Соңы. Басы алдыңғы блогта. Әлеуметтік желі жайлы блогымды осымен аяқтайын.

ӘЖ-де кімді оқимын? — деп бас қатырып жүрсеңіз, онда бұл жазбам сіз үшін.

Әр жазбасымен ерекшеленетін, тарихымен тереңнен қазып жазатын Өркен Кенжебекті оқыңыз. Әр жазбасымен ойландыратын, ой қозғайтын Мұрат Есжан, жолдасы Айсәуле Әбілдаеваны. Қыз келіншектер үшін Динара Болат, Марфуға Шапиян, Айна Досқызы. Осы үш сұлудың кітап құмар екенінде есіңізге сала кетейін. IT, SMM қысқаша айтқанда программист деп жалпақ тілде айтып жүрген, жаңа технологияның Джобсы Тимур Бектұрды. Бизнес бастап, тренингтерді тауысып жүрсеңіз Rumi-лік Қуаныш Шонбай мен Мейірбек Жұмабековтың жазбасын қарай жүріңіз. Ағылшын тілін еркін меңгерген, бүгінде журналистік зерттеу жасап кең көлемде сараптамалық мақала жазып жүрген Жолдас Өрісбаевті. Музей ісінің маманы Нұрсерік Жолбарысты. Рухани дүниеңіз шөлдесе, әсерлі жазбасымен Мұхамбетжан Тазабеков ағамды оқыңыз.
Ал әншілер мен сол айналада жүргендерді ешқашан оқуға кеңес бермеймін. Олардың орнына танымдық жазбасымен бөлісіп, ағартушылықты алғы орынға қойған тұлғаларды оқыңыз.

Әлеуметтік желі өміріміздің бір бөлшегіне айналып үлгерсе де, көпшілігіміз әлі оны тиімді қолдана алмай келеміз. Mail.ru-дан басталған махаббат бүгінде 2 миллиард халқы, яғни қолданушысы бар Фейсбукке дейін жетті. Бұл қатардан қалыспайтын Instagram, VKontakte, Twitter, Telegram, WhatsApp т.б. желілердің қолданушыларының саны сағат санап артып келеді.
Осы орайда біз өзімізге Әлеуметтік желіге тіркелместен бұрын;
Әлеуметтік желі маған не үшін керек?
Маған бұл желінің пайдасы бар ма?
Мен желіде кімдерді оқимын?
Мен желіде кімдермен доспын?
Мен бұған лайк басып Репост жасауым керек пе?
-деген секілді сұрақтарды қоюымыз қажет. Бұл жазғаным күлкілі болуы мүмкін, бірақ бұл өте қажетті сұрақ екенін қаперіңізге беремін. Арғы жағын өзіңіз бағамдайсыз.
Әлеуметтік желіде барынша Фейк аккаунттан сақтаныңыз. Өзіңізгеде Фейк ашудың қажеті жоқ. Бір Әлеуметтік желіде бір аккаунтыңыз жеткілікті. Оларды көбейту өзіңізгеде, сізге жазылған оқырманғада қиянат.

Аса қымбатты С.

