Селфи сөзін жиі естиміз. Бұл терминнің қашан, қалай пайда болғанын білесіз бе?
Селфи (selfie) — өзін өзі фотоға түсіру немесе автофотопортрет. 2012 жылдары Фейсбукте танымал болған сөз алғаш рет 2002 жылы Австралияда өткен бір форумда қолданылған екен. 2013 жылы Оксфордтың танымал ағылшын тілі сөздігінде «Жыл сөзі» атанған.
Алғашқы селфилар елімізде Моймир желісінде басталды деуге болады. Инстаграм кең қолданысқа ие бола бастаған сайын және артқы/алдыңғы камералары бар смартфондардың көбеюі бізде де селфиді танымал қыла бастады. Бұрын тек артқы камера арқылы «соқыр селфилар» түсірілсе, қазір алдыңғы камера арқылы анық селфилар және топтық селфилар түсіріледі.
Селфилардың 30 пайызы 18-24 жас аралығындағы жастарға тиесілі екен. Жалпы әр интернет қолданушы 1 рет болса да селфи түсіріп көреді.
БлогКэмп осымен 4-ші рет өтейін деп жатыр. Демек артта біраз тәжірибе қалды деген сөз. Сол бұрынғы қателіктерді, кемшіліктерді қайталамай, биыл атына заты сай Құрылтай өтсе екен деп тілеймін.
Менің ойымдағы БлогКэмп — блогерлердің жәй жиыны. Бір бірімен оффлайнда танысу, қауышу, тәжірибе алмасу, араласу, бірге көңіл көтеру. Ал біздің көретініміз қандай БлогКэмп? Бұрын қандай қателер жасадық?
Ресмилік
Лауазымды тұлғалар, меморган басшылары, қоғам қайраткерлерін шақырып, оларға сөз беріп тым ресмилендіріп жібердік. Қарапайымдылық жоқ. Тым байсалды болып кетті.
Формат
БлогКэмпты көп адам ІТ-форумдармен шатастырып кетті. Ұсынатын, тыңдағысы келетін тақырыптар да блогосфера аясынан шығып кететін тақырыптар. Ондай ІТ тақырыптар үшін Шымкенттегі TechX, Астанадағы АИФ жеткілікті сияқты. Блогкэмпта блогерлер өз жазу техникаларымен, жарнамалау әдістерімен, пост жазу барысында қолданатын онлайн сервистер туралы, мультимедиа құралдары туралы әңгімелегенін қалар едім.
Контингент
Тақырыптан тым алыс жүргендердің келгенін қаламас едім. Блогосферамыз мықты болуы үшін алдымен элитар орта құрылуы тиіс. Жұрт сол шеңберге кіруге талпынуы керек. Сапа сол кезде артады.
Ынталандыру
Старт-аптардың не үшін өтетінін түсінбедім және солардың нәтижелерін де көрмедім. Егер демеушілерден түскен қаражат бар болса оны Алматыдағы алғашқы Құрылтайдағыдай түрлі номинациялар бойынша блогерлерге бөліп беру керек. Осындай ынталандырулар қажет.
Шығындар
Ұйымдастырушылар келушілердің жол және жатын орын шығындарына бас ауыртпаулары қажет деп ойлаймын. Әркім өзі үшін келетін болғасын әркім өз мәселесін өзі шешуі қажет. Шығындар мейлінше азайтылса біреуге тәуелділіктен де, жоғарыда айтылған ресмиліктен де құтылуға болады. Өткізетін орын, кофе-брейк, атрибутика шығындарын жергілікті органдарсыз-ақ 1-2 демеушінің көмегімен өткізуге болады деп ойлаймын.
Поштамдағы ескі хаттарды ақтарып отырып, Нұрғисаның мына есебін тауып алдым.
—
Кірпік қағып, сүт пісірім ішінде 2006 жылдың лезде зулап өте шыққанын біреу байқады, біреу байқамады. Құрама Штаттар түрлі сылтаумен Иракты бомбылап жатты, Құдыста Хамасы бар, ФАТХы бар, Израильдің ұрдажықтары бар – қырықпышақтасып жатты… Ресей төрткүл дүниені табиғи газының қоры арқылы, өзгелердің сол қорға тәуелділігі арқылы дүр сілкіндіруге әуестеніп жүр… Иран Буш әкімшілігінің әпербақандылығы мен әлімжеттігіне мойынсұнбайтынын дәлелдеп бағып жүрсе, Дарфурдағылар Кондолизаның құйтырқы есебінің құрбаны болмайтындарын мәлімдеумен болды. Бұған Солтүстік Кореяның көрсеқызарлық синдромы мен әлем тарихында деспот аталып үлгерген бірнеше тиранның бақилыққа аттанғанын қосыңыз… Осындай құбыжық галлактикада өзінің рухани сұлбасы мен өр рухының кәусар болмысын сақтауға мейлінше мол қайрат сарп еткен Керекинфо планетасы түзулік атаулыға бойын түзей берді, түзей берді.
