Кешегі түннің суперматчтарын көріп тамашаладық, алайда бүгінгі түнде матчтарға толы екенін ұмытпаңыз. Бұл түнде ең атақты клуб Реал Мадрид, екі шейхтің клубы ойнайды. Толығырақ төменде:


ВОЛЬФСБУРГ — РЕАЛ МАДРИД

Өткен Класикода Камп Ноуда Барселонаны жеңген Мадридтіктер кең серпіліп қалғаны анық, осы қазіргі қарқынмен маусымды құтқарар жалғыз жол ЧЛ-дан нәтиже шығарамыз деп отыр. Ал неміс клубы өз тарихын қайта жазу үстінде, кішкене сенсация жасап өз тарихында алғаш рет ЧЛ-дің ширекфиналына жетті және мұнымен тоқтамаймыз деген ниетте.
Төменде УЕФА сайты матчқа ұсынған болжам құрамы:

ВОЛЬФСБУРГ Бенальо; Треш, Данте, Кнохе, Родригес; Гилявоги, Густаво; Шюррле, Арнольд (Виейринья), Дракслер; Крузе

РЕАЛ МАДРИД Навас, Карвахаль, Пепе, Памос, Марсело; Кроос, Каземиро, Модрич; Бейл, Бензема, Роналду.

Вольфсбург құрамында Калиджури, Юнг матчқа жарақатына байланысты қатыса алмайды, ал капитан Нальдоның қатысуы әлі сұрақ күйінде тұр. Мадридтіктер сапында Варан ғана жарақатына байланысты алаңға шықпайды.

Матчтың бас қазысы итальяндық Джанлука Рокки, көмекшілері: Эленито Ди Либераторе, Джанлука Карьолато, Антонио Дамато, Кармине Руссо

Неміс клубының бас бапкері Дитер Хекинг матчқа оптимисттік көзқараспен қарап отыр:

Біз матчқа тас-түйін дайынбыз және тек қана жеңгіміз келеді. Біз аздаған сенсация жасадық және мұнымен тоқтағымыз келмейді. Бұл мәні бар ең үлкен турнир, Реал Мадрид әлемдегі ең мықты клубтың бірі және оларға өарсы тұруға дайынбыз. Біздің клуб тарихында бұдан да маңызды ойындар болған, алайда бұл матч олардан өзгеше болатынына сенемін. Жалғыз Роналдуды қарауылдау дұрыс болмас, құрамындағы кез келген ойыншыны танисыз. Нальдоның алаңға шығуы медперсоналдың шешіміне байланысты болмақ. Біз бұл жерге дейін бекер жетпегенімізді көрсеткімізкеледі

Абыройын біршама көтеріп алған Мадридтіктердің бас бапкері Зинедин Зидан:

"Қасқырлардың" осы жерге дейін жетуі кездейсоқтық емес, олар бізге біраз проблема жасап бере алатын қарсылас. Біз толық дайынбыз, жігіттер «Барселонамен» өткен ойынды ұмытты, тек алдағы матчтарды ойлау қажет. Олардың шабуылы өте жылдам, біз соған дайынбыз. Біз бұл титулды бағындырғымыз келеді

Неміс клубы бұл турнирдің ширекфиналында алғаш рет ойнамақшы, ал испандықтар 6-шы рет қатарынан ойнағалы тұр. Реал жалпы 26 ойында келесі турға өтіп, алты рет жеңіліс тапқан.



ПСЖ — МАНЧЕСТЕР СИТИ
Бұл матчты қарапайым глордың тілімен айтсақ, «тарихы жоқ екі мешок ойнағалы» жатыр. ПСЖ бұрыннан аты бар клуб болса, Ман Сити шейхтің келуімен адам танымастай өзгерді. Алайда бұл жерде клубтың, бапкерлердің және ойыншылардың айқасы екенін ұмытпайық. Клубтың қаржысы екінші және көрінбейтін планға кетуі керек.
УЕФА сайты матчқа мынадай болжамқұрам ұсынып отыр:

ПСЖ: Трапп; Маркиньос, Тьяго Силва, Давид Луис, Максвелл; Матюйди, Рабьо, Тьяго Мотта; Ди Мария, Ибрагимович, Кавани.

Манчестер Сити: Харт (Кабальеро); Санья, Мангаля, Отаменди, Клиши; Фернандиньо, Туре, Фернандо; Навас, Сильва; Агуэро.

ПСЖ сапында орны байқалатын Верратти мен ПСЖ жарақатына байланысты қатыса алмайды, ал манчестерлік клуб Стерлинг пен Компани алаңға шықпайды, ал Делф, Харт пен Яя Туренің алаңға шығуы әлі белгісіз. Екі клуб сапында да бұларды алмастыра алатын ойыншылар жетерлік.

Матчтың бас қазысы серб Милорад Мажич, көмекшілері: Милован Ристич, Далибор Джурджевич, Данило Груич.

Париждік клуб бапкері Лоран Блан:

Мен өз уақытында Манчестер Юнайтед сапында ойнадым және бұл қала жайында тек жақсы естеліктер қалды. Қазір Сити сол кездегі МЮ-дің дәрежесіне жетіп қалдық десе де болады. Көп адам жеребе біздерді жолықтырғанда бізге жолдарың болды деген сыңайдағы әңгіме айтып жатты. Мен өз ойыншыларыма мұндай сөздерге мән бермеуіміз керегін айттым, Ман Сити бізден әлдеқайда мықты екенін мойындағым келеді, бізді қиын да тартысты екі матч күтіп тұр

Манчестерлік клуб сапында соңғы маусымын өткізіп жатқан Пеллегрини бапкер:

Матч оңай болмасы анық, бірақ мен сенемін. ПСЖ біздің проектімізге ұқсас клуб және өз біріншілігінде керемет нәтиже көрсетіп жүр. Бұл жұпта нақты фаворит дей алмаймын. Біз осы жылы ЧЛ-да біраз жетістікке жеттік және тоқтау ойда жоқ. Харт соңғы дайындықты бізбен толық құрамда өткізді, алайда қауіп қай кезде де бар. Барлығы матч алдында шешілетін болады

Мына дерек қызықтыруы тиіс: ПСЖ осымен ширекфиналға төртінші рет жолдама алып отыр, 2013 жылы Барселона, 2014 жылы Челси, 2015 жылы Барселона клубтарынан сүрінді. Ал Манчестер Сити өз тарихында алғашқы рет ширекфиналға шығып отыр.

Әдеттегідей, HALA MADRID!!!

Бүгін чемпиондар Лигасының кезекті ойын күні. Алайда кәрі құрлықтың футбол әлемінде бұдан да басқа қызықтар жетерлік.
Еуропада футбол кезекті футбол маусымы аяқталуға жақын. Ол дегеніміз АПЛ — да төменгі жақта орналасқан командалар келесі жылға орындарын сақтап қалу үшін барлығына да дайын деген сөз. Сөзіміздің дәлелі ретінде былтырғы маусымдағы Лестердің ерлігін айтсақ та жеткілікті…
Сөз жоқ Лестер осы маусымның басты жаңалығы. Маусым басталғанда команда тізгінін итальяндық маман Клаудио Раньери өз қолына алғаны белгілі. Бұған дейін итальяндық маман бірде -бір елде чемпиондыққа қол жеткізіп көрмеген. Ол Челси, Монако клубтарымен вице- чемпион болды. Бірақ әлі чемпион болған емес.
Егер де былтырғы маусымда келесі жылы Лестер чемпиондық атаққа талас жүргізеді дегенді айтқан кезде ешкім де сенбес еді. Енді міне ол шындық. Әрине бас бапкердің көп жұмыс атқарғандығы барлығымызға мәлім. Бірақ бас бапкердің жұмысы алаң сыртында. Ал алаңда барлығы да басқаша. Тура бір қан майдан дерсің. Джейми Варди, Рияд Махрез, Каспер Шмейхель. Міне осы есімдер Лестер дегенде көз алдымызға келеді. Осы маусымның басты жаңалығы сөзсіз Джейми Варди. Ол МЮ шабуылшысы Руд Ван Нистерлойдың ерлігін қайталап, 15 ойында қатарынан өзінің сұрмергендігімен көзге түскен еді. Қазір Англия ұлттық құрамасының шабуылшысы сұрмергендер тізімінде 19 доппен Харри Кейннен кейінгі екінші орында. МЮ дегеннен шығады, қақпашы Каспер Шмейхель кезінде қызыл сойқандардың чемпион болуына өз үлесін қосқан Питер Шмейхельдің ұлы. Әке жолын қуған Каспер бүгінде әкесінен асып түспесе, кем түспейді. Кинг Пауерде соңғы өткізілген сегіз ойынның жетеуінде қақпасын голдан аман сақтап қалған. Тағы бір жұлдыз Алжир құрамасының ойыншысы Рияд Махрез. Алжир құрамасының ойыншысы өзінің керемет ойыны мен көзге түсіп, үздік сұрмергендер қатарында. Оның еншісінде 16 гол бар.
2015 жылғы 4 сәуірден бастап есептегенде Лестер бүгінгі күнге дейін 91 ұпай жинаған көрінеді. Енді мынаған қараңыздар. АПЛ дің қазіргі чемпионы лондондық Челси екені белгілі. Егер 38 тур ойындарына дейін Раньери шәкірттері чемпиондыққа қол жеткізетін болса, Хиддинг командасы чемпиондарға арналған чемпиондық корридор жасайтын болады, және ол Стэмфорд Бридж стадионында болмақ.

