ОАР-ның бұрынғы президенті, 94 жаста, Йоханнесбург

Мен жайлы бір адам: «Туғанында ол Ролихлахла-«қалтылдаған ағаш» деген есімді иеленді, кейін Нельсон Манделаға айналып, әлемді солқылдатты» депті. Менен құдай-адам жасамақ болатын әрекеттерді ұнатпаймын. Мені де «өз әлсіздіктері бар Мандела» ретінде білгендерін қалаймын.
Менің елімде, алдымен түрмеге отырады, сосын президент болады.
Мен жете ұққан бір нәрсе: Ерлік — қорқыныштың шетте қалып қоюы емес, сол қорқынышты жеңу. Ерлік жасаушы-ештеңеден қорықпайтын адам емес, сол қорқынышымен күресе білетін жан.

Ана
Сен бақыттысың,
Жыламағың!
Жай түсіп жатқанда да құламадың
Тәңіріңнен мен едім ғой сұрағаның
Сондықтан жыламағың, жыламағың! (М.Мақатаев)
-деп, бірінші блогымның тұсауын ешқандай асыл тасқа жетпейтін АНА деген жанға арнадым. АНА деген қасиетті, күміспен қапталған, алтынмен аптаған сөз. Бірақ біз сол «ана» дегеннің орнына «мама» деп қолданып кеткеніміз өкінішті-ақ. Алайда, қай тілде айтылмасын — ол асыл сөз мағынасын өзгертпейді. Біз неге махаббат дегенде бір жақты ойлап қаламыз, Анамызға деген махаббатты ұмытпадықпа?! Қайтседе, тек Ана ғана бізді 9 ай құрсағында, 3 жыл алақанында және өмір бойы жүрегінде әлпештеп өтеді. Ия, әрине бірінші — Алланы, екінші Пайғамбарымызды(С.А.С), содан сон Анамызды, Әкемізді сүйуіміз керек.
Бірде пайғамбарымызға Мұхаммед (с.ғ.с)ге біреу кеп:
-Ең алдымен жақсылықты кімге істейсің десе,
-АНАМА!,-депті.
-Жарайды, ал сосын кімге десе,
-АНАМА!,-депті.
-Иә түсіндім ғой, ал сонан соң ше? десе
-Тағыда АНАМА депті!
Жұмақтың кілті ананың табанының астында демекші оған аса қамқор көрсетіп, бөлек, ерекше көңіл бөлейік! «Анаңды Меккеге үш арқалап барсаң да, қарызын өтей алмайсың» деген дана қазақ халқы.
Ана туралы Бір кішкене видеоролик немесе сурет көріп қалсам көзіме жас ұйыла кетеді, бұл Мейірімі Шексіз, Рахымды Аллаһ Тағаланың жүрегіме берген мейірімі ма?! Сол сәтте өз анам есіме түсіп, жүгіріп құшақтап алып Рахметімді айтып, қалай бақытты қыла аламын деп сұрағымда келіп тұрады.
Ананың махаббатына, құдіретіне тамсанған талай ақын әнін арнап, жырын жазып, талай жазушы қалам тербеген. Мен анамды өзімнің өмірлік идеалым деп санаймын. Әлпештеп, аялап, төрт ұйқысын төрт бөліп өсірген Анама бас иемін!

Соңына айтарым анаға махаббат жүрегінің түбінде, оны сөзбен жеткізу мүмкін емес. Бірақ, жәй ғана сөз айтпай амалын жасайық!
P.S. Әкемді де ұмытқан жоқпын, оны да ерекше жақсы көремін!

Бір де бір мақсатымызға жеткеніміз аналарымыздың арқасы Аллаһ қалауымен.
 Жердегі періштем — АНАм!

Өмір қызық қой, бір күні өзіңді ең бақытты адам секілді сезінесің, бір күні сен үшін бәрі біткендей, дүние құрығандай күй кешесің. Бірақ мен әлі жас болғандықтан, соншалықты қиындық көріп, қиын жағдай болған емес. Бірақ күндер өте келе, қоғаммен араласа келе түрлі жағдайларды да, түрлі сезімдерді де бастан кешесің.

