«Интернет» деген сөз «БАҚ туралы» заңда бар-жоғы сегіз рет кездеседі екен. Оның екеуінде қасына «желі» деген сөз қосылса, алтауында «Интернет ресурс» болып келеді. Заң бойынша Интернет ресурстардың барлығы (!) БАҚ болып есептеледі. Демек, біз бәріміз де-юре интернет журналистерміз.

Интернет-журналистика – дәстүрлі ақпарат құралдарының біріккен тұсы екені белгілі. Сондықтан мәтінге қоса аудио және видеоподкаст жасай білу, жедел түрде фото өңдеп жіберу машықтарын кез-келген интернет-журналист меңгеруі тиіс. Осы орайда интернет-журналистикаға енді қадам басқан жас мамандар үшін пайдалы болатын 3 онлайн-сабақ ұсынғым келіп отыр. Сабақтардың алғашқысы аудио өңдеуге арналса, екіншісінде видеоподкаст жасау негіздеріне тоқталамын. Екі жағдайда да тегін таратылатын бағдарламалар пайдаланылады. Үшінші қысқаша сабақта суретті тегін онлайн-сервисте жедел өңдеуді көрсетемін. Сонымен, кеттік!

1. Audacity бағдарламасында қарапайым аудиоподкаст жасау (Audacity-ді жүктеп алыңыз):



2. Freemake Video Converter бағдарламасымен жұмыс жасау (Freemake Video Converter-ді жүктеп алыңыз):


3. Fotor.com онлайн-сервисінде фото өңдеу:



Назарларыңызға тағы да рахмет!

Пікір қалдыра отырыңыздар, сабақтар сіздерге ұнаса, жалғастырамын

Скринкаст CamStudio Open Sourсe бағдарламасының көмегімен жасалды.

Жалпы, «Журналистика» ұғымын өз басым:
«тұрмыста болып жатқан жәйттар мен қоғамдағы актуалды мәселелерді шығармашылық тұрғыда өңдеп, оның жиынтығын бұқаралық ақпараттық құралдар (телевидение, баспа, интернет, радио) арқылы көпшілікке тарату» деп түсінемін.

Қазақстанда 4 миллион адам семіздікке шалдыққан. Тамақтану академиясы осылай шошытады. Ал, әлемде 2015 жылға қарай артық салмақ 3 миллиард адамды алқымнан алмақ. Масштабты сезіп отырсыз ба? Адамзаттың жартысына жуығы семіз. Мұны енді дерт дейміз бе? Әлде, жұқпалы болмаса да індет деген дұрыс па?

Астанамыз күн санап өсіп келеді. Өскен сайын қалаға келетін қонақтар саны да артуда. Алматыдағыдай керемет табиғат, көңіл көтеру орындары болмаса да, мәдени орындар (театр, музейлер) көптеп ашылуда. Дегенмен қалаға келгендердің басым бөлігі ең алдымен «Хан шатыр» немесе «Керуенге» беттері анық. Бұл екеуі – қаламыздың басты сауда және ойын-сауық орталықтары. Сыртқы архитектурасы мен ішкі безендірілуі жағынан талайды таңдай қақтырады. Ал басқа қандай артықшылықтары бар екен? Бір-бірімен де салыстырып көрейік.

Орналасуы
Негізі екеуі де сол жағалауда, бір-бірінен бәлендей қашық та емес. Дегенмен «Керуеннің» орналасу орны қолайлырақ, меніңше. Дәл қасында Бәйтерек те тиіп тұр. Жаяу қыдырыстайтын «Нұржол» бульварының ең әсем жерлері осы Керуенді жағалайды.

«Керуен»-«Хан шатыр» 1:0.

Дария, қала тұрғыны: «Мен үшін «Керуен» ыстық. Өйткені «Керуен» — алғашқы таныстықтардың басталған жері.»

Шопинг
Негізінен мұндай сауда орталықтарында бірдей брендті бутиктер болатыны себепті, баға жағынан айырмашылық жоқтың қасы. Алайда «Хан шатырдың» басымдығы – бутиктер саны әлдеқайда көп, сондықтан ұсыныс та мол. Ауылдағы кішкентай бауырларыма көңілге қонымды бағамен базарлық алатын «LC Waikiki» бутигі «Керуенде», мысалы, жоқ. Киім-кешектен бөлек түрлі сирек бұйымдар, тұрмысқа қажетті заттардың бәрі осы жерде.
Мақсатыңыз тек қана сауда-саттық болса, еш ойланбастан «Хан шатырға» барыңыз. Қолжетімді бағамен іздегеніңізді табатыныңызға сенімім мол.

Осылайша «Керуен»-«Хан шатыр» 1:1.

Асаубек, қала тұрғыны: «Хан шатыр» жақсы ғой. Іздегеніңді (тауар) жылдам табасың, көңіл көтеруге де ыңғайлы. Бағалары да көңілге қонымды.

Сауық
Балаларды ойнатуға «Хан Шатырда» аттракциондар көбірек. Сонымен қатар әдеттегі «Хэппилон», «Бэбилон» тектес ойыншықтардан бөлек мұнда «Dinopark», «Құбыжықтарды аулау» қорқыныш бөлмесі бар. Балалардың ойыннан жалықпайтыны белгілі ғой, дегенмен абайлаңыз, өзіңіз шаршап, әбден басыңыз ауыруы мүмкін.
«Хан шатырда» сонымен қатар «Sky beach club» жасанды тропикалық жағажайы бар. Өздерінің айтуынша, құмы Мальдив түбектерінен әкелінген.
«Хан шатырдың» бірінші қабат холының кеңдігі себепті апта сайын түрлі концерттер, қайырымдылық шаралары өтіп тұрады. Есесіне қаладағы бірден-бір энтузиастік ұлттық шоу — домбыра пати әр бейсенбі сайын «Керуеннің» алдында өтеді. Өкініштісі, тек қана жаз маусымында.
Екі кешенде де кинотеатр бар. Бірақ 3D IMAX — тек қана «Керуенде». Қала жастары кино көруге негізінен «Керуенге» барады. Оған себеп келесі пунктте. Ал әзірге екеуіне де бір-бір ұпайдан қостым,

«Керуен»-«Хан шатыр» 2:2.

Саясат, қала тұрғыны: «Қыдырысқа «Керуен» жақсы, себебі біздің жасымызда ойнау мен көңіл көтеруден бұрын тыныш әңгімелесу, жайлы отырыс ұйымдастыру жақсырақ. Ал сауда жасауға әрине «Хан шатыр»

Фуд-корт
Екі орталықта да атаулары бірдей тамақтану нүктелері бар, ал баға жағынан пәлендей айырмашылық жоқ. Жастар сүйіп жейтін KFC екеуінде де бар. Бірақ «Керуеннің» фуд-корты әлдеқайда кең, соның әсерінен еркін тыныстайсың десең де болады. Қаңғыр-күңгір шуы да азырақ. Ұлттық нақыштағы әдемі залы — достармен кездесуге таптырмайтын орын. Бірнеше үстелдерді қосып жіберіп рахаттана уақыт өткізуге болады.
«Хан шатырда» қымбат та әдемі мейрамханалар көбірек, бірақ қандай да бір романтикалық немесе іскерлік кездесу үшін өз басым қаламыздағы қаптаған жекелеген мейрамханаларды таңдар едім. Сондықтан бұл жағынан басымдықты «Керуенге» беремін.

«Керуен»-«Ханшатыр» 3:2.

Ая, қала тұрғыны: «Екеуінің де атауы мен үшін ерекше сауда орындары. Алайда алғаш көргенімде «Керуеннің» ішкі дизайны, қазақы нақышы таң қалдырған болатын. Себебі Алматы, өзге қалалардан мұндай нақыштағы қоғамдық орындарды кездестіре бермейміз. «Керуенде» кездескен таныстарымның жақсы болғандықтан ба «Керуен» қолайлы, тамағы дәмді көрініп тұрады. «Хан Шатырдың» іші ала көлеңке, шулылығымен мені тез-ақ шаршатып жібереді. Өзім Астана қаласына жақында келгендіктен де артықшылық-кемшілігін біле қоймаған болармын.»

Қызмет
Екі сауда орталығында да автотұрақ бар. Банкомат, түрлі терминалдармен қамтамасыз етілген, авиа және теміржол кассалары, фотосалондар бар. «Керуенде» «Galmart», «Хан шатырда» «Green» гипермаркеттері бар. «Керуенде» «Халық банк» болса, «Хан шатырда» «Цеснабанк».
Айырмашылығы, «Хан шатырда» бұларға қоса кір жуу, киім тігу, кілт жасату, аяқ-киім шеберханасы тектес қызметтер қарастырылыған. Сондықтан бұл тұрғыда ұпайды «Хан шатырға» бергім келіп отыр.