Бүгін түнде нағыз футбол жанкүйерлерінің үшін ұйқысын бұзатын, көп күттірген Чемпиондар Лигасының 1/4 финал (ширекфинал) ойындары басталады. Осы қысқаша шолудан соң сіз қай мачты қарау керегін біліп жүресіз деп ойлаймын:



БАРСЕЛОНА — АТЛЕТИКО МАДРИД
Каталониялық клуб үшін өте маңызды ойын, кейбір глорлардың айтуынша өткен апта да ғана ел Эль Класикосында Мадридтің екінші клубынан ұтылыпты. Тіпті Жерар Пике де Атлетиконың Реалдан мықты екенін, олар қазір Испан еліндегі №2 клуб деп отыр. ЧЛ-дың 2013/2014 жылғы маусымында жартылай финалда осы Атлетикоға кеткен есені қайтарудың сәті түсіп отыр. Төменде УЕФА сайты ұсынған болжам құрам:

БАРСЕЛОНА: тер Стеген; Алвес, Пике, Маскерано, Альба; Бускетс; Ракитич, Иниеста; Месси, Суарес, Неймар
АТЛЕТИКО МАДРИД Облак; Хуанфран, Савич, Годин, Филипе Луис; Габи, Ньигес, Аугусто, Коке; Гризманн, Торрес

Каталониялық клуб сапында қорғаушы Матье ойнамайды десек, қалған жігіттер сақадай сай. Ал астаналық клуб сапында португалиялық Тиягу жарақатына байланысты ойнай алмайды, ал негізгі құрам ойыншылары Хименес, Оливер Торрес және капитан Габидің матчқа қатысып-қатыспауы белгісіз.

Матчтың бас қазысы неміс Феликс Брих, көмекшілері: Марк Борш, Штефан Лупп, Бастиан Данкерт и Марко Фриц.

Барселона бапкері Луис Энрике өз сөзінде:

Біз соңғы уақытта Атлетикомен бірнеше рет кездестік, олардың қандай жоғары деңгейлі клуб екенін және құрамында жекелеген шеберліктерінің арасында ойын тағдырын шешуге тұрарлық ойыншылары бар екенін де білеміз. Атлетико қорғаныста және контршабуылға мықты. Өткен аптадағы жеңілістің дәмі менің жігіттеріме үлкен мотивация болатынына сенемін. Бүгінгі ойында өз алаңымызда гол жібермей, жеңіске жеткім келер еді

Атлетиконың бапкері Диего Симеоне:

Бүгінгі матч тосын сыйға толы болады деп ойламаймын, себебі біздер бір-бірімізді жақсы білеміз. СОнымен қатар Энрикенің жігіттері қандай футбол көрсетіп жүргенін де білесіздер, олар қай кезде де мықты және МСН үштігінің қолынан не келетінін де білеміз. Мен жігіттерімнің шеберліктеріне және алаңда барын салатынына сенемін

Барсаның бас жұлдызы Месси осы уақытқа дейін Атлетикоға қарсы 28 ойын өткізіпті, барлығы 25 гол соғып, үш мәрте хет трик авторы атанды. Бұл қызықты статистика өз жалғасын табар ма екен, оны білу үшін бүгін сағат 00-45 матчты тамашалауды ұмытпаңыз.



БАВАРИЯ — БЕНФИКА
Сырт көзге бұл матчтың айқын фавориті кім екені байқалып тұр, бірақ-бірақ дей келе… өткен жылдың ЧЛ-дағы Порту — Бавария матчын еске алыңыз. Кейбір глорлардың түсінуі қиын тіркес: «ЧЛ-да ешқандай әлсіз команда болмайды». Міне осы тіркестің дәлелі португалиялық клуб және соңғы ел біріншілігіндегі ойындары да жақсы деңгейде. Мұны Баварияның бас бапкері Гвардиола да атап өтті.
Төменде УЕФА сайты ұсынған болжам құрам:

БАВАРИЯ: Нойер; Лам, Киммих, Алаба, Бернат; Алонсо, Видаль; Коман, Рибери (Коста); Мюллер, Левандовски
БЕНФИКА: Эдерсон; Андре Алмейда, Линделеф, Жардел, Элизеу; Фейса, Ренату Саншеш, Гайтан, Пицци; Жонас, Митроглу

Мюнхендік клуб сапында Боетанг, Бадштубер жарақатына байланысты ойынға қатыспайды. Роббен, Бенатия да жарақаттарынан толық айықпады және матчта көруіміз әлі де белгісіз. Роббен негізгі құрам ойыншысы екені белгілі, сондықтан ендігі үміт Коман мен Костаға артылып отыр. Ал Бенфика сапында негізгі құрамның қос ойыншысы алаңға шықпайды, бұл қақпашы Эдерсон мен капитан Луизао. Жығылғанға жұдырық дегені қазақтың осыларға келетін сияқты.

Матчтағы бас арбитр поляк Шимоном Марчиняк, көмекшілері: Павел Сокольницки, Томаш Листкевич, Павел Рачковски и Томаш Мусял.

Хосеп Гвардиола матч алды сөзінде:

Біз Бенфиканы сыйлаймыз және өз басым олардың соңғы ойындары мен статистикасын жоғары бағалаймын. Құрамында Митроглу, Жонас секілді ойыншылары бар. Мен өзім Баварияны бұл тартыста фаворит санамаймын және Портумен өткен матчты ұмытқан жоқпыз, бірақ Бавария үлкен клуб екенін ұмытпайық, бізді қай кезде де фаворит қатарынадамыз.

Бенфика бапкері Руй Витория өз сөзінде:

Біз Баварияның басқа деңгейдегі команда екенін білеміз, бірақ бұл біз олардан қорқамыз деген сөз емес. Біз алдағы матчқа дайынбыз және бізге бастысы концентрация мен өз ойынымызды жоғалтпауымыз керек. Ең бастысы осы, жігіттеріме сенемін

Қызықты дерек: соңғы өткен үш екіматчтық тартыс та тек қана Бавария жеңіске жеткен және неміс клубы минимум ЧЛ финалында ойнаған.

Мына сөзді ұмытып барамын: HALA MADRID!

