Британдық инженерлер жеуге болатын су ойлап тапты. «Ohoo» деп аталатын бұл кішкентай шарлар аз мөлшерде суды мембранаға қаптау арқылы жасалған. Жеміс секілді қабығын ашып,
Иә, Ақтөбеде қыстың қалай болғанын барлықтарыңыз білесіздер. Бірақ қар қанша қалың жаусада жазға жетпейтіні ақиқат. Көктем шықты,қар еріді ерімеген жерлерде бар арасында. Негізі биыл көктем Астанаға емес Ақтөбеге кеш келді. Өткен жылы 22 наурызда — ақ жер кебе бастаған, ал, биыл 22 наурызда қар ери бастады. Сонымен не керек көктемді қалай көңілді өткізіп жатқанымды баяндайын.
Алдымен үйден шыққанымда алдымнан мынадай аула күтіп тұрады.
Сосын бір жерге бару үшін мына жолға шыққанға дейінгі саяхатымды өздеріңізде түсініп отырсыздар
Ауланың екінші жағындағы жолмен шығып сабаққа барам ол мынадай
Алдымда әлі мына жолдар бар бұл қайта айналайын
Бұл жолдан кейін мына жолға түсем
Одан кейін барып мына жолға түсем
Сөйтіп осылай университетке де жетем ол міне
Университетке кіргеннен кейінгі ең бірінші жұмысымды бұл жолдармен күнде жүрген адамдар болса бірден түсініп отыр. Ол әрине шалбардың балағындағы батпақ пен аяқ киімнің табанындағы қалың қатпарды және үстіндегі лайды тазалау. Менің көктемгі таңым осындай позитивпен басталады, әрі түсте қайтарда бұл жағдай тағы қайталанады. Ұмытып барады екенмін өзі тар жолда су шашып кететін машиналар тағы бар.
Жүзуді өзім енді үйреніп жүрмін. Қыздар мен апашкалар емін-еркін жүзіп жүргенде, бассейннің бір бұрышында жігіт басыммен тұрып бақылаған ұяттау екен. Нәзік жандардан көмек сұрағанша, «бассейнге батып кетті» деген атақ артық қо. Кей құрдас-бғаттардан сұрасаң "қалай үйрендің" деп, «бізді кезінде үлкендер өзен-көл ортасына лақтырып, кейін өзің шығып ал деп құтқармаған» дегенді айтады. Ойлап қоям: «неге мен де кезінде үлкендерге суға өзімді лақтыртпағанмын» деп, жан тәтті болса өзім жағаға шығып алатындай. Бірақ екінші жағынан ойласаң, жағдай менімен басқаша аяқталғанда бұл сұрақ мүлдем қозғалмас та еді.) Өйткені суға бату фактілері қай кезде де көп болған. Білгенім, жүзуді үйрену оңай шаруа емес екен, жүзбес бұрын қол-аяқтарыңды, иығыңды, мойныңды шынықтырып, бассейн астына қайта-қайта түсіп деміңді ретке келтірген жөн. Одан кейін терең дем алып, суды мұрынға жібермеу тәсілін игеру қажет. Жүзуді кештеу және өздігінен үйреніп жүргендерге бассейннен бастаған дұрыс, өйткені олар үшін суда горизонталь позицияда болу қорқынышты. Ол үшін екі қолыңмен бассейн шетін ұстап, екі аяғыңды судың бетіне шығару керек. Содан соң терең дем алып, басыңды су астына төмен түсіріп, қолыңды жаймен жіберу қажет. Осылайша сіз суды, жалпы судың тығыздығын сезесіз. Ал тығыздық сізді батырмай судың бетінде ұстайды. Өзіңізді батып баратқандай сезінсеңіз, аяқтарыңызды түбіне тигізіп, серіппе секілді итеріліп су бетіне вертикаль позицияда қайта шығасыз. Бұл әсіресе бойы аласа адамдарға қатысты. Бірақ бұнымен шаруа бітпейді, денеңізді «бір шетінен ұстап қағылатын кілемшедей» қозғалта білу керексіз. Ол үшін икем, тәжірибе және әрине уақыт қажет. Ал арнайы резеңке бас киім мен жүзуге арналған көзілдірік құлаққа су кетуден және судың көз алмасын қысудан сақтайды. Ал аяқ башпайларыңыздың тартылып қалатын әдеті болса, суда көп болмаған дұрыс. Ең бастысы су түбіне ыңғайсыз позициямен түсіп кетсеңіз, үрейге жол бермей, алған деміңізді бірден шығарып алмаған жөн. Әзірге өз басыма аяқ-қолдарымды жиі әрі бір мезетте қозғалту күрделі боп тұр. Осындайда жүзу білмесе де, әлемді шарлайтын теңіз саяхатшыларына таң қаласын…
Үндістанда су тасығыш бір кісі екі шелек алып, иін ағашпен су таситын болса керек. Алайда екі шелектің біреуі тесік екен. Бүтін шелек өзіне кұйылған суды қожайынның үйіне сол күйі шашау шығармай жеткізеді екен де, ал тесік шелек болса, толтырып қүйылған судың үйге жеткенше жол бойы сыздықтатып отырып, әрең дегенде жартысын ғана
Механикалық ойыншықтар өзінің көрнектілігімен ерекшеленеді. Ойын баланы сергітіп жетілдіретін жаттығулардың бірі. Ойыншықпен ойнау баланың саралау жасау қабілетін, дүниетануын кеңейтеді. Бірнеше ойыншықты қарастырып өтейін.