Ия, 2006 жыл керекинфо жылнамасына сүңгіп үлгергенімен, былтырғы жақсы жайлардың жай-жапсары ұмытылмақ емес. Әсілі, керекинфо сайты жахантордағы бір ұяшық қана болып қоймай, мақсат-мұраты әлдеқайда әріде жатқан біріктіруші дәнекер деп танымақ керек-ті. Қазақтың сартопырағына аунап-қунап өскен қарадомалақтар замананың тылсымымен үндесе тегеурінді, екпінді пікірлерімен алмасып жатса қай тұсы айып?
Тәсірлі мәселелер төңірегінде толғану жылы болды екі мың алтыншы жыл. Қатарымыз да күн санап артып, шаңырағымыз беріктене, түтініміз түзурек ұша бастағанына сіз бен біз куә. Қоян-қолтықтаса отырып әр нәрсенің анық-қанығына жетуде талас-тартыстар өрбіп жатыр, өрби де бермек. Керекинфоның түпкілікті миссиясы да сол. Естілмеген сөзді жетім қалдырмай, үшбу сәлемдерді құшағына сыйдырып, сүйіншілеп, күніге білгісаярдан арғы жағынан мен мұндалап күлімсірей беретіні…
2006 жылы тарланбоздарды жанай да түсті, ысылта да түсті. Кім жоқ десеңізші олардың қатарында… Өзіедік ашылмаған қыры көп Қайраты пен Тентекбаласынан бастап, қапелімде қойып салатын Аюдың баласы бар, келісті сөзді қиыннан қиыстырған Еркемі бар, ойының бітімі мұқалмаған Томирисі мен Бахасы, керекинфоның төл атқамінерлері Ньюйоркері мен Шырыны, тәсірлі де мәйекті идеаларға бой түзеген Мараты мен Сигмасы, Робинзонша елсіз жерде көл-көсір боп жүрген Айтары мен гүл шоғын өлердей ұнатушы Керек адамы, қала берді түнімен көз шырымын да алмайтын Қырмызысы, сайттың ардагер тәтесі атанып үлгерген қылыш сөзді Көңілашары, тыңнан қосылған жас пері Торланасы, мафиягер Мәриямы, эссе өнерінің маэстросы Бекжан профессор ағайы, періште Меркельдің дұғай-дұғай ассаламауғаләйкүмін бұлжытпай жеткізуші Симона мен Салтанат, сөзі алтын да қола, өзі Лола – түйіндегенде, жоғы жоқ.
Рас, түпнұсқасын Аршат пен Бекжан түзген сайт бүгін ел игілігіне айнылп үлгергенін тарих дәлелдеп отыр. Сайттың өміршеңдігі, виртуалдық барболмыс пен шынайы күйкі тірліктің қабыса жанасуы пайдалуншылардың құзыретіндегі міндет екенін ескерер болсақ, ол кісілерсіз аттап алға басу, ілгерілеу жоқ екенін тағы мойындауымыз шарт. Осының бәрін ескере келе, сайт әкімшілігі жылара сайтқа ерен еңбек сіңірушелерді ынталандырып отыруды дәстүрге айналдырған.
Екі мың алтыншы жылы сайттың тамыры тереңдей түсуіне зор ықпал қосушылардың арасында бұдан бұрын жасырын дауыс беру арқылы үздіктерді анықтауға кіріскеніміз әмбе керекинфошыға аян. Енді сол мүшәйрәнің да томағасын сыпырып, қорытындысын жалпақ жұртқа жайып салар кез келіп жетті.
Алдымен ұзын етектілерді түгендеп өтелік.
Өткен жылы өзінің қарқынымен, әсіре белсенділігімен, тартымды посттарымен дүйім керекинфолық форумдастардың бірі әрі бірегейіне айналып үлгерген Симона қыздар арасында үшінші орынды қанжығаға байлады.
Ізденімпаздығымен, ұтымды әрі айшықты позициясымен, салымының мықтылығымен керекинфоға жаңа леп әкелген Лола ханым екінші орынды місе тұтты.