Ла Лиганың 31-ші туры көпшіліктің пікірінше әлемдегі № 1 матч саналатын Барселона мен Реал Мадрид командаларының кездесуімен есте қалды, бұл матчты біз бен сіз Эль Класико деп білеміз. «Бұл Класико басқа Класикодан өзгерек» деп мақалдатуға да өзіндік себебі бар, соның бір-екеуіне тоқтала кетсем:

• Бұл Класикоға апта қалған әлемдік аңыз ойыншы және кезінде Эль Класиконың дәмін де татқан голландиялық Йохан Кройфф дүниеден өтті. Камп Ноуда әдемі баннермен бұл аңыз адамды шығарып салды
• Тағы бір аңыз ойыншы, мадридтік клуб тізгінін ұстағанына көп бола қоймаған Зиданның да бұл алғашқы Класикосы болатын
• Осыған дейінгі ойында каталониялық клуб өздерінің басты қаруы МСН арқылы қатарынан 39 ойын ұтылмай келді және бұл матчта да сөзсіз фаворит қатарында болды

Сонымен, ойын сіз бен біз, немесе алдын ала күтілген сценарий бойынша өрбімегенін бәріміздің көз көрді. Осы матч қарсаңында Зидан өзінің бапкер ретіндегі беделін біраз көтеріп алды, себебі мұның алды французға сенгендерден сенбегендердің қарасы көп еді, әлгі эксперт саналатын глорлар шеттерінен «физрук» атағын беріп жатты. Ал Роналду болса өзін сынағандардың аузына біразға дейін құм құйды десем болады. Менің айтпағым, корольдік клубтың жанкүйері ретінде біз қалай жеңдік және не әсер етті, міне осы сұраққа өзімше жауап іздеп көрдім.


1. Реал бұл ойында қараша айындағы (0:4) үлкен қателікті қайталамауға тырысты.
Тики таканың негізін салған және допты бақылауды басты назарға алатын каталониялық клубқа қарсы бірінші нөмірмен ойнауға тырысу отпен ойнаумен тең дер едім, Реал бұл ойында сөзсіз екінші нөмірмен ойнады және ешқайда асықпады. Біздің қару контршабуыл екенін бәрі біледі және соған сену қажет болды. Алғашқы минуттардан тым қатты прессингке де берілмеді, мұның бәрі Зиданның тактикасы екені анық.


2. Таза опорник қызметін атқарған бразилиялық Каземиро
Сол қараша айында да жеңіліске ұшыраудың басты себебі таза номинальды опорниктің болмауы, Кроос пен Модричтің қосындысы да бұл қызметті атқара алмас еді. Сол галактикос заманынан белгілі Макелелені аздап көз алдымызға келтірген Каземироның еңбегі орасан зор, Барселонаның басты шабуылына дем беретін орталық зонасын ойдағыдай қарауылдай алды. Және мені таң қалдырғаны көбіне тәртіп бұзып, ескерту қағазына көп түсетін Каземиро бұл жолы аса сақ ойнай алды. Зидан енді білгенінен жаңылмаса бұл жігітті негізгі құрамға қосуға тиісті. Тек артылған үмітті ақтаса игі, тек Хедираның тағдырын қайталамас деп тілейік.

Бұдан басқа Кройфф үшін жеңуі керек болған Барселона алғашқы голдан соң аздап қарқынын жоғалтып алғаны да бар. Және жап жас Варанның Пепеден әлі де үйренер тұстар көп, бәрін оңай алдайтын Неймарды португалиялық уысында ұстай білді. Ал арбитр мәселесі қай Класико болмасын, екінші талқыланатын тақырып қатарында. Екі жаққа да ойнауға мүмкіндік бергені қуантады, және уақытында ысқырық жасап, сары-қызылды қағазды да аямады. Бәрі шулап жатқан Рамостың Мессиге жасаған фолы(??) туралы айтсам, сырт көзге фол болған анық, және ол пенальти емес айып алаңның сыртында еді. Ал кейбір бейнеқайталауларда Рамостың аяғы допқа тигенін көруге болады. Ал, арбитрдің Бейлдің таза голын неге санамай тастағанын түсіну қиындау болар, оны сіздерге қалдырдым.


Статистика былай дейді: бұл екі клуб арасындағы 192 матч, Реалдың пайдасында 82 жеңіс, 37 тең ойын. Барлығы 318 гол соғып, 300 гол жіберген, кешегі өткен матчта Реал Класико аясындағы Ноу Кампта 100 және 101-ші голын соқты. Бенземаның Реал тарихына мықтап енерлік аты бар, ал Криштиану жаңа бастаманың бастауына себепкер боп отыр. Сонымне бірге соңғы өткен он Класикода екі команда бір біріне гол соққан және 14 жыл бойы Класико 0-0 есебін таблодан көре алмай келеді.

Енді Реалдықтар осы қалыппен Чемпиондар Лигасынан бір жақсы нәтиже шығарады деп сенемін және Hala Madrid!

Қазіргі заманда қыз баланың араласпайтын шаруасы жоқ. Әмбебап болғаннан ешкім зардап шекпеген шығар, енді. Сол себепті ара-арасында футболға да қызығамыз. Сіздерге ескіріп кеткен жаңалықпен бөліспекпін. Шамамен 1 ай бұрын, үй тапсырмасы ретінде, республикалық деңгейде жүлделі орын алған бір спортшыдан сұқбат алу керек болды. Бәріміз жанталасып іздей бастадық. Сөйтіп, менің кейіпкерім кім болды? Қызық болса, сұқбатыма көз жүгіртіп өтіңіз! ^=^

Шыңғыс Есенаманов — «Тұлпар» футбол командасының бұрынғы капитаны, Қазақстан құрамасының вице-капитаны, қазір "Қайрат" мини-футбол клубының ойыншысы. 2012 жылы маусымның ең үздік ойыншысы атанып, араға үш жыл салғаннан кейін қайтадан осы номинацияның жеңімпазы болды.
— Шыңғыс, естуімше, сіз Қазтұтынуодағы Қарағанды Экономикалық Университетінің (КЭУК) түлегісіз. Не себепті қаржыгер емес, футболист болуды таңдаңыз?
— Балалық шақтан бері футболға құмармын. Қарапайым балалар сияқты алаңдарда ойнап жүрдім. Ақырында қалай кәсіби спортшыға айналып кеткенімді білмей қалдым. Қазір футболсыз өмір, өмір емес. Ол — өмірімнің үлкен бір бөлшегі.
— Қазір физиотерапиялық ем қабылдап жүрсіз. Инстаграм парақшаңызда «аздаған жарақат алдым» дегенсіз. Қашан және қалай жарақат алып жүрсіз? Қандай жағдаяттарда?
— Бізде енді онсыз болмайды. Көбіне дайындықтар мен жарыстардан аламыз. Иә, шынымен ем қабылдап жүрмін. Жаттығу кезінде аздап буындарымды зақымдап алдым. Қазір, шүкір, бәрі жақсы. Жаттығуларға да бәріне қатыса аламын.
— Ең бастысы — денсаулық! Сізге тезірек жазылуыңызға тілектеспін. Жазда маусымның ең үздік ойыншысы атаныпсыз. Құттықтаймын! Бұл сүйінші хабармен sport.kz интернет-порталымен бөлісіпсіз. Сонда «Хочется что-нибудь выиграть» дегенсіз, ойға алған мақсатыңызға жеттіңіз бе?
— Рақмет, бұл тосын жаңалықтардың бірі еді. Иә, іштей сездім. Бірақ осы маусымның ең үздік ойыншысы болатынымды естігенде қуанып кеттім. Жоқ, әлі армандаған мақсатыма тек шындалудамын. Бар ынтамды салып, болашақта жүзеге асырсам, нұр істіне нұр болар еді. Бәрі өз уақытымымен болады. (жымиды)
— Сонда қандай арманға шындалудасыз?
— Менің арманым Қазақстанның чемпионы болу. Негізі, егер Бразилияға ұтылып қалмағанда, бәрі оңай болушы еді. Бірақ ештен кеш жақсы демекші. Әлі талай жеңісті күндерімізді көп болатына сенемін!
-Білуімше, сізде екі кішкентай ұлдарыңыз бар. Болашақта оларды Қазақстан құрамасының ойыншылары ретінде көре аламыз ба?
— (Езу тартып, күлді) Иә, ұлдарым бар. Негізі қалай жауап берерімді білмей тұрмын. Себебі, үлкен ұлым боксты жақсы көреді. Кішкентайым, әлі ештеңеге қызықпайды. (жымиды) Бірақ әлбетте олардың футболист болғандарын қалаймын. Егер басқа спортқа қызықса да қарсы болмаймын.Олардың қалауы бәрнен маңыздырақ.
— Әлбетте, балалардың орны әрқашан бөлек болған, ғаламторда бір қызық пікірге көзім шалынды. Осы пікірге қалай жауап берер едіңіз?