Хатыңызды оқып қуанғанымды жасыра алмаймын. Арнайы мен үшін анадай фотоны жазбаңызға тіркегеніңізге марқайып та қалдым.
Қарап отырсам Сізді көрмегеніме де 2 айға жуық уақыт өтіпті. Бірақ, соншалықты сағындым деп айта алмас едім. Жоқ, айтатын едім, бірақ ол өзімді де, Сізді де алдау болатын еді. Неге екенін білесіз бе?!
Қарап отырсам соңғы бес жылым телефонда өтіпті. Күн демей түн демей сипалай беріппін. Қайғырсам да, қуансам да жанымнан табыла кетеді. Бірақ, мына дүниенің жалғандығы секілді ондағы жазбалардың бәрі өтірік екенін кеш ұғыппын. Шын жүрегіңнен шыққан сөздерді жазғың ақ келеді ау, бірақ «желіге шығару» деген батырманы басайын деп тұрып, ойланып қаласың. Ойланып отырып, өшіріп тастайсың. Неге?! Өйткені, желідегі «маскаң» бар емес пе?! Біреудің ойынан, біреудің сөзінен қорқасың, жинаған «беделіңді» түсіруден қорқасың, толып жатқан қорқыныш әйтеуір. Бұрыштағы сыраханада отырып бір апта бұрын белгілі бір адамның қабылдауында болған кезіңдегі пафосты фотоларыңа фильтр таңдап отырасың. Ал сыраханадағы фотоларды вацаптағы достарыңа ғана жіберіп, желіге салуға қомсынасың. Блогерсің ғой :(
Бірді айтып бірге кеттім білем, сағынудан келіп шығады ғой… Сізді 2 ай көрмесем де дым сағынбаппын деп айттым ғой жоғарыда, бәрін өлтірген осы желі. Тіпті көршің білмейтін жаңалықты айшылық жердегі адам біліп отырады. Алыстағы ағайының қоңырау шалса, ішіңнен жақтырмай тұрасың, өйткені кеше ғана месенджерде сөйлестің емес пе?!
Қарап отырсам, әйеліммен де арқа-жарқа сөйлесіп отырып бір шәй ішпеппін. Сипалайтыным смартфон. Достармен жолыққанда да бір ойың телефонда отырады. Сондағысы, бір қызықты ой айтылса, дереу желіге салып жіберіп лайк жинап алу :(
Эхх, айта берсең көп қой, қарап отырсам осы әңгімені де бетпе-бет емес, интернетте бөлісіп отыр екенмін…
Шәй ішейікші осы ә?! Смартфонсыз.

Өмірде кездесетін сан алуан қиындықтар мен қуаныштарды бірге көтеріп, ағынан жарылып, сырларын да бөлісіп отыратын жандар бір-бірімен дос бола алады. Достық ұғымына байланысты мақал-мәтелдер, нақыл сөздер жетерлік. Мәселен, " Дос болсаң берік бол, досыңа серік бол ", " Дос жылатып айтады, дұшпан күлдіріп айтады ", " Досы көппен сыйлас, досы азбен сырлас", т.б.
Ата-бабаларымыз кезінде өзінің жан досы үшін өмірлерің қиып, қиындықтарына бірге төтеп берген. Ал, қазіргі таңда жан дос деген некен-саяқ. Көпке топырақ шашпаймын, бес саусақ бірдей емес әрине, алайда кейбір достар өзінің жолдасын қызғаныштан, көреалмаушылықтан бұрыс жолға бағыттатып отырады. Шынайы дос — қашан да бір-біріне адал, арам ойлары жоқ, бір мүдделі, ортақ көзқараста болатын жандарды айтуға болады. Достықтың сақтаушысы, қорғаушысы адалдық пен шынайылық деп ойлаймын.
Дос деген киелі ұғым. Дос — биікке жетелейтін, шыңға шығаратын, көкке көтеретін, қызық қуанышына ортақ, қиындықта демеу болатын жан. Нағыз достар бір-біріне сенім артатын, жақсылығын асырып, жамандығын жасыратындар. Дос табу оңай, бірақ оны сақтау қиын. Бақтағы гүлді дұрыс баптап өсірсең, әдемі, жайқалып өсіп тұрады. Солай, достықты да баптап сақтасаң ұзағынан болады. Сондықтан да достық ұғымы мәңгілік сақталсын, берік болсын десең, өзің дұрыс бағбан болуың қажет. Бұл ұғым биігінен төмендемесін десек әрбір адам дос тұрғысынан адал болғаны абзал. Сонда ғана достықтың құны жоғары болары анық. Ал, сіздер үшін қазіргі уақытта достық ұғымы базардағы бағадай арзан ба, әлде қымбат па?

Сәлеметсіздерме! Қалдарыңыз қалай? Мен де енді осындамын! Дос болайық, танысып, білісіп отырайық. Енді кіргендіктен ба көп нәрсені түсінбей отырмын,өз білетін дүниелеріңізбен бөлісе отырсаңыздар. Алдын ала рақмет.

