Дәрігерлердің айтуынша, бұл жағдай кез келген нәрестеде бола бермейді.

Медицинада балалар ауруы ретінде мойындалмаған дерттің бірі – нәрестенің арқасында болатын «тікенек» (кочерга – «көсеу»). Жас аналардың көпшілігі, тіпті, кейбір бірнеше баланы өмірге әкелген аналардың өзі бұл туралы білмейтін болуы мүмкін. Себебі, ол барлық нәрестеде бола бермейді. Десек те, ол апа-әжелерімізге таныс. Халықтық медицинада оны емдеу керектігі айтылады. Әлбетте, балаға ыңғайсыздық тудырған жағдайдан арылту қажет. Дегенмен, медицинада бұл туралы не делінген? Нәрестенің арқасында «тікені» бар екені қалай білінеді? Оны қалай емдейді?

Сәбидің мазасын алатын «ТІКЕНЕК» — ол не?
«Тікенектің» тағы бір атауы – «қылтан». Ол – нәрестенің арқасындағы терісін жарып өтіп шыға алмай жатқан түк.
«Тікенекті» байқау қиын емес.
Мұндай түктер сыртқа шыға алмаған соң тері астында өсе бастайды. Түк өскен сайын «көсеудің» (кочерга) пішініне айналады да, ішінен қадалып сәбидің тәніне батады.
Сондықтан да бұл дерт «көсеу» деп аталған.

Медицинада бұған арнайы түсініктеме берілген
«Тікенек» немесе «көсеу» аталған бұл жағдай сәбидің бір қалыпта ұзақ жатуы әсерінен ұйпаланып, түйіршіктеліп қалған түктер. Ол нәрестені жақсылап шомылдырса кетеді, деседі медицина қызметкерлері.
Нәресте туылғанда оның терісі қызарып тұруы қалыпты жағдай. Терінің қызаруы кеткен соң орнында эпителий қабаты мен түктер түзіледі. Дәл осы қабатты әжелер «тікенек» немесе «көсеу» (кочерга) деп атайды.
Дәрігерлердің айтуынша, бұл жағдай кез келген нәрестеде бола бермейді. Егер белгілері нәресте дүниеге келген алғашқы айда білінсе, қажетті шараны жасау керек. Егер алғашқы айында «тікенек» байқалмаса, одан кейін пайда болмайтын көрінеді.

КӨК ШАЙДЫ варикозы бар жандарға ІШУГЕ БОЛМАЙДЫ

Нәрестеде «тікенек» бар екенін қалай анықтайды?
Сәбиді жақсылап шомылдырып, жылы ваннада булап алған соң оны екбетінен жатқызады да, арқасына арнайы маймен массаж жасап уқалайды. Уқалау балаға жағымсыздық тудырмауы тиіс. Нәрестенің терісі нәзік болатындықтан абайлап әрекет ету керек.
Егер 3 минуттық уқалаудан соң ештеңе шықпаса немесе түйіршіктелген түктер байқалмаса, «тікенек» жоқ деген сөз. Ал қолға түктер байқалса, демек алып тастауға тура келеді.

«Тікенегі» бар баланың белгілері
1. Жақсы ұйықтамау және түнде көп мазасыздану
2. Қыбырлап бір орында жатпай қимылдау беруі
3. Арқасынан немесе басқа да жерінен сипағанда қолға шаншылудың әсерін сезу
4. Уақытынан ерте — 2 апта бұрын өмірге келген нәресте Ваннаға булап, шомылдырған соң массаж жасағанда ірі түктердің түйіртпектеліп пайда болуы

Бұлардың кейбірі басқа да жағдайлардың белгілері болуы да мүмкін. Сондықтан бірінші кезекте баланы дәрігерге мұқият тексерткен жөн.

ҚАН ҚЫСЫМЫ: қандай кезде адам АЖАЛ құшуы мүмкін?