— Енді бұл жерде ешкімді кінәлауға болмайды. Себебі егер Тұлпарда бұрынғы ойыншылар қала берсе, жастар не істейді? Талай талантты жас футболшылар бар. Оларға да өздерін көрсетуге мүмкіндік беруіміз керек.
— Сізбен толық келісем, ал енді Тұлпардан кеткеннен кейін қазіргі жаңа тобыңызбен қарым-қатынастарыңыз түзу ме?
— Аллаға шүкір, бәрі де жақсы. Олардың іштерінде де Қарағандының адамдары бар. Бір-бірімізді қолдап жүреміз. Басында аздап қиын болса, қазір бір отбасының балаларындаймыз.
— Кейде бәрін тастап кеткіңіз келеді ме?
— Пенде болған соң әр түрлі жағдайларға тап боламыз, бірақ ешқашан өмір бойы жиған-тергенімді тастап кетуге дайын емеспін. Ондай күндерім болмады десем де болады.
— Ал, енді, ең соңғы сұрағым. Шетелде болған ең қызық, ыстық естеліктеріңізбен бөлісе кетсеңіз.
— Футболдың арқасында көптеген елдерді араладым. Бір қызығы оларды бөліп жармаймын, өткізген әр сәтім ыстық естеліктерге толы. Әр ойыншыға ең бастысы — туған еліне жеңіспен оралу. Бұл ұмытылмас шақ. Міне, осы ойындардың арқасында қызықты жайттарға кезігіп жүреміз. (Күлді)
Шыңғыс, алтын уақытыңызды бөліп, сұқбат бергеніңіз үшін мың да бір алғыс! Бұл алғашқы сұқбат емес деп сенемін. Болашақта ойға алған армандарыңыз орындала берсін! Амандықта жолығайық!
P.S.: Шыңғысты тек футболист ретінде танитынмын. Оның өзі сырттай ғана. Ал, сұқбатасудан кейін, ойым мүлдем өзгерді. Бір ескеріп кететіні спортшылар тұйық болып келеді. Менің кейіпкерім іштегі бар ойын жасырмай ақтарып салды. Сұрақтарыма толық жауап берді. Көпшілігіне ойнау шеберлігімен көзге түссе, мен оны қамқор әке, адамгершілігі мол, өте қарапайым адамның бейнесінде тани білдім.

Мен футбол қарағанды жақсы көремін. Өзім ұнатқан жігіттен де соны күттім. Футболшылардың ішінде өзімнің ұнататын жігіттерім бар. Мысалы: Давид Луис, Самат Смақов. Олар сөзге сараң болса да, не айтса сол ұнап қалады. Және спортпен айналысатын жігіттердің дене бітімі көзге бірден түседі. Менің ұнатып жүрген жігітімде спортик сияқты болатын. Бір күні жатақханада бізді футболға апаратын болды. Ол студсовет, футболға бару үшін пропусктарды сол жинайтын. Сол сәтте ұнатып жүрген жігітіммен осы тақырыпта әңгімелесіп қалуды жөн көрдім. Мен оның киім киісін және жасанды сөйлеу мәнерін жатқа білемін ғой. Енді оның спортқа деген қызығушылығын байқағым келді.
Көптен күткен есіктің тықылы естілді. Іштегі қыздардың пропускілерін жинап атып шықтым. Не әңгіме айтамын, неден бастаймын бәрін ойластырып алған едім.
— Привет…
— Привет, біз бәріміз барамыз… Қызық ертең ойнайтын командаларда кім деген мықты ойыншылар бар екен?
— Білмеймін ))
— Олар бұрын Қазақстанның чемпионы болған ба?
— Білмеймін )
— Не білесің футболдан. Испаниядағы біріншілкті қарадың ба?
— Жооқ, мен футболға қызықпаймын. Ойнамақ түгіл, қарауға терпением жетпейді.
Диалог осылай өрбіді. Ішімнен «блин, қандай лохты ұнатып қалғам» дедім. Осыдан кейін ойламайтын шығармын деп едім оны. Бірақ жүрегім сүйеді екен ғой оны. Бірақ ойладым кейін үйлене қалсам, түнде футбол қарап отырсам, ол ұйықтап жатса. Біртүрлі сияқты…
Қыздардың көбі футболға жыны келеді. Бірақ жігіттерінің футболдың жанкүйері болғанын, спортқа жақын болғанын жақсы көріп тұрады. Ал футбол қарағанды жақсы көретін қыздар, киноға емес футболға шақырса ғой деп тұрады. Біздер футболды қызықтасақ та ондағы барлық жағдайды түсінбеуіміз мүмкін. Сол кезде «ақымақ» сұрақтар көп қойып кетеміз. Оғанда шыдап, жауап берсеңдер, жігіттер мадессіңдер!

Қандай тақырып қойсам деп отырдым да, Асхат братымның хештегінен басқа ойға келмеді. Қоя берші, енесінің, сол соншалықты маңызды ма.
Биылғы жаз футболи оқиғаларға сондай бай болды десем жаңа құрлық ашпаспын, иә. Әдетте, жаз мезгілінде қазақ жанкүйерлері тек мундиальда, Европа біріншілігінде белсенді болатын. Футболдың ең өзекті тақырыпқа айналатын кезі де осы оқиғаларға байланысты еді. Ал биылғы жаз басқа жаздандар өзгерек. Не болғанын, қалай болғанын бәріміз білеміз. Енді не болады дегенге бас қатырып көрейін.

Футбол- жер шарындағы ең бәсі биік саналатын аламан дода. Он бір жүрек, бір мақсат, бір мүдде! Жан алысып, жан беріскен ойыншылар ордасы. Ешқашан өлмейтін әрі өшпейтін спорттың айрықша түрі. Бірақ қазақ топырағында аталмыш спорт түрі жарық дүниеге келмей жатып, бақилық болған. Тірі болған күннің өзінде ауыр науқас. «Айта-айта Алтайды, Жамал апай қартайды» дегендейін, біршама уақыттан бері отандық футбол жайлы айтып-айтып біраз адамдар қажып кеткелі қашан! Тегі қазақ футболының бойына қан жүгірмей-ақ қойды. Шет ел футболына қарайсың да, қайран қаласың! Тепкендері гол, құлағандары фол. Иә, бұл-нағыз футбол, ағайын! Қашан өзгені емес өзімізді мысалға келтіреді екенбіз? Құпияға толы қазақ футболының қалы қалай? Отандық футбол тасын қалай өрге домалатамыз? Осы сұрақтар төңірегінде әңгіме өрбітіп көрелік.

«Ұстазы мықтының ұстанымы мықты» деген қайран қазақ атам. «Кубаньды» құрдымға кетіріп, «Теректің» түбіне жеткен Красножанға қалай ұлттық құрама тізгінін ұстатуға болады? ҚФФ-ның ғана қолынан келетін кезекті сенсация. Шторг пен Беранектің күйін кешіп, ақыр аяғында қара шапанды арқалап кететіні анық қой. Соқыр бапкерден басқа не күтесің?! Ішкі біріншілікте біраз нәтижеге қол жеткізген ойыншылардан гөрі қосалқы құрамда тек орындық жылытқан жалқауларды артық санаған жаттықтырушыны сынамаған пенде жоқ. Красножан келгелі жасыл алаңнан қарадомалақтардың қарасын көру арманға айналды. Ұлтжанды емес ұлтшыл орыс бапкерінің құрамасында тек орыстардың ойнайтыны айдан анық. Тізімге ілінетін бес қазақтың біреуін ғана негізгі құрамнан көресің. Жанға бататыны да осы. Бұл не деген сұмдық? Қазіргі өгізаяң қалпымыздан арылу үшін ұлттық құрамадағы қазақтардың шоғырын көбейту керек. Жеңіске жету үшін адам бойында ұлттық рух жоғары болуы тиіс, буырқанған намыс тыным бермеуі керек. Сонда ғана жеңістің тәтті дәмін татуға болады. Бұның жолында Красножан құрбан болуы тиіс болса, оған да барудан тайынбау керек. Өзіндік ойын манерасын әлі қалыптастырмаған, тактикалық қателіктерге жиі бой алдыратын бапкерге де керегі сол. Ұтылудан шаршамаған Красножаннан, егемен елімізге жанашыр, қаны қазақ бапкердің баптағаны баршамызға тиімді. Тіпті болмаса талай команданың футболын ұшпаққа шығарған Моуриньо мен Хиддинк секілді білікті бапкерлерге арқа сүйеген абзал. «Арбаның алдыңғы дөңгелегі қайда болса, соңғысы сонда» екенін естен шығармаңыздар!

