Әрбір туынды көңіл көкжиегіңізді кеңейтіп, болашаққа бағдар жасауға септігін тигізеді.Ендеше, әлем шығармаларында қамтылған пайдалы кеңестермен таныс болыңыз:
1.Мүмкіндікті бағалаңыз.Оны жүзеге асыра біліңіз.
2.Кругозорыңызды кеңейтеңіз.
3.Табысқа апарар жолды іздестеріңіз.
4.Өмірлік мақсаттарыңызды жоспарлаушы болмаңыз.Жоспар-айқындылықты күшейткенмен, жолыңыздан жаңылыстырады.
5.Өзіңізді төмен бағаламаңыз.
6.Кез-келген адам қабілетті болып келеді.Бірі-тумасынан, бірі-қоршаған ортасынан.
7.Сіздің көңіл-күйіңіз стресстен құтылуыңызға көмектеседі.Сол себептен, күлімдеңіз.
8.Ортаңызды қабілеті жоғары жандармен толықтырыңыз.
9.Шешім қабылдамас бұрын, жан дүниеңізге құлақ асыңыз.Әрбір істі бастамай тұрып, «неліктен?»сұрағын өзіңізге қойыңыз.
10.Сыннан қорықпаңыз.
11.Ой таразысын тазалаңыз.
12.Бірнеше жұмысты бір уақытта атқаруға тырыспаңыз.Әуелі, маңызды іспен айналысқаныңыз дұрыс.
13.Мидың міндеті-ойлау.Алайда, ол кейде арнасынан ауытқиды.
14.Жеңіс тұғырынан қол үзбеңіз.
15.Белсенді тыңдаушы болыңыз.Әрбір тұлғаның айтқан кеңестерін іштей саралап, қорытындыға келіңіз.
16.Жоспарларыңызбен бөлісуші болмаңыз.
17.Есіңізде болсын:өзгеріс енгізу үшін тәртібіңізді емес, мінезіңізді түзеңіз.
18.Қарым-қатынаста ашық-жарқын болыңыз.Ойыңызды бүкпесіз жеткізуге тырысыңыз.

1.Әлемдегі ең бағалы кітаптың бірі-«Лестерлік кодекс».Бұл шығарманың авторы-Леонардо да Винчи.Ғылыми трактат су мен жерге, аспан денелеріне арналған.Леонардо да Винчи өз туындыларын айналық қаріппен жазған.Оны оқу үшін сізге айна қажет болады.Бүгінде «Лестерлік кодекс» трактатының қожайыны-Билл Гейтс.Ол әлемдік деңгейдегі туындыны 24 миллион долларға ұсынған.
2.Ал, қазіргі таңда сұраныстағы қайталанбас туынды-«Апокалипсис» аталады.Оның авторы-Жозефем Форе.Кітап 100 миллион франкқа бағаланған.Бүгінгі күнде Париждің танымал мұражайында сақтаулы.
3.«Медицинаның терең құпиялары» кітабы-небәрі 100 бетті құрайды.Шығарма иесі-Герман Бурхав атты дәрігер әрі ғалым.Кітап аукцион кезінде 10 мың долларға сатылған.
4.Ағылшын жазушысы Уильям Шекспирдің шығармаларында «махаббат» сөзі 2259 рет, «жек көрушілік» сөзі 229 рет қайталанған.
5.Орта жастағы тұлғалар кітап оқуға 6,5 сағат жұмсайды екен.
6.Көлемді роман жазуға 475 сағ жұмсалады.
7.Уақытын рухани баюмен өткізетін жандар еріктілікпен айналысады немесе спорттық шараларға белсене қатысады.
8.Әлемдік аренадағы сөздіктер қатарына «Deutsches Wortetbuch» жатқызылады.Сөздік 34519 бетті құрады және 33 томнан тұрады.
9.Ең қызығы- Стивен Блумберг атты адам әлемнің 268 кітапханасынан 2300-ге жуық сирек кездесетін кітаптарды қолды қолған.Ол өз коллекциясын құрып, кітаптарды 20 миллион долларға саудалаған.