Санақ қорытындысы бойынша айтулы бірінші орын және Екі мың алтыншы жылғы ең үздік қыз керекинфошы номинациясы қашанда ашық-жарқындығымен, үйлесімді ойымен, мысық атаулыға бір табан жақындығымен ерекшеленетін Көңілді ашар Жаннаға бұйырыпты.
Жеңімпаздардың бұл легін ең ыстық ықыласпен құттықтап қояйық!
Енді қыз-қырқынды тәмәмдап, жігіттерді түгендеуді бастасақ мына нәтижелерге тірелеміз:
Екі мың алтының жігіттер категориясы бойынша үшіншісі жатса-тұрса есіл-дерті керекинфо болған, кесек сөздің кәдуілгі ұстасы Сигманың үлесіне тиіп отыр.
Екінші орын – айтары бар, жайпары бар, мұқтаждарға көмек қолын созуға әмәнда даяр, лирик әрі романтик Айтарға лайық!
Ал енді жігіттер арасында екі мың алтының ең үздік керекинфошы лауазымы Атырау кентінің құлагері, екі ғана сөз емес-ау, талай сөздің басын біріктіріп, жұмыр басты пендеге көкейтесті ой салушы, маржан сөздің зергері Маратқа бұйырыпты.
Жеңімпаздардың бұл легін тағы бір мәрте ду қол шапалақтатып құттықтап қоялық.
Жеңімпаздарға ең жақын арада құрмет сертификаттары табыс етілмек.
Бұған қоса, бәйгені ұйымдастырушылар алқасы қосалқы номанциялар бойынша жеңімпаздарды анықтайныны қатеріңізге салады.
Көктем келе жатыр ғой. Інішектерге қызбен сөйлесіп кетудің бір-екі амалын айта кетсем бе деймін. Қызбен танысу оңай, ал әрі қарай әңгімені жүргізіп кету, оған ұнау, сеніміне кіру, оны күлдіре алу қиын нәрсе негізі. Мынандай тәсілдер қолданатынмын:
ГЕОГРАФИЯЛЫҚ ТӘСІЛ
— Ақтөбеденсің бе? (дейсің өз жағыңның атын айтып)
— Жоқ, ***дан. (Мысалы Қызылорда, Семей, т.б дейді)
— Ааа, мен әдемі қыздар тек Ақтөбеде болатын шығар десем… (деп өтірік таң қалған боласың)
— (ұялып күледі өзінше, сосын келесі сұрақты өзі қояды)
— Тек Ақтөбеде ғана емес қой әдемі қыздар. Өзің Ақтөбеденсің бе? (қыз уже әңгімеге дайын, өзі сұрақ қоя бастайды)
— Иә, Ақтөбеденмін. Сендер жаққа барып көрмеппін, барғым келеді. Қандай күшті жерлер бар? (деп оның өз жері туралы мақтануына мүмкіндік бересің)
МАМАНДЫҚТЫҚ ТӘСІЛ
— Мұғалім емессің бе?
— Жоқ
— Ааа, сені мұғалім екен деп қалдым
— Неге олай ойладың?
— Білмеймін, сөздерің анық, даусың жарқын және бір мейірім байқалады. Жақсы мұғалім бола алар едің деп ойлаймын
(Қыз әрі қарай өзін мақтауға кетеді. Негізі мұғалім болуға мүмкіндігі болғанын, кафедрада қал деп айтылғанын, бірақ мына жұмысты таңдағанын айтып кете береді)
ЗОДИАКТІК ТӘСІЛ
— Суқұйғышсың ба?
— Жоқ.
— Ааа, Суқұйғыш шығарсың деп қалып едім…
— Неге олай ойладың?
— Ақылды қыз сияқтысың. Суқұйғыштар ақылды болады ғой
— Жалғыз Суқұйғыштар ғана ақылды ма не? Балықтар да сондай (деп өзін өзі мақтауға кетеді. тек тыңдап отыру керек шыдап)
Сочи Олимпиадасына кетер алдында Александр Данилов деген досым «Сочиде маған сәлем жазшы» деп өтінді. Жұмыстағы бір ағай да «Нұр Отан» туын алып фотоға түсші" деді. Осылайша ел-жұртқа сәлемдемелер түсіре бастадым. Мұны Сәлемдеу немесе Saleming деп атағым келеді. Осыны блогерлер арасында жаңа үрдіс қылып қалыптастырайық.
Сәлемдеу немесе Saleming деген не?