Нұржол, қала тұрғыны: «Хан шатыр» жақсы. Себебі, онда жақсы сауда бутиктері бар және қолжетімді. Үлкен. Ойын-сауық орталықтары, кинотеатр, аттракцион, тамақтану орындары, супермаркет және қажет болатын қызмет түрлерінің арнайы орындарына баруға болады. Мәселен, телефон операторлары, интернет операторлары, банктер.»

Сонымен, «Керуен»-«Хан шатыр» 3:3.

Достық жеңді деуші ме еді мұндайда? Қарап тұрсаңыз бірінен бірінің артық-кемі жоқ, айырмашылықтары ғана бар. Бәрі де тек тұтынушылардың қажеттілігін қанағаттандыруға бағытталған. Қайда баруды өзіңіздің мақсатыңызға байланысты таңдайсыз.

Сауда сәтті, қыдырыс тәтті болсын!

Алғашқы екі сурет интернеттен алынды

Аталмыш футболшылардың жанкүйерлеріне арналған тарту-пост

---

Қазақтар мен Адайлардың тойын салыстырып көргім келді десең, ә  Шымкент пен Ақтауды таңдауыма еш себеп болған жоқ

---

---

Тұрсынбек Қабатов, асаба
— Тойдың қалай өтетіні елге, мекенге емес, тойды өткізіп жатырған әулетке байланысты. Ал, тойдың басталуы, өтуі еліміздің қай өңірі болса да бірдей боп кетті ғой. Негізі тойдың тізгінін ұстайтын асаба ғой, тойдағы халықтың көңіл-күйіне бағыт беріп отыратын да сол. Халық санынан аса айырмашылық көрмедім: Ақтаудан да, Шымкенттен де 500 адамдық той көрдім.

---

---

---

Нұржан Төлендиев, асаба
— Шымкент пен Ақтаудың тойында аса бір жер мен көктей ерекшелік жоқ. Шымкентте той қысқа болады, Ақтауда ұзақтау болады. Шымкентте кеш басталып, ерте бітеді; Ақтауда уақтылы басталып, кеш аяқталады. Шымкентте антракт деген мүлде болмайды, Ақтауда кейде болады, кейде болмайды. Шымкенттің тойында ең аз деген 300 адам болса, Ақтауда ең көп деген 300 адам шығар.

---

---

Абай Бегей, әнші (хит әні — Аспанға қараймын)
— Шымкенттің тойы басталғанда адам тола болады да, аяқталуға шақ қалғанда адам қалмайды. Сыйлықтарын береді де, қайтып кете береді. Ақтаудың тойына келген қонақтардың 90 пайызы аяқталғанша отырады. Шымкенттің адамдары би жағын қатырады. Шымкенттің халқы суретке түскенді жақсы көреді, менімен сол жақта көп түседі суретке.

---

---

---

Асхат Тарғынов, әнші (хит әні — Мария Магдалена)
— Мен әлі Шымкенттің тойында болмадым, жақында барамын. Ақтаудың тойында ән айттым, онда маған тойдың тым қазақи өтетіні ұнады. Тіпті тойда кездескен 5-6 орыстың өзі қазақша сөйлеп, қазақша тост айтып жүреді. Қазақы салт-дәстүрді сақтаған аймақ екен, тойда жақсы байқалды. Ұнады.

---

---

Шымкенттің тойы

Ақтаудың тойы

Тойға дайындық Қыз бен жігіт шаңырақ көтеруге келіскен соң, екі жақтың да ата-анасы келісім берсе, болашақ құдалар бір-бірімен (көбіне болашақ құдағилар) кездесіп, танысады. Бұл – «тәтті шәй» деп аталады. Тәтті шәйда той күнін белгілеп, әкелетін қалыңмал құнымен келісіп, құдалыққа баратын адамдар саны нақтыланады. Сырға салу Ұзату той болатын күні күндіз жігіттің ата-анасы, туыстары қыздың үйіне барады. Тамақ ішіп, танысқан соң екі жеңгесі қызды алып келеді де, жігіттің анасы қызға сырға тағып, маңдайынан сүйеді. Кейде жігіттің жеңгесі не әпкесі салады сырғаны. Сый: Қыздың бауырларына арнап «үй тоғызын», ата-анасына, туған әпке-сіңлілеріне бір-бір алтын не мата апарады, туған-туыстарға арнап «ағайын тоғызын» апарады. Ауыл әйелдеріне арналған тәтті-пәтті салынған қоржын болады. Қалыңмал Құдалар сырға салуға келгенде өздерімен бірге қалыңмалды да ала келеді. Шымкенттің қалыңмалы 2 мың АҚШ долларынан басталады. Орта баға – 500 мың теіге. Жігіт алғаш бара жатқандықтан «Іргебасар» алып барады, ол кілем не ақша болуы мүмкін. Қайтыс болғандарға арнап мал сойып, құран бағыштау үшін «Өлі-тіріге» бір қой алып барады немесе ақшасын береді. Күйеу аттандырар Шымкентте «Күйеу аттандырар» деген дәстүр жоқ. Күйеу жігіт қасына жолдасын ертіп, қыздың үйіне ата-анасымен бірге барады. Барлығы тойды, киттің түгел болуын уайымдап кете ме, әйтеуір күйеу жігіт елеусіз қалады. Ол өзімен-өзі қобалжып, "қуып" жүреді Күйеуді күтіп алу Күйеу жігіт құдалармен бірге келеді де, бөлек бөлмеге отырғызылады. Үйге кірмей тұрып, адыраспаннан тұтатылған отқа сұйық май тамызады. «Жаңа отаудың оты сөнбесін» деген мағынада. Күйеуге «қалта қағар», «төс қою» деген рәсімдер жасалады. Ол жасалған салттар үшін қыздың бір жеңгесіне ақша береді. Алдына қойылған төстің сынған-сынбағанына мән бермейді. Ұзату той Құдалар әбден танысып, ішіп-жегеннен соң қыздың ағайындары құдаларға үйін көрсету үшін қонаққа шақырады. Бірақ, қазір бәрі жиналып кафе-ресторанға бір-ақ күте салатын болған. Одан кейін кешке ұзату той болады. Ол ресторанда өтеді. Құдалар ресторанға кірерде арқан керу, тағы да басқа ешқандай рәсімдер жасалмайды. Қызды екі жеңгесі алып шығады, күйеу жігіт гүлімен қарсы алады да, ортаға отырады. Тілектер айтылады, тост беріледі, театрланған көріністер (арнайы агенттіктер бар) қойалады. Той соңында қыз сыңсу айтып, ақ матаның үстімен сыртқа шығады. Қызды түнгі сағат 12-ге дейін алып кетеді. Беташар Жігіттің үйіне келіп, машинадан түскен бойда ауылдың үлкені қыздың басына ақ орамал салады. Есіктің алдында отқа май тамызып, табалдырықтан оң аяғымен аттап, үйге кіреді. Арнайы бір бөлмеде тұтулы тұрған шымылдық ішіне еніп, сол бөлмеде ұйықтайды. Ертесіне (кейде тура тойдың алдында) арнайы өзіне алынған халат, аяқ киімді киіп, көпшілік алдына беташарға шығады. Беташарда келіннің алдына банкі қойылып, аты аталып, келін сәлем салған жандардың бәрі банкіге ақша тастайды. Ол ақшаны бетін ашқан адам алады. Отқа май құю Қыз жігіттің үйіне келіп, машинадан түсіп, үйіне кірейін деп тұрғанда отқа май тамызып қояды (жоғарыда көрсетілді). Адыраспан тұтатылады да, ол бықсып жанып тұрғанда үстіне бір қасық той май салады не сұйық май құяды. Ол «кірген отауының оты өшпесін» деген ниетпен жасалады. «Гулянкі» Кейде Ұзату той мен Үйлену тойдың арасы апталап, айлап ұзап кете береді. Сондықтан Шымдықтарға тойдың алдындағы «гулянкі» өте маңызды. Қымбат көліктерді жалдап, қала/ауылды аралап, мешітке соғады. Бірақ, «гулянкіде» АХАЖға тіркеліп, некені заңды түрде қиятындар өте сирек. Той басталар уақытта тойханаға келеді. Үйлену той Той басталар уақытта жас жұбайлар гулянкіден қайтады. Жар-жар айтылып, екі жас ортаға жайғасады. Тойға қыздың ата-анасы, туыстары, достары қатысады. Жаңа құдалар ортаға шығып, тост сөйлеп, төс қағыстырады. Құда табақ таратылады. Ән айтылып, би биленеді. Жас жұбайлардың неке жүзігін жігіттің аға-жеңгесі не әпке-жездесі той басында тағады. Екі жас торт кесіп, бір-бірінің ата-анасына өз қолымен жегізеді. Келін шәй Той өтті. Келесі күні болмаса да, 2-3 күн ішінде ауыл-аймақтың үлкендері келіннің қолынан шәй ішуге келеді. Шәй ішіп болған соң келіннің ыдысына ештеңе салып кетпейді, көрімдік те берілмейді. Тойдыаман-есен өткізіп алғанын, онда болған қызықтарды талқылап, әңгіме айтып кетеді. Келін халат киіп, орамал тағады. Құдалық Шымкент өңірінің құдалығы Ұзату той болатын күні күндіз және Үйлену той болатын күні күндіз өтіп кетеді. Кейде жаңдайға байланысты тойдан кейін өткізіп жататыны да бар, өте сирек.