Кез-келген кітаптың ішкі әлеміне үңіле білу-үлкен өнер.Кітап-айнымас жолдасыңыз, бағалы құндылығыңыз, рухани байи түсудің өзгермес шарты.Жан дүниеңізге жақын әдеби туындыны таңдау-ғұмырыңызға жаңа леп кіргізеді.Кітап оқудың да өзіндік қағидаларымен танысыңыз:
1.Қалауыңызға қарай әлем әдебиетімен немесе төл туындылармен сусындау.
Ішкі түйсігіңізді тыңдаңыз.Сізге ләззат пен пайда әкелмейтін кітаптарды оқуды доғарыңыз.Адамдар кітаппен достасу арқылы естен кетпес саяхат жасай алады.Әрине, бұл өзіңізге ұнаса ғана.Дегенмен, байқап көріңіз.
2.Кітап оқуға уақыт бөліңіз.Бұл үшін сіз жоспармен жүруді әдетке айналдыруыңыз керек.Бір күндік уақытты жеке бөлікке бөліп,2сағатыңызды кітап оқуға арнаңыз.Орташа есеппен алғанда, осы арқылы сіз бір айда 2 немесе 3 кітапты оқып, тауыса аласыз.
3.Оқыған шығармаңызбен бөлісіңіз.
Кітап оқиғаларын жадыңыздан шығармау үшін жақын досыңызбен не болмаса танысыңызбен осы жөнінде әңгімелесіңіз.Бұл-есте сақтаудың керемет тәсілі.
4.Кітап авторымен диалог құрыңыз.Туындыны оқу барысында сіз келіспейтін тұстар болуы да мүмкін.Туындаған сауалдарыңызды ішкі әлеміңіз арқылы авторға қоя аласыз, тіпті сұрақтарға жауап та табасыз.
5.Өз ойыңызды күнделікке түртіп қойыңыз.
Өзгелердің көзқарасымен шектелмей, өз пікіріңізді бүкпісіз жеткізіңіз.Кітап оқудың тактикасы-шахмат ойынына ұқсас.Жеке сөйлемдерге тоқталып өтіңіз.
6.Арнайы тізім жасаңыз.
Тізім арқылы кітап оқуды жалғастыру-шабыт сыйлайды.Өз тізіміңізді жасау арқылы туындылардың негізгі идеяларымен танысасыз.
7. Мейлінше мұқият оқыңыз
Ия, мұқият әрі баяу оқығаныңыз жөн.Сіз әрбір сөйлемнен ләззат алуға тиістісіз.
8.Кітапты ақыл-ойыңызды дамыту көзі деп біліңіз.
Шығармаларды эмоцияларыңызды білдіру және шабытқа бөлену үшін оқығаныңыз жөн.Комикстермен танысыңыз, алайда жеке туындыларды оқу-интеллектіңізді шарықтататынын ұмытпаңыз.

Кітап — білім бұлағы. Кітап — бұл білімнің қайнар көзі. Кітаптың адамға берері мол. Әрине қазіргі таңда көптеген адамдар кітап оқи бермейді. Оған себеп уақыттың жетпеуі деп айтады, бірақ бұл жәй ғана сылтау.
Кітап сенің рухани азығын емеспа? Сонымен қатар, кітап оқуды әдетке айналдыру керек, былай айтуымның себебі, кітап оқу арқылы сен өзіңді дамытасын, рухани байисын, өз ойыңды ашық, әдеби, түсінікті қылып жеткізесің, сондықтан, кітаптың адамға пайдасы тимесе, зияны жоқ. Кітап оқыған адамның, шетте қалмасы анық.
" Кітап оқудан тиылсақ, ой ойлаудан да тиылар едік " — деп Ғабит Мүсірепов атамыз айтып кеткен еді. Кітап оқыған адам, көптеген қызық, қайғылы, қуанышты сәттерге, сонымен қатар басқа жандардың өмірі жайында біледі, ал кітап оқымаған адам, тек бір өмірге куә болады, яғни өзінің. Басында кітап оқып бастағанда түсінбейтін жерлер көп болады, бірақ бұған қарамастан талпынып тырыссан, ары қарай оқып жалқаулығын ұстамаса, оқығанын үшін еш өкінбейсін.
Кітаптың да түр-түрі болады, яғни әр талғамға келетін және де біреу емес бірнешеу. Мектеп оқып немесе жоғарғы оқу орындарында оқып жүрген адамдарға, кітап өте қажет болады, себебі кітапсыз ештеңе істей алмайсың тіпті өз ойыңды сауатты жеткізе алмайсың. Сондықтан кітап оқу, адамның рухани жағынан даумына үлкен үлес қосады.

Елорданың 20 жылдығын мерекелеудің аясында жергілікті газеттер «Астана ақшамы» мен «Вечерняя Астана» беттерінде жарияланған материалдардың негізінде екі тілде елорданың күнделікті тіршілігі мен әр жылы өткен маңызды да қызықты шаралар туралы кітаптар баспадан шығады, деп хабарлайды Астана қаласы әкімдігінің ресми сайты.

Жоба жетекшісі Қайсар Жұмабайұлы материалдар баспаға берілмес бұрын көптеген жұмыстардың атқарылғанын айтады.

«Мұндай кітаптарды шығару идеясы бірнеше жыл бұрын пайда болды. «Астана ақшамы» мен «Вечерняя Астана» газеттерінің бұрынғы номерлеріндегі материалдарды оқи отырып, мен қаланың қалай өскендігі, ондағы құрылыстың қалай жүргізілгені, оның даму қарқындылығы, түрлі кең-ауқымды саяси, мәдени іс-шаралар туралы қызықты материалдармен таныстым, құнды фотосуреттерді көрдім. Астана тұрғындары үшін 20 жыл ішінде елордамыздың қалай өзгергендігін көру қызық болады деп ойлаймын. Ең алдымен бұл материалдарды газеттеріміздің беттерінде арнайы айдармен жариялауды жөн санадық. Жыл басынан газеттеріміздің 20 нөмірін белгілі бір жылы жазылған материалдарға арнадық. Енді міне кітаптарымыздың баспадан шыққанын күтіп отырмыз», — дейді «Elorda Aqparat» ЖШС-нің директоры Қайсар Жұмабайұлы.

