Қытайдағы сапарымыз Сианьнан Инчуанға қарай ойысты. Екі лек боп ұжымдасып, Нинься-Хуэй автономиялық округінінің (немесе жай ғана Ниньсяның) орталығына жетіп алдық. Қала «Күміс ағыс» деген мағына береді екен.
Географиялық жағынан аймақ орталықта орналасқан деуге болады. Әрине, қытайлар үшін бұл — батыс, солтүстік-батыс. Біраз территория тау шалып, игерусіз жатыр.
Иньчуань Хуанхэ өзені мен Хэланьшань таулы қыратының арасында орналасқан. Жуық маңда Гоби шөлінің де бөлшегі бар. Қала екіге бөлінген: батыстағы Сися (күлу жоғынан) және шығыстағы Ескі шаһар.
Қаланың негізгі бөлігін, әрине, қансулар құрайды. Бірақ автономия атауы хуэйлерге тиесілі. Шынымды айтсам, кеткенге дейін хуэйлер — қысық көзді мұсылман халық екенін білсем де, олардың дүнгендер екенін кейні бір-ақ барып білдім! Бәсе деймін-ау…
Біздің біраз жастарға тамақ жақпағанын айтып ем ғой, былай қарай әлі шөп-шалам көп болғанымен, мұсылман тамағы да сирек емес болып шықты. Тек етке, басқа асқа қосатын иісті соустары болмаса…
Жалпы, күтіп алушылардан әдеттегідей ыстық ықылас пен қонақжайлық байқалады. Театр — гардеробтан, қала — әуежайдан басталады (Өзім ойлап таптым деп ойлап тұрмын) демекші…


Әуежайға түскелі мынадай sleepboxтарға тап болдық. Арзанға, қонақ үй жалдамай-ақ, ұйықтап, демалып, теледидар қарап жата тұруға болады. Кәдімгі дәу жәшіктер, әуежай дәліздерінің бірін бойлай орналасқан.


Әкеп орналастырған қонақ үйі — бесжұлдызды. Бұлай күткен — тек осы қала. Иә, атауы — Юхай. Бірінші қабаттағы кең дәлізіне жиі жиналып, сан ұлт боп бас қосушы ек (ойын ойнаушы ек, ішуші ек — саналарыңа қарай әрқалай оқуға рұқсат — ред.).


Алғаш боп экскурсиялаған орындардың бірі — Хэйлань ауданының агромәдени паркінің аймағы. Атауы — Ксинпинг заманауи құралдар агромәдени аймағы екенін айтқаннан не өзгереді дейсің?


Бізге көрсеткені — помидор теплицалары. Басқа жерде жүгері, картоп егетіндеріне сенімдімін. Томатпен бүкіл ауданды қамтамасыз етіп отыр. :)


Дешенг индустриалды аймағын да қарап көрдік. Зауыттар, түнерген зауыттар.


Халал тамақ өндірісіне де келіп қалдық. Тегін, ала беруге болады. Кәмпиттер, тұзды, тәтті жаңғақтар, асбұршақ, тағысын тағы ауқат таптық.


Қасқыр жидегі, уолфберри бұл жақта өте кең таралған. Годжи деп атайды, емдік қасиеттерге ие. Шетелдік әріптестеріміз үйлеріне біраз сатып алып кетті.


Нингвейлоу мейрамханасының аңында бірнеше қазақ суретке түсуді кәсіп қылдық. Айтпақшы, осы жерге келгенде бір әріптесіміздің айфоны жоғалғаны (бұған дейін, базар жақта) мәлім болды. Содан жолда геопозицияны анықтап қойғаным өзімше.


Қаладағы түрлі шенеунікия, комиссия, комиттеттермен кездесу барысында ушуист келіп өнер көрсетіп кеткен еді.


Адамдар, адамдар… Дүнген халқының өкілдері. Ал қызыл көйлекті қыз…


Кешкі отельдегі банкеттен бір порсы. Дастарқан басында бізге бір әдемі келіншек жақындап, танысты. Қазақ екен. Есімі — Жәмилә. Қытайша есімі — Мей Хуа. MeihuaZheng сияқты емес, Аты — Мей, тегі — Хуа сияқты. Біраз әңгімелестік, ел жайлы, осындағы өмір, қазақтар жайлы. Экономика Ұлттық мектебінің Бейфанг университетінің доктор, профессор.
Әр делегация өнер көрсететін тұста жиылып алып, «Көзімнің қарасын» айтып бергенбіз. Сол кезде о кісі де келіп қатарымызға қосылды.