Көп векторлы саясат деп күпінеміз ғой көп жағдайда. Бірақ шындығында бізден тараған векторлардың ішіндегі аса салмақтысы Ресейге қарай бағытталған. Бұл біреуге ұнар, біреуге ұнамас (демократия, ше), мәселе онда емес. Осыдан екі ай бұрын Ақордада Путинді қабылдаған Назарбаев Ресей Қазақстанның стратегиялық серіктесі әрі одақтасы екенін атап өтті. Дегенмен бұл дипломатияда ең көп айтылатын тезис екеніне де дау жоқ. Бірақ жұрттың бәріне бірдей жағу тағы мүмкін емес. Таңдайтын кездің келіп қалғанын түрік-орыс кикілжіңінің өзі-ақ аңғартып отыр. Түріктікі артық болды демедік пе күні кеше. Морт кетпегенмен Анкараның томсырайып қалғаны анық.

Түні бойы ұйықтай алмай шықтым. Түсіме қайтыс болған кластасым кіре берді. Құран оқытамын-ау деймін…Марқұмға құран бағыштайтын да ешкім жоқ шығар…
10-11ді Балқашта оқыдым. Класта есімі бірдей екі бала болды. Бірін “Ұзын Алмас”, екіншісін “Карибаев Алмас” дейтінбіз. “Біздің атымыз бірдей емес. Мен Алмазбын, анау Карибаевтарың Алмас” деп ұзыны дауласушы еді. Ұзынымен қатты араласып кеткенім шамалы. Кәрібаев екеуміз Балқаштың бір шетіндегі жер үйлер жағында бір маңайда тұрдық. Екеуміздің қызығушылығымыз, біраз ұқсастығымыз бартын. Алмас футбол десе жанын беретін. Көшеде футбол ойнағанда бір-бірімізбен ойынымыз үйлесіп жататын. Алма қайтыс болғаннан кейін ешкіммен де футболды сәтті ойнай алмадым. Келе-келе ойнауды мүлде қойып кеттім. Осы футболқұмарлығымыз арамызды ашып жібере жаздады. Бірақ, қалай екенін білмеймін, қайта достасып кеттік. Бала кезде адам кекті қатты көп сақтамайды екен ғой қазір қарап отырсам… Бір күні Сәкен Сейфуллин атындағы қалалық кітапханадан Несіп Жүнісбайұлының “Мексикадағы футбол тойы” деген кітабын алдым. Жата-жастана оқыдым. Алмас екеуміз атақты футболшылардың суретіне қарап, ағамыздың әдемілеп жеткізген әңгімесінен олардың ойынын көргендей әсер алдық.

Біз бірге өстік. Бір сыныпта оқыдық. Бір жапырақ нанды бөліп жеп, бір ойыншық автоматқа таласып, бір мұғалімнен сабақ алдық.

Мен сабақты қатты оқитын мұғалімнің баласы едім де, Елдос қызбамінезді, ақкөңіл атаман еді. Мен мектеп бітірген соң қағаз-кмопьютерімді шұқылап кеттім, Елдос әскери өмірге бет бұрды.

Қаланың күйкі тірлігі мен есті алар жылдамдығы өткеніңді еске алып, жүзін сирек көретін ескі досыңмен арқа-жарқа әңгіме құруға бірде сылтау, бірде бөгет емес пе?

Өткенде сол қадау-қадау сәттердің бірінде Елдоспен бұрынғыдай бір дастарханның басында отырып сөз сабап, сөйлем қуаладық.



«Қаракемердегі әскери бөлімшеде келісім-шарт бойынша қызмет еттім», — деп бастады сөзін кластасым, — «Білесің өзің, біздің ауылдың да, Қаракемердің де әскери өмірге қызыққан жастарына бұл бөлімше жақсы мүмкіндік, ыңғайлы қызмет орны».

