Соңы. Басы алдыңғы блогта. Әлеуметтік желі жайлы блогымды осымен аяқтайын.

ӘЖ-де кімді оқимын? — деп бас қатырып жүрсеңіз, онда бұл жазбам сіз үшін.

Әр жазбасымен ерекшеленетін, тарихымен тереңнен қазып жазатын Өркен Кенжебекті оқыңыз. Әр жазбасымен ойландыратын, ой қозғайтын Мұрат Есжан, жолдасы Айсәуле Әбілдаеваны. Қыз келіншектер үшін Динара Болат, Марфуға Шапиян, Айна Досқызы. Осы үш сұлудың кітап құмар екенінде есіңізге сала кетейін. IT, SMM қысқаша айтқанда программист деп жалпақ тілде айтып жүрген, жаңа технологияның Джобсы Тимур Бектұрды. Бизнес бастап, тренингтерді тауысып жүрсеңіз Rumi-лік Қуаныш Шонбай мен Мейірбек Жұмабековтың жазбасын қарай жүріңіз. Ағылшын тілін еркін меңгерген, бүгінде журналистік зерттеу жасап кең көлемде сараптамалық мақала жазып жүрген Жолдас Өрісбаевті. Музей ісінің маманы Нұрсерік Жолбарысты. Рухани дүниеңіз шөлдесе, әсерлі жазбасымен Мұхамбетжан Тазабеков ағамды оқыңыз.
Ал әншілер мен сол айналада жүргендерді ешқашан оқуға кеңес бермеймін. Олардың орнына танымдық жазбасымен бөлісіп, ағартушылықты алғы орынға қойған тұлғаларды оқыңыз.

Әлеуметтік желі өміріміздің бір бөлшегіне айналып үлгерсе де, көпшілігіміз әлі оны тиімді қолдана алмай келеміз. Mail.ru-дан басталған махаббат бүгінде 2 миллиард халқы, яғни қолданушысы бар Фейсбукке дейін жетті. Бұл қатардан қалыспайтын Instagram, VKontakte, Twitter, Telegram, WhatsApp т.б. желілердің қолданушыларының саны сағат санап артып келеді.
Осы орайда біз өзімізге Әлеуметтік желіге тіркелместен бұрын;
Әлеуметтік желі маған не үшін керек?
Маған бұл желінің пайдасы бар ма?
Мен желіде кімдерді оқимын?
Мен желіде кімдермен доспын?
Мен бұған лайк басып Репост жасауым керек пе?
-деген секілді сұрақтарды қоюымыз қажет. Бұл жазғаным күлкілі болуы мүмкін, бірақ бұл өте қажетті сұрақ екенін қаперіңізге беремін. Арғы жағын өзіңіз бағамдайсыз.
Әлеуметтік желіде барынша Фейк аккаунттан сақтаныңыз. Өзіңізгеде Фейк ашудың қажеті жоқ. Бір Әлеуметтік желіде бір аккаунтыңыз жеткілікті. Оларды көбейту өзіңізгеде, сізге жазылған оқырманғада қиянат.

Инстаграмды ақпарат көзіне айналдырып алдық. Жаңа ән шықса да, бір жерде қар күрелмей жатса да тіпті, қай күні боран соғатынын да осы әлеуметтік желілер арқылы біліп отырамыз. Үлкен ата-әжелеріміздің өзі "Әй, анау интернеттерің не деп жатыр?!" дейтін болған.
Қазір, қолында смартфоны барлардың баршасы журналисттен кем емес. Бірдеңені естіп қалса бірінші болып жариялап, бөліскісі келіп тұрады. Өзіміз де ресми ақпараттан көрі осы WhatsApp немесе басқа да желіден қарай салғанды оңай көріп тұрамыз.
Бірақ, сол ақпаратты инстаграмға жариялап немесе WhatsApp арқылы бөлісіп жатқанда сол жазбамыз үшін қылмыстық жауапқа тартылуымыз мүмкін дегенді ойлай бермейміз. Ал, Сіз, ҚР Қылмыстық кодексіндегі «Жалған мәлімет тарату» деп аталатын бапта ең ауыр жаза ретінде 10 жылға дейін бас бостандығынан айыру қарастырылғанын білесіз ба? Нақтылап айтсам, әлеуметтік желілер арқылы өсек таратқан адамға 5 000 айлық есептік көрсеткіш көлемінде айыппұл салу, бас бостандығынан 2 жылдан 5 жылға дейін шектеулі немесе бас бостандығынан айырылуы мүмкін. Мысалы: Сіздің WhatsApp-тағы «Ағайындылар» деген топқа бір туысыңыздан Шет ауданында «Сибирский язва» ауыруынан 5 адам ауыруханаға түсіпті. Ет жемеңдер" деген сияқты жалған, дәлелденбеген хабарлама келіп, оны Сіз "Өзіміз ғой" деген топқа жіберсеңіз, Сіз автоматты түрде «Жалған мәлімет таратушы» болып жазаға тартылуыңыз мүмкін. Өйткені, Сіз, дәлелденбеген ақпаратты халыққа таратып, халық арасында шу шығаруға жол беріп тұрсыз.
Сондықтан да, дәлелденбеген хабарламаны жарияламаңыз, әрі қарай таратпаңыз тіпті «Лайк» баспаңыз!

