Аулаңызға шырша өсіргіңіз келсе, ақпан айын өткізіп алмаңыз

Егер ұрықты күз айында жинап алудан кешігіп қалсаңыз, ақпан айында жинауға да болады.

Көптеген қылқанжапырақты жасыл ағаштардың арасында көгілдір шырша элиталық өсімдіктер қатарына жатады. Оның ғажайып түр-түсі мен сәнді қылқандары және көрнекті түрі өзге ағаштардан ерекше. Егер жер көлемі жағынан мүмкіндік болса бұл өсімдікті кез-келген жан өз ауласының сәніне айналдыра алады. Дегенмен мәңгі жасыл ағаштың көшеті аз ақша тұрмайды. Сондықтан оны бүршігінен немесе қалемше көшеті арқылы өсіруге болады.

Ұрықты дайындағанда…
Тек көгілдір шыршаны ғана емес, сондай-ақ мәңгі жасыл ағаштардың кез-келген түрін өндіруді, тұқымды дайындаудан бастайды. Алдымен өзіңізге ұнайтын көгілдір шыршаның түрін таңдап алыңыз. Өсімдікте бүршік түйіндер қалыптасқанын қараңыз. Егер олар бар болса, күннің салқын ауа-райында түйіндерді барынша көп етіп жинап алыңыз. Тұқым неғұрлым көп болған сайын сіздің де шыршаны өсіру мүмкіндігіңіз жоғары болады.
Бүршіктен өнетін шыршаның 30-40 пайызы ғана толықтай тура өзінің алынған негізгі шыршасына ұқсайтын болады, ал өзгелері біршама өзгеріске ұшырап, көгілдір шырша емес, көгілдір жасыл немесе жасыл кәдімгі шырша өніп шығады. Бұл ұрықтан көбейтудің негізгі мәселесі. Яғни ұрықтан көбейтілген өсімдікте негізгі аналықтың белгісі аз мөлшерде ғана болады.
Егер ұрықты күз айында жинап алудан кешігіп қалсаңыз, ақпан айында жинауға да болады. Алайда оны тек маусым айының аяғында ғана қондыра аласыз. Оның өзінде жазы салқын болатын аймақ болғаны жөн. Әйтпесе тұқым ыстық ауа-райына күйіп кетеді.

Тұқымы жылы жерді жақсы көреді
Жинап алынған түйіндер қабыршағын жарып, дәнін беру үшін жылы жерге орналастыру керек. Арнайы орындарда түйіндер бір-екі тәулік ішінде-ақ өз нәтижесін береді. Себебі арнайы орындарда түйінді қабығын жарып шыққанша 40-42 градус ыстыққа қояды. Бірақ үй жағдайында мұндай температура жасай алмайтындықтан, түйіндерді жіңішке картон қорапқа салып жылу батареясының үстіне қойған дұрыс. Ал батареясы жоқ үйлер үшін жылы еденнің немесе асүйдегі шкафтың ең жоғары сөресіне қою керек. Жоғарыда ыстық қатты болатындықтан, қауызды жарып шығу процесі де тездейді.
Сондай-ақ тұқымды жинамай арнайы дүкеннен сатып алуға да болады. Тек ондай кезде 1-2 жылдық тұқымды алған жөн. Себебі кейбір тұқымдар қоймада ұзақ сақталып қалады. Ал ол тұқымның өніп кетуі қиын болады.

Тұқымды үй жағдайында өндіріп алуға болады
1. 1 пайыздық калий перманганаты ерітіндісін дайындау (100 мл суға 1 гр марганец ерітіндісі)
2. Дайындаған ерітіндіге тұқымды салып 2-3 сағатқа қалдыру керек.
3. Тұқымды қағаздың немесе сулықтың бетіне шығарып кептіріп алу қажет.
4. Барлық кепкен дәндер матадан тігілген қалташаға салынады.
5. Қалташаны шыны құтыға салып, қақпағын жауып, тоңазытқыштың ең салқын бөлігіне қойылады.
6. Дәл осы күйінде келешек шыршалар көктем шыққанша ұйықтайды ( ақпан айында жиналған жағдайда 20 маусымға дейін тұрады)

Көгілдір шыршаны отырғызу үшін…
Алдымен көктем шыға қысқы ұйқыда жатқан ұрықты ояту керек. Ол үшін оларды бір түнге тамыр шығаратын дәрі құйылған ерітіндіге саламыз. Ылғалды болған тұқым тез өнеді. Ертеңіне суда тұрған тұқымды алып қондыра беруге болады.