Тойға дайындық Қыз бен жігіт шаңырақ көтеруге келісіп, өз ата-анасының келісімін алады. Тойдың қай мерзімде өтетінін отбасымен өзара ақылдасады. Одан басқа ешқандай кездесу, танысулар болмайды. Екі жақ та өздері дайындықтарын жүргізе береді. Сырға салу немесе үкі тағу Жігіттің ата-анасы, туыстары болашақ келінінің үйіне құда түсіп келеді. Қызға сырға салып, үкі тағып, қызды «белгілеп кетеді». Қыздың үйі тамағын беріп, щығарып салады. Той уақыты да осы күні нақтыланады. Сый: жігіт жақ болашақ құдасының үйіне келе жатқандықтан үйіне «ілуім» деп, кілем алып барады; костюм-шалбар, мата, жаулық салынған сөмкесі бар, ауыл әйелдеріне, балаларға арналған тәтті-пәтті салынған қоржын апарада. Қоржын «дәм» деп аталады. Қалыңмал Сырға салуға келген құдалар қыздың қалыңмалын да ала келеді. Ақтаудың қалыңмалы 300 мың теңгеден басталатын көрінеді. Жағдайы барлар миллиондап апарады екен. Қалыңмадан бөлек «той мал» деп 50-70 мыңның жобасында тағы теңге тастап кетеді. Оны тойға сояды деп ырымдаса, өлілерге құрбандыққа тағы бір мал сойылып, құран бағышталу керек. «Өлі-тірі» үшін тағы бір мал немесе шапан әкеледі. Күйеу аттандырар Ұзату тойдан бір күн бұрын үлкендер батасын беріп, қасына 1-2 құданы қосып, күйеу баланы қыздың еліне аттандырады. Күйеу жақта мал сойылып, бәрі абыр-сабыр болатын бұл үлкен жиын «күйеу аттандырар» деп аталады. Күйеуді күтіп алу Күйеу қыздың еліне келгенде бас құданың үйіне кірмейді, бөлек отауға қабылданып, бөлек сый беріледі. Қасына еріп келген құдалар ғана бас құданың үйіне барады. Күйеуге «күйеу табақ» тартылады. Күйеу табақпен төс алып келеді, сол төстің сүріншегін сындырып әкелген жеңгесіне ақша ұсыну керек. Ал, сүріншек сындырылмаса, күйеудің ақша бермеуге қақысы бар. «Күйеудің ілуі» деп – кілем, дәм алып барады. Ұзату той Күйеу келгеннен кейін қызды аттантыру тойы болады. Ресторанда өтетін ұзату тойға барардың өзінде қызды үйден екі жеңгесі алып шығып, машинаға отырғызып жібереді. Күйеумен бірге келген құдаларды тойханаға кірерде арқан керіп қарсы алады. Құдалар ақша беріп, ішке кіреді.Тойда қызды ортаға сол жеңгелері алып шыққанда, ортада гүл шоқтарымен күйеу жігіт күтіп алады. Сонымен тілектер айтылып, тост беріліп, той өтеді. Той соңында қыз сыңсу айтып, ақ матаның үстімен жүреді де, қыздың үйіне барады. Күйеу сол үйде қонып, қызды ертесіне күндіз алып кетеді. Қызбен бірге екі жеңгесі де кетеді Беташар Қыз жігіттің ауылына келіп, машинадан түскен бойда жігіттің екі жеңгесі қолтықтап алып келеді. Дәл сол жерде, яғни тойхананың жанында беташар болады. Беташарда келінге бүкіл туған-туыс, ауыл-аймақты таныстырады. Аты аталған адамдар ақшаны ортадағы банкіге жинамайды, балаларға шашады, тәттілер, шашу шашылады. Отқа май құю Беташардан соң келін бірден үйге кіргізілмейді, ресторан жанынан тіккен ағаш үйге (киіз үй) оң аяғымен енеді. Қойдың іш майы салынған отты тұтатып, үлкен кісілер оттың ыстығымен «жүзің жылы болсын» деп бетін, «құрсағыңа бала бітсін» деп құрсағын сипайды. Ол кірген отауда ең алдымен қыз боп иығына жамылып келген қызыл орамалын ақ орамалға ауыстырады. Орамалды ауылдың берекелі, алтын құрсақты анасы ауыстырып береді. «Гулянкі» Беташардан кейін жастар жағы машинаға отырып, қала сыртына қыдырып кетеді. Жол-жөнекей АХАЖға тіркеледі, неке жүзігі тағылады. Кейбіреулер мешітке кіріп, құран оқытып шығады. Қаланы аралап, той басталар уақытта бір-ақ қайтады. Үйлену той Той басталатын уақытта жас жұбайлар мен жастар тойханаға келеді. Жар-жар айтылып, екі жас ортаға жайғасады. Тойға қыздың екі жеңгесі ғана қатысады, ата-анасы келмейді. Екі жеңгесіне той үстінде алтын тағылады. Құда табақ, бас табақтар ескі құдаларға тартылады. Ән айтылып, би биленеді. Кәдімгі той өтеді. Соңында екі жас торт кеседі. Келін шәй Той өтті. Келесі күні ауылдың бүкіл үлкендері жиналып, келіннің қолынан шәй ішеді. Болған соң шәй табағына (ыдыс) «келіннің көрімдігі» деп ақша тастап кетеді. Бұл Ақтауда «тәтті шәй» деп аталады. Тәтті шәйда келін арнайы тіктірілген ұзын шәй көйлекті киеді, басына ақ орамал тағып, үстіне кәжекей киеді. Құдалық Тойдан кейін 2-3 күн өткен соң құдалық болады. Қыздың ата-анасы, туғандары 30 шақты адам болып, қыздың жасауын алып келеді. Құдаларды шашу шашып, шұбатпен қарсы алады. Үйге кіріп, ас алынған соң әйелдер жағы әкелген дүние-мүлікті көруге шығады. Одан кейін қыз жақ пен жігіт жақ ортақ ақша шығарып, ресторанда құдалық өткізеді, тойлайды. Құдалықты құдалар қызы түскен үйге ғана қонақ болады. Құдаларға ұн жағылмайды.

Суреттер интернеттен алынды. Ақтаудың тойын айтып берген Гүлжан апыма, Шымкенттің тойын айтып берген жеңгеме рахмет! Гүлжан апаның жеке архивінен алынған суреттер үшін де алғысым шексіз.

Алтын ине салу тәсілдерін өзара салыстыру.

Елімізде тәуіпшілік пен сынықшылықтан басқа назар аударуға тұрарлық бейдәстүрлі қандай да бір ем түрі болса, ол — Шығыстың инемен емдеу тәсілі. Кейбір науқастарға дәстүрлі медицина алтын ине салдыруға арнайы нұсқау береді. Ал кейбір дәрігерлер оны өзіне қосымша кәсіп етіп алған.

Уа, қыздар-ай, беу, қыздар!
Кәне, бері қарайық!
Абзал атты жұлдыз бар,
Оны ортаға алайық!

Жеті арыстың ішінен,
Алған таңдап Абзалым.
Бес барыстың ішінде,
Қалған бойдақ Абзалым.

Гастарбайтер сияқты
Бодибилдер болмас па?
Жарау аттай қуатты,
Бір сымбатты марқасқа.

«Маралбектей жаңалық
жүргізе алмас бұл әлі»
дерсің, мүмкін, қаралық,
Еркін сөйлеп тұр әні.

Ол Жандостай режиссер
бола алмайды дейсіз бе?
Бекеновтай рецензия
жаза алмайды дейсіз бе?

Бірақ Абзал өз жолы,
Өз міндеті бар жігіт.
Өмірінің өзгеше,
Болуы да заңдылық.

Таныстырсам еркені,
Жиырма алтыда жасы бар,
Қоңыраттың «көтені»,
Әжептәуір басы бар.

Туған жері ерімнің — Оңтүстігі елімнің.
Мақтаарал ауданы
Құрбан-ата жерінің.


Сәби кезде манежден,
Қолын сермеп тұратын.
«Хатшы бол» деп «Обкомда»
Әкесі үміт қылатын.

