмыс жасайтын еді, ал қазір олардың саны үшке азайған. Заң бойынша кінәліге тұрмыстық зорлық көрсеткені үшін 10 тәулікке қорғау нұсқаулығын жазып береді, оны бұзған болса 5 АЕК айып төлейді немесе әкімшілік тиым салынады.
Қазақстан БҰҰ-ның әйелдерге қатысты кемсітушіліктердің барлық түр¬лерін жою туралы Конвенциясына қосылып, «Әйелдердің сая¬си құқықтары туралы» және «Тұрмыстағы әйелдердің азаматтығы туралы» халықаралық пактілерді ратификациялап қойған. Қарап тұрсаң қағаз жүзінде бәрі де дұрыс, төмен етектілердің барлық құқығы заңмен қорғалады.
Бірақ іс жүзінде жағдай мүлде басқаша. Заңмен қарастырылған тиымдар мен айыппұлдардың күйеуінен зорлық көріп жүрген әйелге ешқандай көмегі жоқ, өйткені мұндай жағдайлар көбінесе тек әйелі ақша тауып жүрген отбасыларында кездеседі, яғни айыппұлды сол баяғы әйелі төлейді. Сондықтан әйел артық рет шағымданбайды да. Ал ІІБ-де жазбаша арыз болмаса, ешқандай мәселе де жоқ деген сөз. Ал керісінше отағасы бүкіл отбасын асырап, әйелі үй шаруасымен ғана айналысатын үйлерде бұндай жағдай орын алса, көбінесе ерінің мұндай жағдайда мықты тамыр-таныстары бар, әйелі тіпті кімге, қайда барып шағымданатынын білмейді, өйткені бәрі шешілген. Күйеуінен кетейін десе, бір жағынан қорқады, екінші жағынан баспанасы да жоқ, содан кейін балаларын асырайтын білімі, кезінде жұмыс жасамаған соң, тәжірибесі де болмайды. Үшіншіден күйеуі таныстары арқылы балаларды өзіне қалдырып, әйелді тіпті мәжбүрлеп емделуге жіберген жағдай да болған «Забота» дағдарыс орталығының басшысы Ұлжан Лұқпанованың айтуынша.
Тақырыптың келесі бөлігі отбасындағы әлімжеттікке ғана қатысты емес, жалпы қыз-келіншектердің зорлыққа ұшырауына қатысты. Елімізде айдың күннің аманында әрбір 5-ші әйел зорлыққа ұшырай¬ды. Алайда, әйел зорлау оқиғаларының 10%-дан төмен көрсеткіші ғана сотқа жетеді. Себебі нәзікжандылардың дені өздерін қорғауға тиісті адам-дардан қорлық көріп жүргенін сыртқа¬ шығармай, іштерінде бүгіп қалады. Өйткені, егер зорлық көрсеткен адамның құқық қорғау органдарында немесе жалпы әлі келетін таныстары болса, бұл істі аяғына жеткізбей жауып тастайды. Екіншіден, баяғы ел-жұрттан ұят деп, ешкімге айтпайды. Тіпті 5-6 жасар баланы 6 жыл бойы зорлапты деген жаңлықтарды естігенде қорқынышың, жиіркенішің ұлғая түседі. Мұндай жағдайдың құрбаны болғандардың алдағы өмірі жалпы не болмақ?
Енді жалпы тұрмыс құру мәселесіне келсек. Халықаралық ЮНЕСКО ұйымының зерттеулері бо¬йынша елімізде 15 пен 18 жас аралығындағы қыздардың 5 пайызы зорлықпен тұрмыс құрады екен. Әділет министрлігінің құқықтық көмек көрсету комитетінің мәліметтері бойынша 2001 – 2012 жылдар аралығында 31 мыңнан астам неке кәмелетке толмаған қыздармен қиылған. Бірақ ІІМ-де қыз алып қашу деген қылмыс мүлдем тіркелмеген. О бастан қыздың келісімінсіз құрылған отбасында қандай береке болуы мүмкін. «Творческая инициатива» әйелдер лигасы осы мәселені зерттеумен үшінші жыл айналысып келеді. МЕҰ мәліметтеріне сүйенсек көбінесе бұл жағдайлар Оңтүстік Қазақстанның ауылдық жерлерінде орын алатын көрінеді. Даудың арты екі жақтың келісуімен бітеді. Бірақ білім алып үлгермеген, отбасын құруға әлі дайын емес қыздар ақыр аяғында көбінесе баламен қайтып келуге мәжбүр болады. Мұндай отбасылар дені заңды түрде тіркелмейді де, тек некесін қидырады, ал заң бойынша тіркелмеген жерде әйелдің құқығы еш қорғалмаған.
