Өткен муаххаламызда Үнді Қарулы Күштері 15 жыл бойы жүргізген тендер ақыры аяқталып, жеңімпаз анықталғанын айтып өткен едік және оған AKY ештеңе демеген болатын.



Бүгін Kerekinfo.kz, Defense Club арқылы үнді әскери техника сарапшысы, Үнді Әскери-теңіз флотының бұрынғы адмиралы Арон Бракашқа хабарласып, Атамбаев туралы айтқанда, ол:

— Байзыл, э Байзыл…

— Не нақ? Болмайд дейм…

— Байзыл, келіп тұрмын ғой енді…

— Қой дейм! Саған негізі үшінші группа да берілмеу керек! Аппетитің жаман! Анау-мынау тексеріс болса, үшінші группадан да алып тастайд!

— Екінші группа қылып бер енді, Байзыл…

— Лібә, антикоррупционщиктер мына жақтан (төбесін көрсетті), внутренний безопасность мына жақтан (тасының түбін көрсетті) қос қолдап ұстап тұрып, айдап жатыр! Ар жағындағы он бір мың үшін сен де нақ…

— Он бір мың бізде ақша, Байзыл! Жақсылыққа — жақсылық қайда, Байзыл? Бастығыңа жақсы көріну үшін — киіз үйімді алғанда, ау салғанда, қайығымды алғанда — бермейтін уәдең болмайды осы! А так сен — квартираға кезекке қойып берем дегенсің, исчо! Квартира қолыңнан келмейді, ол көрініп тұр. Қолыңдағы нәрсені сұрап тұрмын, Байзыл!

— Сукі, тағы бір түсіндіріп көрейінЧ. Саған үшінші группаны қалай алдық? Башпайы астына қайырылып өскен дедік. Ал сен екі күннің бірінде базарда шауып жүресің! Базар — толған құлақ. Сосын, ішівалсаң — «баражняг ақша алып, үкіметтің аузын тігіп отырм» деп лепіретінің бар. Екінші группа саған ниқоя келмейд…

— Жігіт емеспін десейші үйтіп марал оқығанша, Байзыл! Ай лібәәә, біліп едім! Бросты мойындашы, жігіт емеспін деп — мазаңды алмайм!

— Ахх… Ой лібәәә… Тұра тұршы…

— О, әне біздің Байзыл! Қазір ам алын табады Байзыл! Байзыл жігіт қой…

Байзыл Гольдштам әбден мезі еткен Қарамеңді Ейсвудқа қарап-қарап, қарап-қарап, қарап-қарап тұрды да, құлағына қал амын, кеңірдегіне қарындашын сұғып алды.
— Ой сукі, байқамай бірінші группа қылып жіберген сияқтымын — деді сосын.

— Бірінші группа елу жеті мың ба еді… — деді Қарамеңді сұлап бара жатып. Дегенде, дедім деп ойлады, әйтпесе дыбыстың орнына — қарындаш қадалған тұстан қан интонациясына сәйкес қорқ-қорқ еткен ғана болатын. Қас қылғанда қалам қадалған құлағымен құлап, жан-тәсілім етті…

Мен, Бекетай құмның арман арқалаған қара баласы Жақып Жарылғасын, 1889 жылдың көктемінде Орынбордың Тихорецкое жасағына келіп қосылдым.
Отарбаның заманында аттан түсіп, мехнаты көп механикеге талап қылдым. Жылдық алыс жерлерде адамдар құсты да ерттеп жатыр екен дейді. Ондай жарқын заманда қаззағымның бөрік-кимешекпен босқа терлеп жүрмегенін құп көрдім. Үрдіске бейімделіп, сосын артымнан — қалған қаззақтарды ертсем, еліме еңбегім сіңгені, перзенттік парызымды өтегенім!

1889.5.13. Арабша хат танитыным ештеңеге іске аспады. Осындағы шоқынған татарлар орысша хат тану үшін дьяк Евлампийдің үйінде тұрып, қызмет қыла тұр деді.