Тал бесіктен жер бесікке дейінгі адам ғұмыры сан түрлі мүмкіндіктер мен таңдау жолдарына толы. Таңдау мүмкіндігін тиімді пайдалана білген жан жетістікке жетіп, еңбегінің жемісін көре алады. Бірақ өмірде өз еркімізден тыс, Алланың қалауымен болатын құбылыстар бар. Оған наразылық білдіріп, тағдырға тас атып, бас тартудың қажеті шамалы. Ең бастысы — тағдыр қалауына мойынсұнып, өмірдің қаралы тұстарын әдемі бояумен бояй білу керек. Алланың қалауымен болатын, адамның бас тартуына қақысы жоқ құбылыстарды жіктеп көрсек…

Туған жерден бас тартпа. Егер туған жерді таңдау мүмкіндігі болса, сәбилердің бәрі салыстырмалы түрде болсын әділеттілік орнаған елді таңдар еді. Алайда, туған жерді таңдау адамның еркіндегі дүние емес. Сондықтан кіндік қаның қай жерде тамды, сол жерді жақсы көруге міндеттіміз. Мейлі ол қарбаласы көп қала болсын, мейлі құлазыған дала болсын, мейлі адамдары қайсар да қайырымды болсын, мейлі арам да айлакер болсын, тіпті ол тарихи Отаның болмаса да туған жердің аты – туған жер. Сондықтан одан бас тартуға болмайды. Ес біліп, ер жеткенше ауасымен тыныстап, суын жұтып, топырағына аунап өскен, бір кездері басыңа пана болған жерді күндердің бір күнінде өзге елге барып жер-көкке сыйғызбай жамандап отыратын жанды көрсем жағасына жармасып, кеудесіндегі жүрегін жұлып алғым келеді…

«Өмір алып поезд». Адамдар сол поездағы жолаушылар. Уақыт бір бағыттағы шойын жол. Ол поездың алғашқы бекеті-Перзентхана, соңғы бекеті-Қабір. Ал адамның ниеті поездға алынған жолаушы билеті. Қарап тұрсаңыз шынайы поездға билет алуға адам таңдау жасайды,қалтасының қалыңдығына немесе өз ыңғайына қарай, адам билетті купеге алса өзімен өзі жайлы, ыңғайлы жол жүреді.Ортақ орынға алған адамның басқалармен әңгіме дүкен құрып уақытты қызықты өткізгеніне қарамастан шудан мазасы кетіп шаршаңқырайды. Ал жолдан жолсерікке ақшасын беріп билетсіз мінген жолаушының жайын айтпасада белгілі көп жол жүретін адамдар көріп те жүрген болар. Сол сияқты өмір поездна да билет алу адамның өз таңдауында бір айырмашылығы өмір поездының билеті адамның материалдық жағдайын талап етпейді тек рухани құндылықтарына қарайды. Аққа Құдай жақ дегендей ниеті жақсы адам бұл өмірде жұртқа сыйлы, тіршілігі түзу тыныш өмір сүреді. Ал, істеген әрекеттерімен, жұртқа жасаған қиянаттарымен бәріне жеккөрінішті болған адамның ниетіне қарай бәрі алдынан шығып отыратынын, бұл дүниеден өтіп кетседе біраз уақыт артынан жаман сөз еретінін өмір тәжірибемізден көріп жүрміз. Сондықтанда бәрі өз қолымызда ойланайық ағайын. Өмір поездінің VIP купесінен орын алуға асығайық!

Адал досым, аспанға бір қарашы,
Асыр салған бала өзіңді санашы.
Ойнайықшы аппақ қармен атысып,
Жазылады, бәлкім жанның жарасы.

Қардай таза көңіліңді таптама,
Жазылғанын көреміз тағдыр – тақтаға.
Ал әзірге ойнайықшы алаңсыз,
Ұлпа қардан жасап алып аққала.