Ғаламтор жат ағымдардың насихат ошағына айналып отырғаны жасырын емес. Діни танымнан хабары аз жастар осындай желілерге кіріп, байқамай біреудің қазған орына түседі. Жақында ғана Ақмола облысында бір жас азаматқа қатысты сот процесі басталды. Ол әлгіндей желіде отырып, жиһадқа үндейтін ақпаратқа «лайк» басқан.
Не үшін кінәлі дейсіз ғой? Жаңағы білместікпен басқан «лайк» сол желідегі жат ағымның насихатын тарату деп есептеледі екен. Себебі, ол өзі оқыған ақпаратқа «лайк» басып қана қоймай, оны өз достарына таратқан болып саналады. Демек, ол ғаламтордағы заңсыз ақпаратты таратушылардың бірі болып есептеледі. «Ол білмеді ғой» деген сұрақ тууы мүмкін. Есіңізде болсын, заңды білмеуіңіз сізді жауапкершіліктен босатпайды.
Жалпы, «лайк» басу деген сол жазып отырған адамның ойымен келісу дегенді білдіреді.
Сондай-ақ, «Vk» әлеуметтік желісінде де топтарға жазылмас бұрын оның жазбаларына мән беріңіз. 1 бет жазбаның 1 сөйлемінде ғана терроризмге шақыру туралы жазылуы мүмкін. Байқамай бөлісіп қойсаңыз немесе «лайк» бассаңыз Сіз де келіскен болып саналасыз. Ол туралы ҚР Қылмыстық кодексінің 256-бабында: терроризмді насихаттау немесе тер.актісін жасауға жария түрде шақыру, сол сияқты көрсетілген мазмұндағы материалдарды тарату мақсатында дайындау, сақтау немесе тарату — мүлкі тәркіленіп, 5 жылдан 9 жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Сондықтан, әлеуметтік желіде (WhatsApp) бірдеңені жариялап, таратпастан бұрын ойланыңыз. Қажет па? Дәлелденген ба? деген сұрақтарға жауап іздеңіз.
Қолдан жасалған істің құрбаны болып кетпеу үшін аккаунттарыңыздың қауіпсіздігін қадағалаңыз (күрделі құпия сөз орнатыңыз, бөтен компьютерден желіге кірмеңіз.

Қазіргі заманда әлеуметтік желі арқылы танымал болу оңай. Бастысы, ешкімге ұқсамай, креативті болу. Байқап жүрген шығарсыз бос уақытымызда интернетті ермек қылғанды жақсы көреміз. Инстаграм мен фейсбукке бір кіріп-шығуымыз 3-4 сағатқа созылып кетеді.