Сүреңсіз ойындарға тек бапкерді айыптау әбестік. Ойыншылардың кәсіби шеберлігі өте төмен. Физикалық тұрғыдан қарастырғанда да жетісіп тұрғандары шамалы. Жауырыны жерге тимеген, нар көтерген қазақтың 90 минутқа шыдай алмағаны қай мазағы? Моральдік те дайындығы еуропалық ойыншылардың деңгейінен көш кейін. Алаңда бір-бірінің тілін түсінбейді. Соның салдарынан пас алмасудағы қателіктері шаш етектен. Үреймен ойнайды. Сылбыр қимылдайды. Жан-жақты дайындықтың жоқтығы көзге ұрып тұр. Адам тойып семіреді, бұлар әбден ақшаға тойған жатып ішерлер өңкей! «Доп ойнаған тозар» дегенді сылтауратса керек, мүлде ойнаудан қалды. Тіпті ойынды өз мойнына алып, дирижерлік ететін мықты бір футболшыны көрмейсің. Марадоннаға еліктеген кешегілер бүгін Месси болды. Қара қазағыма еліктеп, бой түзетін бір қазақ футболшысының табылмағаны жүректі қан жылатады. Дегенмен, Исламхан, Қонысбаев секілді серкелер жүрекке аз да болса сенім ұялатады. Қазақстан құрамасы футболшылары, барлығы өз қолдарыңызда!

Талай команданың обалына қалған Қазақстандық арбитрлар алқасы жайлы да айта кеткен жөн. ФИФА мен УЕФА түзіп шыққан қағидалар кітабында төрешінің қателігінен матчты қайтадан ойнап шығуға рұқсаттың жоғы айтылған. Яғни төреші пенальтиді дұрыс белгілемеді немесе ойыннан тыс қалған сәтті дұрыс анықтамады деп, команда басшылары мен құзырлы органдардың матчты қайтадан ойнатуға хақы жоқ. Бұл қағида тура Қазақстанға арнап жазылғандай. Егер біздің елде төрешінің қателігінен кеткен ойынды қайта ойнайтын болса, біріншілік бел ортасына жетпей, бір маусымды 3-4 жыл ойнайтынымыз сөзсіз. Келісілген ойындарды да кездестірдік. ФИФА мен УЕФА-ның тізімінде бар бір Қазақстандық төреші жоқ. Көрші ел Өзбекстанның Равшан Ирматов бастаған төрешілер тобы ӘЧ-да қызмет көрсетеді дегенде, барлық БАҚ өкілдері бұл күтпеген оқиғаны жарыса жазған еді. Әйтсе де, өзбекстандық төреші дүбірлі доп додасының барысында өзінің білікті маман екенін дәлелдей білді. Алыстағы Африка мен Бразилияда міндетін абыроймен атқарған арбитр талайға үлгі бола білді. Ирматовтан үйрен, ҚФФ төрешілері!

Жанкүйер! Жаныңды беріп, күйіп кету деген сөз емес пе? Күймек түгіл қарпайым ойынды көруден аулақпыз. Стадионда жанкүйерлердің аздығы бәрімзіді қынжылтады. Орташа есеппен үш мың адам жиналады екен. «Бәрібір ұтыламыз» дейтін Қазақстандық жанкүйерлер лапылдаған отқа қалай май құйып жүргендерін өздері де білмейді. Жанкүйерлер толы болса, футболшы да рухтанып, иығына үлкен жүк артылғанын сезер ме еді? Жанкүйер болмаса олар кім үшін ойнайды? Қазақстан командаларында фан-клубтың өзі толық құрылып біткен жоқ. Ал, Еуропаның командаларының басым бөлігінде «12» нөмір берілмейді. Оны арнайы жанкүйерлерге арнаған. Алаңдағы 11 ойыншы ғана емес, жанкүйерлерді де он екінші деп санайды. Еуропа жанкүйерлерінің мәдениетінің жоғарылығы соншалық, түрлі анимациялар жасап, клубтың гимнын шырқап, үлкен-үлкен банерлерге дем берер қанатты сөз жазып, қолдарынан келер көмекті аянбайды. Қазекең болса, отырып алып балағаттағаннан басқа не білсін. Туған елінің футболын ары ысырып жүргендер қатары аз емес. Қазақстанның атағын, абыройын, ар- ұятын әлем алдында қорғап жүргендер үшін қам жейтіндер аздығы жанымды жегідей жейді. Ұлттық құрамаға қолдау көрсетейік, ағайын!

Комментатор мен асаба егіз ұғым. Тойды төңкеретін де, көмкеретін де асаба болса, матчтың мәні мен сәнін келтіретін комментаторлар. Жоғарыда айтылған дерт қазақ комментаторларына да жұқса керек. Бейдауа сырқат-ау шамасы. Тыңдаушының құлағына түрпідей тиетін орыс тілінен алынған калька сөйлемдерді жиі қолданады. Футбол десе қаны қызбайтын, спорттан хабары шамалы адамның матч тізгінін ұстап, талқылағаны күлкілі естіледі. Жаттанды сөз, таныс трафарет, жанама әңгіме, артық күлкі-қазіргі қазақ комментаторларына тән қасиет. Ойын біткенше миллион рет кешірім сұрайтыны да бар. Мағынасы майысқан сөйлемге әуес. Қазақтың осынау кеңпейіл, мейірбан, дархан даласы сияқты ұшан-теңіз бай, шешен де көркем тілін қолданбай, өзге тілден аударма іздеп, әлек-шәлегі шығатындай комментатор мырзалардың басына не күн туған? Қазақи қалжыңы мен тапқыр теңеулері, өткір сын, ирониясы қатар жүретін, спорт саласынан сауатты комментаторлардың аздығы көңілге кірбің түсіреді. «Дайын асқа тік қасық» болмай, ізденіп, талаптанып, жаңа леп, спорт санасына соны серпін сыйлаңыздар, комментатор көкелер!

«Футбол саясаттың жетегінде кетпеуі керек» деп, шыр-пыр болған Мишель Платинидің сөзінде жан бар. Елімізде саясаттың спортқа ықпалы зор. Керісінше өкімет футболға қолдау көрсетіп, дем беруі шарт. Осыдан бірнеше жыл бұрын бірлескен Спорт басқармасы футболды дамытудың 2013-2020 жылдарға арналған бағдарламасын жасады. Инфрақұрылымды жаңғыртуды бастамаға алғандарын жарияға жар салды. Нәтижесін көзбен көріп, құлақпен естіп жүсіздер. Әбден былыққа батқан, жемқорлық белең алған, футболдан бейхабар басшылықтан кері кетпесек, ілгері жылжымаспыз!

