Өткен айда зоодүкенге аяқастынан жолым түсіп, осы бір өзіндік мінезі бар бұл тотықұсты ойланбастан сатып алдым. Менің тотықұсым бұйрабас тотықұстар (волнистый попугай) түріне жатады. Үйге келген соң ал енді қандай есім қоямын деп дал болдым. Үш күн ойландым ғой. Сосын Сатыбалды, Жулюлюм, Сүйінші деген үш есімді қатар таңдап, көңіл-қошыма қарай үш есімді кезектестіре атап, шақырамын.

Негізінен бұйрабас түріне жататын тотықұстар басқа тотықұс түрлерінен көп сөйлегіштік, бәдіктігімен ерекшеленеді екен. Оған көзім әбден жетті.

-Скрипач Арман Мурзагалиевтің триосы қойған тамаша кештен келдім. Ой, несін айтарсың, керемет болды ғой. Шуман мен Малердің туындыларын бір деммен құйқылжытқанда жанымды қоярға жер таппай, өнерлеріне керемет тәнті болдым. Сен неге бармадың?
-Мен онша да классикалық музыка жанрын түсінбеймін, ызыңдап миымды ашытып жібереді.
-Айтасың-ау сен де, классикалық музыкалар жанды рахаттандырады. Ол нағыз өнер ғой, қалай түсінбейсің оны?! Білсең, миды тыныштандырады. Арманға ғашық болып қайттым, бір сөзбен айтқанда. Ол нағыз талант. Роберт Шуманның «ақын махаббаты» туындысын орындағанда бар ғой, өзімді қалай керемет сезінгенімді сөзбен жеткізе алмаймын. «Жамбыл» филормониясының жұпыны, жадағай, көңілсіз сахнасына көзім қадала қарағанмен, көңіліммен шарықтай Тулузедегі театр сахнасында махаббат биін ырғала билеп кеттім бір сәт… нара на на… нанна… патшалар да жаяу баратын жаққа барып келейін,-деп асығыс көтерілген ол тумбочканың үстіне төсеп қойған газеттің бір бетін далпита ұстап шығып кетті.
-Тез кір де, шықшы, мен барайын деп отыр едім.

Абырой болғанда көп күттірген жоқ. «Мана кешкісін ана өзбектердің самсасын бекер жеппін, бар пәле содан болды» деп дауыстаған күйі ішімді қаусыра ұстап, тапырақтап тұра жүгірдім. Көңілім жайланғанмен, ішімнің ауруы басылар емес. Байыз таппай алақтаған көзіме қақ шекесінен көлденең жыртылған Әуезовтың суреті басылған газет түсті. «Егемен Қазақстан» газеті екен. «… зов әлемі» деген баттиған жазуы бар жарты көлдей мақала. Әуезовтің жарты шекелі суреті менен алысқа қарап міз бақпайды.
«… Кешірші, Мұха...» дедім де бүріп бара жатқан ішімді сығымдай, ұстап әжетхана есігін тарс жауып, кете бардым… Міні саған классиканы сүю..!

«Бұл Мұхтар туралы бірінші айтпағым — оның жастар қатарында саналатын кезеңі бұдан едәуір жыл бұрын өтіп кеткен екен. Біздің сыншылар ол жайды кезінде-ақ көрген болар, мен өзім кешірек көріп қалдым. Оның алпысыншы, жетпісініші жылдары жазған әңгіме, повестері қалам ұшы өткір, әр сөздің ішкі-тысқы ен таңбасын, қат-қабат сыры барын сол кезде-ақ танытыпты. Мұхтар Мағауиннің сол тұста жазған „Әйел махаббаты“, „Күтпеген кездесу“ сияқты әңгімелерін, „Қара қыз“ сияқты повесін оқыған сыншы, не болмаса замандас достары сол күні-ақ авторды құшақтап құттықтаған шығар деп ойлаймын. Өз басым сол достар қуанышының ішінде болмағанымды өкініш еткендеймін. Пендешілік тағы…