Отбасылық тәрбиенің алар орны ерекше. Алайда, ата-анасы күні бойы жұмыста болатын мына заманда, тәрбиенің көбісі көшеден, сыныптастары, құрдастары арқылы келері сөзсіз. Ересек жолдастарына ұқсағысы келіп сыраның дәмін татып, папиросты аузына салып жүргенді сән көріп, көгілдір экраннан, интернеттен, әр түрлі басылым беттерінен күнделікті жарияланып жатқан адами құндылықтарға жат көріністер көріп жүрген жастар қаншама?! Кейбіреулері соларды қайталауды сән көреді. Әттеген-айы осындай оқиғалардың соңы орны толмас өкінішке ұрындыруы мүмкін.

Бір жаңалықпен қатты бөліскім келген еді, болмады, бәрі минус қойды ғой, қайта аударуға қызық болмай кетті. Енді жаңалық болмай қалды. Тағы бір сайтта көрген мақала қатты ұнап, сіздер де оқыңыздар деп ойладым. Ол әрине керемет жаңалық емес, көбі оқыған да шығар,өзіме сол автор қатты ұнайды. Айтқандары қарапайым әрі нақты және пайдалы. Ал, мынау қазақша, керемет! Оқып, еске түйіп алайық.
Робин Шарма: “Өмірдің 200 сабағы”
1. Аз ұйықтаңыздар. Бұл өміріңізді одан бетер толық және өнімді етеді. Көпшілік адамдарға 6 сағаттық ұйқы жетеді. 21 күн ішінде бір сағатқа ерте тұруға тырысыңыздар, ақыры бұл әдетке айналады. Есіңізде болсын: ұйқының сағаты емес, сапасы маңызды.
2. Таң ертең бір сағатыңызды жеке бас дамуына бөліңіз. Бүгінгі күніңізді көзге елестетіңіз, шабыттандыратын мәтіндерді, мотивациялық жазбаларды немесе ұлы кітаптарды оқыңыз. Бұл тыныш уақытты барынша тиімді пайдаланып, бүгінгі қарбалас кезеңге дайындалыңыз. Аптасына бір рет күннің шығуын немесе батуын бақылаңыз, таза ауада серуендеңіз.
3. Майда.шүйде емес, маңызды нәрселерге көңіл бөліңіз. Өзіңізден мынаны сұраңыз: «Мен өз уақытымды және қайраттылығымды барынша тиімді пайдаланамын ба?» Уақытты басқару – өмірді басқару, сондықтан өзіңіздің уақытыңыздың тиімсіз жұмсалуына немқұрайлы қарамаңыз.
4. Ойыңызды өмірдің тек жақсы элементтерін жию үшін резеңке бауы атты әдісті қолданыңыз. Білегіңізге резеңке бауын тағып алыңыз. Басыңызға жаман ойлар келгенде, қолыңыздағы резеңкенң тартып қалыңыз. Сіздің миыңыз жаман ойды ауыртпалық ретінде қабылдап, жақын арада ойдың жақсы қоймасы қалыптасады.
5. Әрқашан телефон қоңырауына ерекше ынтамен жауап беріп, сол арқылы қоңырау шалушыға қадір.құрмет білдіре аласыздар. Жақсы телефон мәнері өте маңызды.
6. Күні бойы біздің ойымызды жақсы идеялар мен шабыттар аралайды. Өзіңіздің ойларыңызды жазып қою үшін, әмияныңызға карточкалар және қалам салып қоюды ұмытпаңыздар. Үйге келгенде, осы карточкаларды көрінетін жерге қойып, қарап шығыңыздар. Оливер Уэнделл Холмс айтқандай: «жаңа идеялар кезінде үлкейген адамның ақылы, ешқашан бұрынғы көлеміне оралмайды».
7. Жексенбілік кешті өзіңізге арнаңыз және бұл әдетті қатаң ұстаныңыз. Осы уақытты келер аптаны жоспарлау, күтілетін кездесулерді елестету, осы кездесулерде не мақсатқа жеткіңіз келетінін ойлану, жаңа мәліметтер мен кітаптарды оқу, баяу музыканы тыңдап, тынығу үшін арнаңыз. Бұл уақыт келесі аптада жинақы, мотивацияланған және тиімді болуыңызға көмегін тигізеді.
8. Мына қағиданы есте сақтаңыз: өміріңіздің сапасы – бұл қарым.қатынасыңыздың сапасы. Ол деген достарыңызбен, ең бастысы өзіңізбен қарым.қатынас. Егер сіздер пайдалы нәрселер іздесеңіздер, онда оған жетесіздер. Бұл табиғаттың заңдылығы.
9. Нәтижеге емес, мақсатқа назар аударыңыз. Кез.келген істі ұнағаны, біреуге көмек беретіні үшін істеңіз. Ақша, бедел үшін емес. Олар өздері.ақ келеді.
10. Күнде айнаның алдында 5 минут күліңіздер. Осылай Стив Мартин істейтін. Күлкі мүшеңіздегі көптеген пайдалы элементтерді іске қосады. Сонымен қатар күлкі ағзаға теңгерімділік қалпын қайтарады. Күлкітерапия көптеген дерттерді емдеп, өмірлік проблемалардан құтқарады. Төрт жастағы бала күніне, шамамен, 400 рет күлсе ересек адам 15 рет қана күледі екен.
Ары қарай өте көп, оны zhanaoi.kz/zho/blog/view/130 оқуға болады екен.