Flashback. Біздің ауыл деп Елдос Түргенді айтып отыр. Алматыдан шығысқа, Құлжа жолға шығып, таудың етегін қуалап отырсаң Есік қаласына, одан әрі Түрген мен Қаракемерге жетесің. Әлгі «шыбық шаншысаң, шынар өсетін» жер екеу болса, бірі – осы аймақ. Бала кезде жүзім мен алмаға бүйір шығып тойып, саңырауқұлақ теріп өскеніміз туған жердің арқасы.

«Жұмыс кәдімгі жұмыс болды, зейнетақы қорына ақша аудырылып отырылды, медициналық сақтандыруымыз болды. Інім де істеді менімен бірге, тарлық көрген жоқпыз».

Flashback. Елдостың інісі Нұржан есімде жақсы қалыпты. Тете өстік. Қора-қораның шатырымен зыр жүгіріп ойнағанда, жанымыздан қалмайтын.

«Әскери өмір маған керемет ұнайтынын түсіндім аз уақыт ішінде. Оның үстіне, отбасылы, бала-шағалы болып жатқанда, тұрақты жұмыстың бар екені және ол жұмыстың өзіңе ұнайтыны ерекше сенім сыйлайды екен».
«Сырттан келген әріптестерім үй алып жатты. Жастардың басын қатырып жүрген мәселенің келісім-шарт бойынша қызметке тұрғандар үшін шешілуі жаман болушы ма еді...»

Flashback. Елдос екеуміз әсіресе бастауыш мектепте жүргенде қатты дос болдық. Таңмен тұрып, түн ортасына дейін біресе менің үйімде, біресе оның үйінде жүруші едік. Сиырдың құйрығын бұрап бағушы ма едіңіздер? Біз де сөйтетінбіз.



«Жыл өткен сайын келісім-шарт бойынша қызметке тұрғысы келетін таныстарымның артып келе жатқанын байқаймын. Бір арманым, ойым шетелдегі әскери ұйымдармен әріптестік негізде жүретін тәжірибе алмасуға ілігу еді.»

Flashback. Географияны ұнатушы ма едіңіз? Елдос екеуміз қатты «оқушы» едік осы сабақты. Карталар сызып, диаграммалар белгілеуде өзім қызды-қыздымен дәптерді тауысып тастайтынмын.

«Келісім-шарт бойынша қызмет етсең, ойың өзгереді екен. Бір жыл ішінде бітіріп, қайтып кетуді емес, тиянақты жұмыс істеп, тәжірибе жинап, өсуді мақсат етесің. Бір сөзбен айтқанда, осы уақытқа дейін әскери өмір туралы қалыптасқан пікірдің басқа қыры бар екенін де көрсетеді».

Бала күнімді есіме салып, жақсы мағынада бетіме басатын досым Елдос Қабылбековтың келісім-шарт бойынша әскери қызмет туралы ойы осы екен. Бұйырса, жақын арада сол Қаракемердегі әскери бөлімшеге барып қайту ойымда жүр.

Керек дерек: заманауи технологиялар мен әскери техникаға иелік ететін мамандар керек. Осы мақсатта Қазақстан әскерге келісім-шарт бойынша қызмет ететін адамдарды барынша тартып жатыр. Жоспар бойынша 2016 жылы толықтай кәсіби әскерге өтуіміз керек екен. Мұны заман да талап етеді деседі.

Фотосуреттер сұхбат берушінің жеке мұрағатынан рұқсатпен алынды.