Мұхтар Мағауин ана тіліміздің байлығын, оралымды, астарлы, әрі от жалынды,әрі нәзік те биязы бояу-сырларын алғашқы адымдарынан бастап-ақ меңгеріп алғандығын көрсетеді. Тіліміздің оралымдылығын тереңдетуге қосқан үлесі де аз емес. Еркек-әйел бейнелері қандай сом! Әр түрлі өмір талқыларына түсе жүріп, сол шытырман-шырғалаңдарда майыса да сына білмеген жастарға еріксіз қызығасың. „Күтпеген кездесудегі“ Сәлкен мен Көшім сияқты ер жігіттер, зымиян Айгүл сияқты махабат жолында да, басқа тіршіліктерінде де табанды айнымас жүректі әйелдермен қатар Шәрипа, Тұлымқан, Гүлжиһан сияқты „дүниеқоңыз“ әйелдер де жеткілікті. Бар арманы ғылым емес, атақ-даңқ, баю болып кеткен Бексейіт доцент, ақындық қабылеті болмаса да ақын атанып жүрген Уақас сияқты, ғылым мен әдбиетте, құдайға шүкір, тым көп кездесетін типтер де босқа күйеленбей, әділ бейнелеген.

Мағауин шығарма желісін тартуға шебер. Сиыспас бірдемелерді тоқпақтап жіберу „әдісі“ онда атымен жоқ. Оқиға соғыстары — себеп пен өрісі шебер түйілген. Адам мінедерін оңашалап алып қарасаң бәрі де таныс-бейтныстар.
Әсіресе ерекше мән бере айтылуға керекті, ерекше бағалануға тиісті жағы — бұл кездері жас жазушы қатарында жүрген Мағауиннің барлық тақырыптары Ұлы Отан соғысынан кейінгі күндерімізді көрсетеді. Бейнеленген адамдары да осы дәуірдікі. Осы айтқандарымыздың әділет екендігіне сенгендіктен Мағауин Мұхтар бұдан он-он бес жыл бұрын-ақ іргелі жазушыларымыздың қатарына қосылды демекпіз. Оның соңғы жылдарда шыққан екі томдық романы „Аласапыран“ бұл ойымызды толықтыра түседі. Мағауин қазір үлкен жазушылар қатарынан сенімді орын алды. Үлкен шығарма,үлкен талдауды керек етеді. Әдебиет зерттеушілерінің шаруасына қол сұқпай-ақ қысқаша ғана өз қорытындымды айтсам:

»Аласапыран" қазақ совет прозасының тағы бір үлкен мақтанышы. «Жақсы еңбек» дейтініміздің шеңберіне сыймайтын, ойы терең, тіл көркемдігін түгел меңгерген, шебер қаламынан ғана туа алатын қымбат қазына.
Мұхтар Мағауин қай шығармасында болсын еркін отырады. Тақырыптары ұсақ-ұлаң емес, бүгінгі күніміздің іргелі сауалдарына толымды жауап береді. Атүсті емес, терең жауаптар. Алған тақырыптарын терең зерттеп алатынын байқалады. Әсіресе, «Аласапыран» романын жазу үшін қанша архивті қопарғанына, қанша қалаларды кезгеніне таң қаласың. Мағауин Мұхтар орнықты дарын, үлкен талант.

Аз-мұз оқыс сөйлемдер де кездеседі: «Арқардың тоқтылары мен ешкілері» депті бір жерде. Тоқтылары десең, «саулықтары» деген дұрыс болар. Ешкіден тоқты емес, лақ туатын. Сұлу қызды бейнелегенде «апай төс» депті. «Апай төс» балуандарға, кеуделі еркектерге ғана айтылады емес пе?! Маған өте ұнамағаны — «сымбаттытын», "ұстамдытынсың" деген екі сөз. Бір сөзде қатарынан үш «ы» әріпі болса, ол сөзді ауызша айтқанда аузың икемге келмей кететін шығар." Қазақ әдебиеті газеті, 1984 жыл,27 июль