Бір сапарға шыққан кезде біреуге сәлем жіберудің сурет арқылы жасалу түрі. Нақты бір формасы жоқ, адам өз фантазиясына қарай түрлендірсе болады. Сәлемді суретке түсіріп, әлеуметтік желі немесе блог арқылы жарияланады. Өзіне де басқаға да көңіл-күй сыйлайды. Жасырын жарнама мақсатында да қолдануға болады.
Менің Сочиде істеген saleming-терім:
Досым Саша үшін Сочидің Басты Медиаорталығына аккредитация жасау орталығындағы ойын нәтижелері жазылатын тақтаға жазып кеттім.
06-15 ақпан күндері Сочидегі Қысқы Олимпиада ойындарына барып келдім. Спорт және туризм агенттігі өткен жылдың желтоқсан айында «Сізді блогер ретінде шақырғымыз келеді. Жолыңыз, жататын жеріңіз тегін. Ойындарға тегін билеттер береміз» деген кезде қуаныштан жарылып кетсем де білдірмедім әрине Агенттікке, ұйымдастырушыларға үлкен рахмет мұндай сыйлықтары үшін. Бүгін бір блогер барса, келесіде бұл сан өседі деген ойдамын. Өйткені ақпаратты тез және кең жаюшы күш блогерлер екенін қазір барлығы түсініп отыр.
Сонымен Сочи сапарым алдымен Алматыдан басталды. Турды ұйымдастырушы фирма инструктаж жасағаннан кейін, барлық жолаушыларға Қазақстан шарфы, баскиімі, күртешесі мен сөмкесін сыйлады. Сондай-ақ Сочи картасы, ойындар кестесі, Қазақстандық спортшылар туралы да барлық ақпарат бар екен сөмкелерімізде.
Кемеде
Қазақстандық делегация Сочи теңіз портында жиналған 10 шақты кеменің бірі Norwegian jade атты 5 жұлдызды лайнерде орналастырылды. Круиздерге арналған бұл кеме Сочиге арнайы шақырылған, қонақ үй қызметін атқаруы үшін. Кеме 14 палубалы (қабатты), 9 кафе-ресторан-бары бар. Таңғы ас тегін, түскі ас және кешкі ас 10-25 доллар шамасында. (сыралары 5,25 — 5,69 доллар ) Кемеде дискотека, казино, сауна, спа салоны, джакузи, бассейн, интернет кафе бар. Кеме ішіндегі wifi-дың минуты 0,99 доллар. Сондықтан мен жергілікті Мегафон операторының тиімді тарифын алып алдым барған күні. Кеме персоналы түгелімен шетелдіктер, тек қана ағылшын тілінде сөйлеседі. Көбі Перу, Колумбия сияқты Латын америкасы елдерінен және Азияның Филиппин, Мьянма, Непал сияқты еңбек күші арзан елдерден. Еуропадан румындар көп және латвиялықтарды ғана байқадым.
Мынандай түскі ас небәрі 10 доллар.
Сыраға түрлі тіскебасарлар әкеледі, тегін.
Теңізге қарап отырып темекімен кофе ішуге болады
Қала
Сочи бұрыннан туристік аймақ болғандықтан өте үлкен қала. Бағалары жоғары, қымбат. Бұрын жазғы туризм орталығы болса, енді бұған қысқы туризм да қосылған. Олимпиада үшін Ресей бюджетінен 50 млрд доллар бөлінген. Қалада орыстар саны өте аз. Жергілікті тұрғындардың көбі армяндар. Ресторан-кафе бизнесі түгелдей солардың қолында деуге болады. Кешкі ас бір адамға шамамен 3000 теңге шамасында шығады, ал кавказ шашлығы 6000 теңге. 1 бөлмелі пәтер жалдау айына 1000 доллар. Олимпиада кезінде бір бөлме жалдау 2000 рубль (10 мың теңге).
Мына алматылық орыс атайды қалың нөпір турист ішінен бірден байқадым. Үстінде шапан, басында қалпақ, артында Қазақстан туы, мойнында 2 Қазақстан шарфы. «Осылай елімізді көрсетпесек не үшін келдік?» дейді ол.
Қостанайлық мемқызметкер Қайрат 40 жаста. Олимпиадаға келу үшін бір жыл бойы ақша жинапты, кетер алдында 300 мың кредит және алған. Нағыз спорт фанаты. Ұшаққа да өмірінде алғаш рет отырыпты. Бір армян әйелдің бір бөлмесін жалдап тұрды, билеттерді сатып алып жүр екен. Біздің делегацияға бөлінген артық билеттерден әкеліп беріп жүрдім. Бірнеше жарысты бірге қарадық.