Тәжірибелі аналар мен әжелердің өзіндік тәсілдерді бар
Әрине, мұндай жағдайда баланың жайын алдымен дәрігер қараған соң ғана жүгінуге болады. Бірақ нәрестеге жасалған қайсыбір шара болмасын, анасының қатаң бақылауында болуы керек.
Әдетте, тәжірибелі әжелер баланы жақсылап шомылдырып, терлетіп алады да, екбетінен жатқызып арқасына ана сүтінің бірнеше тамшысын сауғызады. Содан кейін уқалап массаж жасай бастайды.

ЕСКЕРТУ! Нәрестенің денесін 3 минуттан артық уқалауға болмайды! Нәзік тері қабатына зақым келуі мүмкін!

Халықтық тәсіл арқылы көбіне қаттылау иленген қамырды жылытып, баланы шомылдырған соң арқасына әрі-бері жүгіртеді. Қатты түктер қамырға жабысып, баланың денесіне зақым келтірмей алады.
Сол сияқты, қамырға бал жағып жасайтын да түрі бар. Енді бір әжелер нәрестенің денесіне сұйық қамыр жағып, 15 минут өткен соң еппен алып тастайды. Сонда түктер қамырға жабысып алынады. Тек балдың өзімен алатын халықтық тәсілдері көп қолданылады.
Мұндайда ана мен баланың жанында медицина маманы да бірге болғаны абзал. Баланың денесіне халық емінде пайдаланылатын қандай да бір тәсілдің компоненттері жақпай, аллергия немесе басқалай да жайсыздықтар тудыруы мүмкін.

Баланы емшектен шығарудың ЕҢ ОҢАЙ әрі ДҰРЫС ӘДІСІ

«Тікенек» нәресте денесінің қай аумағында көбірек болады?
Жоғарыда айтылғандай, сәби денесінде «тікенектің» қандай да бір белгілері білінсе, оның тек арқасында ғана емес иығы, білектен жоғары қары аймағында, бөксе мен санның сырт жағында болуы мүмкін.
Сондықтан нәрестенің тек арқасына ғана емес, шомылдырып алған соң бүткіл денесіне еппен ғана массаж жасап байқап көрген дұрыс.
«Тікенегі» алынған нәрестенің денесін тыныштандыратын балалар майын немесе арнайы кремді жағу керек. Бастысы – нәрестенің терісі зақымданбауына мұқият болуы ұмытпаған жөн. Мақалаға интернеттен түрлі деректер пайдаланылды

Дайындаған: Қ.Сауран, ERNUR.KZ

Баланың 3-4 ай кезінде:
1) 3-4 ай болғанда баланы 1 мезгіл қолға ұстайды
2) арбаға орап салады
3) төсеніштің үстіне жатқызып қояды
Судың жылылығы: 37'-38' баланы шешіндіргенше. салқындайды. Бөлме температурасы 20'-22' C
Жуындыру тәртібі: Сабынды сумен жуындыру жұмасына екі рет. Тұзды немесе марганцовкамен кезектестіріп жуындыру
Қабыршақты кетіру жолы: Ол үшін баланы шомылдырудан 2 сағат бұрын баланың сол жеріне вазелин н/се шекілдеуік майын жағу керек. Шомылдырған кезде жылы сумен сабындап жуасыз, тырналауға, тарауға болмайды.
Базданған кезде: Нәрестенің шабы, қолтығы, мойны, құлағының түбі базданбау үшін, опа себу керек.
Емізу тәртібі
1) 6-12 сағ.кейін ауыздандыру.
2) 3 айға дейін 3 сағатта бір рет емізу керек, түнде емізбейді.
3) 6 айға дейі 3,30 сағ.сайын емізу керек
4) 7 айлығында 4 сағ. 1 рет емізу керек Түнде 11-12 сағ. емізбеу керек.
Дәрумендер беру тәртібі:
1) 2 айдан кейін Д дәруменін береміз
2) 3 айдан кейін балық майын беру керек.
3) 4 айдан кейін жеміс шырынын беру
4) 5-6 айлық балаға су қосылған сүтке манка н/е күріш пісіріп беру.
5) 7 айлықта жұмыртқаның сарысын беру
6) 10 айлығында сорпа беру керек
Тістің шығу мерзімі: 6 шы айлығында тіс шығады. Ол кезде температурасы болады, іші өтеді.
Ұйықтау уақыты:
1) 1,5 жасқа дейін 1,5 сағ. екі рет тәулігіне 13-14 сағ. ұйқтау керек.
2) 1,5 нан асқанда 5-6ға келгенге дейін 1 мезгіл ұйқтау керек
3) 3 жасар бала тәулігіне 12:30 сағ., ал 6-7 жасар бала 11 сағ. ұйықтау керек.
Оның 1:30 сағ. н/е 2 сағаты күндізгі ұйқы болады.
Тамақтану тәртібі: Ет пен балықты аптасына 4-5 рет беру керек. 3 жасар балаға күнара бір жұмыртқа береміз. Ірімшік, нан, май, көкеністерді күнде береміз.