Қала бедерінен бір үзік.


Өмір ғой. Базар жақта түрлі жидек пен жеміс көп. Еңку қызығы Сианьдағы репортажда, оған жаңа суреттер қосып қойдым, оны да бір қарап кетіңдер.


Линву, Нингдонг секілді өндіріс аймақтарын да шолған болатынбыз. Менің түсінуімше, мынау — карта түрінде электр жіне көлік желілерінің макеті.


Нингдонг энергетика және химиялық өндірістік базасының құралдары.


Кешкісін қалаға шығамыз ғой енді. Жастықтың ісі демекші. Таксиде осылай алдыңғы һәм артқы орындар оқшауланған. Түрмедегі құрсау дерсің… Қауіпсіздік және беймазалықтан арылу мәселелерін шешеді.


Инчуан, кешкі қала. Ванда Плаза жақ аудан ше, білесіңдер ғой? :)
Әзірге бойдақ болғасын осындай кәләскі ұстай тұрамыз енді. Неге Daniar-Alan есіме түсіп отыр? Осындайға ұқсайтын суреті бар ма еді?


Қаладағы мешіт. Мұсылмандардың денін дүнгендер құрайды.


Қатардағы шай дүкеніне бас сұққанбыз. Бір шай алып кеттім, қандай шай екенін өзім түсіне алмадым, сатушы да түсіндіре алмады. Келгесін іштік, қуған жоқпыз.
Жалпы, шайдың алуандығы Қытайға тән. Қызыл, қара, жасыл, сары, шөпті…


Мынадай таксилер қаннен-қаперсіз өз тірлігін жасауда. Кейде қозғалмалы сауда орынынң қызметін де атқара береді.
Ал мынау жай күл емес екен. Біреуіміз басып кетіп, қатқыл қабақтарға қалғанбыз. Ата-бабаларын еске алатын күн бе, әйтеуір қансулардың көшеде өртеп отыратын дәстүр екен. Сондай сенім…


Шенгтинсай технологиялық компаниясы мен жастардың бизнес-инкубаторында да болдық. негізі, қазір мұнда мультипликациялық өнімдер шығарып жатыр екен. Мультфильмдерінің алған жүлделерін де көріп кеттік.


Ағайынды жігіттер университетте ұстаз боп жүрген жерінен қолды бір сілтеп, жеңді түріп, осы бизнес-инкубаторды, үлкен кешенді ашыпты. Тәуекелшіл азаматтар!


Нинься Солтүстік Ұлттық университетінде қазақстандық студенттер оқып жүр екен. Бұл жолғы түскі асымызды қатардағы студенттік асханадан іштік. Қазақстандық жігіттермен әңгіме тарқаттық. Көбі — Алматының іргесінен.


Негізі бұл азаматшаларды Сианьнан да көргем. Синхронды, тым жақсы көшеде, алаңда билеп тұрған әйелдер кімдер? Зейнеткерлер! Кәдімгі зейнетке шыққан апайлар үйде құр отырмай, көшенің көркін қыздырады. Денсаулығын шыңдап, өздеріне ермек тапқан. Ал, ойыншық па саған зейнеткер? :)


Қала халқы тамашалап, біз де қарайлап, ақыры делегациядағы тәжік сұлуы билерінің ішіне ортақ қойып кетті дейсің. Сосын еркектер, өздерінің білетін шығысша стильдегі билері, сөйтіп-сөйтіп, қаумалаған қалың би, көшенің қақ ортасында тосын флеш-моб мереке болып кетті. Түрлі ұлттар ыржиып билеп жүр.
Бұл шаһардағы сапарды осылай аяқтадық. Жалпы Ванда Плазаның маңына сауда жасауға келген едік. Ал оқыстан биге ұласты.
Бұл күн — біздің келесі аймаққа жол жүретін күніміз болатын. Осы қалада біз, 9 елдің өкілі әріптестік туралы меморандум қабылдадық.
Ал айфон оқиғасы сәтті аяқталды. Бірер айдан соң, елге келгесін біздің жігітке (шымкенттік!) ұрланған айфонын салып жіберді. Кім болса да, бір қол шабылды-ау дедік те қойдық.
Хуэйлердің автономиясында үш күн қонақ болдық. Біраз жер көрдік. Бұл кезде олардың мұсылмандығына таңырқап жүріп, дүнген екенін білсемші! :) Кейін барып, Үрімжіде, былай негізі қазақтар мен дүнгендердің қатынасы онша емес екенін білдім. Ол қаланың да, Шыңжан аймағының өз қызығын да көрдім. Бірақ ол — мүлдем бөлек әңгіме…
Ал әзірге, тағы да таулар асып. темірқанат құсқа мінейін…

Фоторепортажда ортақ қорымыздағы кей шетелдік достарымның суреттері де пайдаланылды.
Сианьдағы #1 фоторепортажға жаңа суреттер қосылды.