Ашық топырққа қондыру әдісі
Көктемгі үсіктердің беті қайтып болған соң, сәуір айының аяғына таман дайын дәндерді ашық топыраққа егу керек. Алдымен жерді қазып ұяшық жасап алып, ішіне шымтезекке ірі құм мен топырақты араластырып, толтыру керек немесе қылқанжапырақтыларға арналған тыңайтқышпен топырақты араластыруға болады. Көгілдір шыршаны ашық топыраққа қондырған кезде ұрықты жиі себу қажет.

Жұмыс ретімен жасалуы керек:
топырақты жақсылап, нығыздау;
бетінен тұқымды 2-3см аралықта етіп сеуіп шығу;
шымтезек пен ағаш үгіндісі (опилка) бірдей мөлшерде араластырып, дайын қоспамен ұрықтың бетін 1,5 см қалыңдықта жауып шығу қажет;
беті толықтай жабылғаннан соң аздап су шашу керек; беті үлдірмен (пеленка) жабылады;
үлдір астындағы топырақтың ылғалдылығын жиі тексеріп, ара-тұра желдетіп алған жөн;
алғашқы өскін үш аптада өніп шығады, олардың мықты дегендерін алып қалып, араларын 6 см қашықтықта сирету қажет; өніп шыққан көшетке күнделікті таңертең су бүркіп отыру керек. Тек артығымен болмағаны жөн. Артық ылғал түрлі вирустық ауруға шалдықтырып, шыққан өнімді жойып жібереді.

Осы күйінде шырша келесі жылғы көктемге дейін қалады. Жаздың аптап ыстығында топырағының құрғап кетуінен сақ болыңыз.

Пластикалық ыдысқа қондыруға болады
Шыршаны үй ішінде өндіруге де болады. Ол үшін жалпақ әрі терең қақпағы бар пластикалық құты дайындап алыңыз. Себебі пластикалық құтылар қақпақтары толық жабылып тұратындықтан өте ыңғайлы.

Жұмыс жасау тәртібі:
Топыраққа құрғақ құм мен шымтезек араластырып, дайындаған ыдысқа толтырып салу қажет;
Жақсылап су сеуіп шығу керек;
Тұқым сеуіп, топырақты қолмен немесе шанышқымен себілген дәндер топырақпен жабылатындай етіп араластырылады;
Ыдыстың қақпағын нығыздап жауып, күннің көзі тікелей түспейтін, бірақ жылы жерге қойылады;
Топырағы кеуіп бара жатқан кезде ашып су сеуіп тұру керек;
Дәндер өніп кішкене көріне бастаған кезде қақпақты ашу қажет;
Жазда ыдысты далаға шығарып үлкен ағаштың көлеңкесіне қою керек;
Жас өнімді келесі жылы көктемде мамыр айында топырақ жылыған соң өзіңіз қалаған орынға отырғызуға болады;

Шыршаны қаламшалау арқылы өсіру

Көптеген бағбандар сәндік қылқанжапырақты өсімдіктерді өз негізін сақтап қалу үшін қаламшалау тәсілі арқылы өсіргенді жөн көреді. Көгілдір шыршаны да дәл осы жолмен өндіріп көбейтуге болады. Мұны көктемде мамыр айында ағаш шырынының қозғалысы кезінде жасаған дұрыс.
Қаламшалау үшін 4 жыл мен 10 жыл арасындағы шырша ағашы таңдалады. Себебі мұндай ағаштардың бұталарының өніп кету деңгейі жоғары. Ағаштың бүйір жағындағы 6 – 10 см болатын өскіндерінен 3-4-еуін жұлып алу керек (пышақпен кесуге болмайды). Жұлып алғанда түбінде ескі ағаштан кішкене қалдық қалатындай етіп, таңертең немесе бұлтты ауа-райында алу қажет.
Жоғарыда тұқым арқылы өндіру жолдарының барлығы қаламшалап өндіруге де тура сол қалпында қолданылады. Сондай-ақ бұл өндіру жолдары кез-келген қылқанжапырақты өсімдікке қолдануға жарайды. Сондықтан аулаңызды көгілдір сәнді шыршадан бастап мәңгі жасыл өсімдіктің өзге де түрлерімен толықтыра аласыз.