Ол, сондай-ақ, әр кітаптың бірегей екендігін алға тартты.

«Қазақ тілінде шығатын кітап «Астана ақшамы» газетіндегі материалдарға, орыс тіліндегі кітап «Вечерняя Астана» газетіндегі материалдарға негізделген. Бір қаладағы шаралар болған соң, екі кітаптағы материалдар ұқсас болуы мүмкін, әрине. Десек те, бұл аударма емес. Бұл – әр түрлі журналистердің жазған мақалалары. Кітаптың атаулары әлі бекітілген жоқ. Олар «Елорда шежіресі» және «Сердце мое – Астана» деген атаумен шығады деп жоспарлап отырмыз», — деп бөлісті Қайсар Жұмабайұлы.

Айта кетейік, жоспар бойынша Астананың 20 жылдығына орай басып шығарылатын кітаптар осы жылдың қараша айында таныстырылмақ.

Қазіргі таңда ең көп естейтін сөзіміз "Қазіргінің жастары кітап оқымайды, мына интернет дегендері бәле болды" деген алдыңғы толқынның артқы толқынға өкпесі. Онысы да распа дейсің кейде, ұлы Абай мен Мұхтарларды танымайтын жастарды көргенде.Бірақ қозғайын деп отырған тақырыбым ол емес кітап оқу жайлы болмақ.
Кітап оқу дегенді зырылдатып басымен аяғына жеткізе салу деп түсіну үлкен қателік. Кітапты оқып бастағаннан кейін оқиғаның ішіне кіріп кейіпкермен бірге күліп, бірге жылап толықтай сезіну керек. Бір кітаптар бірнеше оқиғаға құралған шытырман дүниеге толы болады, ал кей кітаптар жаныңыздың шеткі пернесін түртіп нәзік сезімге жетелейді, жаныңыз нәзік болмаса да жылатады, жастардың қызығушылығына айналған доромасынан артық әсер сыйлайды сеніңіз.
Осы орайда өзім жақында ғана оқып бітірген бірнеше күн уайымнан шыға алмауыма, әр оқиғасын оқыған сайын көзіме жас үйіруіме себеп болған Мұхтар Әуезовтың "Қорғансыздың күні" әңгімесі жайлы қысқаша айтқым келіп отыр. Әр қайсысыңыздың өмірде өз тарапыңызға жасалған әділетсіздік куәсі болып, ішіңіз ашып қалған сәттеріңіз болған шығар. Міне, бұл кітаптың ішіндегі әр оқиғада да әділеттілік жеңіліске ұшырап, қорғансыз адамдар жапа шегіп, опасыз адамдар еш жазасыз жеңісіне масаттана кете барады. Кино мен ертегілердегідей соңы бақытты болып аяқталмайды, дәл өмірдегідей әттеген-айы басым. Бұл кітапқа әлі үңілмеген болсаңыз оқуға кеңес беремін. Жасыған жігеріңізге талпыныс беріп, адал мен арамды ажыратып өмірдің басқа бетін ашасыз. Келесіде әділетсіздік құрбаны болып, қорғансыздың күнін кешпейтініңіз анық.