Жол
Олимпиада жарыстары 2 жерде өтті. Біріншісі Красная поляна таулы аймағында шаңғы, фристайл, биатлон, тау шаңғысы, трамплин, сноуборд жарыстары өтті. Ең алыс аймақ. Сочи вокзалынан 1,5 сағат. Одан кейін тау басына дейін арқан жолмен шығасың, сосын 15-30 минут жаяу жүріс.
Олимпиада қалашығы вокзалдан 40 минут. Бұл жерде жабық ареналардағы жарыстар өтті. Шорт-трек, мәнерлеп сырғанау, хоккей, керлинг сияқты жарыстар осындағы спорт кешендерінде өтті.
Электр пойыздары тегін және әр делегацияның өз автобустары да болды. Жарыстарға тегін апарып, алып келеді.
Пойыздары ыңғайлы. Вагондарда бірнеше телефон қуаттау нүктелері де бар. Жүру жиілігі 5-10 минут.
Қауіпсіздік
Олимпиаданың басты шараларының бірі әлбетте қауіпсіздік. 40 мың полиция қызметкері жұмыс істеуде Сочиде. Жұртты шошытпас үшін олар униформа емес, күлгін түсті спорт киімдерін киген. Негізгі кіру нүктелерінде барлық туристер толық тексеруден өтеді. Қалтадағы барлық металл заттар шығарылады, сөмкелер арнайы рентгеннен өтеді. Мұндай процедураға ренжіп жатқан ешкімді байқамадым. Барлығы өз қауіпсіздігіміз үшін.
Ақ Олимпиада
Ашылу салтанатына билет болмағандықтан жігіттермен кафеден қарадық. Одан кейін биатлон, трамплиннен секіру, фристайл, хоккей, шорт-трек жарыстарына бардым. Билеттер қымбат. 1500 рубльден 6500 рубльге дейінгі бағаларда болды маған берілген билеттер. Жарыстарды өткізу, ұйымдастыру деңгейі өте жоғары деңгейде. Олимпиада Ресейде өтетін болғандықтан басында скептикалық ойларда болғаным рас. Бірақ барып, өз көзіммен көрген кезде басқаша ойда болдым. Спорт кешендері шынымен өте тамаша. Жанкүйерлердің ыңғайлылығы үшін барлық нәрсе жасалған. Әр ойынды дикторлар тамаша жүргізіп отырады. Ойын ережелерін түсіндіреді, спортшыларды жеке таныстырып отырады және көрерменмен диалогтары да керемет. Диджейлер әр елдің музыкасын қосып отырды трамплиннен секіру жарысында. Қызығы да қызғана да қарайсың ұйымдастыру істеріне. Мыңдаған волонтерлер кез келген жерде алдыңнан шығады, жөн сілтеуші, түсіндіруші солар. Арасында қазақстандықтар да бар. Келіп сәлем беріп кетеді. Жалпы Олимпиада барысында «Ооо, Қазақстан!» деп қасымызға келушілер көп болды. Көбісі бұрынғы отандастарымыз.
Трамплиннен Ұлттық Құрамамыздың массажист-дәрігері Алтынай апай трамплин туралы көп нәрсені түсіндіріп берді.
Қара Олимпиада
Әлбетте мұндай ірі іс-шара өтетін жерде, адам көп жиналған жерде қара бизнес те дамиды. Ресейдің түрлі аймақтарынан келген жезөкшелер де көп. Бір сағаттық қызметақылары 8-10 мың рубль.
Олимпиаданың ресми сувенирлері қымбат болғандықтан арзан варианттары да бар болар деп іздеп көрдім. Қаланың орталығы емес, ішкі көшелеріне кірсең бәрі табылады. Олимпиаданың ресми логотипі басылмаған сувенирлер көп және ресми логотипті қолданып сувенир жасағандар да бар. Мұндай «тауарлар» арзан бағамен ешкімге көрсетпей беріледі.
СпОртЧИ
Жалпы Сочиді Спортчи деп те атауға болады. Жанкүйерлерді спортпен де айналыстырады өйткені. жоғарыда айтқанымдай жаяу жүріс көп және таулы аймақ болғандықтан кейде бірнеше баспалдақпен көтерілуге де тура келеді. Мысалы Фристайл жарысынан кейін арқанды жолға жету үшін шамамен 20 қабат үйдің биіктігіндей жерге баспалдақпен шықтық. Бұл жолды қаламағандар таудан вокзалға дейін 15-20 минут автобуспен барады. Сондай-ақ Сочиде темекіні тек рұқсат етілген жердерде ғана тарту мүмкін. «Сочи — темекісіз қала» деген ұрандары бар.