«Шай ішсем көңілім жай» дейтін қазақпыз ғой. Үйде қыздармен қып-қызыл қылып шығарып алып, сүт қатып жіберіп сораптаймыз ғой, шіркін. Шәйнек қайта-қайта қайнатылады, шай үсті-үстіне үстемеленеді. Әңгіме легі таусылмайды. Осылай отырып литр-литр шай ішеміз. Пайдалы ма, зиян ба — ұрмайды. Ағзадағы тұзымыз шайылып кетіп жатқанында шаруамыз жоқ. «Шай ішпесем басым ауырады» деп қоясың ғой тағы. Білетініміз қара шай, ары кетсе көк шай. Басқа түрлерінен аздап хабарымыз бар — ара-тұра «ғыламұр» жерлерден ішеміз. Бірақ сорты мен түріне аса мән бермейді екенбіз. «Сусын» тақырыбының арқасында өзіміз жақсы көретін шай әлеміне саяхаттап қайттық.

Бұл жұпар иісі аңқыған саяхатта құрбым екеумізге «Чайкофский» брендінің Астанадағы территориялық директоры Константин гид болды. Аталмыш компанияда қызмет етіп келе жатқанына 5 жыл болған, шайдың гурманы десе болады.

«Шайдың отаны – Қытай. Шай жасалатын бірден-бір өсімдік «камелияны» қытайлықтар 5-6 мың жыл бұрын байқаған. «Шай» сөзінің өзі қытайша «ча» иероглифінен шыққан».

Константин бізге қытай шайының категориялары туралы айтып берді. Негізі шай ферменттелуіне байланысты көк, қызыл болып бөлінеді екен. Ферменттелу – қысқаша айтқанда ауа мен ылғалдың әсерінен шайдың қышқылдануы немесе «ашуы».

Көк шай түрлері

Көк шай
Көк шай ферменттелмейді, немесе әлсіз ферменттеледі. Қытайларда көк шайдың мыңнан аса сорты бар. Оны әртүрлі жолмен термоөңдеуден өткізеді. Табаға жай қыздырылуы немесе қуырылуы да мүмкін. Өңделуіне байланысты түрлі дәмге ие болады. Құрғақ кездегі түсі жасыл, шығымы ашық жасыл. Иісінде шөптердің иісі басымдау, дәмі сәл тәттілеу. Нағыз сапалы көк шай ащы болмау керек.

Шығару әдісі:
Сүзгіге 2 шай қасық шай салып, ыдысқа батырыңыз. Үстіне 80 градустық қайнаған су құйыңыз. Шайды ыдыста 2-3 минуттан артық ұстамаңыз, шайдың дәмі ащыланып кетеді.


Сары шай
Сары шай әлсіз термоөңдеуден өтеді. Қышқылдану деңгейі 3-12 пайыз. Бұрын сары шайдың кейбір сорттары тек император ауласы үшін өндіріліп, Қытайдан басқа мемлекеттерге шығаруға тыйым салынған екен. Құрғақ күйдегі түсі ашық сары. Шығымы ашық сары түс. Бір ішкенде 3-5 рет шығарып ішуге болады.

Шығару әдісі:
200 мл ыдысқа 95 градус қайнаған су құйыңыз. Үстіне екі шай қасық шай салып, жапырақтары су бетіне қалқып шыққанша күтіңіз.

Ақ шай
Ақ шайдың қышқылдану дәрежесі 12 пайызға дейін барады. Оны дайындау үшін әлі ашылмаған шай бүршігін немесе шай жапырақтарын жай ауада қақтайды және термоөңдеуден мүлде өткізбейді. Сондықтан барлық пайдалы қасиеттері сақталады. Құрғақ күйіндегі түсі ашық сары. Жапырақтар мүлде ширатылмайтындықтан шай түйіршіктері ірі және жеңіл болады және суда жақсы ашылады. Шығымының түсі сары-жасыл, тіпті көк шайдың түсінен де қоюырақ келеді. Бір шығарғанда сегіз ретке дейін шығарып ішуге болады.

