Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы
Түркістан легионы туралы не білеміз? Біреулер үшін олар батырлар, ал біреулер үшін олар Отан сатқындары, жаулар. Қалай болғанда да олар болды, тарихта қалады.

Түркістан легионы 1941 жылдың аяғында Мұстафа Шоқайдың өлімінен кейін 1942-де Вели Каййум хан тарапынан құрылған екен. Тұтқындағы түркістандықтарды құтқарып қалудың басқа амалы болмаған сияқты ол кезде. Бір жағынан жан сақтап қалу, бір жағынан 30-шы жылдардағы аштықты, 37-дегі қызыл қырғынды көрген бұл адамдар орыстарға қарсы соғысудан қашпаған сияқты.

Дженгиз Дағджы деген жазушы легион сапында болған екен. Ол кісі жақында қайтыс болған. Түркия қазақтарының көшбасшыларының бірі профессор Абдулвахап Қара Фейсбуктегі бетінде Дженгиз Дағджының Түркістан легионы туралы кітабы қазақшаға аударылды, жақында жарық көреді дейді. Біраз сұрақтарға сол кітаптан жауап табатын шығармыз.

Түркістан легионының біраз суреттерін таптым интернеттен. Біразын Абдулвахап Қара Бундесархивтен алып Фейсбукте бөліскен екен.

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы

Біз білмейтін қазақтар: Түркістан легионы



Бөлісу:

63 пікір

Abilakim
Құнды суреттер секілді. Білгенімізден білмегеніміз көп қой ол легион жайлы
e_zhalgas
кітаптың шығуын күтеміз
omarbirat
Жоғарыдан төмен қарай төртінші суреттегі «Biz Alla bilen» деген ұйғырша жазылған сияқты. Германияға қалай өтіп жүр екен бұл түркілер.
e_zhalgas
Советтерден қашқан, одан Қытай, Пәкістан, Ауғанстан асып, Түркияға барған. Түркиядан Германияға ауып кетсе керек арқарай
asaubota
бұлар немістерге түскен тұтқындардан құрылған ғой. тек қазақ, қырғыз, өзбек, ұйғыр, қарақалпақ, тәжік, татарларды іріктеп алған. кейін соғыстан кейін бұларды елдеріне қайтарған, сол кезде көбісі өздерін өздері өлтірген бармау үшін. қайтқандар Сібірге айдалған, содан тірі қалғандар бар. ал біразы бірдеме қылып қашып Еуропада қалып қойған.

түркістандықтардан басқа Қалмақ, Азербайджан, Грузин полктары да болған көрінеді.
omarbirat
Тірі қалған кісінің әңгімесіне қарасаң, ана жақта да, мына жақта да кәдімгі ойыншық болған сияқты ғой.
Daniar-Alan
Еділ-Орал. осы атпен құрылған легион. құрамында қап тауы тұрғындары бар. біраз мұсылмандар бар.
Onlasyn
Не деген сөз «Biz Alla bilen» деген?
omarbirat
«Біз Алламен бірге» деген сөз. Өзбекше де солай болады ғой деймін. Тек «Аллох» демесе олар
Onlasyn
Иә, иә түрікшеде де солай болады екен ғой ))
qisyq
Қайда қалмаған қазақтың басы.
Abilakim
Тіпті Мозамбикте де…
asaubota
тағы да суреттер қосылды
asaubota
ойлайм да интернет болмаса бұл суреттерді көре алмас едік қазір. негізі көп жылға дейін айтылмай келді ғой бұл тақырып. адам қай жақта соғысса да ол адам ғой, адамның адам екенін әке болған кезде бұрынғыдан да қатты түсіне бастайсың. соғыс кезіндегі суреттерді көрсем аяп кетемін. менің екі атам да соғысқа қатысты, екеуі де соғыс туралы айтқылары келмейтін. Құдай басқа бермесін енді ондайды.
satibaldi
Жағдайлары жаман болмағанға ұқсайды. Тіпті, баяғыда совет кинолары көрсететіннен әлдеқайда жақсы екен, ана жерде полкке офицерлердің өзі честь беріп тұр ғой? Діни көзқарастарына да нұқсан келтірмегенге ұқсайды советтер құсап.
patick
еще цветное фотоға түсіпті
Abilakim
Дұрыстап іздесе паларойд-пен түскен суреттер де табылып қалар архивтерден…
asaubota
ол суретті кейін «бояған» ау деймін.