Өз басым ғаламтор арқылы әйгілі болған адамдарға қызығам. Өмірлері қызықтырып, таусылмайтын кітап парақтары секілді елестейді. Бірақ менің басымнан да қызық жағдай өтеді деп ойламаппын. Жексенбі күні құрбым екеуміз базар жаққа бет бұрдық. Ананы-мынаны қарап, керек заттарымызға зер салып жүрсек. Қасыма бір кісі келді. Өкінішке қарай, есімін ұмытып тұрмын.
— Сәлем, сен Динасын ба? Абдигалиева Дина?
— Сәлеметсіз бе. Иә, бірақ сіз кімсіз?
— Сен мені танымайтын шығарсың, бірақ мен сені танимын.
— Қайдан?:Q:Q:Q:Q
— Сіз менде фейсбукте барсыз.
Үш ұйықтасам да түсіме кіріп шықпайтын оқиғаға тап болдым. Шынымды айтсам, басында шошып кеттім. Бұл кісі мені қайдан біледі деп))) Шытырманға толы жаңалықтарды тым көп көріп қойдым ғой деймін. Ең соңында «сельфиге түсейік» дегенде, тіпті, ұялдым да қалдым. Бірден " Жо-жо-жооқ" деген жауабымды бір қайырдым да қойдым. Бейтаныс кісілермен көп сөйлесе бермеуші едік. :J Өмір болған соң, неше түрлі тосын-сыйларға толы болады екен. :j

P.S.: Әлеуметтік желіні де өз орнымен пайдалану керек!!!

Қазір әлеуметтік желілер күннен күнге қоғамның пікірін анықтайтын үлкен күшке айналып келеді. Ал қоғамға белгілі бір ықпал ететін жерде міндетті түрде ақпараттық соғыс жүреді. Ол бұрын да болған. Газет беттерінде, телевидениеде т.б. бұқаралық ақпарат құралдары белгілі мәселе бойынша нақты саясат ұстанатыны мәлім. Ірілі-ұсақты төңкеріс кездерінде де алдымен телеграф, телевидениені басып алуға ұмтылу да ақпаратты бағындыруға деген талпыныстан шыққан. Қазір ол ақпараттық соғыс ақырындап ғаламтор желісіне ауысты.

Twitter Periscope тікелей эфир қызметін қосқаннан кейін Facebook та араға аз уақыт салып, өздерінің тікелей эфир функцияларын қосты. Periscope бастапқыда тек Twitter арқылы ғана болып және барлық смартфон түрлеріне арналмағандықтан аса қатты танымал бола алмады. Бұл олқылықты Facebook жақсы қолданып кетті. Алайда, Facebook қолданушыларының көбі жұртты қызық емес эфирлерімен мезі қыла бастады. Лентаға және ескертпелерге бірінен соң бірі шыға бастағасын бұл функция сүйкімсіз бола бастады. Иә, бұл да желідегі эго қанағаттандырудың бір әдістерінің бірі. Дегенмен, эфирді сүйкімді қылудың жолдарын мамандар айта кеткен екен.

1. Сахна сыртындағы эксклюзивтер
Фанаттардың, көрермендердің әдетте "қолы жетпейтін", көргісі келетін, ресми видеодан тыс нәрселер. Мысалы: сахнаға дайындық, футболшылардың шешіну бөлмесі, редакция немесе офистегі күнделікті істер.

2. Сұрақ-жауап
Жұрттың сұрақтарына жауап беру. Periscope кезінде бұның жақсы үлгісін Жайдарман басшысы Есен Елеукен істеп жүрді. Оқырмандармен, көрермендермен, фанаттармен байланыстың тамаша әдісі.

3. Үйрету
Мини-тренинг немесе вебинар. Бір нәрсенің қалай жасалатынын көрсету, бір нәрсені үйрету. Мысал үшін, тамақ істеу немесе спорт жаттығуларын орындау.

4. Жарнама
Бір өнімді, тауарды немесе қызмет түрін таныстыру, жаңадан шыққан нәрсені көрсету. Кішігірім презентация деуге де болады.

5. Жаңалық
Оқиға орнынан тікелей репортаж. Керемет емес пе?! Ортақ достардың тойы, түрлі марапаттаулар, спорттық жарыс финалы…

6. Ойындар
Қолданушылар арасында өткізілетін түрлі конкурстардың қортындысын шығару, жеребе тарту, тікелей эфирде тапсырма немесе сұрақ қойып, сыйлық тарату.

Сондай-ақ жасырын жарнама үшін де қолдануға болады. Эфир барысында демеуші жақтың бір затын көрсету, эфирді бір ресторанда отырып жүргізу — әдемі жарнама да болып кетеді.