Шығару әдісі:
Су температурасы 70-77 градустан аспауы керек. Ол үшін суды қайнатып, 5-8 минут күтіңіз. Ыдысқа 2 қасық шай салып, үстіне су құйыңыз. Алғашқы шығымын төгіп тастап, кейінгілерін ішесіз. Ақ шайға сүт, қант қоспаған жөн.


Улун
Улун – жартылай ферменттелген көк шай. Оның үстіне күштірек термоөңдеуден өткізіледі. Сондықтан шайдың дәмі көк шайға да, қызыл шайға да ұқсайды. Құрғақ күйіндегі түсі қою жасыл немесе қою көк. Шығымының орта жағы ашық жасыл, ал ыдысқа жақын жиегі ашық қызыл болып келеді.

Шығару әдісі:
Ыдысқа көлемінің 5 пайызын алатындай етіп шай салыңыз. Үстіне 100 градус қайнаған су құйыңыз. Бетіндегі көбігін алып тастаңыз. Ыдыстың бетін жауып, оны ыстық су құйылған үлкендеу ыдысқа бірнеше рет батырып алыңыз.

Қызыл (қара) шайдың түрлері

Қызыл шай
Қытайда қара шай деген ұғым жоқ. Біз ішіп жүрген қара шай оларда қызыл шай деп аталады.
Қызыл шай толықтай ферменттелген шайға жатады, сондықтан қышқылдану дәрежесі көк шайдан жоғарырақ. Құрғақ күйдегі түсі қою қоңыр, қараға жақын. Шығымының түсі қою қызыл. Жұпарында гүл мен балдың исі басым келеді.
Шығару әдісі:
200 мл ыдысқа 1 шай қасық шай салыңыз. Үстіне 80-100 градус қайнаған су құйып, бірден төгіп тастаңыз. Сосын тағы су құйып 1-2 минут күтіңіз.


Пуэр
Пуэр – қытайдың ең қою шайы. Ол кәрі ағаштардың жапырақтарынан дайындалады. Жиналған шай жапырақтары ыдысқа салынып арнайы ашытқы (айран, сусындар) қосылады. Нығыздалып дайын болған соң бамбук немес күріш қағазының арасында сақталады. Бұл шайдың ерекшелігі — термооөңдеуден өткізілмейді. Пуэр – гастриті барларға ішуге болатын бірден-бір шай. Оның үстіне құрамында кофеин жоқ, соған қарамастан адамға сергектік сыйлайды. Пуэрді 15 рет шығарып ішуге болады, әр шығарған сайын иісі мен дәмі күшейе түседі. Құрғақ күйдегі түсі қараға жақын, шығымы қою қызыл. Пуэр шайы шарап секілді, сақталу уақыты ұзарған сайын қымбаттай береді. 15-20 жылдап сақталатын түрлері бар.

Шығару әдісі:
Шайдың шетінен баппен кесіп алыңыз. 3-5 грамм шайды 200 мл ыдысқа салып үстіне қатты қайнап тұрған су құйыңыз. 10-15 секунд ішінде жапырақтары ашыла бастау керек, сол кезде суын төгіп тастап, үстіне тағы құйыңыз. 30 секундтан соң сүзіп кеселерге құйыңыз.

Сұхбат соңында Константин бізге шайдың үш түрінен салып берді.

Міне сыйлық! Болмашы нәрсе болса да көңілге қуаныш ұялатады.

Үйге келе салып дәмін татуға асықтық. Ол үшін «Шай гүлдері» көк шайын таңдадық.

Ыдысқа мына бір түйір домалақты салып, үстіне температурасын 80 градусқа жобалатып су құйдық.


Вуаля!


Гүлайдын құрбым бәрімізге баптап құйып берді. Шай біразға дейін кесіле қойған жоқ.

Иәә, қарап тұрсаңыз шайлардың бағасы арзан емес. Дегенмен «шығымы жақсы шайды аз-аздан алып ішіп тұруға болады» деген қорытындыға келдім. Оның үстіне шайды шамадан көп ішу зиян

Бағана қарап отырып, Лю Идің туындыларын көріп қалып, соның бір суретін толығырақ түсінуге тырыстым. Түсіндірмені таптым да. Аударып шықтым шама-шарқымша. Бұларды жалаңаш денелі қыздар деп емес, айтары бар өнер туындылары деген көзқарастамын.