Дайындаған: Э.Базарбаева, ERNUR.KZ

Тағы оқыңыз: Қыста ылғал киімді қазанға салып кептіріп алуға болады.

Астанада еліміздің бас шыршасы жағылды

Астанада жаңа жылдық бас шыршаның шамдарын жағу рәсімі өтті, деп хабарлайды ҚазАқпарат тілшісі.

Елордадағы ЭКСПО көрмесі төрінен орын алған еліміздің бас шыршасының биіктігі 25 метр. Оны безендіруге 1200 түрлі-түсті шар мен 4 мыңнан астам жылтырақ ойыншықтар жұмсалды.

Салтанатты шараға қала әкімі Б.Сұлтанов қатысып, шыршаның шамдарын жақты.

«Жаңа жыл — әлемдегі кең көлемде аталып өтетін мерекелердің бірі. Бүгін Сіздермен бірге жылдағы дәстүр бойынша бас шырша шамдарының жағылуына куә болудамыз. Жаңа жыл отбасылық мейрам болғандықтан Астанада оған дайындықты жоғары қарқынмен жүргізудеміз. Биылғы жыл еліміз үшін де, елорда үшін де табысты болды. Алдағы жылы атқарылатын игі істер өз жалғасын табады», — деді елорда әкімі.

Шара барысында жиналған қауым еліміздің өнер жұлдыздарының концертін тыңдап, сондай-ақ отшашу рәсімін тамашалады.

Сонымен қатар, мерекелік қызықтан кішкентай көрермендер де құр қалмады, олар үшін арнайы аниматорлар мен алып қуыршақтар түрлі ойын-сауықтар ұйымдастырды.

Қала бойынша шырша шамдарын жағу рәсімі ЭКСПО-дан бөлек тағы 11 жерде өтті. Атап айтқанда «Қазақ елі» монументі, «Ханшатыр» СОСО, «Ботаникалық бақ», «Президенттік саябақ», Қалалық алаң, «Столичный» саябағы, «Алатау» СК, «Жастар сарайы», «Есіл жағалауы», «Ататүрік» саябағы және «Жастар» театры алаңында.

Айта кетсек, биыл қыста қала тұрғындары мен қонақтары үшін 12 тақырыптық алаң, 32 мұз айдыны, 36 мұз төбешік және түрлі 400-ден аса жаңа жылдық шара қарастырылған.

Ертең Астананың бас шыршасының шамдары жағылады

18 желтоқсанда сағат 18:30-да ЭКСПО-2017 көрме аумағында Астананың бас шыршасының шамдарын жағу рәсімі өтеді, деп хабарлайды елорда әкімдігінің ресми сайты.

Мерекелік шара танымал әртістердің қатысуымен өтетін концерттік бағдарламаға ұласады. ЭКСПО көрмесінің аумағында кішкентай көрермендердің көңілін аниматорлар мен алып қуыршақтар көтеретін болады.

Ойын-сауық бағдарламасын астаналықтар мен қала қонақтары сағат 18:30-дан бастап тамашалай алады. Шыршаның шамдарын жағу рәсімі сағат 19:00-ге белгіленіп отыр.

Бұдан бөлек, елорда тұрғындары мерекелік от шашудың куәгері бола алады. Бас шыршаның шамдарын жағу арқылы қысқы және отбасылық демалысқа арналған көптеген қызмет көрсететін ойын-сауық түрлерінің бірыңғай интерактивті #AstanaWinterland алаңы іске қосылады.

Балық бастан шіриді

Блог - DinaAbdigalieva: Балық бастан шіриді
Жаңа жылды тойлауға әбігерлерніп жүрген шығарсыздар, солай ма? Иә, иә күлкіге қала беріңдер! Бір өкініштісі, бүкіл жерлерге шыршаларды құрып қойыпты. Ал, тәуелсіздіктің иісі шығып тұрған жоқ. Жоқ, неге тәуелсіздікті тойлап болған соң ғана
Әрі қарай

Жаңа жылдық қолдан жасалған дождик..