«Махаббат, қызық мол жылдар» романы қазақ оқырмандарының ішіндегі ғашық бола білген әрбір жүрек иесінің жастығының астына қойып, сүйіп оқитын кітабы бола білді. Ондағы кейіпкерлер, олар арасындағы кіршіксіз сүйіспеншілік, махаббат оқиғалары талай оқырманның көзіне жас алдырғаны белгілі. Шығармадағы Ербол мен Меңтай өмірде болғанымен, жазушының мұншама ғашықтықты қолдан жасап, құйып шыққан тұлғалары. Шын мәнінде Ерболдың (Әзілхан Нұршайықов) Меңтайға (Нұрғалима) деген сүйіспеншілігі, шексіз құрметі бөлек әңгіме. Ал негізінде бұл романдағы Меңтай образын сомдауда аяулы жары Халиманың болмысы әсер еткендігін жазушы сұхбаттарында да айтады. Енді осы қос ғашық жайлы әңгіме өрбіткенді жөн көрдік. Ғашықтардың танысуы әуелде былай басталыпты: Әзілхан Нұршайықовтың өз әңгімесінде ең алғаш рет 1936 жылы он төрт жасында Орынкеш есімді қызға ғашық болғаны жайлы айтылады. «Үш жыл ішінде Орынкешке 100 хат жазыппын» дейді тағы бір әңгімесіне. 1939 жылдың соңына дейін ғашықтық сезімі үзілмеген бала ғашықтардың соңғы әңгімесі Әзілханның Халимамен танысуына мұрындық болады.
Әзілхан Нұршайықов: — Қыркүйек айында оқу басталды. 5 қыркүйек күні қызымды іздеп, ол оқитын мектептің жатақханасына барсам, есіктің алдында отыратын кемпір: «Бұл араға келуге болмайды, аулақ кет», — деп ішке кіргізбейді. Не істерімді білмей тұрғанымда, мектеп жақтан шашы қиылған, аяғына детдомский бәтіңке киген бір аппақ қыз келіп қалды. Интернаттың киімін киген қызды тоқтатып, Орынкешті сұрадым. Ол Орынкешпен бірге оқитынын, бір бөлмеде тұратынын айтқанда: «Орынкешті шақырып жіберші» деп өтіндім. Дереу шақыратынын айтты. Шақырушы қыздан да жауап жоқ. «Не боп қалды екен?» деп дегбірсізденіп мен тұрмын. Әлден уақыт өткенде, аппақ қыздың өзі ғана шығып келеді. Тымпыңдаған аяғына тас байлап алғандай ілбіп басып, әрең қасыма келді де, басын төмен салып, үндемей тұрып қалды. «Орынкеш келе ме?» десем: «Жоқ. Енді келмесін, маған көрінбесін деді» деген сөзін әрең үзіп-үзіп айтты. Мынадай сөзді естіген мен еріксіз жылап жібердім. Сол үшін Алматыдағы оқуымды тастап келгенде, көрінбесін дегені несі деп жабырқадым. Жылап тұрып, қасымдағы қызға қарасам, ол да жылап тұр. «Сен неге жылайсың?» десем: «Саған жаным ашып кетті» дейді. «Саған жаным ашып кетті» деген сөзі жүрегімді дір-р еткізді. Мынау нағыз тазалықтың, адамгершіліктің белгісі ғой деген ой келді…
Халима Өзақанова: — 1936 жылы Семейде №11-мектеп ашылып, қазақша білім алуға көштім, 6 класқа бардым. Класымызға Жарма ауданының, Ақбұзау ауылынан Орынкеш деген қыз келді. Әзілхан деген дос жігіті бар екен. Екеуі бір ауылдан. Әзілхан жеті жылдық мектеп бітіріпті. Педучилищеде оқиды. Орынкешке қырындап келіп тұратын. Бірде: — Халима, Орынкешті шақырып берші, – деп өтінді. — Орынкеш, сенің жігітің іздеп келіп тұр десем, шықпайды. Қалаға келген соң, көңілі өзгелерге ауған ба, әйтеуір құлықсыз. Әзілхан да келуін кілт тоқтатты.
Әзілхан Нұршайықов: — Міне, сол қызбен Семейдің облыстық кітапханасында жиі ұшырасып қап жүрдік. Әр кездескен сайын Орынкешті сұраймын. Ара-тұра Орынкешке арнаған өлеңдерімді беріп жіберемін. Ертеңіне: «Жауап жазды ма?» деймін. «Жоқ», — дейді ол. Үш жылдың ішінде Орынкешке 100 хат жазыппын. Осылайша ортамыздағы хат тасушы, дәнекер, өте адал қызбен достасып кетіп, Халимаға ғашық болдым. Бірақ, оған ғашық екенімді білдіргенім жоқ. Өте тату, дос болып жүрдік. Бер жағым – дос, ар жағым – ғашық. Ол менің түпкі ойымды сезе ме, сезбей ме, білмеймін. Тіс жарып айтпайды. Бірақ, маған деген достық қамқорлығында қапы жоқ болатын. Ылғи жанашырлық жасап жүретін. Өзара достық хаттар да жазысатынбыз.
Халима Өзақанова: — Мен кітапқұмар едім. Сол кезде Гоголь атындағы қалалық кітапханада кешкі 10-ға дейін сарыла кітап оқимын. Әзілхан да кітапсүйер жігіт екен. Екеумізді Семей кітапханасы табыстырды. Күнде кешкілік шығарып салады. Алғаш бозбала Әзілханның қолының ыстық табын, жүрек жылуын тұла бойыммен сезінген сәтте, қып-қызыл болып, ұялып төмен қарадым. Қолымды тартып ала қойдым… "Қол ұстасып бақыт жырын шертеміз дедік"
Міне, осылай табысқан достық ұлы сезімге айналады.

(Мақала Әзілхан Нұршайықов пен Халима Өзақанованың көзі тірісінде әр басылымға берген сұхбаттарынан іріктеліп жазылды)

