"Мақалыңа мақал!" немесе шетелдік мақалдардың қазақша баламалары
Бұл жерде орысша, ағылшынша, түрікше, тамильше мақалдардың қазақша сәтті баламаларын жинағым келеді.
Өздеріңе ерекше қызықты әлем елдерінің мақал-мәтелдерін жазып, бірге аударуға тырысып көрелік. Аудармасы бар болса, одан да сәттісін іздеп көруге болады.
Мысалы:
Біреу жазады:
«Клин клином вышибают»
Екіншіміз:
«Батқан пілді піл ғана шығара алады.»
Үшіншіміз:
«Уды у қайтарады»
деп ұсынуымызға болады.
ТӨМЕНДЕГІ ШАРТҚА НАЗАР АУДАР:
Әрине, ең мінсіз балама қазақта бұрыннан бар мақал-мәтелдер екенін сезіп отырған шығарсыздар.
Бірақ, ондай мақал естеріңе түспей жатса, көркем аударма жасап жіберуге де болады.
Бастысы — аударма пішіні жай сөйлем сияқты емес, қанатты, тілге үйіріле кететіндей жеңіл,ұйқасты, қазақы менталитетке жақын, қысқасы мақал-мәтел пішініне мейілінше ұқсас болғаны дұрыс.
ЕСКЕРТУ!!!:
Тура мағынасын емес, ауыспалы мағынасына көбірек мән берген дұрыс.
Әр шет тіліндегі жіберген мақалдарыңа жеке менен бір үлкен плюс болады!:) Ал, жіберіңдер аттың тасын!
«Бір түйе екінші түйенің өркешін мазақ етпейді» — делінген.
Менің баламаларым:
1)«Жыртық тесікке күлмейді»
2)"Құлап жатып жығылғанға күлме!"
3) "Қарға қарғаның көзін шұқымайды"
Жыртық болсаң тесікке күл деп ешкім айтпайды ғой. Сондықтан өзгертіп отырған қосымшамнан, мағынасы төңкеріліп кетті деп ойламағаным үшін ғафу етіңіз.
андағы "құлаған жығылғанға күледі" деген дұрыс емес екен.
Былайынша мақал-мәтел білем, тіл білмеймін бірақ.
Қазақ етігін майлайды, етігі көтін майлайды
Қазақша баламасы: Білезікке ұзын, белдемшеге тар.
Орысша айтсақ ни рыба ни мясо.
Түсіндірме*
Оби кимоно сыртынан байлайтын матадан әдемі қалың белдік, белдемше.
тасуки кимононың ұзын жеңін байлап қою үшін пайдаланатын бау.
«Не әрі емес, не бері емес»-десе ше?
Түрікшеден аудармасы: Жақсылық жаса да теңізге таста.
Қазақша баламасы — «Бір қолың бергенін екінші қолың көрмесін».
«Көтергенің құрсын ау, көтіме қолың тыққасын»
"İyilik yap denize at"
«Balik bilmezse Halik bilir».
Жақсылық жасап теңізге таста,
(жақсылығыңды) балық білмесе, Жаратқан біледі
Мағынасы жобамен: Жақсылыққа жақсылық әр кісінің қолынан келеді, жамандыққа жақсылық ЕР кісінің қолынан келеді.
Қазақша нұсқасы: Таспен ұрғанды аспен ұр десек бола ма:)
«Бұлбұлды алтын торға қойса, Ех отаным деген екен»
"Өз үйім өлең төсегім", "Өз үйім кең сарайдай боз үйім" (бар ма осындай)
«Жеміс ағаштың қасына түседі» — Әрбір бала ата-анасына тартып туар
Қазақшам сәйкес келе ме, келмей ме Сіздердің назарларыңызда :)
2ші мақалды "Ұқсамаса тумағыр" немесе "Әке көрген оқ жонар, ана көрген тон пішер" және «Тұлпардан тұлпар туады, сұңқардан сұңқар туады» дедім
Негізі, осы тақырыпты ашқаның үшін рахмет, қатарға қосылуыңмен :)
қай тілден алынғаны болса, сосын, мыс тамиль мақалынан алсаң түпнұсқасы болмаса да транскрипциясын жазшы.
Гали кинатрай партәл атиль визувая
Паләм маратөки аруке визөм шамамен осылай :) Түпнұсқасын жаза алмаймын енді ;)
A candle loses nothing by lighting another candle.
Бұлақ көрсең, көзін аш
2. Отан — от басынан басталады
3. Ақша тиыннан құралады.
Осындай ассоциациялар кеп тұр дә, тупо.
Hito o norowaba ana fitatsu
Человека проклянешь, сам в две ямы попадешь.
Біреуге ор қазба, өзің түсерсің.
Сосын кәрістерде мынандай мақал бар:
Злится на свекровь, а бьет собаку -Ит өшін тырнадан алады дегенге келеді екен.
"Қонағын жақтырмаған әйел баласын сабайды" дегенге келеді
人を呪わば穴二つ-Hito o norowaba ana futatsu
Адамға дуа жіберсең, екі шұңқыр.
Сен мағынасымен қолданса да болад, бірақ негізі мағынасы сәәл басқаша мағынасы да бар.
біреуге жамандық жасасаң өзіңе қайтып келеді дегеннен гөрі, бір нәрсе жасайды екенсің арт жағын бәрін ойластырып, артынан келетін салдарына да дайын болып, баста деген мағынада.
Түсіндірме*
Хейан кезеңіндегі бір атақты адамнан шыққан мақал, ол бір жауын дуалау арқылы өлтірмек болған, сонда екі қабір дайындап қойған екен, бірін жауына бірін өзіне арнап.
Ағаш кессең ұзын кес, қысқартуың оңай©
Ең қысқа жол — білетін жолың
需要一个大心脏 — 并且不需要大的空间。Орысшасы: Нужно большое сердце — и не надо большой комнаты
«Көңіл сыйса бәрі сыяды» деген сияқты)
He who asks is a fool for five minutes, but he who does not ask remains a fool forever.
Сұраған — бес минут ақымақ, сұрамаған — мәңгі
Латындарда бірінші мақалыңа керісінше айтылған Спинозаның қанатты сөзі бар.
«Ignorantia non est argumentum» — «Білместік дәйек емес», немесе «Надандық сылтау емес»
A storm in a teacup — түймедейді түйедей көру
A word is enough to the wise — ымда түсінбеген, дымға түсінбейді
Before one can say Jack Robinson — көздім ашып жұмғанша
All good things come to he who waits — Асықпаған арбамен қоян алады.
Do as I say, not as I do — Молданың істегенін істеме, айтқанын істе
Half a loaf is better than no bread — Ештен, кеш жақсы, Жоқтан аз жақсы
No pain, no gain — Береген қолым алаған
No pain, no gain-Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей
жоғарыда жазылғандар да мәтелдер.
Сенің сұрап отырғаның мәтел. Мына жазылғандар да.
Ұрыспай жазшы, көңіл-күйім онша емес еді)))
Аузы күйген үріп ішеді)
Тең теңіменен, тезек қабыменен.