АЭСА, қысқасы. Бәзбіреулер секілді кеткен командаларды сөгуішлер қатарынан емеспін. Әрине, көрермендер үшін жақсы командалардың маусымда болғаны жақсырақ. Оның үстіне, бастаған нәрсені соңына дейін аяқтау уәжіп қой. Бірақ, не болса да, әрекет еріккеннен жасалмағаны түсінікті… Қысқасы, қандай жолмен екені маңызды емес, Жайдарманнан тағы бір түлектер ұшты, үлкен өмірге жоллдама ап кетті, кіржиіп, Медиум тілінше айтсам, ересек нан табуға да аяқ басты. Тоқетері, АЭСА-сыздықтағы ақырғы ширек финалда былай бастан өткердік…

Білім күні қарсаңында Қармақшы ауданы бойынша жұмыспен қамту орталығына Жетіқаранан ауданына қарасты халал-әлеуметтік орталықтың бір топ қызметкерлерінің жолы түскен еді. Алайда Қызылорда қаласының Қарттар ісі жөніндегі комитет басшысы ақұдайлардың атынан ас беріп жатқандықтан, қызметкерлердің біразы ат басын сонда бұрды. Тек әріптесім Блялов Мадидің түрмеде бірге «отырған» жан досы Қармақшыдағы «Балықшы» балабақшасының басшысы болғандықтан, жол сапарын бірге жалғастырдық. Қуанышыма орай, Қармақшы ауданына қарасты жұмыспен қамту орталығының күні кеше сайланған басшысы Шупакова Кызжибек жұмыс орнында бейшара халықтың мәселесін шешіп жатты. Басшымен сұқбаттасудың да сәті түсті.

---

— Шупакова ханым, жаңа қызмет орныңыз құтты болсын! Жалпы, Қармақшы ауданы бойынша жұмыссыздық мәселесі қалай шешіліп жатыр?

— Көп-көп рақмет, молодец! Негізі, бұл сұрағыңа осы орталықтың экс-басшысы жауап беруі керек. Осы қызметке күні кеше ғана тағайындалған едім. Сонда да сұрағыңа жауап беруге тырысайын. Өткен жылмен салыстырғанда биыл халықтың жұмыссыздық көрсеткіші екі есе азайды десек те болады. Дегенмен, халықты жаппай жұмысқа орналастыру науқаны мүмкін емес жағдай. Марқұм папым айтушы еді, кезінде қазақ халқы жаппай сауаттандырылмағандықтан, толық-элементарлы сауаттандырылған сауаттандыру ісіне партия тікелей басшылық етті деп. Сондықтан біздің орталық қолдау жұмыстарын арттырғандықтан, жұмыссыздық мәселесі де оң нәтиже көрсетіп отыр.

— Жұмыссыздық мәселесінің екі есеге азайғанын дәлелдеп көрсететін статистика бар ма? Есепті кім жүргізді, қалай болды екен, жалпы?

Айтып отырмын ғой, жұмысқа кеше ғана қосылдым. Есепті ешкім жүргізбейді. Біз статистиканы орталыққа келіп түскен өтініштер бойынша анықтаймыз. Бүгін ғана базаны бір шолып шыққан едім, осы тамыз айында 48 адам өтініш өткізген екен. Ер адамдарға қарағанда әйелдердің өтініші көп. Түсінесіз ғой, ауылдың тұрмыс-тіршілігі қиын. Олар тем более балаларын оқытып жатыр. Сол себепті ауданға келіп жұмыс жасауға мәжбүр. Кредиттері де бар Kaspi Bank-тен алған. Статистиканы зерттеп отыратын уақытымыз да жоқ. Жұртқа жұмыс тауып береміз бе, әлде…

— Түсінікті. «Егемен Қазақстан» газетінде жемқорлық бойынша осы Қызылорда облысы бірінші орыннан түспей келеді. Оңтұстық Қазақстаннан да озық боп тұр. Жұмыссыздыққа тіркелген жұрт жұмысқа парасыз орналасатын шығар?

Оой… Қазір әлемнің кез келген жерінде жұмысқа парасыз қабылдану мүмкін емес. Қазақстанның қай жеріне барсаң да ақша беруіңе тура келеді. Бізді олай жемқорлық деп кемсітудің қажеті жоқ. Іі-і… Бізде, Қызылорда облысында, жемқорлыққа жол бар! Иә!..

— Тоқтай тұрыңыз. Жемқорлыққа жол бар? Қалайша… Сонда...

Осы журналистер де қызық. Газет оқымайсыңдар ма, телевизор көрмейсіңдер ме!? Қызылорда облысы заңнамалық тұрғыдан келгенде экологиялық аймақ болып табылады. Құжаттарда солай бекітілген. Ай сайын зымыран ұшатындықтан, зияны екі есе ұлғая түседі. Мына №30 мектепте Тұрымтаев Серік деген завуш бар. Соның жалғыз баласын Астанадағы әкімшілікке пара беріп орналастырдық. Заң жүзінде. Құжаттарға қол қойылған. Себебі біздің территория экологиялық апатқа ұшырайтын аймақ болып есептеледі. Журналис болғасын газет оқып, шамалы білімді болу керек қой…

— Түсінікті. Бірақ жұмыссыздыққа тіркелген жұрт пара ретінде беретін ақшаны қайдан табады?

Қайдан табады несі!? Үкімет бюджеттен бөлмей ме. Айтып отырмын ғой, біз экологиялық аймақты мекен етеміз. Жыл сайын Үкіметтен аталмыш нормаға сәйкес ақша бөлініп отырады. Ол да ретсіз таратыла бермейді. Әуелі мамандық бойынша, жалақы бағасына сәйкес бөліп отырамыз. Біздің бугалтер қыздар соны есептейді. Жасыратыны жоқ, осы облыс бойынша басшыларға да миллиондап ақша беріледі. Заңдағы көрсетілген нормаға сәйкес. Білесің, Қызылорда облысы дегенің нағыз қазақылықтың сақталған жері ғой. Заңға қайшы әрекеттер жасамаймыз. Осы сұрағаның да жетер. Біздің жұмыс істеуіміз қажет.

---

P.S. Шупакова Кызжибек ханым мені жылы шығарып салып, өзі түскі үзіліске шықты. Кабинет есігінің сыртындағы жазуда үзіліс уақыты 13.00-16.00 аралығында екен. Тағы да таң қалдым. Шупакова ханымды да суретке түсіріп үлгермеген едім. Ұжымды үнемі суретке түсіріп, оны әзірлеумен айналысатын Фоос Виктор деген жігіт бар екен. Әкесі қазақ екен де, шешесі неміс екен.