Кітап оқымағалы көп болды. Кешегі демалысты пайдаланып Marwin-ге кітап қарауға барғам. Ішке ене бере көзіме бірден Есентаеваның кітабы түсті. Жанынан байқамағансып өте бердім. Баян емес, іздегенім Іскерлік Әдебиеттер еді. Көптен бері аңсарым ауып жүрген Стив Джобс жайлы жазылған Уолтер Айзексонның еңбегі еді. Одан қала берді Брайан Трейси, Дональд Трамп, Роберт Кийосакидің еңбектерін оқығым келіп жүрген. Іздеген кітаптарымның бәрі табылып қуанғанымды-ай. Тек Іскерлік Әдебиеттерді ғана емес өзім ұнататын Детектив жанрын, басқада жанрдағы кітаптарға да уақыт бөліп, сол жақтардыда беттеп келемін. Оқуға ерінбесеңіз іздеген кітаптарыңызды оңай тауып аласыз. Классика, фантастика, психология, мүмкін мотивациялық кітаптар, жоқ әлде бизнес кітаптарма бәрі де жетерлік. Осы ретпен аралап келе, соңында ғана Қазақ Әдебиеттеріне көзім түсті. Жетім баладай бір бұрышта елеусіз қалыпты. Қазақша кітаптардың саны елуге жетер жетпес екен. Есесіне орыс тілінде қалаған кітаптарыңыз табыла кетеді. Қазақша кітаптардың көбі кеңес кезеңіндегі Әдебиеттер ғана. Бүгінгісі Баянмен шектеледі.

Әлем Әдебиеттерінің қазақша аудармасын оқығыңыз келсе kitap.kz сайтынан таба аласыз. Тек экран алдында бас алмай отырамын демесеңіз.

Елбасымыз Жолдауында Әлемдік Бестселерді Қазақ тіліне аударуға тапсырма бергенді. Тапсырма орындалып жатыр-ау. Бірақ сол кітаптар тек Оқу орындарына ғана таратылып, кітап сүйер оқырманға жетпейтіні өкінішті. Әйтпесе соңғы шығып жатқан бизнес кітаптарды өз тілінде оқуды кім жек көрсін.

Осы орайда Болашақ түлегі Қанат Әуесбай алғашқылардың бірі болып «Батыс көрген. Ұлыбритания Қазақтың көзімен» атты кітабын жазған еді. Өзгеде Болашақ түлектері Қанат Әуесбайдың ізін қуып бір-бірден кітап жазса Қазақша кітаптардың саны артып, Қазақ Әдебиетіне жаңа леп әкелер еді. Бір күні оқитын Қазақша кітап қалмай әншілердің ішіп-жегенін, не істеп, не қойғанын оқып жүрмесек болғаны. Кітап оқитын жастар емес, оқитын Қазақша кітап қалмай барады.

Елеусіз Мұқамәдиұлы — 1938 жылы туылған. 1982-1986 жылдары «Жоғалған қыз» дилогиясы жарық көрген. «Жоғалған қыз» романы Моңғолияда жұмысшы табының қалыптасу процесін орынды көрсеткен шығарма.Тілі жеңіл оқиғасы қызықты. Романға өзек болған оқиға — Мрңғолия қазақтарының тұңғыш рет астана Ұланбатырға жол тартуы, шоферлікті үйрену жолындағы тынымсыз еңбегі — жұмысшы адамның қалыптасу жайы.
Ең қызықтысы сол — төрт жасында жоғалған Бағиласын іздеген әке сағынышты сарыла шығарма оқиғасының шиеленісуіне түрткі боларлық кездейсоқтықтарға жетелейді. Әкесі мен баласының жиі кездесе беруі сөйте тұра ондаған жылдар бойы бірін-бірі білмеуі оқырмандарды баурап, қызықтыра түседі. Автор сюжетті картиналар жасауға зейін қойып ықшамдылықты мұрат тұтқан.
Шығарма тақырыбының өзгешелігі оның басты кейіпкерлерінің сомдалуына да әсер еткен. Бұл қаламгердің роман жазуда көркемдік идеяны айқындауда тың құбылыстарды таңдауға құлаш ұрғандығының дәлелі. Автордың романға тосын оқиғаны таңдауы қуантады. Көркемдік шиеленістің өзі Бағиласын іздеп сарылған әке — Ертайдың басындығы халімен жақсы шешімін тауып отырған.
Әдеби типтегі кейіпкердің өмірдегі моделін өзгерте құбылта-құлпырта келгенде суреткердің шығармасындағы әр кейіпкердің болмыс-бітіміне бір адамның емес көптеген адамның сыр-сипаты жатады. «Жоғалған қыз» романындағы кейіпкерлердің бойындағы әдеби типке қатысты осы бір қасиеттер айқын көрініс тапқан. Романның өн бойынан әлеуметтік мазмұнды табу қиынға соқпайды. Шығарманың басты идеясы да жұмысшы табының қалыптасуы мен сол кездегі қоғамдық-әлеуметтік жағдайды қамтуға саяды. Сонымен, роман қарапайым еңбек адамдарының шынайы бақытын, жаңа қоғамның қолайлы көріністерін суреттеумен аяқталады.
РЫМҒАЛИ Нұрғали