Айналамда ешкім жоқ. Өлі тыныштық. Сөйлесерге адам табылсашы. Ішімдегіні ақтарып-ақ тастағым келіп отыр. Әттең, тірі жан жоқ жанымда…
Бары бар ғой. Бірақ оларды жоқтай сезініп отырмын. Неге екенін өзім де түсіне алар емеспін. Қаңғырлаған бос қалбырдай күй кешіп отырмын. Біреулер бірдеңе сұрайды, құлықсыз жауап беремін. Ешкіммен тілдесуге ынтам жоқ. Әйтеуір бәрі жай өткінші тірлік сияқты. Бүгінге дейін жайдары сөйлесіп жүрген жандарға неге бұлай қарап қалдым екен? Өзі осылай болады кейде. Құлазу ма екен… Бірақ, нені аңсаймын соншалық? Осы сұраққа жауап таппай маза кетті. Қайғы-мұңсыз бала күнімді ме? Әлде сейілмен өткен студенттік шақтар ма екен сағындырған? Бәлкім, жай ғана ата-анам бәріміз бірге болған күндер болар ойға оралған? Не де болса шешімі қиын сұрақтар.
Қойшы өзі! Бос қалбырдан да дыбыс шығады. Мен де тірлігімді жалғастырайын. Жауабы уақыт өте келе жатар. Не жағдай екенін білетін жан болса айтсын. Тыңдап көрейік…

Менің ойымша адамның өмір сүруінің қай кезеңінде де таңдау тұрады. Мысалы, студенттерге диплом алуды күтіп жүре беру ештеңені ойламай немесе диплом алғанша өз ісін ашуды үйреніп, оқу бітіргенде диплом, счетта миллион, жане шет елге саяхатқа шығуға болады. Жанұялы адамдарға жұмысқа барып-келіп өмірім дұрысталып кетеді ғой деп армандап, балам өскен соң мені асырайды ғой деп үміттеніп жүре беру немесе өміріне өзгеріс енгізіп, баласына да үлкен бағыт беру таңдауы бар. Ал үлкен жастағы адамдарға қарттығының алаңсыз, бақытты қарсы алуына мүмкіндігі мен таңдауы бар. Ал сіз қандай таңдау жасап отырсыз? Адам өмірге бір рет келеді, және әр адам қалағанынша өмір сүру керек деп ойлаймын. Кім қалай ойлайды?