1889.6.13. Дьяк Евлампийден «Слово Божьеден» дәріс алып, орысшам да түзеліп қалды, әріп танып, ежіктеп оқи да бастадым.

1889.7.2. Қаззақтармен алыс-беріске кісі керек дегесін, Жаманқалаға аттанып, онда граф Бестужевтің распоряжениесіне түстім.

1889.7.5. Граф менен «Особое уложениелерді» білесің бе деп сұрады. «Наизусть!» деп, қақшия қалдым да, честь бердім. Это понравился графу.

1889.8.5. Тура бір ай қаззақ пен орыстың арасында дәнекер болдым. Недостатки: свои же сородичи не преминут проклинать за предательство собственного народа; 2. Мой народ везет налоги в тюках, в кадаках, в карысах и в текше. Все это нужно перевести на метрическую. При недостачах приходится обратно перевести на степной лад. Кстати, недостачи много. Сповадился мой народ воровать. Прав был тот сын хорунжия Кунанбая, который утверждал, что воровство в степи не прекращается. Ибрагим этого словоблуда зовут, точно вспомнил. Да ну его.

1889.9.7. Граф вернулся! Из Парижа. Был на вселенской выставке. Впечатления от этого миргорода впрямь прет от него.
Очень удивился моему русскому. Даже позвал гарнизонных офицеров. Говорит, что степной кайсак в прилежности и рвении перещеголял всех их вместе взятых. Черт побери, мне было приятно.

1889.9.8. Состоялся обстоятельный разговор с графом. Справлялся о моем будущем.
— Слушай Яков, — говорит он, — я хочу твой пример использовать на переобучение всех степных кайсаков. Того и гляди: пройдут года, может и твой народ организует выставку, как в Париже!

Я был сражен приступом смеха. Кто способен из наших перебороть свое многовековое невежество! Ахметжан из рода Есима? Разве выкроит он время от своих бесконечных выступлений на домбре? Говорят, в последнее время сповадился говорить на арабском перед бухарскими купцами. При этом акцент такой ужасный, что последующие караванщики имеют при себе толмачей с арабского Ахметжана на обычный арабский.

Может выставку в степи осилить кто то из рода Ермегия? Не думаю. Вороватые они.

Не на моем веку все это будет.

1889.10.7. Нашел таки переводчика с казахского на русский. Напоминает меня, только глуповатый. По крайней мере, мое общение с кайсаками теперь крайне облегчится.

1889.10.10. В связи имеющимися секретными расчетами на страницах этого дневника, я обязан сдать его в канцелярию крепости. Прощай, мой молчаливый собеседник!
Яков Джарылгасымов-Оренбуржский, осень 1889 года от Р.Х.

Көктем шықты дегенмен, жер бірде кеберсіп құрғап, бірде шылқып тұратын итжығыс күндердің бірінде Санников аралының аспанында темір құс көрініп, төменге қарай құлдилады. Ішіндегі екі қаззақ пен бір орысты иманды адамдар деуге келмейтін, ендеше ұшақтың — жерді тұмсығымен сүзуге аз қалғанда кенет оталып, бойын тіктей қойғанын құдайы себеп деуге болмайтын шығар.

Ұшақтағы үшеу ептібайымайд-шешесстің түрлі порымы мен пошымын айтып, қарғанып-сіленіп болғаннан кейін, жан-жағына қаранды. Анадай жерде жеркепе тұр екен. Салып отырып жетіп барды.

Бос екен. Жер мен жарға қабан терілері төселіпті. Анадай жердегі сөреде астан гөрі, шірік ағашқа ұқсайтын нанның қалдығы мен Мейхуаның сары сатпақ қағаздағы көмескі фотосы тұр екен. Қырағы, адамның жасырғаны мен тыққанын тіпті мұрнымен де сезіп қалатын үшеу бұлардан басқа мардымды ештеңе көрмеді.

— Қабан терісі! Заготовкаға тапсырылмаған! Мұны тексерту керек! — деді қаззақтардың үлкені.