Бүгінде барлық адам жеке кəсіптің иесі болып, қомақты табыс көзін тапқысы келері анық. Мұндай ой бəлкім сізде де болар? Жалпы бизнесте табысты болудың өзіндік қағидалары мен сырлары бар. Ол туралы төменде айтып өтеміз.
Бизнестің екі түрі болады: сауда жəне қызмет көрсету. Біз қазақылыққа салып көбіне сауда түрін таңдап жатамыз, жəне оған етіміз үйреніп кеткен. Базарларда я болмаса интернет дүкендерде саудалаймыз. Ал қызмет көрсету дегеніміз көбіне сайт құру арқылы жүзеге асады. Онда сіз тұтынушыға өзіңіздің қызметтеріңізді ұсына отырып үстінен пайда көресіз. Мысалы: турфирмалар, ақылы бағдарламалар, құрылыс компаниялары қызмет көрсету түріне жатады. Жарайды бұл жайлы түсініп аларыңыз анық. Ал бизнестегі табыстың сыры, ең маңыздысы жаңашылдық пен тұтынушылардың керегін өзгелерден бұрын түсініп оны өндіре білу. Ал саудадағы ептілігіңіз ары қарай жұмыс жасауыңызға керек. Жаңашылдық дегеніміз өзгеде жоқ нəрсені жасай білу. Сіз бұл арқылы бəсекелес ешкімге болмайсыз, əрі клиент таңдауы сізде болады.

Бизнестің қыр-сырлары өте көп. Оларды өзіңіздің IQ түйсігіңіз жоғары болса лезде үйренесіз, қарапайым адамдарға Роберт Кийосакидың «Богатый папа, бедный папа» атты кітабын оқуға кеңес беремін. Кітап желісінде екі əке баласына біреуі жақсы жұмысқа орналасуды үйретсе, бірі жақсы жұмыс орнын құруды үйретеді, тағысын тағы.

Ал сіз бизнесті қай салада бастағыңыз келеді, жəне немен айналысқанды қалар едіңіз?

Жас қаламгерлерді танимыз ба?

Бүгінгі күні жастарымыз біртіндеп кітап оқуға бет бұрып келе жатыр. Олардан кітап жайлы талғамын сұрап көрдіңіз бе? Əрине, əрқайсысы нені қалайтынын əрқалай айтқысы келеді. Бірақ та барлығына ортақ бір нəрсе ХХ ғасыр əдебиетін оқып тауыса алмай жатыр. Ол дегеніміз жақсы нəрсе, бірақ, арамыздан шығып жатқан жас дарындардың туындыларын біреу білсе, біреу біле бермейде. Ескеретін нəрсе — болашақта жарқ етіп кітапхана төрінде тұратын туындылардың авторы солар болмақ. Жəне сол деңгейге жету үшін олардың да оқырманы көп болу керек, түрлі сыншылардың критикалық көзқарасынан шыңдалып, одан əрі тəжірбие жинау керек. Оқырманы не тыңдарманы көп кез-келген өнер иесі таңғаларлық дүниелерді жасауға тырысары анық. Солардың бірі Оңтүстіктің жас қаламгері ақын, шығармаларға да ебі бар талант Ерболат Айнабеков. Ал сіз оның мына бір керемет əңгімесіне қандай баға берер едіңіз:

Түркістанның Шыңғыс xаны.

Адалдық. Абырой. Отанға қызмет ету.

Үш басты сөзі Жылқайдардың немересі Тұрардың өмірлік басты ұстанымдары болған. Иә, иә Талғарда туылып, аталары Ақсу-Жабағалы мен Түлкібасты мекендеп, білімін Меркі жеріндегі Аспарадан алып, Бәйдібек бабадан Дулат кейінгі Шымырдан тараған тұлға, Меркіде оқып жүріп уақытша тегі Қырғызбаев болған, жалғыз қарындасы Түйметайы бар, орыс империясына қарсы шыққан Ақкөз Қосанұлына қосылып болашақ қайың ағасымен арпалысып оны ату жазасына бұйырған, Түркістан еліне университет қажеттілігін Ленинге жеткізген, 25 жасында Ел басқару келген, Түркісіб теміржол идеясын ұсынып оның салынуына атсалысқан, Моңғолия жеріндегі Улан-баторды астана қылып кеткен, моңғолдардың құрылтайын өткізуге жәрдемдескен, екі орыс әйел алып бірақ көңіл жарыса алмай қазақтан туған Әзизаны іздеп барып тапқан, бір ұл төрт қыздың әкесі, Қазақтың жерін анау Орынбордан бастап Ташкентке дейін, Арқанкелгеннен Тарбағатайға дейінгі жерді Тәуелсіз ел қылам деп арманына жете алмай кеткен, Кеңес үкіметінін кедейлерді жебеуші қылып, байлардың бар малымен жерін қарны аштарға таратуға себепші болған қазақтың маңдайына туа біткен Рысқұлұлы Тұрар болмақ.

Осы жазбам жазулының басты себебі, Шерxан Мұртаза атамның "Қызыл жебе" кітабы. Кітапты оқып және тыңдап шығуыма екі ай уақыт алыпты. Қазақтың кең байтақ даласынан Кеңес үкіметінің құрылуына атсалысып, көз майы мен күш жігерін аямай еңбек етіп, сол Кеңес үкіметінің үкімімен атылып кеткен қайран бабам. Ол жалғыз емес, Алаш арыстары, қазақтың зиялы қауым өкілдері, қысқаша айтқанда өткен ғасырдың 30 — жылдары ең ауыр, ең қайғылы, ең сорақы жылдар болды. Жүректен ешқашан ұмтылмас. Шерxан атамыздың бес томдық "Қызыл Жебе" кітабын оқуға кеңес берем. Еш өкінбессіздер.