Бейсембай Кенжебаев Оңтүстік Қазақстан, Ордабасы ауылының тумасы. Ғалым қазақ әдебиеті тарихын зерттеуде елеулі еңбек сіңірген. М. Мағауин, Ә.Кекілбаевтардың ұстазы болғандығын бұрын білетінмін. Менің қолыма алғаш тиіп отырған «Асау жүрек» атты кітабында Сұлтанмахмұт Торайғыровтың өмірінен жазылған деректі әңгімелері, ой толғамдарымен бірге шетел жазушыларынан аудармалары топтастырылған еңбегі арқылы жазушыны аз да болсын танып қалғандаймын. Бұл қазақшаға аударылған әңгімесі Бехазин атты жазушыға тиесілі екен.
Анам маған Шираздан — Хафиз қаласынан, тәтті қиял қаласынан екі шөлмек шарап жіберіпті…
Мен оған еш уақытта шарап жібер деп айтқан емес едім. Тіпті, ондай ниет те білдірген жоқ едім.
Қашан көрсең жайнамаз үстінде көзіне жас алып отыратын анамның мұндай «Нуна» істеуі ананың баласына деген қамын, махаббат күшінің құдыреттілігін байқатады.

Блогкэмп ресми шара емес. Қылқына галстук тағып, қыдиып-қыдиып отырып қайтатын жер де емес. Блогкэмп – жауыр болған тіркеспен айтсақ, “бір терінің пұшпағын илеп жүрген” блогшылардың бас қосып, жиналып, бір-бірін тек аватардан ғана емес, анфасынан, профилінен, артынан, астынан, үстінен қарап, танысатын жері Тәжірибе, идея алмасып, пікір таластырып, достық сезіммен қимай-қимай қоштасатын орын. © Қисық

Рас, айтады Қисық. Мен көрген блогқұрылтай 13 осылай өз форматында жақсы өтті. Бұрынғыларын көрмегендіктен, салыстыра алмай отырмын.
Алғаш рет барып тұрғандықтан қобалжыңқырап, «адамдар арасындағы бөлітіріктей» топ ортасынан саяқтау жүрдім. Сооол…

Блогқұрылтайдың бірінші күнінде әдеттегідей мастер класс, сессиялар, әр түрлі старт-ап жобаларды таныстыру өтті. Әсіресе маған ұнағаны «Шеберлік шыңдау дәрістері», «Блог жүргізудегі шет ел тәжрибесі», «Монетизация» сынды сессиялар маужыратпай, сергек отыруыма ықпал етті

Керекинфода «махаббат апталығы» дегенді оқып елең ете қалдым. Сірә, көптен бері ұмытқан махаббатым есіме түскен болуы керек. Содан пост жазуға бекінген бетімнің сиқы осы 

Әкемнің бала кездегі махаббатының есімі Ардагүл деген. Қазір әр қайсысының өз отбасы, ошақ қасы бар. Ара-тұра телефонмен сөйлесіп, қал-жағдайларын білісіп тұрады. Ондай кезде шешем жақтырмай, қызғанып жүретіні бар Әрине, негізгі айтайын дегенім бұл емес, осыған ұқсас өзімнің бала шақтағы махаббатым туралы. Біреулерге қызық болар, болмас, бірақ сөге көрмеңіздер. Бұл бала махаббатыма, сезіміме деген кішкентай құрметім. Айта отырайын, ендеше…

***
3 сынып. Түстен кейінгі ауысымда оқимын. Қыс болғандықтан соңғы бесінші сабақтарда кеш қарайып кетеді. Соңғы сабақ Жансая мұғалім беретін дүниетану сабағы. Бақылау сабағы. Кім дұрыс жазып бітсе, сол ерте қайтады. Әйтеуір бұрқыратып берілген сұрақтарға жауап жазып жатырмын. Арман түртеді, «көшіруге бере тұршы» деп. Бермедім. Ол математиканы жақсы оқитын. Мұғалім «жазуы әдемі» деп мақтайтын.