«Бесік» жыры… Бесік және жыр!
Осы бір құстың қос қанаты іспеттес егіз ұғым нақ күні кешеге дейін Алашымыз үшін ешбір асылға айырбастамас, баға жеткісіз құндылық. саналатын-ды. Олар үшін бесік пен жыр киелі де, кепиетті ұғым-тын. Осынау өмірлерінің басты өлшемі болып табылатын құндылықтарға тәубе дей отырып, тәу ететін де еді олар. Бесік пен жырды төбелеріне көтере, марқая масаттанатындары да рас-тын. Алашым үшін бесік пен жыр ұлт болып ұйысып, ел болып еңсе тіктеуінің де негізі болып табылатын.

Ал, бүгін өкінішке қарай, бағзыда өткен Елтеріс, Тоныкөк, Күлтегін, Еділдейін баһадүр бабаларымыз тербеліп өскен бесік те, олардың бойына нәр-қуат берген бесік жыры да өздерінің теңдесі жоқ қадір-қасиетін жоғалтып, архаизмге айналып отыр. Осынау ұлтымызды құрдымға алып бара жатқан жосықсыздыққа ешбіріміз селт етер емеспіз.
Япыр-ай, сонда осылайша қағымыздан жерініп, ата-бабаларымыздың аманатынан, ұлттық салт-дәстүрлерімізден безінгенде қайда барып оңбақпыз? Ұрпағымыздың ертеңгі күні не болмақ? Келешек алдында не деп жауап бермекпіз? Ой-тоба, мұнан асқан сұмдық болмас сірә. Қайда бағыт алып бара жатқанымызға бір сәт мән берсек етті? Бүгінгі күні «Ана бір қолымен бесікті, бір қолымен әлемді тербетеді» деген тағылымды тәмсіл де адыра қалғандай. Япыр-ай, егемендік алып, еңсе түзедік пе дегенде, шын «зар заманға» енді тап болғандаймыз-ау, тегі. Жоғарыда баяндалған жайттардан кейін бұлай демеске біздің әддіміз де болмай отыр.
Ал енді осынау өзіміз тілімізге тиек етіп, отырған өзек жарды өткір мәселе туралы қарымды қаламгер Аян (Сейітхан) Нысаналин не деп толғанады екен? Қанеки, құлақ түрелікші. («Зерде» кітабынан):
«…. мен естіген ең ғажап ән – «Бесік жыры». Қандай өміршең, қандай мұңды! Шындық бет-жүзіңе қаратпайды. Хан ба, қара ма, талбесікте тербеліп жатқанда нәрестеге бәрібір секілді, даңғаза дүние таң шығындай мөлдіреп, періштедей бал-бұл жандырады. Оның құлағына әлгі әспет әуенмен бірге ұлы дала жыры келеді. Қайдағы-жайдағы сағыныш сарыны еміс-еміс талып жетеді. Сайын сахара, түз тебініндегі тарпаң тұлпарлар тұяғының дүбірі, бозала таңда титтей, ноқаттай болып таңдайынан әуез төгетін бозторғай, түгел тіршілік сәби сезімін қытықтайды оятып. Маған анам айтып, Ханзада әпкемнің аузынан жазып алған «Бесік жыры» әлі күнге дейін әлдилеп тұрғандай:
-Әлди, әлди ақ бөпем,
