Ғарышты игеру кезінде адамдар алдымен жануарларды тәжірибеден өткізген. Ғарыш кеңістігіне адамдардан бұрын «Лайка», «Стрелка» атты иттер ұшып қайтқан жоқ па еді. Соған дейін 47 ит сынақтан өтіп, ғылым үшін құрбан болған екен.

Сатекең салып берген дариға, кешіріңіз, сара жолдың шеңберінде басталған Дәруіштің херметті тұлғалары туралы аңыз-әңгімелер өрісі әрі қарай жалғасын тауып жатыр (Будда азсынбасын). Осы орайда, өткір тілімен, даналығымен, сөз тапқырлығымен халықтың есінде қала алмаған
Тезек шешең туралы да бірдеңе деп жіберуді жүн санап отырм.

Бірде Тезек шешең кенттің бір азаматының қайтыс болу құрметіне орай жайылған қаралы дастарханға әбет мезгілінде тамақ ішуге кіріп шықпақшы болады. Қаралы үйге кіріп келсе, түстеніп кетуге келгендер саны үйге сыймай отыр екен деседі. Кенттің әкімінен бастап көршісі Гүржамаш Муссолинидің ақсақ итіне дейін осы үйде тамақ ішіп отыр екен. Тағы бір артық ауыздың келгенін жақтырмай қалған кент әкімі Тезекке қарап:
— Шіркін-ай, жүрген жеріңе есекмия шықпағыр, тамақ ішу үшін келдің бе, әлде қайғыға ортақтасып, көңіл білдіруге келдің бе? – деп мысқылдапты. Сонда ешкімді бетіне қаратып сөйлетіп көрмеген Тезек шешең:
— Кетш нах, мал әнәң! – деп көршісінің итін бір теуіп қуып, орнына өзі отырып алыпты деседі ел артындағы аңыз.

Ит адамның досы ғой, талас бар ма
Ортамыздан хақың жоқ аластауға
Компасың боп үйіңе алып келер
Борандарда, түндерде адасқанда- деп басталатын Свет Оразаев атты ақынның өлеңі болушы еді.
Алыпсоқ
Мен де барлық ер балалар секілді күшік асырағанды ұнататынмын. Мен бірінші класқа барған жылы аудан орталығындағы ағамыз овчарка күшігін әкеліп берді. көзінің үстінде екі сарғыш ноқаты бар әдемі төрткөз күшікке «Алыпсоқ» деп ат қойдым. Маңайдағы күшіктерді алып соқсын деген ниетпен. Алыпсоқ үлкен, әдемі ит болып өсті. Кейінірек әлгі ағам мал ұстағандықтан үлкен, сақ ит керек деген соң Алыпсоқты беріп жібердік. Ит қанша жасайтынын біле алмадым. Өздерінше жыл қайыруларымен нешеге келгенін қайдам, мен әскерге кеткенде ағамның ауласында шынжырын сүйретіп жүргені есімде. Басы ғана қалыпты байғұстың. Күзетуден де қалыпты, алдындағы асын әрең ішетін.Ағам атуға аяп, машинасының артына салып алып басқа жаққа апарып тастасада қайтып келіп жүрді. Мен әскерден келетін жылы бір көршісі атып тастапты, кімнің өтініші екенін…
Көкқасқа
7-8 оқитын кезімде Көкқасқа атты төбеттектес күшігім болды.Тазыдан туған(тазының да тазалығына күмәнім бар).Ерекше күтім көрсеттім бұл итке. еркелеткенде терісін жүннің ығына кері қарай сипап өсірдім. Бетті ит болып өсті. Маңайдағы күшіктерді талап өскен неме ит болған соң тіпті құтырды.Көрші Ербол деген баланың иттері өмір бойы менің иттерімді талап кететін.ол үйде 5 ит болса бесеуі де ұйымшыл болушы еді. Маған біткен иттерді күшігінен талап бетін қайтаратын. сол ерболдың бар иті талап жатқанда қыңсылауды білмейтін. Көзі қызарып, желкесін күжірейтіп әлі жетілмеген азуын көрсете айбат шегетін. Ерболдың қасқыр алған Ақдауылынан да ықпайтын. Бір-екі қар басқан соң ауылды аралап кететінді шығарды.Мал сойған үйдің бар жылы-жұмсағын жеп, сол үйдің иттерін талап кетіп жүрді.Ит тойған жеріне деген сол дағы… Кейін біреу атып тастады ма жоқ болып кетті. «Тау жақтан ит пе қасқырма бірдеңе көрдік» дейтіндердің сөзіне елең ете қалатынмын. Көкқасқа қайтып келе ме екен деп…
Құмай
«Жаман иттің аты Бөрібасар»-демекші бұл аты айтып тұрғандай құмай тазы емес еді. кзет мақсатында қойылған дүбара ит. Бірақ маған қатты берілген ит еді. көршінің иттерімен қосылып өз тауықтарымызды жеп кететін. Бұл итті жазып отырған себебім бар. Мылтықты итке қарата көтеруім осы Құмайдан басталады. Атқа ерітіп, алысқа апарып атайын десе ағаларыма атқызбай қашып кетіп отырған. Ал, кезек маған келгенде Құмай қашпады. көзін жұмбастан маған қарап тұрды.Керісінше мен көзімді жұмып аттым ғой деймін. Тілі салақтап қисая құлап бара жатқандағы көзі көпке дейін көз алдымнан кетпей жүрді…

Бала төбелесі. Бұны жоғарғы класс оқушылары ұйымдастырады. Сабақ соңында өз бетімен қайтып бара жатқан екі баланы ұстап алады да «Анамен шығасың ба?» дейді. Олар «шығам» дейді.Осылай себепсіз төбелестіре салады.Себепсіз төбелесе саласың.
Әтеш төбелес.Әтешті (қоразды) басқа әтештермен төбелестіру жеңімпаз әтеш бірнеше жұмыртқа немесе бір тауық ұтуы мүмкін. Бұл жағдай үлкендер тарапынан ойналса арақ, ақша да тігіледі бәске.
«Ит төбелес. Күшік төбелесті әдейі ұйымдастырғанымызбен ит төбелес аяқ асты болады. Үй маңынан өтіп бара жатқан аттылының итіні үйіңдегі 4-5 итіңді айтақтатып қосып, соңын төбелеске ұластыру. Кейде бұл жағдай сенің итіңмен де ұшырасады. Сенің итіңе біреудің бес иті жабылады.
Құмырсқа төбелестіру. Қызыл құмырсқа мен қара құмырсқаны төбелестіру.Балалардың сүйікті ісі.(Осы тақырыпта Мағауиннің керемет шығармасы бар).