— Арыйне, дурыс айтасыз! Ылай калдыруга болмайды! — деп қоштады қаззгүрт(мәңгүрттің керісіншесі) орыс. Кісіден асқан өнері, қытай сүйер қылығы болмаса да, қаззақша шүлдірлеп-былдырлап, біраз мансаптың биігін шалған нағыз сатқын сволочьтің өзі еді ол.

Екінші қаззақ үндемеді. Оны бұл аралда қалып оймаудың қ амы мазалап тұр еді.

Жеркепенің қожасы болмаса да, әдетінше әкесінің үйіндей аралап-тінтуге жүрексінді. Бұл не қылған қызық сезім деп, үшеуі де ойға батып тұр еді. Тыныштықты арттарынан шыққан мылтықтың білтесін қайырған дыбыс бұзды.

Еңгезердей, ұзынтұра орыс екен. Күн қақпаған беті, сірі, тарам-тарам болған қолдары, ырсимағанмен, бедері көрініп тұрған қабыртқалары, қақшиып тұрған әшәуі бұл кісінің өркениетпен қош айтысып кеткеніне кемінде жиырма жыл, әйтпесе қырық жыл екенінен хабар берді.

— Алдыма түсіңдер! — деді ұзынтұра орыс.

— Өлгім келмейді! — деп зар илеп қоя берді қаззгүрт орыс.

Көңілсіз үшеуді алдына салып алған көңілді орыс алдымен мылтықпен итермелеп, сосын көттен теуіп, аралдың шетіне қарай әкеле жатты.

— Сен немене, тоңбайсың ба? — өзі деді сақа қаззақ, арт жағына ұрлана қарап.

— Тоңғанда қалай! Бірақ сендер — өкімет деген хайуандар — сыпырып ала бергесін, оған да үйренеді екен адам — деді орыс.

Сөйтіп, аралдың шетіне жеткесін, орыс үшеуін біртіндеп атып тастады. Ішінде ұзақтау өмір сүргені қаззгүрт орыс деуге болады. Оны соңынан атты. Қанына тартқасын емес сірә. Үрейден аузы жабылмаған қаззгүрт бір кезде: «Жиырма жыл аял көрмегеннен солмай, керісінше қақшиып тұратыны қызық екен» деді. Еркектің болса да, отыз бес жыл бойы мұндай жылы сөз естімеген сарорыс — қаззгүрттің мына сөзіне балқып, ақыры оны басжіверді. Сосын барып атты…

(пролог іспетті)
Санта лючия,
Санта лючия,
Санта лючия,
Санта.
Санта лючия,
Санта лючия,
Санта лючия,
Санта!

— Кхм… — деді бір кезде үш жарым сағат бойы үндемей, терезеден алыстағы әлденеге қарап тұрған клиент. Сосын креслоға жантая кетті.

Күзетшімін.
Қызық көрсетейін қазір сендерге. Компьютердегі журналыма қараңдар.

Профессоинализмнің ақырғы күндері

Ресей билігі тігінен жəне көлденеңінен ылғи чекистерден қалыптасып бітті. Билік енді — түрлі күштер мен ағымдардың өзара тепе-теңдігінен тұратын қоғ амдық институт емес, бар болғаны корпоративтік бизнеске айналды. Тіпті совиеттер бұдағының билігінің өзі сонша қасаң болғанымен, қандай да күштік құрылымның тым күшейіп кетуінен қорқып,

Об авторе
Рекомендовать читать Алишера Хичкока, этой — дешевой пародии на Стивена Кинга, и тут же быть проклятым вами? Нет уж, извольте. Просто иногда в зарисовках Алишера розовой нитью проходят какие то знакомые образы и события. Почему розовой? Помните, когда лук жаришь, он в начале так красиво розовеет?..