Досы көпті жау алмайды деген халық даналығы бар. 100 теңгең болғанша 100 досың болсын деп орыс мақалын да аударып алып қолданып жүрміз. Достың бары жақсы ғой әрине. Бірақ менде көп емес.
Бала күнімізде, шіркін, көп сияқты еді. Төбелесте жаныңда бірге болғанның бәрін дос көретінбіз. Есейе келе біртіндеп қатары сиреп кетті. Әркім өзінің ниеттесін табады екен ғой. Мектептегі достарымнан саусақпен санарлығы қалды қазір қасымда. Алыста болса да, солардың анда-санда қоңырау шалып жағдайымды сұрағаны бір серпілтіп тастайды. Күшікі кезімізде бірге таланған соң ба, олардың орны ерекше.
Ал бүгінгі таңда жақсылығымды асырып, жамандығымды жасырып жүрген мына суреттегі 5 досым. (Сол жақтан 2-і тұрып тұрған өзім). Студенттік өмірді бірге өткізіп, «бір кириешкиді 6-ға бөліп жедік» деп айтамыз өз арамызда. Расымен солай. Әрқайсысына жеке-жеке тоқтала кетсем.
1) Оң жақ шетте қара киімде отырған – Дәурен. Жаңақорғанның жігіті. Денесі қандай үлкен болса, пейілі де сондай кең. Мәрт жігіт. Достарымыздың біреуі үлкен сомадағы ақша іздегенін біліп қалса, өзі қарызданып тауып беруге тырысады. Қалада болмай қалып, жұмысың бітпей жатса Дәуренге тапсырсаң – ол өз шаруасын қоя салып сенікін бітіреді.
2) Одан кейін Айдар. Жаркенттің тумасы. Бірбеткей, тік мінезді жігіт. Артық уәде бермейді. Достарының барлық қуанышы мен қайғысының ортасында. Біздің кейбір қылықтарымыз бен жігерсіздігімізді көрсе бетімізге басып отыратын да сол. Сол тура айтқандығының арқасында өз ортамызда белгілі бір дәстүр қалыптасты. Бәрі бір ретпен өтеді.
3) Галстук таққан – Ержан. Біздің диспетчер. Ұйымдастырушы. Басымызды қосып, айлап болса да үлкендігін пайдаланып ағалығын жасап жүреді. Оның үйі Астанаға жақын болғандықтан үй-ішімен де етене араласып кеттік. Қазір ол кісілер бәріміздің екінші ата-анамыз сияқты. Ауылды сағынғанда сол кісілерге бір барып қайтамыз. Жақсы дос – туысыңнан артық.
4) Алмас. Өмірге көзқарасы қызық жігіт. Арамызда кей кездері темекі шегетін де сол ғана. Бірақ, достарына десе жаны бөлек. «Сыныптастың, группаластың бәрі дос емес» дегенді содан естідім.
5) Сол жақ шетте Бейбітжан. Дастархан жайылған отаудың иесі. Тұйық мінезді, көп сөзі жоқ жігіт. Бізді қиын жағдайда тастаған емес. Жігіттер кеңесі бастаған істерден тыс қалмайды.
Шешімі қиын түйіндерге кеңесетін қабырғам осылар. Менің қарабайыр тілім достықтың мәнін аша алмады білем. Мұқағали ақынның жазғанымен түсіндіріп көрейін.

Дос болам десең,
Досымды сыйла, қымбаттым!
Досыңа сонда,
Досыммен ғана қымбатпын
Дос болам десең,
Мендегі доспен достасқын,
Сендегі доспен дос болып сонда тұрмақпын
Достарың көп пе?
Апырау неткен жақсы едің?
Досым аз менің…
Досым-ау менің, тапшы емін?
Достарыңменен достастыр мені, асылым
Достастыр мені?
Болайын құлың нақ сенің!
Достыққа жүрмін,
Достыққа жүрмін құмартып!
Өлгелі жүрмін,
Өзіме-өзім мін артып…
Жауыздың барып, жанына уәзір болғаннан,
Достардың барып, ауласында өлген мың артық

Достық туралы айтарларыңыз болса…

Өмір қызық қой, бір күні өзіңді ең бақытты адам секілді сезінесің, бір күні сен үшін бәрі біткендей, дүние құрығандай күй кешесің. Бірақ мен әлі жас болғандықтан, соншалықты қиындық көріп, қиын жағдай болған емес. Бірақ күндер өте келе, қоғаммен араласа келе түрлі жағдайларды да, түрлі сезімдерді де бастан кешесің.

Адал досым, аспанға бір қарашы,
Асыр салған бала өзіңді санашы.
Ойнайықшы аппақ қармен атысып,
Жазылады, бәлкім жанның жарасы.