Жылдың аяғы, жұмыста болсаңыз отчеттар, студент болсаңыз сессия алқымыңыздан алып, мұрыныңыздан шаншылып жүрсізбе?! Қолыңыз тимей, жаңа жылға да үйді безендіріп үлгермеген боларсыз?! Бірақ, қам жемеңіз, көңіл күйіңізді түсірмеңіз! Шыршаны не үйді (ойыншық, дождик сатып алмай-ақ) өз қолыңыздан жасаған дүниемен сәндеуге болады. Бар-жоғы 7 минут уақытыңызды алады. Бұған керек заттарды да сатып алмайсыз. Ал, кеттік…
Әрі қарай

Шыршалар қанша тұрады?

Блог - Daniar-Alan: Шыршалар қанша тұрады?

Өткендегі Керекудегі шудан соң осы тақырыпқа қызығушылығым артты. Сұрастыра бастадым. Әріптестерімнен сұрай отырып толық болмаса да біршама облыстардың жаңа жылға әкімшілік қанша қаржы құйғанын анықтағандай болдық

Алдымен Кереку

… Ия, ия сол алдымен шу шығып, соңыра жанама болса да әкімнің кетуіне себепкер болған шырша бағасы бәріңіз білетіндей 38 млн теңге тұрады екен. Кейінірек, тиісті адамдар ол сома 38 млн емес, 16,7 млн екенін, үстіндегі жұлдызы — 600 000, Аяз ата ескерткіші — 400 000, «механизмдерді басқару» — 1,5 млн теңге тұратынын айтты. Қызық, не механизмдер?

Ақтау қаласы — шыршаға 15 млн шамасында ақша жұмсапты. Жалпы қала бойынша 21 шырша тігіледі екен. Аз ақша емес… Алайда, 38 млн-ның қасында құдайға қараған әкімшілік екен деген ой келді.

Қарағандыда осыдан 2 жыл бұрын 8 млн-ға сатып алынған шырша тігіледі. Тәуелсіздік алаңына орнатылатын шыршаның биіктігі — 25 метр. Биыл реставрацияға — 700 000 теңге жұмсалыпты. Ресми ақпараттарында — 700 000-ға алғандай қылып көрсеткен әрине… Бірақ… шындықтан алшақ емес қой…

Ақтөбе қаласындағы ең биік шырша биыл Тұңғыш Президент паркіне орнатылды. Биіктігі 30 метр. Диаметрі 13 метр. Жұлдызшаның биіктігі 1,5 метр. Құны 7 миллион теңге. Демеушілердің қаржысына 2012 жылы алынды. Биыл да сол шырша орнатылады. Жаңасын алған жоқ. Бюджеттен қаржы кетпеген… Құптарлық іс…

Бюджеттен қаржы кетірмей жаңа жылды тойлау тағы бір өңірде бар. Атырау әкімдігі шыршаға ақша шығарып шашылмайды екен. Биыл қалаға 22 шырша құру жоспарланған. Оның 20 сы көшеде, алаңдарда, 2-і Жайық өзенінің үстінде, бірақ мұз әлі қалың қатпағасын құрмаған, оны желтоқсанның соңғы күндері де құрады. Ал, осы 22 шыршаға қаржы бөлушілер, осы Атырауда қызмет етіп жатқан Шетелдік және Отандық ірі-ірі компаниялар мен кәсіпкерлер.

Қостанайда да осыдан 1 жыл бұрынғы шыршаны қойыпты. Тек бикітігін 1 метрге өсірген. былтыр шамамен 5-6 млн-ға жуық ақшаға сатып алынған деді.

Орал — 1 млн қаржыға осыдан 3 жыл бұрын сатып алынған шыршаны пайдаланбақшы. Ең үнемшіл қала Орал? Ары қарай кеттік…
Блог - Daniar-Alan: Шыршалар қанша тұрады?
Бірақ, рекорд Шымкент қаласында. Bag.kz биыл — 270 000 теңгеге тәп-тәуір шырша тігіпті деп жазса, Шымкент қаласы әкімдігінің ресми сайтындабюджеттен шығындалмадық депті. Ашылуына 500-ге жуық Аяз ата мен Ақшақар қатысыпты. Дереккөз ретінде әлбетте ресми сайтты пайдалану керек шығар…

Ал шет елдерде?