Ақ бесікте жат бөпем.
Жылама, бөпем, жылама,
Жілік шағып берейін.
Байқасқаның құйрығын,
Жіпке тізіп берейін.
Құйрығындағы сатпағын,
Быламық қылып берейін.
Оның дәмін кім татар,
Жеңгелері татар.
Сейітхан деген туыпты,
Ту биені сойыпты,
Аталары жиналып,
Атын Сейітхан қойыпты.
Қара қасқа атты Қамбар-ай,
Қараның бегі хандар-ай,
Сейітхандікіне түсе кет,
Шай самаурын іше кет!
Қанша қонақ келсе де,
Есебін оның табады.
Сейітхан күтіп алады.
Сейітхан деген бір кісі,
Арабаның тіркесі,
Шаудан қалпақ басында,
Ханның қызы қасында,
Саудырайды теңгесі,
Теңгесінен бермесе,
Өкпелейді жеңгесі.
Әлди, әлди ақ бөпем,
Ақ бесікте жат бөпем.
Жылама, бөпем, жылама,
Уыз дәмін тат, көкем.
Жұрт сүймесе сүймесін,
Өзім сүйген бөпешім.
Менің азамат атанып, ақын болып қалыптасуыма осы «Бесік жыры» өзінің ізгі ықпалын тигізді деп ойлаймын».
Аса қадірменді оқырман! Жыр жампозы шерткен осынау бір үзік сыр біздің де көкейіміздегіні дөп басып, «Бесік жырының» ұрпақ тәрбиесіндегі орыны мен мән-маңызын жетемізге жеткізе түсіндіріп отыр деп білеміз. Ендеше, ел ертеңіне алаңдайтын, ардақты ағайын, бүгінгі күннің «бас ауруына» айналып отырған маңызды мәселеге бей-жай қарамалық. Барша келіндердің «Бесік жырын» біліп жүруіне түрткі болалық.

Жаңа жылдың алғашқы күнінде СҚО облыстық перинаталдық орталықта 7 нәресте дүинеге келді. олардың 5-уі қыз, 2-уі ер бала. Ал жалпы алғашқы 4 күнде 30 сәби дүние есігін ашқан екен.
2011 жылы перинаталдық орталықта 5 мыңнан артық шілдехана болған. Дәрігерлер мұндай көрсеткіштер жыл сайын артып келеді дейді.

Бүгін бір "қыздарски" пост жазайын дедім. Жақында көптен ұл күткен бір ағам ұлды болды, Астанаға келген кездерінде келіншегім жеңгеме ұл болады деп «болжап» берген еді. Сол методпен бөліскелі отырмын. Бүгінге дейін есептелгендердің барлығында дұрыс шықты.

Обшым былай:

Алдымен етеккір келмей қалған айдың санын аламыз, мысалы қараша айынікі келмесе = 11. Сосын дәл сол кездегі әйелдің жасы, мысалы 27. Сосын осыларды қосамыз да шыққан қосындыға 1 қосамыз.

11+27+1=39 егер тақ сан шықса ұл, жұп сан шықса қыз. Егіз болса оны УЗИ анықтайды

:)

P.S бұл методты келіншегім "Қазақстан әйелдері" журналынан көріпті. Керек инфо болып қалар деп осында бөліскенді жөн көрдік.

Суретте: Айана нағашы ағасы Олжаспен.
Төменде: Gastarbaiter сүйікті тәрбиешісі Валентина Григорьевнамен.