Өзі балабақшада,
Әнші ұл атаныпты.
Ән байқауда қаншама,
Бас жүлдені алыпты

Сонау бала күндегі
Мектебі де лайықты —
(Жиырма жеті түлегі
Алтын белгі тағыпты)

«Заңгерлікті қалаймын»,
Деген-дағы, таңдаған
атындағы Абайдың
ҚазҰПУға самғаған.



Арасында Қытайда,
Бір жыл пәтер жалдаған:
«Han Shan Shi Fan Da Xue»-да
Магистрлік жалғаған.

Демеңіздер «жәй заңгер»,
Демеңіздер «қиблоггер»,
Тағы бір плюс айтайын —
Абзал –жеке кәсіпкер!



Жұмыстан соң ол бірден,
Дүкеніне асығар.
Беу қыздар-ай, құр жүрмең,
Өлтірмейді ол, асырар!

Сөзім тағы салмақты,
Болу үшін айғақты,
Достарына жүгіндім,
Сұрау салып жан-жақты.

«Абзалжанның сырын айт,
Бес жағымды қырын айт,
Бес жағымсыз сипатын
ашып, елден бұрын айт!»

Деп ем, Нұржол Табиғат,
Дария, Абай, Азамат,
Айымзада, Мейірбек
Тізіп берді саралап:

«Ең алдымен достарға,
Адалдығы тым ерек.
Жақсылыққа құштар да,
Жамандықтан шын бөлек.

Бауырмалдық — ол да сын,
Алалауды білмейді,
Қандай шара болмасын,
«Бәрің бірге жүр» дейді.

Қандай жағдай болса да,
Сабырынан таймаған,
Позитивтен шаршамай,
Көзінде ұшқын ойнаған.

Жомарттығы бөтен ер,
Жақсылыққа жетелер.
Қарның ашса «KFC»
Абзал сатып әперер.

Дайын тұрар көмегі,
Жоқ еш сылтау-себебі.
Бұл да оның бір жағы,
Елгезектік – ер ебі.

Бес жағымсыз қыры ма?
Ақкөңіл де аңқау тым.
Шыдамсыздау, шынына
келер болсақ, Абзалдың.

Білгішсініп кей-кейде,
Сөйлеп кетер сәл енді.
Сосын қызға келгенде,
«Тормоздығы» бар енді...»

Құрбым, егер байқасаң,
Мұндай «минус» түк емес.
Идеалды аңсасаң,
Жеткізбейтін құр елес.

Достарына сенбесең,
Ағалардан сұралық.
Әділдігін ендеше,
Солар айтсын бір ауық.

Кей ағаның жауабы,
Аздап «нелеу» болса да

Тиген екен сауабы —
Мақтаушылар қаншама!

Нұрғиса ағам тосылмай:
«Абзал – сайдың тасындай,
Ісі мірдің оғындай,
Жазбалары осындай »

Аршат ағам: «Түсінік,
Сыйластығы бар жігіт,
Іні көрем кіші ғып,
Күлімдеген нар жігіт.»

Алдан ағам: «Ыңғайшыл.
Ол бір жігіт өсетін.
Бір орында тұрмайтын,
Ізденімпаз еще тым.»

Былай дейді Данияр:
«Ол шекпейді, ішпейді»
(Сөздерінің жаны бар —
Көзіме бір түспейді).

Ол аз болса, Абзалдың,
Жұмысына барайық,
«Қандай екен ұжымда?»
Бастығынан сұрайық.

Жұмыс орны, жаным-ай,
Міне, мына құжатта:


Еш ұйқасқа жарымай,
Болып қалдым ұятты.


Осы жерде Абзалжан,
Заңгер болып істейді.
Ақ халатсыз абзал жан,
Қолдан қағаз түспейді.

Бастығы да мақтады,
Жамандауға батпады.
Осылайша жазбада,
Бірізділік сақтады.


«Маманы өз ісінің,
Уақытымен жүреді,
Ішке сыйлы, кісілік
мінезін ел біледі»

---

Жетегінде үміттің
кетіп әбден ұмыттым,
Өз талабы бар шығар,
Қоятын бұл жігіттің?

«Ақылына көркі сай
қыз болса екен, тәнті қып,
дайындаса, шіркін-ай,
Ет, машпалау, мәнтіні»

Қалжыңдайды алайда,
Сүйіп тұрса қарай ма?
Анасынан сұрайын,
«Қандай келін қалайды?»


Шамшат апай тәтті мен,
Қою шайға қандырды.
Содан кейін баппенен,
Әңгімені жандырды:

«Үйлендірем баламды,
Мен биылдан қалдырмай,
Өміріне алаңмын,
Жүр ғой құрық салдырмай.

Оған себеп жуырда,
Елші болып ел асып
кеткелі жүр, қиырда
жалғыз жүру не машық?

Қонақ келсе сыр бермей,
Күтіп, көңілін таба алар,
Шақырылса бір жерге,
Ханымдай боп бара алар.

Мықты келін тіледім,
Дейді ана-жүрегім:
«Шымкент жақтан болса екен»
Бірақ өзі біледі.

Әлбетте, өзі таңдайды,
Маған қарап қалмайды.
Дұрыс келін тап келсін,
Айдай ашық маңдайлы.»

Осылай деп анасы,
Сөзін қысқа қайырды,
Тыңдап тұрған баласы.
Көзін төмен тайдырды.

Сүйген екен алаңсыз,
Жүрек қатты жаралы.
Өткен сезім баянсыз,
Жанын өртеп барады…

Шет-жағасын маған да,
Жеткізген-ді шамалы.
Дегенмен де әманда,
Айтылмауын қалады.


Міне, осындай жыр-бейне,
Ішке бүккен сыр-бейне.
Портреттен соң осындай,
Абзал түске кірмей ме?

Қыздар, қапы қалмаңдар!

Бүгін мен Эльвираны бетпердесіз көрдім. Ол сіз ойлағаннан өзгерек...:x


Суреттегі ақпаратты көру үшін суретті басыңыз! :-@d

P.S. Бұл сурет Эльвира Ерғалинаға байланысты белсенді түймеден тұратын 18 ақпарат және 17 видео, 1 аудио файлды қамтиды.

---

Сурет ішіндегі сұхбаттың жазбаша нұсқасы: l-)

ӘКЕМ ҮЛКЕН БОЛҒАНША АРҚАЛАП ЖҮРЕТІН

Мен көп балалы отбасында дүниеге келгенмін. Төрт ұлдың арасында өскен үйдің кенжесі әрі жалғыз қызбын. Туылуыма екі ай қалғанда Индира есімді әпкем қайтыс болған екен. Сөйтіп мен дүниеге келгенде бәрі мені әлпештеп, мәпелеп, еркелетін өсірген. Ең кіші ағаммен арамыз он жас. Анам қаталдау кісі, мен әкемнің қызы болып өстім. Әкем үлкен болып кеткенімше арқалап жүретін. Әкемнің қайтқанына екі жыл болды. Анам қазір жетпіске таяп қалды, сырқаттанып жүр… Қазіргі уақытта ағаларымның барлығы өз алдына үй болып шығып, әр қайссысының өз бала-шағасы, өз істері бар. Менің тілеуімді тілеп отырған жалғыз анамшым дүниеден қайтса Шымкент жаққа баруымды сирететін шығармын…

АУЫЛЫМА АҚЫН ДЕП ТАНЫЛҒАНМЫН

Мен мектепке бармай тұрып әріп таныдым. Айналамдағы қыздар үлкен болғандықтан, олар «Сабақ-сабақ» ойнап жатқанда солардан үйреніп алып, мектепке барғанымда еш қиналғаным жоқ. Мен мектепте тентек қыз болғанмын. Бірақ әкемнің тапсырмасы бойныша сабақтарымды беске оқитынмын.
Алтыншы сыныптарда өлең жаза бастадым. Ағаларым өлеңдерімді жинақтап, кітап етіп шығарып бергені есімде. Үйде әлі күнге дейін бір-екеуі бар, бірақ жұртқа көрсетуге ұяламын (күліп). Күні кешеге дейін тығып өлеңдер жазып жүретінмін. Кейінгі жазған өлеңдерімді ешкімге көрсеткен емеспін. Негізінен сыныптас, группаластарым мені ақын деп біледі. Ақындығымның арқасында ауыл, аудан, қалалықтан өтіп Республикалық жарыстарға қатысып жүрдім, Абай оқуларына барып келгенмін. Ол кезде мектеп тарихында ондай болмағаннан соң, ауылға ақын қыз болып танылып, ауылдың бәрі «Эльвира», «Эльвира» деп шулап жүрді. Оқушы кезімде мұғалімдерімнің барлығы мені жақсы көретін…
Кішкентайымнан ерке болып, қашанда адамдардың көзайымы болып өскеннен соң қазірдің өзінде үлкейіп кетсем де, кішкентайымнан үйреніп қалған сол назарды қалап тұрамын. Әлеуметтік желілерге суреттерімді де көп салатын себептерімнің бірі сол. Ерке болып өсіп, балалық шағым балдай өткенімен, мектеп бітіргеннен кейін оның бәрі сол күйі ауылда қалып кетті.

ЖУРФАКТЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ЕМТИХАНЫНА ҚАТЫСА АЛМАДЫМ
Мектеп кезінен жазу-сызуға жақын болғаннан соң, сол кезден бастап журналист боламын деп ойлайтынмын. Мектеп бітіргеннен соң Алматыға кеттім. Бұл жақта журналистикаға тапсыру үшін алдын ала емтихандар тапсыратындығын білмегендіктен, қалып қалған екенмін. Журналистикаға жақын ғой деп филологияға тапсырдым. Сөйтіп жатақханаға келіп орналасып, өте қызықты басталған студенттік өмірім басталды.

МІНЕЗІМ АУЫР
Менің мінезім өте ауыр. Өте қырсықпын. Мінезімнің ауыр екендігін жақсы түсінемін. Сол қырсықтығым өмірімде көп қателіктерге ұрындырды. Сол үшін достарым теріс айналып кетіп жатты… Өйткені мені ешкім түсінбейді. Кейде өз-өзімді түсінбей қалып жатамын.

ДОСТАРЫМ АЗ
Мектеп кезінен менде тұрақты дос болған емес. Мүмкін қыздар жағынан тұрақты дос болған жоқ дегенім дұрысырақ болатын шығар. Ағаларымның арасында өскеннен кейін бе екен, маған негізінен қашанда жігіттермен достық қарым-қатынас орнату оңайрақ еді. Ал қыздар қашанда жанымда көп жүргенімен, ұзаққа тұрақтамайтын. Алдында айтқанымдай мінезімді көтере алмай қалады. Өйткені мен тік адаммын.

СОЛ ҚЫЗ АУРУЫМДЫ АЛЫП КЕТТІ ДЕП ЖОРЫДЫМ
Алғашқы жұмысым дипломымды қорғағалы жүргенде «Алматы» телеарнасынан басталды. Бірақ үш ай тағылымдамада, жұмыссыз жүре алмайтындығымды түсініп ол жақтан кетуге мәжбүр болдым. Сөйтіп бір группаласымның шақыруы бойынша супермаркетке сатушы болып түнгі сменаға жұмысқа орналастым. Күндіз диплом, түнде жұмыс істеу өте қиын болып, супермаркеттегі жұмысымнан айлығымды да алмай шығып кеттім. Сөйтіп жүріп дипломымды қорғадым. Университетті бітіргеннен кейін жұмыс табылған жоқ. Үйдегілер ақша жіберіп тұратын. Жұмыссыз жүріп, не әрі емес, не бері емес болып қиналып жүргенімде күзде әкімшілік жанынан құрылып жатқан бір компанияға аудармашы болып жұмысқа тұрдым. Жұмысым да, әріптестерім де өте жақсы еді. Енді бәрі орнына түсті-ау дегенде күздің соңына таяу бүйрегім ауырып, емханада қысымым қырық градустан түспей қатты қиналып жаттым. Қыста түсімде қайтыс болған группалас қызымды түсімде көріппін. Ол меннен бір аяқ киімімді сұрап келген екен. Сөйтіп мен түсімде «Бір аяқ киімді қалай киіп жүресің екеуін де ал» деп, оған қоса аяғың қажалып кетпесін деп «капрон» колготкиімді де қосып беріп жібердім. Таңертең оянсам, ауруымнан толық айығып кеткен екенмін. Таң қалдым, сол қыз ауруымды алып кеткен екен деп жорыдым…

ҚҰДАЙ САҚТАП ҚАЛДЫ
Қыс өтіп көктем келді. Өмір өтіп жатты. Ол кезде Алматыда көп қабатты үйлердің төртінші қабатында тұратын едік. Бір күні үй жинастырып жүргенімде абайсыздан терезеден құлап кеттім. Құдайдың құдіретінің арқасында аман қалып, қазір жаныңда отырмын.
Ол уақытта менің омыртқам мен аяғым сынған екен. Есімді реанимацияда жинадым. Ол жақта өткізілген бірнеше операцилардан кейін, енді жүре алмайтындығымды айтты. Мүгедек болып қалғаннан гөрі өліп қалмадым ба деп жылаумен күндер өте берді. Сол жатқаннан сегіз ай жаттым. Сегіз айдан кейін біртіндеп отыра бастадым, ары-бері аунайтын болдым. Ең алғаш рет аяғыма тұрғанда жүруді ұмытып қалған екенмін. Аяғым жәй сүйек болып қалған, өзімді жаңа туылған сәбидей сезіндім. Біртіндеп қадамдар жасай бастадым. Дәрігерлер омыртқамды емдей беріп, аяғымды ұмытып кеткен екен. Гипсты шешкенде аяғымды қисайтып басатын болдым. Сыртқа шықсам адамдар маған біртүрлі қарайтын… Бұрын «Эльвира» деп ортасынын гүлі болып жүретін қыз бір сәтте аяғы ақсақ, қорқақ, ұяң қызға айналып шыға келді.

АЙҚАРАКӨЗДІ АШУ АРМАНЫМ БОЛДЫ
Жүре алмай төсекке таңылып жатқаннан соң, достарым, группаластарым келіп-кетіп жүретін, ол кезде агентті қолданатын уақытымыз. Құр жатпай оқып жат деп агенттен түрлі сайттардың сілтемелерін жіберіп жүретін. Ермұхамед Мәулен деген группаласым өзінің футболға арналған «Aladop.kz» деген сайт ашқалы жатқандығын айтып, сайтын көрсетіп тұратын. Сол кездерден бастап мен қыздарға арналған сайт ашқым келіп жүрді. Оның қалай болатындығын бәрін ойластырып қойған едім, бірақ жоспарымды дүниеге келген жоқпын. Сөйтіп жүріп on.kz-ке тіркеліп, блог жаза бастадым. Үйде жатқан адамға блог кәдімгідей ермек болды.
Біраз уақыт өткеннен соң ойымда жүрген сайтымды аштым. «Айқаракөзді» халық жақсы қабылдайды деп ойлағанмын. Онда қазақ қыздарын бұзу деген сынды ойлар болмады. Ол кезде орыстың қыздарға арналған сайттарындағы дүниелерді қазақшаға аударып сала берген едім. Жазба біздің менталитетке келмейтіндігін ойламаппын. Бірақ адамдар сол жазбалардан кейін бітті «Бұл бұзылған қыз» деп сыртымнан жаман атты етіп қоя берді. Енді-енді өмірге жаңа көзқараспен қарап келе жатқан маған ол қатты психологиялық соққы болды. Сол үшін көп жылайтынмын. «Аузың толған қан болса да, дұшпаныңа көрсетпе» дегенді ұстанып етіп, алдымнан кезіккен қиыншылықтарды жеңіп шықтым.
Уақыт өте келе Аршаттың айтуы бойынша Керекинфоға тіркелдім. Ол жақтағылар мені жылы қабылдады. Содан кейін алғаш рет Блогкемпке Астанаға келдім. Жаңа достар таптым, жаңа орта таптым. Кәдімгідей көңілім бөлініп, бұрыңғы күйзелістен шыға бастадым. Сөйтіп блог жазудың қызығына түсіп, блогерлер сынды қызық нәрселер жазғым келді, солар сынды көп лайк жинап, көп пікірталас туындайтын посттар жазғым келді.

КҮЙЗЕЛІС МЕНІ ХЭНДМЕЙДКЕ АЛЫП КЕЛДІ
Емделіп жүріп жұмыс істеп жүрдім. Адамдардың аяғыма қарай беретінінен мен күйзеліске көп түсетін болдым. Сол күйзеліс мені хэндмейдке алып келді. Өйткені құр отыра берсең өзіңді оймен жеп қоясың. Ал бірнәрсе жасап отырсаң кішкене жеңілдеп қаласың ғой. Солай солай хэндмейдпен айналысып жүрдім. Алғашында оны тек өзім үшін ғана жасайтын едім. Инстаграмға соңғы 1-2 жылда ғана сала бастадым. Тәжірибе уақыт өте келе жинала береді ғой, кейінінен интернеттен түрлі нәрселерді көріп, оған өз идеямды қосып жаңа хэндмейд заттарын жасай бастадым. Менің заттарымды инстаграмнан көрген оқырмандарым өздеріне де сондай әшекейлер жасап беруімді сұрап жүрді. Сөйтіп мен жасаған заттарымды сата алатын жағдайға жеткенімді түсіндім. Одан кейін оны бір бренд етіп қалыптастырсам, керемет етсем, былай істесем, былай істесем деген үлкен армандар болды. Бірақ бәрі қаржыға келіп тірелді.