Ли Ю — канадалық суретші, шыққан тегі Қытай. Жалаңаш қыздар не ойнап отыр? атты жазбада оның «Пекин 2008» атты суретінің мағынасын оқып, талқылаған едік. Суретшінің бұған ұқсас басқа да суреттері көп екен. Жеке сайтында жарияланған суреттерді ұсынбақшымын. Бірақ бұл жолы суреттерге түсініктеме берілмеген, тек аттары жазылған.
Ескерту! Суреттер 18+ жанрында.

Жас отбасылар отау құру тойына қанша ақша шашады екен? Осыны білуге қатты құмартқан «Хоум Кредит» тобы(Группа «Хоум Кредит») 7 елде өз зерттеулерін жүргізіпті. 7 ел деп отырғанымыз сол: Ресей, Белоруссия, Чехия, Словакия, Қытай, Вьетнам және өзіміздің ҚАЗАҚ елі. Сонымен, зерттеулер не дейді екен, нені анықтапты, солар жайлы айтайық:

Мына суреттің авторы Лю И атты канадалық қытай суретші. 6 наурыз 2005 күні Нью Йорктегі бір көрмеге қойылған бұл сурет біраз дау-дамай және пікірталас тудырған екен. Суреттің аты «Пекин 2008».

Бұл сурет не туралы?

Суретте қытайлардың маджонг ойынын ойнап отырған қыздар бейнеленген. Терең мағына бар бұл суретте.

Арқасында тату бар қыз — Қытай.

Үстінде киімі бар, қолын басының артына ұстап, ойланып отырған қыз — АҚШ.

Жатқан қыз — Ресей.

Ойынға беріліп кеткен жалаңаш қыз — Жапония.

Ал ойыншыларға қарап, қолына жеміс табағын ұстаған қыз — Тайвань.

Қытай қыз «шығыс самалы» атты комбинация шығарыпты (3 бірдей тас). Екі мағынасы бар: Қытай экономикасы шығыс самалын жақсы қолдануда, сондай-ақ ол қытайлық ракетаның да аты. Былай қарасаң комбинация жақсы сияқты болғанымен, бұдан кейінгі тастардың қалай шығатыны белгісіз. Және қытай қыз басқаларға көрсетпей 2 тас ұрлап отыр. Бір ойы бар.

АҚШ қыз бәрін түсініп, қарап отырған сияқты, нақты жоспарлары бар. Және Тайвань қызға да қарап отыр, бір көзін қысып бір нәрсе меңзеп тұрған да сияқты.

Ресей еш қызығушылықсыз жатқан сияқты. Бірақ негізінде олай емес, бір аяғы АҚШ-тың тізесін басып жатыр, бір қолымен Қытайға тас ұрлап берді. Ортақ бір ойлары бар.

Жапон қыз ойынға берілген, басқаларда шаруасы жоқ. Тек өз "қолын" қарауда.

Тайвань қызыл ұлттық киім киген. Мүмкін ол қытай мәдениетін жалғастырушы болғандығынан ба екен? Бір қолында жеміс табағы, бір қолында пышақ. Ол Қытайға суық, жаман көзқараспен қарап тұр. Бірақ ойынға қосыла алмайды, қолынан келетіні жеңімпазға жеміс тазартып беру.

Терезенің ар жағында өзен жағасы және жаман ауа райы тұр. Үлкен жел көтеріліп, бір апат болатындай.

Бөлмедегі портрет те қызық. Сунь Ятсеннің мұрты, Чан Кайши сияқты жылтыр бас, бет-әлпеті Мао Цзедунге ұқсайды.

Қыздардың киімдеріне келейік.

Қытайдың үсті жалаңаш, бұтында іш киім және юбка.

АҚШ халат және ішкөйлек киген, бірақ белден төмен жалаңаш.

Ресей тек лыпамен қалған.

Жапония толығымен жалаңаш.

Бір қарағанда АҚШ ең күштісі сияқты болып көрінеді, киімі де бар үстінде. Басқалары жалаңаш. Бірақ АҚШ-тың төменгі жағы жалаңаш. Ресей мен Қытай жалаңаш болып көрінгенмен, негізгі құпия жерлері әзірше жабық.

Бұл ойынды "ұтылған шешінеді" ойыны деп қарайтын болсақ:

Осы раундты Қытай ұтылса Ресейдің жағдайына жетеді (КСРО құлаған кездегідей).

Егер АҚШ ұтылса ол да Ресейдің жағдайына жақындайды.

Ресей ұтылса ештеңесіз қалады.