Дәл қазір өзімді өте жалғыз сезініп отырмын. Достарым да баршылық және Алматы деген қалада миллионнан астам тұрғын күн кешіп жатса да, мен жалғызбын. Айналамда ешкім жоқ сияқты.

Тәтті сырымды бөлісетін, жанымды жадыратып, түнерген көңілімді сергітер жан мұңдасым болса ғой деп армандап отырмын
Ұялы телефонымның жансыз, суық бетінен әлдебір мейірдің смс-ұшқынын көрсем деген үмітпен ауық-ауық үңіле беремін.
«Ол» тіпті хабарласпай кетті. Жан жылуының жетіспеуінен организмімнің шаршауына да қарамастан, көзім талығып ұйқым да келмейді ғой. Оның хабарласпайтынына көзім жеткен сайын көңілім онан сайын құлази түседі. Осы сәттердегі жанымның жабыраңқы күйі — сұр бұлт аспанды торлап алып, сары жапырақтар адамдардың табанына кірлей тапталып жатқан, қабағы салыңқы жадау тартқан күздің бейнесіндей. Яғни, мен — жадау күз, сұрықсыз күз.
Жанымдағы құрбымның жүзі бақыттан бал-бұл жайнап, әлеуметтік желіде «сүйгенімен» хат-хабар алысып жатыр. Ара-тұра ризалықтан жымиып қояды. Қызығып қарап қоямын. Сүйгеніне жанталаса сытыр-сытыр еткізе, саусақтары саусақтарымен жымдаспай, ерекше бір пәрменділікпен хат алмасуда.
Ал мен жылы болса да жылуы жоқ төсегімнің үстінде манағы қалпымда әлі отырмын. Әлі, ұзақ отырармын, бәлки…
Күздің күні суық және түні де…

Жалықты ма екен қаладан қабағы ғарып,
Мұңайып тұрды Ая қыз жанары налып.
Бұрымын тербеп, жанына еркелейтұғын,
Сағынды ма екен Семейдің самалын-мамық.

Талпынып еді арманның жырақ таңына,
Жолықты жаны ызғарлы жыл ақпанына.
Ұяттан, жаным, Алматы өртеніп жатыр,
Семейдің ерке елігін жылатқанына.

Мұзбалақ емес қанатын дауыл шыңдаған,
Жасүлпек еді қайырылды, қауырсын — қадам.
Бір қызды несін жылаттың, нән шахар едің,
Миллион адам әуенін ауырсынбаған.

Құшағына алып «Періште», «Періні» кілең,
Құшатын еді даңсалы еріні бір ем.
Көз жасын қыздың қорқаудай сіміріп жатыр,
Алматы енді арудан жеріді білем.

Сұлуға айтушы ең сырыңды, елден жасыра,
Үркіттің неге, елікті келген қасыңа.
Алматы ішті тойынып атаукересін,
Шөлі бір қанып Аяның кермек жасына.
Жақсылық Қазымұрат, 18.09.2009 жыл