ЖАУАПКЕРШІЛІКТІ СЕЗІНДІМ
Күндердің бір күнінде Аршат жаңа жоба ашылайын деп жатқандығын айтып Астанаға шақырды. Оның алдында Аида деген қыз KazTube.kz-ке шақырып жүрген болатын. Алайда өзім енді жазылып келе жатқанда Астананың суығынан ауруым асқынып кетеді ме деп қорқып жүрген едім. Аршаттың ұсынысына қызығып, содан екі жұмысымды біріктіріп Астанаға жол жүріп кеттім. Астанаға келгеніме өкінбеймін. Астана маған жаңа мүмкіндіктер сыйлады, жаңа мақсаттар қойып берді, армандарыма ұмтылыс беріп, өзіме деген сенімділігімді қалыптастырды. Астанаға келгеннен соң KazTube пен Мұнарада қатар жұмыс істеп жүрдім. Казтюбтің контентін толықтыру керек болған кездерден бастап біртіндеп өзіме қызық деген тақырыптарда видео блогтар түсіре бастадым. Біраз таныла бастағаннан соң әлеуметтік желілердегі достарымның саны да арта бастады. Олардың саны артқан сайын өзіме деген жауапкершіліктің де артқанын байқап, бұрыңғыдай кез-келген нәрсені жаза бермейтін болдым. Көбісі маған «Астанаға барып есейіп кеттің», «Қазір бұрыңғыдай ойыңа келгенді жаза салмайсың» деп жатты сол кезде. Мүмкін есейгендік те бар шығар, бірақ мен өзіме деген жауапкершіліктің көп екендігін түсіндім деп ойлаймын.

БЛОГИАДАҒА ҚАТЫСУҒА ҚОРЫҚТЫМ
Блогиада іріктеу басталғанда Нұрберген, Асқар, Димаш сынды қанша жылдық тәжірибесі бар адуынды блогерлер қатысатындығын біліп, қатты қорыққанмын. Өйткені солардың жанында ешнәрсе жаза алмай ұятты болғанша, қатыспағаным дұрыс деп шештім. Сол кезде Аршатпен бірге жұмыс істеймін. Ол «Ешнәрседен қорықпа, көр. Не боларын ешкім алдын ала білмейді. Дым болмаса тәжірибе жинайсың. Егер оналтылыққа өтіп жатсаң оның өзі жақсы» деген болатын. Сомен мен қатысушы атанғаннан соң енді көп еңбектің, ізденістің қажет екендігін түсіндім. Сөйтіп алғашқы постымды қатты ізденіп, толғанып-толғатып жүріп жазғаным есімде. Жақсы ұпай алуым мені одан сайын шабыттандыра түсіп, бір шыққан биігімнен түсіп қалмайын деп тырмысып келе жатырмын. Қиын тақырыптарға баратын себебім ол да бір азғантай болса да бонус қосатын шығар деген ой. Блогиада маған үлкен мектеп болды. Көп нәрсе үйрендім. Блогиадаға жасап жүрген жұмыстарым арқылы қазіргі уақытта журналистикаға өтіп кеттім. Бүгінгі күні менің өзіме ұнайтын эксперименттер, тәуекел ету туралы репортаждар жасайтын жобаға жұмысқа орналастым.

АЙҚАРАКӨЗ САТЫЛАДЫ
«Айқаракөз» сайты менің Айқаракөз атануыма, атымның танылуына септігін тигізді. Сайт ашылғанда мен оған қаржы көзі ретінде қараған жоқ едім. Одан кейін оқырмандар саны 5000 мыңға жеткенде табыс табуды ойлай бастадым. Сөйтіп 1-2 жарнамадан аз-маз ақша тапқанмын. Бірақ одан кейін менің қызығушылығым басқа жаққа ауып кетті. Сөйтіп сайт жаңартылмай қалды. Өзім анда-санда қолым тигенде айына 1 реттен материалдар салып отырамын. Жазғы салбырлық бар, Блогиада бар сондықтан мүмкіндік болып жатса оны сатқым келеді. Оған бірінші себеп сайтты шарықтау шегіне жеткіздім деп ойлаймын. Қазнеттің оқырмандарының қандай тақырыпқа қызығатындары анықталды деген сияқты (күліп). Мені осы дәрежеге дейін жеткізген «Айқаракөз» болса, енді менің алға жылжуыма кедергі келтіретін «Айқаракөз». Сондықтан мен қазір өзімнін алға қойған мақсаттарыма қол жеткізгім келсе, «Айқаракөзді» өзге иесіне табыстауым қажетпін деп есептеймін.

ШАШЫМДЫ ЖАСЫЛҒА БОЯП АЛАМЫН
Өзім эксперимент жасағанды жақсы көремін. Әйел адамның жан дүниесінде немесе жеке өмірінде өзгеріс болатын болса ол шашына тиісе бастайды. Бірақ менің шашымның жиі өзгеруі менің тұрақсыздығымды білдірмейді. Өйткені шашымның менің жеке өміріме қатысы жоқ. Мүмкін басымдағы «тарақандарым» сондай тәртіпсіз бе екен… (күліп) бірдеңкені өзгерту қажет болса жылдам қол жеткізетін өзгерістердің бірі ретінде шаш үлгімді өзгертемін. Шашымның түсін, үлгісін өте көп өзгертетін адам ретінде байқағаным… Халық сары, қоңыр түсті шашқа да, ұзын, қысқа, тақырбас шаш үлгілеріне де үйреніп қалған. Соңғы шаш үлгімді қазір жұмыс істеп жатқан жатқан жобамда «Қарапайым қыздан жұлдызға айналу» деген тақырып аясында репортаж жасап, эксперимент жасағанбыз. Бұндай қызғылт түске шаштарын негізінен батыстықтар мен орыстың әйелдері бояғандықтан, қасы-көзі қап-қара болып шашы қызғылт қызға халық көп назар аударды. Көшеде кетіп бара жатсаң бұрылып қарайтындар көп еді. Қазір қызғыл түс кетті, енді шашым сарғаяды. Содан кейін шашымды жасылға бояп аламын (қалжындап, күліп)

САТЫБАЛДЫ АВТОРЛЫҚ ҚҰҚЫҒЫҢДЫ ТАПТАТПА
Негізі «Эльвиризм» деген шаблонды маған тағып қойған Сатыбалды Кербабаев болатын. Менің жәй әзіл болсын, жұрт әлеуметтік желілер арқылы дін мен саясаттан өзгеде нәрселерді талқыласыншы деп қалжын әңгімелер жазып жүретінмін. Мысалы, өйткенде «Жайдарманның» туған күнінде «Ас атасы нан, ал апасы кім?» дегендей. Соны Сатыбалды «мақалдарды өзгертіп айтатын, жоқ жерден прикол шығарып жүретін, күлкілі болмаса да күлкің келетін жазбаларға «Эльвиризм» деген атау тағып берді. Одан кейін ол достарымның, блогерлердің арасында қалжын болып жүрді де, бірде Алмас Тоқабаев оны «лайк» жинау үшін бәріне баратын деді ме, әлде өзінің суреттеріне көп «лайк» жинағыш деді ме сөйтіп жазып шығарған болатын. Негізі оның анықтамасы қате. «Эльвиризмнің» авторы Сатыбалды болғандықтан Сатыбалдыға авторлық құқығының тапталуына жол бермесііің дегім келеді.
Шындығында оның бәріне әзілмен қараймын. Өйткені менің қылықтарыма күлетін, әзіл ететін тұстары бар болса, демек менің жалпы сары массадан ерекшелігім бар деген сөз.

Бұл жолы көпке таныс «блогер Маралбек», "әнші Маралбек", «журналист Маралбек» клавиатураға ілінбейді.

Маралбек – бала

1984 жылы 17 наурызда Ақтөбе облысы, Ырғыз селосында дүниеге келген Маралбек туылғаннан-ақ өте жуас, тыныш бала болды. Үйдің бесіншісі, яғни кенжесі болса да, еркеліктің жетегінде кетпей, өте сабырлы бала болғаны – таң қалдырарлық-ақ құбылыс.

Өзі қатарлы балаларды, у-шуды іздемейтін, үнемі өзімен-өзі ойнап отыра беретін. «Тойған қозыдай» деген тіркес бала Маралбек үшін айтылғандай. Үнемі бір бөлмеге кіріп алады дағы, жастықты ат қып мініп, ары-бері «шапқылайды» келіп, «шапқылайды» келіп. Сондағысы батыр боп, жауды жайратып ойнайды.

Әлде ізін жуып-шайып жүре ме, әлде шынымен де тым тәртіпті ме, әйтеуір үйіндегілер «Маралбек пәленшемен төбелесіпті, сыртта бірдеңе бүлдіріпті» дегенді есіткен емес.

