60 жыл бұрын қазақ жерінде алғашқы сутекті бомба жарылды. Ол Хиросимаға тасталған АҚШ-тың «Кішкентайынан» 20 есе қуатты болған деседі. Семейдегі 500-ге жуық жарылысқа жол ашқан бұл бомбаға Кеңес Үкіметі «Изделие – РДС-6с» деп ат беріпті.

Ядролық қарудың «беташары» 1945 жылы Жапонияда жасалғанымен, адамзаттың кейбір ғалым бұтақбас бөліктері ондай қарудың мүмкін екендігін XX ғасырдың басында-ақ сандырақтап жүрген. Айтпалық, басқарылмайтын ядролық реакция –Эйнштейннің релятивистік теориясынан өзінен-өзі шығып тұр дейді физиканы тігіп оқығандар. Коккер-спаниелім біліп пе әнасс, бәлкім – солай да шығар: бозбала шақта ғылым мен арақ қатар келіп қалғанда, соңғысын таңдап едім.
Очм, пяншіктаңанә ғалымдардың әңгімесінен түсінгенім былай. Уран-235-тің бір кесегі екінші кесегіне өте жойқын күшпен соғылады. Мысалы, бір кесегі екінші кесегіне зеңбірекпен атылады.

Соңғы уақытта мені осы мәселе қатты толғандырып жүр. Бұған қатысты мамандардың пікірі екіге жарылып отыр. “Ой, АЭС салса, ел энергия тапшылығы мәселесін шешіп қана қоймай, одан кейін басқа да салалар дүрілдеп дамымақ” деген сияқты жылтырақ сөздерді өзім ұнатпаймын. “Қазақстан Жапония сияқты теңіздердің ортасында тұрған жоқ, уранды шикізат күйінде сата беру ақымақтық, соңғы технологияның жетістігін пайдалану керек” деген ғалымдармен де келіспеймін. Сонымен мені не алаңдатады?

Иә, Көкжал Серіктің кейінгі бір жазбасына көзім түсіп кетіп, оқып, тоқып, толғанып отырған түрім. Толғану деген толғақтату дегенге ұқсай ма… Жарайды енді, мәу демей милыққаннан гөрі, әу деген жөн. Сөздің ауаны сол атом мен атам турасында болмақ. Атам дегенде қазақты айтам да… Күллі адамзаттың самурай еліндегі сұмдықтарға жағасын ұстап қана қоймай, оны жұлып