Мақаланың мақсаты көпке күйе жағу емес. «Айтпасаң сөздің атасы өледі» дейді ғой. Сын түзелмей, мін түзелмес. Жыртығымызды жамап, тыртығымызды түзеп, қалың қазағыма қозғау салу. Айтар дүние аз емес. Дегенмен, бұл күндері төрткүл дүниені өзіне иландыра білген, үлкен сұранысқа ие спорт түрін неге елімзге насихаттамасқа? Ахмет Байтұрсыновтың өлеңіндегідей масадай ызыңдап, халқын оң өзгерістерге бұрсын деген ақ ниетті дұрыс түсініңіздер, ағайын! Білікті бапкер өз бабында болып, дұрыс нұсқау берсе, ойыншыларымыз намысқа тырысып, қажымай тер төксе, төрешілеріміз әділдікті ту етсе, комментаторларымыз ойынды жүйелі жеткізсе, өкіметіміз «шабамын» деген жігітке ат берсе футбол ойнамақ түгіл, әлемдік бәсекеде топ жарамыз! Ал, сен, жанкүйерлік ет те, нәтиже талап ет! Қашанғы өзгенің доп тепкеніне телміріп жүре бермекпіз. Өзіміз дегенде өгіздей қара күшті сарп етіп, күллі дүниеге қазақтың доп тебе алатындығын дәлелдейік, қазақ елі!

Келер шақ. Африка құрлығы. Мыңдаған қазақ жанкүйерлерімен лық толы стадионда кезекті әлем чемпионатының ақтық ойыны. Алаңда Қазақстан және Германия ұлттық құрамалары. Санаулы секунттардан соң ойында өзінің мәресіне жетеді. Табло есепті көрсетіп тұр. Есеп 3:0, қазақтар пайдасына….
Әркімнің өзіндік ойлау және пікір білдіру құқықы бар. Бұл менің құқықым, қазақ футболының келешегін осылай елестетемін, солай боларына сенемінде. Қазақ футболы туралы сөз кетер екен бүгіні туралы айтарлықтай ештеңе айта алмаймын. Бүгінгі футбол ортанға жолы болса керек. Ешкімнен артық емесіміз анық, бірақ ешкімнен кемде емеспіз. Аты аңызға айналған, атақтары ауыз толтырарлық Германияда, Бразилияда, Италиямен Англияда осы денгейдегі футболды өз бастарынан өткерген, ал, Ауғанстан, Тәжікстан, Түркіменстан секілді көршілеріміз біздің деңгейімізді армандап жүр. Бұл күнгеде шүкір дейік, бұл денгейгеде тәубе дейік.
«Асық ойнаған азар, доп ойнаған тозар», деген екен ата-бабамыз. Неге айтты екен? Мұнысын анық білмедім, бірақ, бір анығы ата-бабамыз доп ойнағанды яғни футболды білген екен ғой.
Осы орайда нақтылап алсақ, қазақ қашаннан доп тебе бастады? Қазақ топырағында футбол мектебін ашқан кім? Біздің алғашқы ойыншыларымыз кім болған? Олар арасында жарыс ұйымдастырып, қаржылай қолдаған кімдер? Тізбейтек берсек сұрақ таусылмасы анық, ал, қайтарар жауабымыз жеткіліктіме? Жә, осынша сұрақты туандатқан екенбіз, азда болса жауап қайтарып көрелік. Осы сәтті пайдаланып қазақ футболының тарихына шолу жасайық…
… Қазақ футболы неше жаста? Ия, Мұқаң алаңда доп теуіп бастап берген футболымыз бір ғасырдан астам уақытты арқаға тастады. Бір ғасыр, тарих үшін ауқымды уақыт болсада, біздің футбол үшін қысқа ғана уақыт болды. Түп тамыры ағылшындарға барып тақалатын бұл ойынның добы Мұқаңның аяғына қалай тиіп жүр? Қызығы осы…

Жүз жыл алдын. Анығырағы, 1912 жылы Мәскеуден Семей өңіріне келген Куприянов деген кісі сол өңірге танымал көпес Плещеевтің дүкеніне орналасады. Ол орыста қазақ даласына құр қол келмесе керек, өзімен бірге қара домалақтарымызға доп, қақпа торы секілді дүниелерді ала келеді. Футбол туралы түсінігі бар кісі емеспе, қолайлы орын тауып алаң сызып, қос қақпа орнатып қазақ даласындағы алғашқы «стадионның» қазығын қағыпты. Алғашында аяқ соққысынан ауаға әуелей ұшқан допқа үрейлене қараған қара сирақтар күн өте ширалып, футбол өнерін әжептеуір бежереді. Осы қолбала алаңда доп теуіп жүрген балақайлардан даламызда 1913 жылы алғашқы «Жарыс» (татарша «Ярыш» деген атауда болған) футбол командасы құралады. Команда құрамының басым бөлігін сол кездері Семейде мекен еткен жергілікті татар ұлтының балаларымен қазақ балалары құрайды. Балалар бойындағы ойынға деген құштарлықты байқаған Юнустың әкесі, танымал көпес Сыдық Нигматуллин оларға демеушілік етіп көп уақыт қаржылай қолдап тұрған.

Жергілікті татар ұлты дедік. Ия, ол кездері өңірде өте бай, сауатты татарлар көп болған. Футболға деген қызығушылығы өте жоғары болған Юнус Нигматуллин осы команданың сардары болған, өз тобының кейінірек дамуына көп үлес қосады. Біреу білсе, біреу білмес, осы жылдары мұғалімдер семинарында оқып жүрген жас Мұхтар Әуезов «Жарыс» («Ярыш») тың сапында доп тебеді. Допты құр теппейді, жартылай қорғаушы болсада қарсыластар қақпасын нысанаға алып отырады.
1914 жылы «Жарыс» («Ярыш») өзінің алғашқы ойынын Семейде құрылған гимназияшыларға қарсы өткереді. Осы тарихи ойында қарсыластар қақпасына гол соққан, қазақтың біртуар азаматы, ұлы әдебиетші Мұхтар Әуезов екен. Команданың алғашқы ойынында Мұқаңмен бірге алаңда Ахметсәлім Каримов, Қасымхан Мұхаммедов, Салах Хисматуллин, Зиятдин Рыспаев, Мұхаммед Сайдашев, Юнис Нигматуллин, Әміржан Сыздықов, Габдулхан Габбасов, Мухамедулла Курманов, Гусман Ямбушев және Сабыржан Ахмедшиндер доп тебеді.

Соңында өлмес туындылары қалған Мұқаңның бұл дәрежеге жетуіне балалығында бірге ойнаған достарының ортасы ерекше болғандығы тәсір еткен болуы мүмкін. Сол уақыттары команданың ойыншылары ақылдаса келе, біркелкі жиде тіктіреді және топтың өзіндік эмблемасын (белгі) ойлап табады. Бүгінгідей теледидары бар заманда емес, футбол әлемінен алыс ауылда доп тепкен бұл балақайлар ойыншылар киімінің бірдей болуы немесе өзіндік белгілері болуын қайда білді екен, ә? «Болар бала басынан» демекші, ұлы тұлға болып қалыптасқан Мұқаң бала кезінен ақ зерек, көреген болған екен ғой. Сол төсбелгі негізінде 24 дана болған, бүгінгі күні жалғыз данасы сақталып қалған. Қазақ футболының бұл құнды жәдігері Юнус Нигматуллиннің Германияда тұратын немересі тәрепінен қазақ футболының 100 жылдығы қарсаңында Семейдегі татарлар мұражайына тапсырылған.