Туғандары еркелетіп әрқалай атайтын: әкесі Махарашвили десе, әпкесі Максимилиян деп шақыратын. «Мако, Маконай, Макстар» Маралбектің «туған есіміндей» боп кетті.

---

Әкесі Сапар, 70 жаста

Мен Маралбектің артынан мектепке барып, ата-аналар жиналысына қатысу үшін арыз-шағымдар алған емеспін. Кішкентайынан-ақ өлең шығара ма, оқи ма, шығармалардағы образдарды ойнай ма, әйтеуір шығармашылық әдеттері болды. Айқайлап бірдеңені айтып келе жатқанда мамасы шошып кететін.Ұлым әке алдындағы үмітін ақтады деп мақтанышпен айта аламын.

---

---

Маралбек – бауыр

Ата-анасы үнемі жұмыста, Маралбекті бауырлары өсірді десе де болады. Жалғыз ағасы мен екі әпкесі оқуға кетіп, көбіне үшінші әпкесі Гүлнәзираның қарауында қалатын. 6-ақ жас үлкен әпкесін кішкентай санап, тыңдамай кету, айтқанын істемей қою деген болған емес.

Бірақ, ол үй шаруасына көмектесуін сұраса, оқып отырған кітабын тастай алмай, «қазір, оқып болайынға» басатын. Кітапқұмар болғаны сонша, әпкесі «кітабын өртеп жіберем,» деп қорқытпайынша қозғалмайтын. Қалай болғанда да айтылған тапсырмалар орындалмай қалған кез болмапты.

Бауырмал. Туғандарына қолынан келгенше көмектескісі кеп тұрады. Бауырлары да Маралбек әр жетістікке жеткен сайын қуанып, тілеуін тілеп отырады.

---

Әпкесі Гүлнәзира, 36 жаста

Маралбекке әпке болып, «үйт-бүйт» деп көп айтқан емеспін. Бірақ, журналистика мамандығын таңдауда менің де үлесім болды-ау. Қазіргі жетістіктері үшін қатты қуанамын, риза боламын, сүйсінемін. Маралбек – жан-жақты, сауатты, ақылды, сабырлы, қамқоршы, бір сөзбен айтқанда, асыл азамат. Менің інім – менің мақтанышым.

---

---

---

Маралбек – күйеу

Маралбек өмірлік жары Самалды өзі қатысып жүрген дебаттан тапты. Екі жылдан аса уақытқа созылған достық 2005 жылы заңды некені тіркеумен аяқталды.

Бірге өмір сүріп келе жатқан 9 жылдан астам уақыттың ішінде Маралбек қайда барса да Самалды жанынан тастаған емес. Ол не Маралбектің, не Самалдың қызғаншақтығынан емес, екеуі барлық қызықты бірге көргісі келеді.

Анда-санда ыдыс-аяқтың болар-болмас сыңғыры естіліп жатса, Самалдың ашуы тез тарқайды. Ал, Маралбекті оңайлықпен ашуландыру мүмкін емес, ашулана қалса — «жібуі» тым қиын.

Самалдан ерінің бойындағы қандай үш қасиетін ерекше бағалайтынын сұраса: -«ымыраға келе алатындығы», «жеті өлшеп, бір кесетіндігі», «қолына алған істі ынта-жігерімен атқаратындығы»,- деп жауап береді.

Маралбектің қызметі сол – үнемі қыз-келіншектердің ортасында. Оқуда да дәл солай болған, мамандығының талабы. Сол тұсқа келгенде Самалдың кейде қызғанып қалатыны бар. Бірақ, онысын еріне көрсетпеуге тырысады. Маралбек те дәл солай, қызғанып тұрса да, еш сездіртпейді.

Жер үйде тұрмағандықтан, еркектің ісі көп қажет болмайтындықтан ауланың шаруасына қалай екенін дөп басып айту қиындау. Бірақ, Самал көмек сұраса, үйдегі тірліктің бәрін істей береді.

Келіншегін интернетте «Жампозым» деп атағанмен, өмірде олай айтқан-айтпағаны Самалдың есінде жоқ.

---

Жары Самал, 30 жаста

Ол мені «қошақан» деп еркелетеді, мен оны «бота, ботақан» деп шақырамын.
Бірде Маралбекті қатты ашуландырып алдым. Ол далаға шығып кетті. Ешкімге зиян келмесін деген шығар. Сыртта біраз жүрді де, үйге кірді. Сосын сабырға келіп, қайта сөйлестік. Әрине, бәрі түсіністікпен аяқталды. Содан кейін Марконың ашуына тимеу керек екенін түсіндім.
Үйде пультті Жігер ұстайды

---

---

Маралбек – әке

Маралбек 2008 жылы әке атанды. Шақалақтың ауырмай-сырқамай, аман-есен адам қатарына қосылып кеткенін тілеп, қатты алаңдады. Қазір де анда-санда аурухана жағалай қалса, «Жігердің табанына кірген тікен маңдайыма қадалсын» деп шырылдап, уайымдап кетеді.

Ұлына кішкентай бала емес, үлкен адам ретінде қарап, дұрыс тәрбие беруді көздейтін Маралбек «бұдан да жақсы әке болуым мүмкін еді» деген ойда. Қызмет, басқа да шаруалар әке мен баланың көбірек бірге болуына кедергісін келтіретіні жаман-ақ. Интернеттен қалай жасалатынын қарап алып, Жігерге қамшы өруді үйреткені бар. Сосын оған қызығып кетіп, өзі де үйреніп алды.

Перзентінің үлкен, ақылды адам боп өскенін қалайды әке жүрегі.

---

Ұлы Жігер, 6 жаста

Әкем — жақсы адам. Бұрын «көп телевизор қарама» деп ұрсатын, енді маған ұрыспайд, тек қана жынданады, болды. Садикті бітірдім, енді мектепке барамын. Папам отпускы алды, бірге жүрміз. Маған қамшы жасауды үйретіп еді, ұмытып қалдым. Бір рет домбыра тартуды үйретті. Мамамды да, папамды да, екеуін де жақсы көрем, сонықтан екеуінің де баласымын. Папам қолын және мойнын ауыртып алды, жарасы кетсін деп тілеймін.

---

Маралбек – сыныптас-дос

Маралбек Ырғыз аудандық Ыбырай Алтынсарин атындағы қазақ орта мектебінде білім алды. Өте алғыр, озат оқушы болды. Староста болғанының өзі сыныптағы салмағы қандай болғанынан хабар береді.

Салмақты, анау-мынауға ашулана бермейтін Маралбек бір күні сыныптастарына: — «Сендер мені тыңдамайсыңдар,» — деп, бұлқан-талқан ашуланғанда бәрі таң қалған. Спорттан волейболды жақсы ойнайтын, қатты жүгіретін. Химия мен математика пәнінен олимпиадаларға жиі қатысып, мектептің абыройын көтеру жауапкершілігін сезінетін. Түрлі жарыстардан орын алып келіп жататын.

---

Сыныптасы – Жомарт, 30 жаста

Айтқан нәрсесін орындамайынша тынбайтын Маралбектің уәдеге беріктігін мықты бағалаймын. Қызық мінезі бар, ренжісе – қырсығып, сөйлемей қояды. Сосын ол ашылып, өкпесі тарағанша себебін біле алмай дал боламыз. Фантазиясы жақсы, ерекше бірдеңе істегенді жақсы көріп тұратын. Домбырамен ән айтып, вешірлердің гүлі болатын, тамада болғанға бейімдеу еді. Биіктерден көріне берсін!

---

---

Маралбек – ақын

Маралбектің жақындарынан басқа ешкім біле бермейтін тағы бір қыры бар. Ол – ақындығы.
Оқушы кезінде өлең жазатын. Тіпті мұғалімі ара-тұра шығарманы өлеңдетіп жазып келуге тапсырма да беретін. Алайда, қазір Маралбек:- "ақын емеспін, тіпті поэзияны біреу сілтемесе — өздігімнен оқымаймын," -деп, мойындайтын емес.
Ғашықтықпен жазған 2 өлеңін Самал әлі сақтап жүр.

---

Маралбек — қожайын

Маралбек үй жануарларын асырауға аса құмар болған емес. Жер үйде тұрған соң ит асырау — міндет, ауласында үнемі біреуі жүретін. Тіпті бір мезетте 2-3 итті бақты Маралбек. Бақты деген аты ғана, тамағын түгендеп, қой кезекке ертіп кеткеннен басқа дым да істемейтін.

Иттен басқа асырауға тырысқан жануарлары қыршынынан қиыла берді. Бірінші сыныпта Вася деген мысықты асырап көрмек болып еді, көпке жетпей өліп қалды.