...Өз еркіммен мұсынмашылығым әріп танып, оқи бастағалы дами бастаған. Одан бұрын әрине, шешемнің жатарда айтатын «пісімміллә рақман рақим, Алла өзің сақтай гөр» деген дұғаны жаттатудан басталғаны сөзсіз.
Сөйтіп екінші сыныпта Жаратушы иеммен ортақ әңгімем қадыр түні күнгі молданың үйге әкелген бір жапырақ қағазынан басталды. Онда сыртқы бетінде Баршатас ауылының мешіті және "Қадір түні мүбәрәк" болсын деген жазуы болатын еді. Ішкі мазмұнында «Кім де кім өмірінде бір рет „лә илләха ил Алла“-ны шын жүрегімен айтса, о дүниеде жұмаққа барады» деген тәмсіл жазылып тұрды. Түн де келді.Бұрнағы түндерден ерекшелігі атында, әрі мен ояу. Әлгі бір жапырақ қағаздағы манағы сөзді алып, тебіреніп оқып қоямын Сондағы түрімді енді елестетсем Абзалдың Носа, носаны орындаған бейнесіндей ме деймін Қайта-қайта түрімді барынша шын жүрегіммен оқығандай қылып, бірнеше мәрте оқимын-ай келіп. Ендігі кезекте тілек тілеу. Әкем мен шешем ескерткен болатын: «амандығымызды тілеңдер»-деп. Ескертуді бұйрықтай қабылдап, езуіміз көпіріп біршама тілеп отырамыз. Бір заматта көзім жоғарыда жиналып тұрған чемоданға түсті. Шешемнің анау-пынау заттары жиналып тұратын ішінде. Қанша періште-жүрек болғанменен де бізде пенде баласы емеспіз бе?)) «Я, Құдайым ана чемоданның ішінде ертең мың доллар тұрса екен...» деп бір тілеп қойдым. Одан соң әфсанадан естігенім бойынша Қыдыр ата келуі керек. Бір көзіммен ол атаны да байқастап қоямын Содан не керек?! Таң атқанша іш пысып, арасында сүйрет дәптерімді алып гүл, тау мен киіз үй, қиялымдағы өзім деп елестеткен әдемі қыз, күннің суреттерін салдым. Ұмытпай ортасында негізгі тілектің арасына манағы «мың долларды» қосып-қосып қоямын
Ертесінде ұйқым қанғасын әкем мен шешеме «мың долларды» тілегенімді айттым: «барып қарайықшы, тұрған шығар»-деп дес бермеймін. Олар күледі де қояды. Болмағасын өзім барып қарадым. Қара чемодан міз бақпастан маңқиып тұр. Доллар тұрмақ он тиын да жоқ
Көңілім сол кезде жаман қалған еді Балалық сенгіш мінез-ай…
Ақшаны қайдам, әр қадыр түнде Қыдыр атаны тосып жүретінім өтірік емес. Аңыз бойынша бас бармағының буыны жоқ дейді ғой. Ата көрсем бармақтарына қарау әдетім Сонымен бүгінгі миғраж түніндегі құлшылық, ғибадат, дұға, тілектеріңіз қабыл болсын деймінМанада осы оқиға есіме түсіп кетті, өзіме қызық енді...

Мен бұл күнді расымен де ұзақ күттім. Имандай шыным. Басымда қанша шаруа болса да ысырып қойып Жалғас айтқан керекпатиға бардым. Бұл жолы бармасам, болмайтын сияқты көрінген етін

Мен барғанда Димаш, Жалғас Ертай, Ернар Бекен, Ербол ағай, Айнұр Ракишева, Мадлен, Айқаракөздер болған еді. Кеткенше де солар ғана болды. Барлық керектіктер болмаса да, өзім жақсы көретін Қисық, Ертай Жалғас (Ернар Бекенге онша сезімім жоқ) және қыздармен танысып, бетпе-бет жүздескеніме, тіл қатысқаныма шын қуандым)) Сол баяғы, дәл осы керекинфодағыдай атмосфера. Еркіндік, шынайы болмыс, қызу талқы деген сиқты кете береді…

Қисық — отырған, тұрған беті красавчик екен сол бұрынғыша. Жалғас — тым ақкөңіл сияқты көрінді. Мадлен — аққұба,қарақат көз. Айқаракөз әңгімені джынды айтадкен және күміс қоңырау күлкісімен тәнті қылды Айнұр — ерке қыз. Ернар мен Ерболдың есімдері ұқсас сияқты көрінді маған

Содан сол, жатақханаға үлгерейік деп ерте қайтып кеттік Айнұр екеуіміз. Керектіктермен алғашқы кездесуім осылай болды. Мен қуаныштымын. Бары осы ғана