Бертін келе, 1913 – 1916 жылдар аралығында Семей қаласында тағыда «Нептун», «Семинаршылар», «Ласточка», «Орлята» секілді командалар құрылады. 1915 – 1916 жылдары көрші Павлодар қаласында «Ястреб» және «Звездочка» деген атпен қос команда бой түзейді. Ары қарай футбол ойыны Орал, Ақтөбе, Петропавл өңірлеріне тарайды. Осы топтардың көршілес ауыл – аймақпен күш сынасулары нәтижесінде ойын Орта Азия және Сібір бойлап ен жаяды.
Іргетасын өз қолымен қалаған Мұқан бүгінгі қазақ футболына шүкір, дейтін шығар. Азияның емес, Еуропаның алпауытына айналуға әрекет етіп жатқанымызды құптары анық. Қазақ әдебиетіне ғана емес, қазақ футболындада өзіндік қолтаңба қалдырған Мұхтар Әуезовтың ізбасарлары ешкімнен кем болмау керек, кем болмайдыда.
Осы блогымды келер шақта Африка стадиондарында өтіп жатқан әлем чемпионатында бір қаракөзіміз тағы бір рет оқыр. Армандар ақиқатқа айналған күні. Бұл енді менің арманым, әрбіріміздің жеке пікіріміз болғанындай, менің жеке арманым. Әрбір кісінің армандауға құқықы бар…
P.S; #НаурызДода

— Өй, қу сүйектің майын сорасың ба?!
— Қане, сақам, алшы, тауха түсе ғой!
— Өй, Мергенбай...!
— Қарызға бір мүжік тікші, ұтсам екі асық қылып қайтарам…
— Сақаңды бере тұршы, ұтсам екі майлы асық беремін…
— Арқарыңды (сақа) неше асыққа айырбастайсың?
— деген жаңғырықтар мен бірге ойнаған балалардың бейнелері санамда ақ-қара түсті деректі кино таспалары секілді айнала береді. "Үш табан", «алтыатар»,«шік-бүк», «черта» ойындарын ойнап, у-шу болып жататын едік. Асық ойнаудың екі тәсілі бар: бірі шынға, екіншісі өтірікке. Шынға ойнасақ, тігілген асықты ұтылсақ, қайтарылмайды; өтірікке ойнасақ, қайтарып аламыз. Дүниені ұмытып, туп-тура асықтан әлем чемпионты секілді шынымен дауласамыз. Ара-тұра төбелесіп аламыз. Арамызда «Пәленшемен шығасың ба? Түгеншемен бірге-бір тұрасың ба?» деп шағыстыратын түлендер табылады. Жауап былай: «Шығам», «тиіссе қарап тұрмаймын», «білмеймін».
Футбол. Көгалға барып екіге бөлініп, доп тебеміз. "Қақпамыз" екі үлкен тас. Қақпада жасы кіші балалар тұрады. Біз бес-алтыншы сыныпта оқысақ, қақпашылар бірінші-екінші сыныпта оқитын балалар. Бейне бір әлем чемпионатында ойнағандай еліреміз кеп. Жіліншіктен, тізеден жәй ғана теуіп жіберіп, талайды ойбайлатқаным есімде. Өтірік күліп: «Кешір» деп басынан сипап, құшақтап алдай саламын. Добымыз жыланы бар тоғанға түсіп кетсе, қақпашыларды аяқтарынан салбыратып, допты алдырамыз. )))) Футболымыздың соңы кейде төбелеспен аяқталады. Бітімге келіп, татуласып, қайта ойнаймыз. Футболдан соң, біраз тынығып, жас мөлшері, дене бітіміне қарай жұптасып күресеміз.
Карта. Алтылық және қара қатын ойнаймыз. Жабылып кеткен картаның бәрі демей-ақ қояйын, көбі (көзірлер) менің жеңімде болады. Ұтылып бара жатсам дау шығарамын. Картаның соңы шатақпен аяқталып, бір-бірімізді қуалап, тебісіп кетеміз.
Қисалақ немесе қиса. Сол кезде жасы 17-18 мөлшеріндегі бойжеткен бар еді. Аз-мұз жеңілтек, қара ағашша қатқан арық, маймақ, былқ-сылқ етіп қисаңдап жүргеніне қарап "қиса, қиса, қиса-еу" деп артынан шулайтын едік. Ол пысқырмай жүретін, күшіктер секілді шәуілдесіп қаламыз.
Мен көрген түріктің тарихи сериалы. Осман сұлтандығы, кресшілер, апыр-топыр. Есімде қалған кейіпкер — Оруч баба.
Даллас. Джеа. Жағымсыз әрі отты кейіпкер. Оған қарап: «Бәттібай, тағы сытылып шықты» дейсің амалсыз.
Дункан Маклауд. Шотландия тауларында 400 жыл бұрын туған бас шапқыш. ))))
Зена. Сол қатынды көру үшін сабағымды тез-тез оқып тастайтынмын. Зена қиқулап, айғайлап төбелескенін көріп, ырза боламын.
Юсуф Миролу. Юсуфтар өлмейді. © Құсшы
Жаңа киім кигенді «и, жыртыс» деп жамырасып қарсы алатын едік. 90ж. аяғында жаңа киім киетіндер аз, кигендер мақтанып жүреміз, олай жүріп, былай жүріп.
Құрбы қыздар. Бөлек әңгіме. Құрбыларға қырындаудың бір тәсілі олармен бірге жасырынбақ және кәртүшке ойнау.
Мектепке кіру үшін кезекте тұрып та төбелесіп кетеміз. Бізге бәрібір.
«Тезірек өсіп, азамат боламын» деп балалықтың қадірін білмедім, құнттамадым. Тоңған кезде жанымды жылытатын, ащыны тәтті ететін қайталанбас сәттерді күлімдеп есіме аламын. Қайран, сол кездер!

«Футбол-өмір!» Иә, бұл сөзбен бір топ келіссе, келесі топтың келіспеуі әбден мүмкін. Себебі, футбол десе ішкен асын жерге қойып, оны, футболды өмір санайтындар бар да, футболды, былайша айтқанда, «қақпайтындар» болады. Мен екі топқа да жатпаймын ;) футболға деген қызығушылық енді оянып келе жатыр.
Кеше Астана қаласы «Қажымұқан» атындағы орталық стадионында«Астана-64» командасы Шымкенттік «Қыранды» қабылдады. Әу баста «Қыранның» келетінін естігенде«Астана Аренада» болады-ау деп ойлаған едім. Өкінішке орай, далада қар аралас жаңбыр жауып тұрғанда ашық алаңда өтті. Фотоаппаратымды арқалап мен де, дәлірек айтқанда біз де бардық. Әрине, "Қыранға" жанкүйерміз!

Ойын "Қыранның" шабуылынан басталды

Ойынның аты-ойын! Олар ешқандай кедергіге қарамайды. Тек жеңіс үшін, жанкүйерлері үшін ойнайды!

Ал "Қыранның" мұндай плакат ұстаған жанкүйерлері болмаса да, әр жерде бір «Давай, Мурат, Мура!» деп айқайлап жүрген жанкүйерлері жетерлік еді ;)


Мен жанкүйерлер жақта жүрсем «Гооол!» деген дауыс шықты. Артыма жалт бұрылып қарап, мынандай қуанышты сәтке куә болдым:)

9-нөмерлі Мұрт Өнал есеп ашты. Есеп: 0:1
Арада 8 минут өткен соң«Астана-64» командасның ойыншысы Павел Пурышкин есепті теңестірді. Астаналық жанкүйерлер бір-бірін құшақтап, құттықтап жатты. Бұл қуаныштарының ұзаққа созылмайтынын қайдан білсін?! ;)



"Қыранның" сапындағы Голландиялық Мұрат Өнал қарсыластар қақпасына бірінші таймның соңғы секунттарына кезекті голын салып, команданы тағы да бір қуантты.

Сонымен, бірінші тайм аяқталды. Жалпы, футбол көруге бірінші рет келуім емес. Неге екенін білмеймін, естелік ретінде бір де бір ойында фотоға түспеппін. Есесіне осы жолы аямай футболистерді түсіріп алдым. Футбол түсінгенге ойыншық емесіне тағы да көзім жетті.






Айтпақшы, бұл ойында бас төреші Қостанайлық Анатолий Вишниченко болды


Постымның басында айтқанымдай, дала боран болып тұрды. Ойынға жарты сағат қалған кезде Астаналық жанкүйерлер газонды қардан тазалағанымен, газон ойынның бірінші таймында-ақ қар-қар болып кетті.


Табиғат құблысына бұйрық беріп, оны басқара алмайсың ғой. Мұндай келеңсіз жағдайлар футболистерге кедергі болмайтындығын "Қыран" командасының ойыншысы Санат Жумаханов дәлелдеді. Ойынның 2-таймында "Қыранға" 3-голды сыйлаған Санаттың тағы да пенальтиден гол салуға мүмкіндігі бар еді. Бірақ Санат оны дұрыс пайдалана алмады. Есеп 1:3. "Қыран" қырып кетті! Ал жанкүйерлер болса көңілді нотада үйді-үйіне тарқасты :)


P.S. Кешегі ойыннан кейін Шымкенттік "Қыран" командасы турнир кестесінде 2-орынға жайғасып, премьер-лигаға берілетін соңғы жолдамаға таласатын командалар қатарына қосылды. Енді келесі ойын 16-қарашада өтеді. Сәттілік саған, "Қыран!"