Қардай таза көңіліңді таптама,
Жазылғанын көреміз тағдыр – тақтаға.
Ал әзірге ойнайықшы алаңсыз,
Ұлпа қардан жасап алып аққала.

Мен қазақпын, сен қазақсың, олар да қазақтар. Мля, бүгін немене ауыр күн. Компымнан шыққан дауысты маған естіртіп тұрған колонкаларды бір періп ұшырып жіберсем бе екен?! көңіл күйімді ән көтерер деп ем. ДОС дегеннің және Бақай тобының орындауындағы «Хәләулім» әніне келгенде давлением көтеріліп кетті.
«Мінген атым астыма құлағы қасқа ахаоу» дейд… шешесс… атып тастаса ғой өлеңнің сөзін қате айтатындарды. Мля, ауылдың балалары осыны айтып тұрған. Не айтып тұрғандарын түсінеді. Шешестер-ай, адамды күйдірді-ау. Бала кезімнен атқа мініп жүрмін. Құлағы қасқа атқа мініп көрмеппін. Күйіп кеттім, с горла ішіп кететін жағдай. «Күшігім менің аққұлақ, келе жатыр шапқылапты» әнге салып айтса ештеңе демес едім… құла қасқа тбаймайттар!
Дос и гр, Бакай — Халаул! м,

Салем достар!!!

Екі дос шөл далада жолаушылап келе жатады. Бір кезде сөзден сөз шығып, екеуі тартысып қалады. Біреуі ашуға қатты булығып, екіншісін қойып қалады. Досының ұрғаны жанына қатты батады, бірақ ләм-мим демей құмға былай деп жазып қояды: «Бүгін мені жан досым ұрды!»

Екеуі көкорай шалғын жерге келгенше тоқтамай жүріп отырады. Суды сол жерден ішерміз деп келісіп алады. Бір кезде досынан таяқ жеген батпаққа аяғы кіріп шыға алмай қиналады. Тіпті тұншығуға айналып, демі тарыла бастағанда, досы кұтқарып қалады. Батпақтан кұтылғаннан кейін, тастың үстіне ойып тұрып: «Бүгін мені жан досым, өлім аузынан құтқарып қалды», — деп жазады.

Оның бұл жазуына таңырқаған жолдасы:

– Ұрған кезімде құмға жаздың, ал енді не үшін тасқа жазып жатырсың? — деп сұрайды. Сонда досы:

– Біреу бізге жамандық жасаса, оны құмға жазғанымыз дұрыс, кешірім самалы оны өшіріп кетсін. Ал біреу жақсылық жасаса, оны тасқа ойып жазайық, оны ешқандай жел өшіре алмасын!..

http://www.ummet.kz сайтынан алынды

Өмір. Әр адам өмір сүре келе осы өмірде қиыншылықты да, қайғы-мұңмен қуанышты да бастан өткереді. Сондай жағдайда әр кезде жаныңда болатын дос. Досың мен қарым- қатынас әр кезде де маңызды болып табылады. Ары таза мәнгі дос мәнді өмір сүреді. Досының адалдығы қарым-қатынасының оданда бетер ұлғайта түседі.Әр адам досына сырында, мұңында айта алады. Менің ойымша да, сырыңды аша алатын досың болмаса ол бақытсыздық деп ойлаймын. Сөзімнің соңында адамдарға айтатыным достарымызды сыйлайық.

Жаңа ғана агенттен бір досым жіберіпті. Орысша нұсқасын қазақшаға аударып салдым.

Әйелде бес еркек болу керек екен, олар: гинеколог, досы, көңілдесі, күйеуі және бастығы.

Гинекологқа бәрін айта беру керек және бәрін көрсету керек.
Досыңа бәрін айту керек, бірақ ештеңе көрсетпеу керек.
Көңілдесіңе бәрін көрсет, бірақ ештеңе айтпа.
Күйеуіңе бәрін айтпа және бәрін көрсетпе.
Ал бастығыңа бұйрық бергеніне қарай…