Эфир жасау оңай, эфир жүргізу қиын. Сондықтан эфир жасамастан бұрын оны жұртқа қызықты қылып жеткізуді ойлаңыз. Эфир жиілігін де реттеген дұрыс. Қызық емес эфирлеріңіздің арқасында френд саны да азайып қалады.

Белоруссиядан шыққан жастардың ойлап тапқан Маскарад деген бағдарламасының эффекттілерінен инстаграмымыз енді тазарып келе жатқан кезде, Ресей жастарының ойлап тапқан #Prisma деген бағдарламасы 1 аптаның ішінде интернеттің хиты болып шыға келді. Сондықтан, жақын арада художниктердің фотосын көруге дайындала беріңіздер)

Маскарад бағдарламасын ойлап тапқандарға Фейсбук 30 миллион доллар беріп сатып алған екен. Енді, 10 күннің ішінде 1 миллион аудитрория жинаған Prisma бағдарламасы үшін Цукерберг қанша ақша дайындап отыр екен?
Менің ойымша, мал-жануардың тілі мен құлағы атып шығып нервке тиетін Маскарадқа қарағанда призманың эффектісі қызықтырақ сияқты. Сізге ұнады ма?
Айтпақшы, андройдтан іздеп әуре болмаңыздар) Самсунгтың фанаттары үшін бағдарлама шілденің басында дайын болады.

Инстаграм

Klout әлеуметтік желілердегі бір адам, мекеме немесе брендтің қаншалықты танымал, кімдерге қандай сөздермен ықпал ете алатынын анықтайтын бір сайт. Klout алғашқыда twitter-дің қосымшасы болып шықты. Твиттердегі оқырман саны, оқырмандардың сіздің жазғандарыңызды бөлісуі және сізбен пікір таластыруына байланысты әрбір қолданушыға «klout ұпайы» беріледі.

Klout-тың аты шыға бастаған сайын ұпай есептеуде пайдаланылатын әлеуметтік желілердің де саны артты. Facebook, Youtube, Tumblr, Blogger, Linkedin, Foursquare секілді әлеуметтік желілердегі танымалдығыңыз да клоут ұпайыңызға әсер етеді.

«Klout» ұпайы деген не?

«Klout ұпайы» есептегенде 1 ең нашар, 100 ең жақсы ұпай. Klout негізі тек қана ұпайдан тұрмайды, кімдерге қандай сөздермен әсер ететініңіз, кімдерден әсер алғаныңыз, қандай сөздермен қай тақырыптарда ықпалды екеніңізді анықтайды.

«Klout» не іске жарайды?

Клоутта тек қана ұпайыңызды қарап шықсаңыз ештемеге де жарамайды. Сізбен әлеуметтік желілерде байланыста көбірек болған адамдарды және аккаунттарды анықтап, олармен байланыс құру үшін сізге бағыт-бағдар беретін сайт ретінде де қарасаңыз болады.

Бұдан бөлек бәсекелес адам немесе фирмалардың клоут ұпайларына қарап әлеуметтік желілердегі өзіңіздің табысыңызды олармен салыстыруға арналған пайдалы қызмет. Былайша айтқанда клоут келді де бәрін орнына қойып тастады.

Яғни SMM-шілердің жұмысын, бәсекелеспен салыстыру үшін жақсы сайт. Жарнама берушілер де әлеуметтік желілерде өте ықпалды адамдарға жарнама берсе болады. Яғни сіз ол кісіге жарнама берсеңіз оның ықпалдылығын пайдаланып 10 мыңдаған немесе одан да көп кісілік аудиторияға өз өніміңізді жарнамалай аласыз!

«Klout» қалай пайдаланылады?

Klout сайтына қалай тіркеледі? Ол туралы алдында пост жазғанмын. Соны қарап шықсаңыз болады. Клоут туралы 10 сұрақ постын қарап шықсаңыз да болады.

«Klout» ұпайын арттыру үшін не істеуге болады?

Клоут «twitter» үшін жасалған қосымша болғандықтан алдымен осы әлеуметтік желі үшін айтайық. Қазақстанда твиттер көп қолданылмағаны үшін бұл бөлімге онша көп тоқтамаймыз. Твиттерде ұпайыңызды арттыратын нәрсе — сізді белгілеу яғни mention. Клоут ұпайы жоғары адамдар твит жазғанда сізді белгілесе ұпайыңыз арта түседі. Яғни твиттерде адамдардың сізді белгілегеніне қарайды.