---

Алишер Хичкок. «Чмо в ауле Шеңгелді»

Было отвратительное осеннее утро. Антициклон с Китая вот уже неделю терроризировал небо и без того убогой село Шеңгелді. Фермер Уәйіс, еще считающий слово «фермер» неологизмом, а потому всегда представляющийся как «шаруа» или «жүрген бір қарақазақпыз ғой», традиционно выходил из дома под выкрики жены:
— Чмо же ты конченый!
Подходив к кусту, где он по очереди с любимой собакой Бөрібасар справляет малую нужду, он механически совершил ритуал, который длится уже сорок пять лет. Сначала стряхнул куст на предмет наличия ос и всяких тварей, которые могли ужалить за мужское естество. Потом рассматривал грунт па предмет опорожнения со стороны Бөрібасар, и увидев лужку — успокоился (это была такая, мужская-зоологическая солидарность, что ли). Убедившись в здравии единственного на свете друга, Уәйіс одной рукой достал сигарету, другой — член (он был амбидекстром, еще не зная этого слова). Озирая туманный даль, который еще скрывает пасторальный пейзаж его луковых полей, он не без удовольствия начал отпускать дым сверху и струи снизу. Почуствовав сзади пристроившийся в очередь Бөрібасар, он мысленно представлял его виляющим хвостом, и решил немного пытать, занимая место максимально дольше. Вдруг струйка резко остановилась. Причиной была нервный пьезоэлектрический импульс с головного мозга прямо туда. Дело в том, что за эти минуты туман рассеялся и на взор Уәйіс предстало… абсолютно голое поле!

Сказать, что Уәйіс охренел, значить ничего не сказать. Его руки и ноги тут же оказались под властью неуправляемой судороги. Резкий прилив крови к ушам дал возможность впервые в жизни не услышать упреки сварливой жены, которая тоже заметила, скажем так, пропажу.

Но боялся Уәйіс не этого вполненормального явления для сельской местности. Дело в том, что на днях какой то коммерсант оставил задаток в три миллиона теңге за пятьсот тонн лука. Как человек этот коммерсант сразу не понравился, странный какой то был. Торговался богом забытом захолустье и постоянно по мобильному говорил о политике. В его лексиконе как то странно сосуществовали слова «шіріген пияз болмасын, жақсы ма?» и «люстрация второго поколения управленцев»(?). Контрастные выражения этого крутого мэна дала понять, что человек запросто может пристрелить при срыве сделки.

Самые черные ожидания Уәйіс оправдались. Издалека замаячил «Nissan Patrol» и несколько грузовиков. Тут то Уәйіс и упал в обморок…

… Когда очнулся, он даже не удивился, что лежит связанной в багажнике. Ему оставался только смириться верной смертью и прислушиваться разговорам в салоне.

— Геройхан, ты обе руки связал этого чмо? — гаркнул кто-то.
— Зачем так строго, Мухтар, только одну руку привязал, а что? — ответил собеседник.
— Надо было оба связать, герой ты мой!
— Зачем?
— Потому что этот чмо — амбидекстр…

Ескерткені — ескертті, ол рас. «Астананы үш ауыз сөзбен сипатта!» десе — жалғызбасты қатындар, ажырасқан қатындар және жынды қатындар! — дер едім! Тіпті ең пәк қатынмен көңіл жарастырғанның өзінде — бірнеше күннен соң шкафынан жасырған скелеті құлап түседі. қайратСақ бол, бауырым!" деген бауырым, өкіріп отырып.

Хабарландырумен тауып алдым. Интернет емес, "қолдан қолға өтетін" арзанқол қалалық газеттердің бірі арқылы.

Мамандарды интернет арқылы да жиі іздеймін негізі. Бірақ интернет арқылы үнемі — респектабельді болмаса да, «интернеттен табылғанын» міндетситін, ендеше қызметі әдеттегіден елу-алпыс мыңға қымбат шығатын, және қолынан түк келмейтін мамандар кездеседі. Ал газет арқылы көбіне күн қаққан қарасирақ, «шықпа жаным, шықпа!» деп қалт-құлт күнелткен, жүрек жалғайтын нәпақа ғана сұрайтын мүсәпірлер табылады. Олардың қолдарынан түк келмесе де, берген жұмыстың қыр-сырын жанын салып жүріп үйреніп алады.