Әйел бір қолымен бесікті, екінші қолымен әлемді тербетеді дейміз. Тоқсаныншы жылдары дағдарыс кезінде ерлері ішіп кетіп, не істерін білмей жүргенде, базарға шығып отбасын асыраған, базарларда талай рет милициямыздың қуғынына ұшыраған әйелдер еді ғой. Қазір де көп салада әйелдер өз еңбектерін сіңіріп, еліміздің дамуына үлес қосып жатыр, бірақ бәрібір оларды сынаудан шаршамаймыз. Бірақ олардың көріп отырғаны осы болса, қалайша қазақтың санын көбейтіңдер деп талап ете аламыз? Мұндай отбасында өскен ұлдар міндетті түрде әкесінің жасағанын қайталайды, ерте ме кеш пе, ал қыз өзіне әлімжеттік көрсеткен біреу болса, соған көніп жүре береді. Өйткені олар солай өскен, бұл қалыпты жағдай болып саналады. Бұл мәселе тек сол отбасының ғана мәселесі емес, бәрімізге қатысты. Өсіріп отырған қызымыз ертең сондай отбасында өскен жігітке тап болмауына, жалпы зорлыққа ешқашан тап болмайды деген қандай кепіл бар?
Меніңше кімге болса да зорлық көрсеткен еркекті «Врашиловский стрелок» киносындағыдай жазлау қажет. Ал әйелін ұрғанды дәл солай соққыға жығу керек. Мүмкін сонда ер адам бір нәрсе жасамас бұрын аз болса да ойланар. Әрине бұл мәселе тек жазалау мен шешілмейді. Оның туындап отырғанының да көп себебі бар. Және бұл жағдайды кешенді түрде қарастыру қажет, шешу қажет. Бірақ біз біраз кешігіп қалдық. Олар өсіп келе жатыр және олар көп…
www.voxpopuli.kz/post/view/id/889
Түсiнiктеме: “…жататын жерлерiңдi бөлек етiңдер.”, – яғни, бөлек жатыңдар.
“…шектен шықпаңдар.”, – шариғат бойынша беттен, дақ түсiп, бiр мүшесiн майып ететiндей дәрежеде ұруға қатаң түрде тыйым салынған. Ескеретiн нәрсе: Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) осылай айта тұрып 13 әйелiнiң бiрiн де ұрып-соқпаған, тiптi “сен неге былай iстедiң” деп те айтпаған.
Көз алдыңызға елестетіңізші көшенің екі бетімен екі өыз кетіп барады, оң жағында Хиджап кимесе де әуретті жерлерін жауып қымптап киінген, ал екінші бетінде қысқа юбка, көкірегі торсиып сыртқа шығып кетейін деп тұр, Беті-аузы барынша боялған. Енді сұрақ мына екі қаздың бірінншісін зорламақ тұрмақ ол жайлы ойлаудың өзі ұят сияқты, ал екіншісін көргенде еріксізден ойың бұзылады. Мені көрдіңбе? Мені қалайсыңба? Қолың жетсе сендікпін деп кетіп барады… Ал осы мүсінді көргенде қозбаған еркек еркек емес әтек шығар. Өзі сұранып тұрған адамды солай ету дұрыс та шығар мүмкін… Қалай ойлайсыз???
Ондaй нaдaндaрдың ойыншa әйелге aдaм құқығығын тек хиджaп бередi (aмебa деңгейiндегi ойлaу қaбiлет) Сaуды-Aрaбиясынa, Ирaнғa не Aуғaныстaнғa кетсе тiптi күштi болaр едi. Ол жaқтa зорлық жaсaғaн еркектi өлтiрiп те тaстaйды-мыс. Өйткенi еркек емес. Сондaй жaзaны бiзге де тезiрек еңгiзсе нұр үстiне нұр болaр едi!