e_zhalgas
діни көзқарасын шектемегі таң қалдырды, шыны керек
Gastarbaiter
Фашисттердің Араб елдерімен достығы жайлы бір жерден оқығанмын.
asaubota
бірақ, бәрібір бұларды да немістер алдыңғы шепте ұстаған. жағдай тек коммунистер мен еврейлер үшін ғана жаман болған шығар
Gastarbaiter
Фашисттік Пропаганданың КСРО пропагандасынан мықты болғанын ескерсек, клюква екенін аңғаруға болады. КСРО пропагандасы тек үрей мен «Патриотизм, Идея, Пролетариат» деген қарапайым қарақұлаққа түсніксіз әңгіме айта бастағанда, кәрмандар «уа, жамағат сендерге жылы жайлы орын береміз, жағдай жасаймыз, ыстық кофе мен шоколад береміз деп қызықтырғаны белгілі.
Beisek
баурым, сенiң нигiңдi немiстер ойлап тапқан ғой.
Гастарба́йтер (нем. Gastarbeiter; дословно: гость-работник) — жаргонизм, обозначающий иностранца, работающего по временному найму.[1]
monti
Жағдайлары жаман болмағанға ұқсайды.
біз білмейміз ғо чепачем кенін , псих. қиын боған шығар все таки(((
satibaldi
Енді соляриге қыздырынып, крем-брюле жеді деп отырған жоқпын ғой нақ, әрине, қиын болды.
Бірақ қызыл әскерде мысалы, шошқаның косервісін дініңе-түріңе қарамай бере берген. Ал анда намаз оқуға рұқсат бергендер тамақтарын да дұрыстап берген болуы керек.
Жалпы, намаз оқуға рұқсат бергені мен үшін жаңалық болып, осы суреттер жарияланғаннан бері Екінші Дүниежүзілікке көзқарасым өзгеріп, сең жүріп жатыр. Әрине, дачым болмаса да.
Beisek
соляриге қыздырынып, крем-брюле жеді деп отырған жоқпын ғой
Daniar-Alan
діни жағын қатты пайдаланған. ант қабылдағанда құранды сүйгізген.
asaubota
жоғарыда видеода бар, ант қабылдаулары.
meirzhan
Суреттерге қарасақ діни бостандық берген сияқты ғой.
asaubota
тағы да суреттер және 2 видео қостым. легионға қабылдау кезіндегі видео түсірілген. солдаттар Құранды және Вермахт туын сүйіп қаблданған.
batyr
бул жерде дiнi еркiндiк берiлген едi. Hitler'din сaясaты бойыншa түркi xaлыктaр тaзa кaнғa ийе ұлттaрдын бiрөи деп сaнaлaды. ссср'дiн aйткaнынa кaрaп немiстер дiнғе жaне өзiннен бaскa ер түрлi ұлткa дүшпaн дегендерi үлкен өтiрiк. олaрдa тек сигaндaр немесе откa тaбынaтын aдaмдaр сияaкты өзiнен aдaскaн когaмдaрғa жaне идеология бойыншa коммунизмге кaрсы едi. iслaм дiнiне жaне түркi xaлыктaрғa aлдын aлa келiсiм берiлген. бaйкaсaныздaр түркия мемлекетiне тiйскен жок немiстер.
asaubota
patick
Гитлерді жуас күйінде көру аздап ыңғайсыздап екен
JAKO
"Үлкен Түркістанның күйреуі"-деген кітап оқып едім, КСРО цензурасынан өтсе де легианерлер туралы біршама жақсы баяндалған.Негізі Вермах өздеріне пайдасы болмаса бұл легиондарды құруға рұқсат бермеген болар еді.Мысылы аталған кітапта Алихан Ағаев бастаған диверсанттарды Батыс Қазақстанда диверсиялық жұмыстарға пайдаланбақ болғанын анық жазады.Сол сияқты әр полктің өз малдалары болғанын да жазады.
John
Тың тақырып, суреттер реально екен.
satibaldi
Лібә, мына суреттерден ЕДС туралы қалыптасқан көтқарастарым күйреп, пашис бов баратырған сияқтымын нақ. Отыр ғой Гитлер жын қақпай, аузынан көбік шашпай, ә?
asaubota
орыстардың соңғы жылдары шығарған соғыз кинолары мен соғысқа қатысқандардың айтқандары бір-біріне сәйкес келетінін өзің де білесің ғой. бұрын киноны басқаша түсіретін еді, қатысқандар да жақтарын ашпаушы еді
Gastarbaiter
Тіпті “шындығында былай болған” деген көріністің өзін толық мәтінін ешкім білмейді, бәлкім суретті одан әрі кеңейтсек, сыртында камерамен тұрған кинооператорлар, олай емес былай деп айқалап жатқан режиссерлар болуы да мүмкін. Сондықтан, толық нұсқаны ешкім білмейді Біз тек өз бұрышымызды пайымдаймыз
asaubota