Орысшадан аударғам, жобасы солай сияқты))
— Ал сіз телевиденияда бұрыннан бері жұмыс істейсіз бе?
— Екі жыл.
— Бәлкім, өте қызықты шығар?
— Өте. Жалпы сіз білесіз бе? Түптің түбінде тв бүкіл адамзаттың өмірін өзгертеді. Ештеңе де болмайды. Кино да, театр да, кітап та, газет те. Тек жаппай телевидения.
— Сіз қызбалыққа беріліп кеттіңіз. Театр, бұнымен келісемін, шынымен де жойылуы мүмкін. Бірақ, кіно, кітап ше?
— Жиырма жылдан кейін менің сөзімді еске алатын боласыз!
«Мәскеу көз жасына сенбейді» («Москва слезам не верит») фильмінен.
Шыны керек қазіргі өсіп келе жатқан жасөспірімдер театрдан көрі киноны, кітаптін орнына ғаламторды таңдайды. Тіпті көк жәшікті көретіндері де шамалы. Әрине, көпке топырақ шашпаймын…
1. Ал сіз соңғы рет театрға (қойылымның аты) қашан бардыныз? 2. Соңғы оқыған немесе оқып жатқан кітабініз (кітаптін аты) қандай? 3. Жаңалықты теледидардан көресіз бе? Әлде әлеуметтік желіден оқып, біліп аласыз ба?
Бөлісе отырыңыздар!

«Жанымның жазба нұсақасы», «Әдемі менің әлемім» атты жыр жинағының авторы, Қасым Аманжолов атындағы І облыстық ақындар мүшәйрасының бас жүлде иегері, ақын Рахат Әбдірахмановатың «Жүрегім» атты жаңа жыр жинағы жарық көрді. Осыған орай, ақынмен поэзия төңірегінде азды-кем сұхбаттасқан едік. Сәтті сұхбатты сіздермен бөліскенді жөн санадым.
— Сұхбаттымыздың тұздығы ретінде тұсауы жаңа кесілген «Жүрегім» атты жыр-жинағыныздан сиясы кеппеген жаңа туындыңызбен бастасақ… Кітаптың «Жүрегім» деп аталуына не себеп? Жалпы ақындарға деген қолдау қандай?
— Ұқсайтын ол күндердің әлдиге әні…
Жаным-ай, жарық таңдай бал дидары!
Көктемнің берген бағы көзден ұшып,
Өткеннің өкініші жан қинады!

Былтырғы қалпында емес биылғы бақ,
Сәуір де алып кеткен сыйын жырақ!
Көзіңмен көріп жүрген дүниеге,
Көңілдің сенуі де қиын бірақ…

Жоқ іздеп жүгіргендей белден белге,
Сенделіп түсіп кеттім сергелдеңге!
Күннен де жарық еді күлген жүзің,
Сен қандай бақытты едің мен келгенде!

Лепіріген қайран көңіл аласарып,
Білінді бал күндердің бағасы анық.
Мойныма асылушы ең шыдай алмай,
Есікті апыл-ғұпыл жаба салып!

Жалғанып үзілуде нешінші үміт?
Жалықтым өкінуден кеш ұмсынып…
Дәл қазір ештеңе де болмағанда,
Еркелеп жүрер едің есің шығып…

Жүректе дейсің бәрі сыр мен мұңның,
Елесі алаң-қамсыз жүрген күннің!
Түнімен қиналасың ұйықтай алмай,
Түсіңе келіп еді гүлмен кіргім…