Спортпен шұғылданып жүрген Маралбек далада кетіп бара жатқан қоянды қуып жетіп, үйіне алып келеді. Оны бағуға бел буғанын қайтейік, 4-5 күннен кейін ол да сілейіп қалды.
Көшеден тауып алған ауру құсты да «адам қыла алмады».

Қазір асырап жатқан жануары аман болсын енді. Елден ерекшеленген журналист болуға ұмтылып, қояннан көріпкел жасағысы келді. Екі мақсатына да қол жетті: рейтинг те көбейді, қоян да көріпкел боп шықты. Әлем чемпионатына болжам жасайтын қоян Еуразия телеарнасында түнейтіні болмаса, күтімі Маралбектің мойнында. Бір-біріне бауыр басып та үлгерді.

---

Қояны — Көріпкел, 1 жаста

Қожайыным өте жақсы. Уақтылы тамақтандырады, уақтылы астымды тазалап отырады. Тіпті, менен жұлдыз жасап, көріпкелдік қырымды ашты. Бір жаманы — ылғи Маралбектің жұмысына түнеймін. Жұмыс емес, үй жануары болғым келеді.

---

---

P.S.

Маралбектің ел білмейтін қырлары туралы балгер не дейді?

Ұялы телефондағы суреті арқылы біраз ақпарат алуға да болады екен. Беймәлім қырларын қайдам, мәлім қырлары дәл келіп жатты


(Ақпараттардың дереккөзі: әкесі, әпкесі, әйелі, баласы, сыныптасы және өзі)

«Рахмет! Мүмкіндігімше тырысам». Бұл менің кейіпкерімнің осы блог-тұғырнамада жазған алғашқы пікірі. Не істеуге тырысатыны туралы сәл кейінірек.

Материалды бастамас бұрын түсінгенім – біз Әйгерім туралы көп нәрсе біледі екенбіз. Ол – ғалым, блогер, өлең жазады, сурет салады. Дегенмен, бұл өнердің бәрі қайдан пайда болған? Бастауы қайда? Өзімді осы сұрақтар қызықтырды. Жауап табатын бір ғана жер Әйгерімнің ауылы, үй іші екені анық. Өзінен ештеңе сұрағым келмейді, ендеше, Қурайлыға кеттік

---

Белгілі режиссер, дарынды блоггер, студенттік жылдарымда жатақханада бірге тұрған «старшагым», Құдай қосқан жарымен бірге тәрбиелеп отырған 2 ұлдың әкесі, қысқасы бәрімізге таныс Жандос Құсайынов деген жігіт осы.

Қасқыр блогерді анықтайтын «Блогиада» сайысы қызып келе жатыр. Енді бұл доданың жартылай финалы басталды, шашасына шаң жұқтырмайтын мықтылар қалды. Блогиадаға қатысқан барлық блогерлердің ерен еңбегі бар, оларға алғыс айтып қою керек. Ал, енді бәйгеге түскелі жатқан дүлдүлдерге сәттілік пен шабыт тілейміз!
Кеше ғана өткен марапаттау рәсімін көре отырыңыздар

Кластас, группалас қыздарымның 90 пайызының әлеуметтік желілердегі аватарларында балаларының фотолары тұрады. Достаса қалсаң күнде лентаң неше түрлі бөпелерге толып тұрғаны. «Мм» дейм де қоям. Не дейін, өзім де ауылға келсем кішкентай балапандармен фотоға түсіп, инстаграмға салуға құмармын. Қапелімде фотоға түсетін бала табылмаса бүйте салам  :


Соған қарағанда ана болу мәртебесі нәзік жандылар үшін әлі де басты орында болса керек

«Мамский» инстаграм шетелде тіптен танымал дүние, мысалы ешқандай шоу-бизнес не басқаға қатысы болмаса да @taza, @bleubird, @confettis сынды инстааналар бәлен мыңдап фоллоуер жинап, олардың ықыласына бөленіп жатыр.
«Сүйкімді балалардың фотосы — сүйкімді баласы бар адам үшін тіпті өтпейді. Әрі қазір дүниеде сүйкімді балалардың фотолары шамадан тыс көп» деген еді осындағы бір ағамыз. Сөзінің жаны бар.

Дегенмен инстааналарды назардан тыс қалдыруға болмайды дейді өз ойым. Өйткені олардың аккаунттары тек қана «қарашы, қандай тәтті» стиліндегі «нәшкі» фотолар емес, сонымен қатар тәжірибе алмасу, пайдалы ақыл-кеңес алу/беру алаңы. Кәдімгі аналарға арналған форум, блогтардан кейінгі тамаша пікір алмасу орны осы инстаграм секілді. Себебі телефоннан кіруге де ыңғайлы-ақ, ал қолданушылар аясы тіпті кең. Осы орайда қазақстандық танымал инстааналар бестігін жасадым:

@sarkinskiy
Сара есімді тәтті қыздың анасы күн сайын қызын фотоға түсіріп инстаграмға салудан жалықпайды. Ғазиза қызын жан-жақты дамытып өсіру үшін қайда барып, немен айналысып жүретіндерін әңгімелейді. Әр фотомен бірге міндетті түрде пайдалы ақпарат жүреді. Фоллоуер санынының аздығына қарамастан, фотолар астында талқылау жүріп жатады. Ана болмасам да бұл аккаунт менің сүйіктілерімнің бірі. Себебі Сариконың фотолары сондай позитивке толы!


@aina_doskyzy
Үш баланың анасы Айна балаларын тәрбиелеу барысынан өз парақшасынан фото-репортаж жасап отырады. Бір ғана балаларын тіс дәрігеріне апарған фотосының астында оқырмандардан кеп түскен тіс туралы пайдалы кәменттерге тұнып тұр екен. Танымалдау инстааналардың ішіндегі арасында қазақша жазып қоятын да осы Айна болып тұр.
Сонымен қатар ол жас аналарға арналған pandaland.kz порталында блог жүргізеді.


@anikona_
Ульяна есімді кішкентай бөбектің анасы Анна қызының өміріндегі кез-келген алғашқы құбылысты (мысалы, шаштаразға бару) фотоға түсіріп алудан шаршаған емес. Сонымен қатар балапаны жұқпалы аурумен ауырып қалғанда дәрігердің қандай ем жазып бергеніне дейін ерінбей жазып, саны мыңға жетіп қалған фоллуерлерін сақтандырып қоюды ұмытпайды. Ал оқырмандар болса өз кезегінде баланың тез сауығып кетуін тілеп әлек. Бұл да жөн шығар — жақсы сөз жарым ырыс деген.


@maricherie
Марина инстаана болғанымен өз ерекшелігі бар – ол ешқашан баласының фотосын инстаграм не басқа әлеуметтік желіге салған емес. «Бұл — жолдасымның қалауы» дейді, мүмкін көз тиюден қорқатын шығар. Есесіне балапанын қалай тамақтандырып, оған қалай күтім жасайтыны туралы фотопост легін үзген емес. Сонымен қатар Марина да pandaland.kz порталында блог жүргізеді екен.


@sofimanasyan
Бұл енді кішігірім жұлдыздың аккаунты десе де болады. 13 мыңға жуық фоллоуері бар Софи Манасянды қазақстандықтардың көбі біледі. Бұл жерде Софидің талантын да айта кетпеске болмайды – алты жасар сүйкімді қыз небір халықаралық би байқауларының жеңімпазы. Сонымен қатар ән де айтады, сурет те салады, телевизиялық шоуларға да түсіп жүр. Софидің мамасының инстаграмдағы белсенділігі оның танымал бола түсуіне үлесін қосып жатыр. Ольга қызы түсетін, қатысатын кез-келген бағдарлама туралы еске салып, уақытын жазып отырудан жалыққан емес. Софиканың жетістіктері мен марапаттары екібастан ел назарында. Тағы бір ерекшелігі – Софидің үлкен адамға бергісіз киім стилінде жатыр.
Ал «қызым тура осындай болса екен» деп армандайтын аналардың Ольгаға қоятын сұрақтары таусылған емес. Софидің неше жастан бастап билеп, қандай даму орталықтарына баратыны – бәрі-бәрі оқырман үшін қызық.

---

Иә, әр анаға өз баласы сүйкімді, өз баласы ақылды, өз баласы зерек. Тізе берсең мұндай аккаунттар көп-ақ, оның үстіне күннен-күнге тамыр жайып көбейіп келе жатыр. Көз тию дегеннен де қорықпайтын болған ба қазір  Өзгелерді «комплекске» тығам-ау деп те ойламайтын сияқты

Дегенмен қандай да тәжірибе алмасу алаңы ретінде пайдасы тиіп жатқаны анық. Өкініштісі, танымалдау дегендердің дені орысша жазады екен.

Сондықтан тездетіп ана болып, қазақша жазатын инстааналар санын көбейтейік, Қазнет арулары!