мына жерде көп сурет бар екен. Ақтөбе обл, Ырғыз ауданында туған Тәжбағамбет деген тұтқынның құжаттары. әйелінің аты жөні және мекенжайы да жазылған.
asaubota
Легионның апталық газеті де болған екен

asaubota
қазақтарға арналған листовка

KILYZAMAN
Ұғынықты талдлаған материал болса ғой… Сурттер нені боямаламайды дейсің
meirzhan
суреттер де сөйлейді
zholantai

Мұнда да Бөрі!
buzau
Немістердің ежелгі аты алмандар олардың белгісі крес. Қазақтарға ұқсап тәңірге табынған. Маңғыстауда шопан ата қойымдығында крес белгісі барбейіттер бар. Барып көруге болады, ар жағын өздерің ойлай берің.
temir1986
Менің атамның әңгімесіне қарағанда ондағылар бір-бірін тірі алып қалуға тырысқан. Ым мен ишараны түсінгендер тірі қалып, Родина родина дегендерді атып тастауға тура келгенін айтып кетіпті жарықтық. 16 жасында әскерге алынып, 2 айдан кейін тұтқынға түсіп кеткен. Сол үшін 20 жылдан артық кеңес түрмесінде отырған. Неміс армиясында офицер болдым депті, соған қарағанда Түркістан легионында қызмет еткен болар деп ойлаймын.
asaubota
Ойылдағы мына атамен бір күні кездесіп, сұхбаттасып, мына суреттерді көрсеткім келеді
www.diapazon.kz/aktobe/aktobe-face/33947-ja-byl-v-turkestanskom-legione.html
temir1986
Қайтыс болған жоқпа осы кісі
asaubota
әлі қайтпады деп естідім. бірақ естуімше әлі ақталмаған, әлі «халық жауы»
edige
Менің атамның аяғын ертеректе атан тартып шолақ болып қалған. Сондықтан соғысқа бармаған. Тылдағы жұмысшы болған… Отанын сатпағанына шүкір дә…
asaubota
толықтырылған альбом мына жерде munara.kz/2013/10/08/turkistan-legiony/
ken
Газеттің неге ұйғыр тілінде шыққаны түсініксіз болып тұр. Ұйғырлар Қазақстанда да, Өзбекстанда да, Қырғызстанда да саны жағынан жергілікті ұлттан әлдеқайда аз ғой.
Әлде ұйғыр диаспорасы Германияда соғысқа дейін де болған ба екен?
asaubota
редакцияда ұйғырлар көп болған шығар
ken
Мүмкін ұйғыр тілінің таңдалу себебі мынада шығар:
Қазақтар мен қырғыздарға өзбек тіліне қарағанда ұйғыр тілін түсіну жеңілірек. Дәл солай өзбектерге де қазақ/қырғыз тілдеріне қарағанда ұйғыр тілін түсіну әлдеқайда жеңіл. Ортада тұрған тіл, яғни.
boztorgai
бас жағын оқи алмай отырғаным. Әңгіме ұйғыр Тататунгаға байланысты боп тұр негізі
SergeySalhimov
… Баягыда кенес заманында идеология ретинде карапайым енбекшилерди шопандарды мактап марапаттайтын еди. Енди казир идеология теледидарда аншилермен артистер болды. Осындай тарихи такырыпты экраннан берип жий жий берип турса. Жас урпак ата бабаларынын аз кем тарихын билуши еди. Ойткени адам миына окыганнан корген анагурлым кобирек сакталатыны рас кой. Автор тарихи такырыпты адеби коркемдигимен жане коркемдилигимен аша билген.
asaubota
жаңа 2 сурет қосылды