Былтырғы қалпында емес биылғы бақ,
Сәуір де алып кеткен сыйын жырақ!
Көзіңмен көріп жүрген дүниеге,
Көңілдің сенуі де қиын бірақ…
Шынымды айтсам, жыр жинағымды оқырмандардың сұраулары бойынша шығардым. Ал, енді оның «Жүрегім» деп аталуының қарапайым ғана себебі, ондағы өлеңдер жүрегімнің жазбаша көшірмесі. Бүгінде ақындарға қолдау жақсы көрсетілуде. Тек ақындарды іріктеу жағы дұрыс жолға қойылмаған. Кітаптың шығуына қолдау көрсеткен бала күннен бірге өскен достарым.
— Бәрекелді! «бас кеспек болса да, тіл кеспек жоқ» деп жатамыз...Қалай ойлайсыз бүгінгі поэзияда цензура бар ма?
— Ақындар әр заманда шындықты, халықтың жай –күйін жырлаған. Әр ақын өз шығармасында белгілі бір мәселелерді көтеріп, ақиқатын айтып жатады. Біз қазір Құдайға шүкір, еркін елде тату-тәтті тұрып жатырмыз. Сондықтан да, еліміздің одан ары дамуы жолында, бірлігі жолында қызмет етуге тиіспіз.
— Рахат аға, сіздің көп өлеңдеріңіз лирикалық бағытта жазылған. Лириканы өзіңізше қалай түсінесіз?
— Менің жазып жүргендерім — жүрегімнің сөзі. Қағаз бетіне түскен сезім. Лирика – ол өте мөлдір әрі пәк! Мен тақырып таңдап, идея іздеп, ізденіп жазбаймын. Дәл қазір қандай күйде отырмын, соны қағаз бетіне түсіремін. Ең әдемі жыр-ол ең шынайы жыр.
— «Күндер өтті ала да құла не бір,
Не көрмеді жалғанда мына көңіл?
Бақыт беріп бір сынап көріп еді,
Мұң құштырып тағы да, сынады өмір» дейсіз… «Бақыт» дегенді қалай ойлайсыз? Өмірде «Әттеген-ай» деген сәттеріңіз болды ма?
— Бұл жалғанға келген әр адамның өзіндік атқаратын қызметі, өз миссиясы бар. Мен жылдар өткен сайын, өзімді өлең үшін жаралғандай сезінуім артып келеді. Сорым да бағым да осы өлеңнің айналасында. Менің бақытым, өлеңді пайдаланып атақ не болмаса сый-сияпат алу емес. Менің бақытым-жүрегімдегі сезімді со қалпы өлеңге айналдырып, өзге жүректерге жеткізу. Әттеген-ай әркімде бар болғандықтан, менде де бар! Көп!
— Қазіргі таңда «сүйдім- күйдім» деп, бір өлең жазып, ақын атанып жүргендерді көзіміз көріп жүр. Жалпы бүгінгі поэзияны қалай бағалайсыз?
— Поэзия еріккеннің ермегі емес. Өлеңнің өз ғажабы мен өз азабы бар. Оны ұйқасын үйлестіре салып, әдемі сөздерді тізбектеп шығу деп ойлайтындар оңбай қателеседі. Бүгінде ақын көп деп жатады. Шын мәнінде ақын өте аз. Жүрекке жетпейтін, бірді екілі шумақпен ақынмын деп жүргендер өте көп. Біз поэзияны қадірлесек, әр нәрсені өз атымен атап, әркімді өз орынынан көруіміз керек.
— «Әннің сөзі рухы да, ал әуені сүйегі» дейді. Осы уақытқа дейін қанша әндеріңіз жарыққа шықты?
— Мен әнін де сөзін де өзім жазған 4-5 ән, сонымен қатар мен мәтінін жазған 30 шақты әндер орындалып жүр. Олардың қатарында, Ақбота Керімбекова, Ердос Қанаев, Нұрсұлтан Батырқұлов, Жаңабай Өтегенов, Ерлан Малаев, Төреғали Төреәлі сияқты бірнеше әншілер бар. Еркін Нұржан, Мақсат Базарбаев тағы да басқа әншілермен жаңа әндер жазу үстіндеміз.
— Сіздің көп туындыларыңызды өзге атпен ғаламторда жарияланып жатқаның жиi байқаймыз. Плагиат жайында не дейсіз?
— Иә. Ондай жағдайлар бар. Бірақ, мен нақты бір туындымды сол беті өз атынан жариялап жіберіп жатқан бауыр-қарындастарыма еш ренжімеймін. Олар әдейі емес, байқамай солай болып жатыр деп ойлаймын. Ал, енді өлеңдегі идея, ойыңды, тың теңеулеріңді өңін айналдырып өз өлеңі етіп жіберуді қоштамаймын.
— Алдағы уақытта шығармашылық кеш беру жоспарыңызда жоқ па?
— Шынайы өлең сүйетін оқырмандарымды жинап алып, алдарында өлең оқығым келеді. Менің арманым сол. Көрерменді белгілі бір эстрада жұлдызының беделімен емес, өлеңмен жинағым келеді.
— Сұхбатыңызға үлкен рахмет! Жазар дүниеңіз көп болсын!

Отандық балалар әдебиетіне жаңа кітаптар қосылды. «Алуан түсті балықтар және Дария», «Даниялдың ғажайып әлемі» деп аталатын екі кітаптың авторы — Амани Жан.
Үш тілде аудио нұсқасымен бірге жарыққа шыққан кітапқа автор он жыл көлемінде дайындалған екен. Әдеби шығарманы жарыққа шығарарда: редакторлар, аудармашылар, дизайнер, суретші, дубляж режиссері, дыбыс режиссері, композитор, көркемдік редактор, дыбыстаған әртістермен қосқанда жалпы саны жиырма шақты мамандар жұмыс жасағандықтан, бұл еңбектің сапалы шыққаны даусыз. Кітап меломан дүкендерінде сатылымға түсе бастады.

Әкемнің арманы
Ағам екеуміздің ортақ қызыл ағаштан жасалынған шағын ғана кітап сөреміз бар еді. Сол кітап сөресінде сапқа тұрған әскердей болып, қаз қатар тізілген алуан түрлі ертегілер, тарихи шығармалар, әңгімелер бас аяғы жүзден астам кітап