«біздің еркектер» дейсің, қаны ешкіммен араласпаған Германиялық таза немістердің арасында зорлық жасайтындары жоқ деп айта аласың ба? күмәндімін, айта алатыныңа.
кешір, бірақ мына сөзіңнен даналық көріп тұрғам жоқ. қайта керісінше болып тұрған секілді.
сосын көшеден тырсылдаған юбкадағы әдемі көтен мен торсиған емшектерді көргенде, бағыты дұрыс еркектің басым көпшілігінің ойына секс келеді. өйткені табиғаты/жаратылысы әубастан солай екен. табиғатына қарсы шығудың жақсылыққа алып бармайтынын көріп жүрміз. оған гомосексуализм мысал бола алады. ал жаратылысына қарсы шығу — Жаратушысына қарсы шығу деген сөз.
Со жерде зорлaп жiберсем обaл жоқ дегiңiз келедi ме?
Үйiнде тәрбиесi берiк болмaғaны дa. Қысқa етек кидi екен деп зорлықпен жaзaлaу керек дегiңiз келдi ме?
Қaрaмaңыз оғaн. Көрген нәрсе көзiңiзге күйiк болсa, aйтудaн тaртынбaңыз.
мү'мин ретінде, сөздерің соған келеді — хиджапты поекстпен пихайттағаныңа бола, яғни — әлгі оқиғаны тобалап, баяғыда ұмытып кетуің керек еді. пып-практик мұсылман ретінде, әсіресе.
Қaтелесесiз! Оғaн зорлaушылaр ең aлғы мысaл.
Сондa сiз тырсылдaғaн юбкa киген қызды жaлғыз көре сaлa, секс ойыңызғa келе сaлa, зорлaй бaстaйсыз бa? Яғни кешкi бiр уaқыттa, көшеде қысқa көйлектi қызды кездестiрдiңiз делiк, шaп берiп жaуыздық жaсaп кетесiз бе? Немесе осындaй нaдaндықты қолдaйсыз бa? Көнбесе ше? Ұрып-тепкiлеп, өлтiрiп кетуден де кетәрысiз бa? Тырсылдаған юбкадағы әдемі көтен мен торсиған емшектері көрiнген қыз aдaм қaтaрлы көрмейсiз яғни?
Дұрыс түсiндiм бе сiздiң көзқaрaсыңызды?
Көшеде кетiп бaрa жaтқaн, тырсылдаған юбкадағы торсиған емшектерi көрiнген қыз зорлықты қaлaп тұр дептi.
Қaзiргi тaңдa кiшкентaй бaлa зорлaғыштaр көбейiп кеттi. Олaр дa көшеде бaқылaусыз жaлғыз ойнaп жүрген бaлaлaрды зорлaп кетуге болaды деп қaбылдaсa керек. Олaр дa тaбиғaтынa бой берудi жөн көрген болсa керек.
Қaте түсiнбеңiз, мен қыздaр жaппaй тырсылдаған юбка киiп, әдемі көтен мен торсиған емшектерін көрсетуiн еш қолдaмaймын.
Адaмның тәнiне қол сұғылмаушылық деген бaр. Бiреудiң тәнiне зaрaр келтiруге ешкiмнiң ешқaндaй дa құқығы жоқ!
Зорлaушылaр өзiн кiм деп сaнaйды екен, хaқты қaйдaн aлaды екен, қысқa юбкa кидi екен деп, құқық бұзып, бaсқaның тәнiне және психикaлық тұрғыдa зиaн келтiруге?