Біздің бүгінгі сұхбатымыздың қонағы бірінші лигада өнер көрсетіп жүрген Қыран ФК-ның шабуылшысы Мұрат Өнал.

— Мұрат, бүгінгі жеңіс құтты болсын!

— Рахмет!



— Уақыт тауып келіп отырғаныңа рахмет. Сұхбатымызды бастасақ. Алғашқы сұрақ. Алғашқы добыңды кім сатып алып берді?

— Ағам. Қара-қызыл-жасыл аралас доп еді. Түнде жатарда сол допты құшақтап жатып ұйықтайтын едім.

— Балалық кезіңдегі жақсы көретін футболшың кім?

— Бразилиялық Роналдо. Қақпаға әр түрлі жағдайда теуіп гол соға беретін.

— Ал қазіргі ойыншылардан кімнің ойынын ұнатасың?

— Иньеста. Оның допты алып жүру мәнері ұнайды.

— Төрешінің саған қызыл қағаз көрсетіп алаңнан қуған кезі болды ма?

— Ия. Кішкентай кезімде болды. Бір командадан жаман ұтылып жатыр едік. Бір сәт болды, жыным келіп қарсылас ойыншының артынан бір теуіп құлатқанмын.

— Ол кезде қай позицияда ойнаушы едің?

— Шабуылшы. Мен көбінесе шабуылшы, кейде жартылай қорғаушы болып ойнайтынмын.

— Ал ойыншы жетпей қақпашы немесе қорғаушы болып ойнаған кезің болды ма?

— Жоқ. Бірақ мен бір жәйтті айтып кетейін. Алдын қай командада ойнасам да бойымның да жасымның да кішілігіне қарамай әрдайым капитан болып шығатынмын алаңға.

— Гол соққанды ма әлде гол пасын бергенді жақсы көресің бе?

— Гол пасын бергенді ұнатамын.



— Командаң ұтылып тұрып, сенің соққан голдарыңмен командаңның камбэк жасағаны болып па еді?

— Ия. Ол кезде Аякс ФК-ның дубль командасында ойнайтынмын. НЕК Неймеген командасының дубль командасынан 0-2 ұтылып жатқанбыз. Соңғы 20 минутта мен үш гол соғып командамның жеңісін тойлағанбыз. Сол ойыннан кейін мен Брюггеның дубль командасына трансфер болдым.

— Ырымға сенесің бе?

— Жоқ, бірақ ойынға шығардың алдында дұғамды оқып шығамын.

— Қазақстанға келгелі ойындарда саған не ұнады?

— Ойын басталмай тұрып орындалатын әнұран маған ерекше шабыт береді.

— Футбол карьераң біткен соң не істемек ойың бар?

— Бапкер болып қазақтың қараторы балаларына бір нәрселер үйрете алсам менен асқан бақытты адам болмас еді.

— Қазақстанға келіп үйренген жаңа қазақша сөз қайсысы?

— Қалайсың? Мен бұл сөзді қандайсың деп қолданушы едім.

— Домбыра тарта аласың ба?

— Жоқ, бірақ үйренгім келеді.

— Футболшы болмасаң кім болар едің?

— Банкир боламын деп ойлайтынмын. Мүмкін қазір банкте істеп жүрер ма едім.

— Айдаладағы аралға түсіп қалсаң өзіңмен бірге қандай үш зат болғанын қалар едің?

— Хахаха (деп күліп алды Мұрат). Ойланайын. (90+4 секундтан кейін берген жауабы) Шашлык, күннен қорғайтын крем және доп.

— Астана, Алматы, Шымкент?!

— Астана өте әдемі, заманауи қала. Алматы да қыдыратын жері көп өте әдемі қала. Ал Шымкентте қазақтар өте көп. Сол үшін Шымкент маған қатты ұнайды.

— Сенің Қазақстан азаматтығын алу жөніндегі шаруа не жағдайда?

— Әзірге тыныш. Мен Қазақстанда жұмысшы визасымен жүрмін. Анда санда көші көші-қон полициясына барып тұрамын. Қазақстанда қазақ «турист» болып жүрген маған қызық көрінді және бұл жағдайға ұяламын. Визаның уақыты қараша айының соңында бітеді, бірақ командамның бірінші лигадағы соңғы ойындарында ойнай аламын.



— Қазір Қыран ФК бірінші лигада бірінші орында тұр. Премьер лигаға шығу жолындағы көңіл күйлерің қалай?

— Командадағы бүкіл ойыншылардың көңіл күйлері тамаша. Бәрінің де алға қойған мақсаты жақсы ойын көрсетіп премьер лигаға шығу.

— Егер Қыран ФК бірінші лиганың чемпионы ретінде премьер лиғаға шықса бұл табысты қалай тойлар едің?

— Ол чемпиондықты бір қой сойып, шашлык жасатып осы күнге дейін командамызды қолдап келген жанкүйерлермен атап өтер едім.

— Ал өзің есте қалар қандай жынды тірлік істер едің ол күні?

— Шашымды сарыға боятармын мүмкін (деп бір күліп алды Мұрат)

— Сұхбатқа рахмет, Мұрат! Шашыңды сарыға боятқан күні шашлык жеуге болмаса да селфиге түсуге шақырарсың. Алдағы Ақжайық ойынында саған және командаңа табыс тілеймін. Жеңісті күндерде жолыққанша!

Алдын-ала сатып алынған билеттер.

Танысып қойыңыз, екеуі де мен. Киносүйгіштігім Ернардан, футболсүйгіштігім Аршаттан кем шығар, бірақ екеуімен де көсіле отырып әңгіме-дүкен құруға қауқарым жетеді ғой деп ойлаймын. Ал, мәселе футбол туралы кино жөнінде болса, онда… онда, алдымен, попкорныңызды дайындап алыңыз.

Әлем чемпионатында әрбір ойынға аң-құс, жан-жануарға болжам жасату біраздан бері үрдіске айналып кетті. Бұл салада біздің ел де қалыспай келеді. Еуразия арнасында тікелей эфирде болжам жасайтын Көріпкел есімді қоян интернетте танымал болып та үлгерді. Ол қоян қайдан келді, көріпкелдік қанында бар ма деген сияқтарды сұрақтарға иесінен жауап алдық.
Сұхбатты төмендегі видеодан көре аласыздар

Әлем чемпионаты басталып, ел-елдің бәрі әрбір ойынды қызу талқылап жатқан сәтте Kaztube.kz бейнепорталы да трендтен тыс қалмауды жөн деп шешті. «Спорт» газетінің журналисті Бек Төлеуовтың авторлығымен жаңа жоба көрермендерге жол тартпақшы.
«Әлемдік мундиаль» деген атпен шығатын бағдарламаның мақсаты – Бразилияда өтіп жатқан 2014 жылғы әлем біріншілігін талдау, сараптау болмақ. Аптасына үш рет шығып отыратын бұл бағдарламаға қоғамға белгілі, елге еңбегі сіңген тұлғалар қонақ болып, әлем чемпионаты туралы өз ойларымен бөлісіп, әрбір өткен ойындарды талқылайтын болады. Алғашқы қонақтардың тізімі де белгілі, олар: Дәурен Берікқажы, ақын, бірнеше жыр-жинақтарының авторы; Ерік Чинчалинов, Л.Н.Гумиелев атындағы ЕҰУ-нің Студенттер лигасының менеджері, Қазақстанда алғаш рет футболдан студенттер лигасын ұйымдастырған. Алдағы уақытта тағы да басқа қонақтар шақырылады.
Kaztube.kz бүгін-ертең көрсеткелі отырған жаңа жоба халыққа өте пайдалы әрі қызықты болары сөзсіз. Біздің порталды қарай жүріңіз!