Ал фейсбукқа келетін болсақ достар саны, посттарыңызға жазылған пікірлер және лайктар клоут ұпайыңызды арттыруға көмектеседі. Өзімнен бір мысал келтіретін болсақ өткенде фейсбукқа «Сәттілік тілеңдер, ағайын» деп сурет салдым. Сол кезде 240-қа жуық лайк, 50-ге жуық адам пікір жазды. Сол кезде клоуттың Қазақстандағы тізімінде 24-інші орыннан 15-інші орынға бір-ақ секірдім. Яғни клоут ұпайын көтеру үшін фейсбукта лайк пен пікір жинайтын пост жазу керек! Бұл жақсы мысал болмады айтқым келгені фейсбукта қоғамдық пікір туғыза алатын адамдардың клоут ұпайы жоғары болады, яғни жазғандарыңызды жұрттар қызу талқылайтын болғаны жақсы!



Ал инстаграмда бөліскен суреттеріңіз, суретке жазылған пікірлер мен лайктар ұпайыңызға әсер етеді. Бұл жерде ең маңыздысы суретке жазылған пікірлер. Өздеріңізде білетіндей инстаграмда суретке лайк басып өтіп кету оңай, ал пікір жазуға тұратын сурет салу ол біраз қабілет қажет етеді.

Youtube үшін тоқталсақ сіздің каналдағы оқырман саны мен айлық көрсетілім санына қарайды.

Google+ үшін айтатын болсақ жазбаларыңызға жазылған пікірлер, бұл жазбаларды бөлісуші саны және алған +1-леріңіз сіздің клоут ұпайыңызды көбейтеді.

LinkedIn желісінде сізге жазылған ұсыныс хаттарының саны және ұзындығы.

Foursquare болса мекен туралы жазған пікіріңіз, ұсынысыңыз клоут ұпайына қатты әсер етеді. Достар саныңыз және check-in клоут ұпайыңызға әсер етсе де алғашқы екеуі секілді қатты әсер етпейді.

Клоут туралы әлі де жазамын! Клоутты күндерде жолыққанша!

Қазір сұранысқа ие мамандықтардың бірі — SMM менеджері. SMM бәріне керек, бірақ оның міндеттерін, SMM-шіге қойылатын талаптарды білеміз бе? Жұрт неге арзан SMM іздейді? Жұмыс нәтижесін қалай анықтайды? Кімдер SMM жүргізе алады? SMM деген тек әлеуметтік желілерде аккаунт ашып, сілтеме бөлісу ме? Осы сұрақтарға жауап іздеп көрейік.

SMM (Social Media Marketing) — Әлеуметтік желілердегі маркетинг. Яғни, желі қолданушыларын өз сайтыңа, жарнамалаушы өніміне тарту.

Жұмыс әлеуметтік желіде болғандықтан SMM маманы әр желінің мүмкіндіктері мен функционалын жақсы білуі тиіс. Аккаунт ашу, топ құру, парақша бастау, іс-шаралар ұйымдастыру — бұл жұмыстың басы ғана. SMM-ші лайк санын көбейтуді, дұрыс жарнамалауды, желіде жарнама алаңдарын сатып алуды білуі керек. Толығырақ міндеттеріне тоқталайық.

Стратегия

• негізгі аудиторияны анықтау (жасы, жынысы, география және т.б санаттар бойынша)
• оларды немен қызықтыруға болатынын білу
• аудиторияның шоғырланған жерлерін анықтау
• жұмыс жоспарын құру
• күтілетін нәтижені болжау
• жұмыс бойынша жаңа ұсыныстар дайындап отыру

Маркетинг

• дұрыс имидж қалыптастыру (шыншыл ақпарат, модерация, боқтық сөздерді өшіру, сыпайы диалог)
• желіде таргетинг арқылы жарнама жасау
• жарнама шығындарын сараптау және болжау
• конкурстар, ойындар өткізу
• іс-шаралардың анонсын жасау және күнтізбелі парақшасын құру
• аймақтық топтармен жұмыс істеу (жергілікті танымал топтармен байланыс құру)
• лентада жоғары шығудың механизмдерін білу
• әлеуметтік желінің барлық мүмкіндіктерін және қызметтерін қолдана алу