14 жастағы жасжеткіншек. Көшеден қысқа-юбкадағы керемет сұлу қызды көреді. Құмарлығы оянады. Бірақ ол қыздан тоят алмақ түгілі, тіпті аяғын ұстап көруге де оған рұқсат жоқ. Бір ғана рет емес, бұл жағдай ол балада үнемі қайталанады. Содан ол балада ашу-ыза, кек пайда болады. Өйткені қыз көз алдында тұр, бірақ ол қолжетімсіз. Содан ол не істейді. Қызды күшпен алады. Немесе қызбен мүмкіндік болмаса, құмарлығын өзі әлі жететін 10 жасар бала арқылы қанағаттандырады. Немесе бірнешеуі бірігіп бомжды зорлайды. Ал сен «Киімнің еш қатысы жоқ. Өйткені бомжды зорлаған" дейсің. Олардың құмарлығын оятқан бомж емес. Бомж тек құмарлықты қанағаттандырушы объекті ғана. Құмарлықты көтендер мен мәмелер әлдеқашан оятып қойған. Қанағаттандыруға басқа мүмкіндік жоқ болғандықтан таңдау бомжға немесе әлсіз балаға түскен.
Әрине, секісқұмарлыққа тек киім ғана алып барады демеймін. Бұл біреуі ғана.
Дегенмен ол елдерде де зорлау бар, әрине. Ол жақтағы зорлаушылардың құмарлығын оятатын не деп сұрапсыз.
Олардың құмарлығын көшеде көрмесе де басқа жерлерден (кино, интернет, секс-әңгімелерден) көрген/естіген оранбаған тәтелер оятады да, не болушы еді))). Мысалы, мен өзім ер мен әйел арасында сондай қатынастың болатынын сыныптастарым арқылы білгенмін. (Ол кезде қыздар қазіргідей секси киінбейтін). Сыныптастарым көрген киноларын/естігендерін айтатын. Сондай киноны өз көзіммен көрмегенімше олардың сөзіне сенбей келдім. Олардың айтқандары маған ойдан құрастырылған өтірік сияқты көрінетін. Бірақ олар айтып жатқан кезде, олардың сөздеріне сенбей тұрсам да, сол сәтте құмарлығым оянып тұратын.
Мен бұл жерде бәріне тек әйелдер кінәлі деп отырған жоқпын. Жәй зорлаудың туындау себептерін қарастырып көрейін дегенмін.
Қысқасы, егер діни көзқарастан айтсақ, себеп – имансыздық. Екі жаққа да қатысты.
Ал былайша айтқанда адамгершіліктің төмендігінен шығар.
Бір жағынан қарап отырсаң, зорлау, отбасындағы әлімжеттік бүгін ғана пайда болып отырған нәрсе емес. Бұрыннан бар нәрсе. Адамзаттың ақырына дейін бола да береді. Тек арасында кейде бәсеңдеп, кейде күшейіп отыратын болу керек, түрлі себептерге байланысты.
Әйелдердiң бетi тұрмaқ, тiптi көздерiне дейiн жaуып жүретiн Aуғaныстaндaғы жaғдaй осы. Әйелдерiн қымтaлaғaнын қaйтейiн, жaс бозбaлaлaрын жезөкшелiкке итермелесе?
Жaс бaлa қызды көрiп қозып, бaсқaсынa тиiседi деген де орынсыз. Әйел тәнiн ешқaшaн көрмеген жaсөспiрiмдерде жыныстық жетiлiс тоқтaп қaлғaндaй.
Әйел тәнін көрмеген баланың қалай секісқұмарланатыны туралы өзімнің тәжірибемде жаздым емес пе.
Негiзi, жазылғанды оқыр алдында терең тыныс алып, ішіңнен «сабыр. сабыр. сабыр» деп барып (егер жалғыз болсаң, дауыстап айта беруге болады), оқу керек сияқты саған. А то мәтіннен ондағы жазылған магыганы емес, өзің көргің келген мағынаны алудасың. Жоғарыда да осылай қуыңқырап кеткен едің.
Опшым, таяз әрі әлсіз адамдар көп. Әйтпесе, хаос теориясы насырға шаппаушы еді.
Сосын сенің жазып отырғаның (ерік-жігер) діни тілмен айтылғанда иман деп айтылады емес пе енді? Егер пай-сальчик жезөкшеге барып қойса, бұл оның ерік-жігерінің төмендігінен. ал діни тілмен айтқанда иманының әлсіздігі болады.
Қысқасы, бір нәрсені екі түрлі сөзбен айтып отырмыз.