Ойын баласы кезіміз. Мектептен қайтқанымыздың өзі ойын. Жолай үйіне жеткен кластастарымыздың үйінен су ішеміз. Сонда байқағаным су толы ожауды тұтқасымен ұсынса да бес саусағын тарбитып түбінен ұстап сіміріп салатындар болушы еді.Ойын баласы болған соң не бір заттарды ұстайсың,өзіңнен кейін су ішетіндердің де жағдайын ойлау керек қой. Ержетіп оң-солымызды танығанда байқағаным: баяғы ожауды түбінен ұстап су ішетіндер әлі солай ұстайды екен.Бала кезден қалыптаспағансоң қиын шығар. Ата-ананың жіберіп алған қателігі.
Тағы бір осы тектес мысал. Бір үйде шай ішіп отырасың. Бәрі тамаша. Бір кезде сол үйдің мысығы құрығыр келіп мияулайды. Шай құйып отырған жеңгей сүт құйып отырған қасығымен (ауылда кей үйлер сүтті литр кесеге құйып, қасықпен шай кешеге құйып отырады) мысықты басынан бір ұрып, әрі қарай қасығын шаймастан сен ұсынған кесеге шайын құйып беріп отыра береді.
Басқа бір үйден ет жеп отырасың. Ет бабына келіп піскен. Бір кезде бөлмеге сол үйдің 3-4 жасар баласы кіреді. мұрнынан ақ боз аты мен көк боз аты қоса ағып тұр. Жеңгей жалаң қолымен әлгінің мұрнын бір қорс еткізіп сіңбіртіп алады. Қолын етегіне шала-шарпы сүрте салып «Жеңіздер, жеңіздер» деп табақтағы етті жұртарға ысыра бастайды.
Енді бір кісілер қонаққа барған үйін расымен де "өз үйі" екен деп қалады. Ет желінген соң, карта ойналған соң, сорпа бойына тарағанның әсері ме тершең қонақ терлей бастайды. Ваннаға кіріп, қонақтар беті-қолын сүртсін деп қойған таза орамалға қолтығына шейін сүртіп кетеді…
Суреткесілтеме
Адамзат жерде жүретін, аспанда ұшатын көліктерді де, қарапайым өмірде қажетті тұрмыстық техникаларды да ойлап тауып бітуге таянды-ау деймін. Дегенмен, біздің жұмыстың жұмысшылары (бізде әкімшілік, артистер және қара жұмыс иелері деп үшке бөлінеді) бұған бола жасымапты.Шатырдағы қарды күреудің заманауи әдісін тапқан секілді. Бұның алдындағы қыста шатырдың профлистісін, қара қағазын жырта-жырта бастықтардан сөз естіген сабаздардың біреуінің басына тың идея келе қалыпты. Олары сәтті түрде жүзеге аса бастаған. Неге аса бастаған? Тоқтала кетсек, соңғы кезде Қарағанды аймағында қар нормасынан көп жауып жатыр. Біздің үлкен ғимаратың шатырын тазартып шығудың өзі қиямет.Тұңғыш президентіміздің күніне байланысты демалыстан соң шатырдағы қарды аршудың арты біраз адамның артының ашуымен аяқталды. Сейсенбі күні жұмысқа келсем кабинетімде су тобықтан. 5-ші "ұрпақтық" компым жылап тұр. Монитор мониторға емес аквариумға айналып кетіпті. Тағы басқа 3 кабинет осы күйді кешіпті. Бас инженер себептің бәрін күннің жылып кетуінен көріп отыр. Бірақ, біз де ақымақ емеспіз. Пәленің ұшының қайда екенін білеміз. Қар аршуға ерінген жұмысшылар ұзын әрі жуан шлангылар арқылы шатырдан жоғарыдан төмен қарай ыстық су ағызады екен. Ыстық судың күшімен ерігені бар ерімегені бар барлық қар төмен қарай аға береді, құлай береді. Жаңбыр жаумай су болдық, обшым…