Диалог

• жағымсыз қолданушыларды қара тізімге кіргізу
• жанжал туғызатын пікірлерді және боқтық сөздерді өшіру
• әңгімені дұрыс бағытқа бұру
• қолданушыларды пікірталасты өрбітуге итермелеу
• барлық сұрақтарға және хаттарға жауап беру
• қолданушыларды басқа адамдарды шақыруларына түрткі болу, оларды сондай дәрежеге жеткізе алу
• негатив пікірлерге және сұрақтарға сыпайы жауап беру

Постинг

• сілтемелерді қолданушыларды қызықтыра алатындай тақырып және мәтінмен шығару
• постқа дұрыс сурет таңдай білу
• сауатты жазу
• контентті әр желінің ерекшеліктеріне қарай әр түрлі етіп дайындау
• жариялау уақытын дұрыс таңдау
• постинг жиілігін реттеу

Шығармашылық

• логотипті дұрыс фонда, дұрыс түстермен, дұрыс көлемде орналастыру
• парақшаларда мұқаба суретін дұрыс таңдау
• фон суретін дұрыс таңдау
• промо-роликтер сценарийіне қатысу

Мониторинг

• желі мониторингін жасайтын қызметтерді қолдана алу
• статистиканы бақылау және нәтижелерін сараптау
• жағымсыз пікір көздерін табу
• өз жұмысын және бәсекелестердің SMM-ін сараптап, салыстыра алу
• сауалнамалар және зерттеулер жүргізу

Менеджмент

• қолданушыға ақпаратты дұрыс жеткізе алу
• келіссөздер жүргізу
• кей нәрселерді орындаушыларды табу және жұмыстарын қадағалау
• провакацияларға берілмеу, ұстамды болу
• жобаны басқару

Байқағаныңыздай SMM жүргізу оңай нәрсе емес. Сәйкесінше ақысы да жақсы болуы тиіс. Өйткені ол — әлеуметтік желідегі басты жарнама менеджері. Арзан, тәжірибесіз SMM-ші іздейтіндердің қателіктерін қайталамаңыз. SMM жұмысының нәтижесін бақылаудың ең жақсы жолы — Klout жүйесіндегі ұпайы. Қазақстандық рейтингті kaznet.me/rating/ сайтынан Үкімет, БАҚ, Мекеме санаттары бойынша қарай аласыз.

Депутат десе қарапайым халықтың көз алдына жұмыс істемейтін, жалақысы көп, мемлекеттің ақшасына қыдырып жүретін жасы 50-ден асқан ағатай елестейді. Істеген жұмыстары міне-міне деп көрінбеген соң солай ойлайды. Жалпы, халықтың арасында депутатқа деген негативті көзқарас бар. Бірақ, бәрі балаларының депутат болғанын қалайды)
Мен жаңадан сайланатын депутаттарға әлеуметтік желіден аккаунт ашуды ұсынар едім. Депутаттың кемінде 3-4 көмекшісі болады. Соның біреуіне смартфон ұстатып қойып, өзі бағыт беріп отырса халық істеген істеріне көз жеткізер еді. Оның үстіне халыққа да жақындай түседі. КВН-шиктер де ұйқы туралы әзілдерін азайтар еді. Содан, депутаттардың арасында рейтинг есептеп сыйақымен мараппаттап отырса тіпті бәсеке күшейіп, парламенттегі жұмыс ашық көрінер еді. Кімнің- кім екені көрініп, халық жұмысын интернет арқылы білген соң дауыс беруге де көзқарасы басқаша болар еді. Солай емес па?
Әйтпесе, мандаттан үміткерлердің жартысынан көбін халық саяси аренада көрмеген. Танымайды. Тіпті, «Ақ Жол» партиясының атынан тізімге енгендердің 70% кәсіпкерлер екен.
Қарапайым облыстық деңгейдегі мемлекеттік басқармалар да әлеуметтік желіні оңынан пайдаланып отыр. Осы желі арқылы өздерінің аудиториясын қалыптастыруда.
Жалпы, депутаттардың атқарған жұмыстарынан хабардар болып отырғым келеді.