Жапонияда ештеңе қалған да жоқ. Енді ұтылса ойыннан шығады.

Қортындылайық:

АҚШ жақсы қыз болып көрінгісі келеді, бірақ енді ұтылса құриды. Барлық жақтан қауіп бар оған. Ресей екі жақпен де келісіп, ойнап отырғандай. Ең залым, ең қауіптісі осы. Басқалармен тас ауыстырып ойнап отыр. Қытайда қандай тастар бар екенін көре алмай отырмыз. Қанша тасы бар екені де белгісіз. Үстел астында Ресеймен тас ауыстырып отыр. АҚШ ештеңе көре алмай, Ресей мен Қытай өзара келісіп ойнап отырғандарын ойлағаннан басқа ештеңе істей алмай отыр. Жапония әлі де ойында, ұтылса ойыннан амал жоқ шығады. Тек түсініксізі Қытай ғана. Не ойлап отырғанын ешкім білмейді. Тайвань бәрін көріп, түсініп отыр. Бірақ ештеңе істей алмайды. Ойынға қатысуға мәртебесі жетпейді әлі.

Бұл ойынды Қытай немесе АҚШ жеңетіні анық. Бірақ АҚШ-та күш көп болғанымен ол покер емес қытай ойыны маджонгты ойнап отыр және қытайдың ережесімен…

Адай бауырларыма арналады...

Адайлар орыстарды ұстап тұра алмады. Орыстар қазақ жеріне кіріп кетті. Сөйтіп білгенін жасады.
Ал біз, НАЙМАНДАР, қазақ жеріне қытайлардың қаптауына тосқауыл бола алдық, шыны керек. Әлі күнге дейін тосқауыл болып келудеміз!!!

… жалғастырыңыздар...

Ербол Жеңісбекұлы 1990 жылы ҚХР ШҰАР Күнес ауданында туылған, қазір бейжиңдегі Орталық ұлттар университеті музыка факультетінің студенті, төмендегі видеода оның осы фестивальде салған әндері мен қытай журналистеріне берген сұхбатын көре аласыздар, фестивал қазылары Ерболға сен осы жарыстың сөзсіз ханзадасысың деді.

Сөздігімізде «Жаңаөзен оқиғасы» деген «аты дардай» тіркес қалыптасты. «Мен Жаңаөзендікпін» десе, жұрт үрке қарайтын болды. «Не істемек керек?» Көптен толғандырған сұраққа «Жаңаөзендік» қариялар жауап тапты: «Жаңаөзен қаласының атауын «Бекет ата» деп ауыстырамыз...». Бүгін Маңғыстау облысы ақсақалдар кеңесінде ауыл қарттары басшылыққа осындай ұсыныс жасады. «Мезі болған» ақсақалдар ресми түрде құжат толтырып, 40 шақты қол жинады. Облыстық әкімшіліктен соң ресми өтініш аймақтағы маслихаттың қарауына жіберіледі. Тиісінше, Жаңаөзен қаласын «Бекет ата» деп атау мәселесін онамастикалық комиссия қарайтын болады.
Ал, «Бекет ата» деген кім? «Бекет ата» – дінтанушы ғалым, көне дәуірдің өзінде-ақ математика, медицина, астрономия ілімдерін зерттеген. Ағартушылық ісімен айналысып, сәулет өнерінде де өшпес із қалдырды. «Бекет ата» салдыртқан жерасты мешіттері әлі күнге дейін сақтаулы.
«Өткеннің жәдігерлерін тамашалау үшін Ресей, Қытай, Франция туристері үнемі келіп тұрушы еді, «Жаңаөзен оқиғасынан» кейін күрт сейілді», деп те қалды кеңеске жиналған ақсақалдардың бірі. Сескенеді-ау, сірә?! ...

Қытай экономикасы мықты дамыған, халқы көп ел болса да, футболы кенже қалған. Қаптаған қалың қытайдың арасынан допты дұрыс тебетін 11 ойыншының шықпауы қынжылтады. Аспан асты елінің футбол федерациясы футболды елде кеңінен насиахттау мақсатында, бірнеше адамға арнайы тапсырма беріпті. Тапсырмаға сәйкес арулар ЕУРО-2012 додасына қатысқан командалардың формаларын киіп, жұртқа таныстырған көрінеді. Сонымен қытайлықтардың ЕУРО-2012 додасына көзқарасы:


Мына жымиюдың Криситануға қатысы жоқ деп ойлаймын