Блог - Daniar-Alan: Шыршалар қанша тұрады?
Украйнаның Харьков қаласында да бюджеттен қаржы жұмсамаған. Биіктігі 36 метрлік (былтырғысы — 30 метр) шырша тіпті Мәскеудегі шыршадан да биік екен.

Блог - Daniar-Alan: Шыршалар қанша тұрады?
Петербургте де қымбатқа түсіпті. Шамамен 67 млн-ға түскен (13,5 млн Ресей рублі). Ол қалада тіпті «тірі» шырша ма жоқ әлде жасанды шырша тігіле ме деген сұраққа біршама дау туып, әлеуметтік желілер арқылы дауыс берілген. Жасанды шырша үшін — 10 092, «тірі» шырша үшін — 6 635 адам дауыс берген. Шырша бағасы туралы сол жердің блогшылары тиынына дейін есептеп, мұнан әлдеқайда арзанға алуға болатынын айтуда.

Өкінішке орай, Мәскеу шыршасы туралы ақпарат таппадым. Алайда azattyq.org-тың айтуы бойынша, Мәскеу шыршасына 30 млн, Киевте — 50 млн теңге шамасында қаржы жұмсалған екен.

Жалпы тапқан мәліметтерім осы болды
Қызық… Астана мен Алматы қалалары қанша жұмсап жатыр екен?!..
Әрі қарай

Оқып көр, ой салар...(1) " Желтоқсан жасы"

Блог - daryn: Оқып көр, ой салар...(1)  Желтоқсан жасыЖелтоқсанның бірі. Алматы. Азаттық (Республика) алаңы. Құптан кірген кез.
Күн райының көңілсіздігіне қарамастан, қанды алаңда қараша халықтың қарасы қалың. Табиғаттың тосын сыйына мінез көрсеткендері ме, кім білсін? Әйтеуір, жиналғандардың езулерінде күлкі, көздерінде қуаныш… Тәуелсіздіктен артық қос мерекенің куәгерлері болу бақыты кез келгеннің тағдыр тақтасына жазыла бермес Тәңір сыйы… Қуанбай қайтсін..?! Оның үстіне, Тәуелсіздік мерекесіне дейін әлі қайдәәәә, 2 апта..! Оған дейін, кім бар, кім жоқ… Тәуелсіздіктің өзі де болмай қалуы ғажап емес…
… Қара басқанда, «Желтоқсан желі» әнін ыңылдап айтамын деп тұрып, «қасиетті» мерекеге орай арнайы дайындалған қойылымның қалай басталып кеткенін де аңғармай қалыппын. Әй, аңғал басым-ай… Өз жерімде өзге ұлттың мерекесіне өзгелерден кем қуанғаныма қысылдым… Аңдаусызда бойыма қонақжай ұлттың ұрпағына жат қылықтың қашан кеп жабысқанын қайдам, жұрт алдында жүзімді күйдірді. Обалы не керек!
Арада ет асым уақыт өткенде Алматының бірінші адамы Ахметжан Есімов ағамыз келіп, күнұзаққа қара суық жеп қойған «киелі» шыршамызға жан бітірді. Қуанғаным сонша, алғашында ұяттан, артынша суықтан қызарған беттің есесін қайтарғандай болдым. Әй, дүние есігін ашқанда дәл бұлай қуанбаған болармын… Азаттық алған күніміз былай тұрсын.!
Кенет, көктің көңілі босап, көз жасқа ерік бермесі бар ма… Алғашында, «қасиетті» мерекеге бола Алланың жаудырған нұры деп ойладым.(Нұр патшаның мерекесінде) Бірақ, артынан жел соғып, жиылған жұртты алаңнан қуып шыққанда барып, 86 боздақтарының көз жасы екенін түсіндім. Сол сәт, желкемнен су кеткендей жанарымды жерден көтере алмадым. Көтергімд е келмеді… Қалай көтермекпін, өзге ұялған үйірлесімнің жанарына жанарым түйісіп кетіп, көңілім босап кете ма деп қорықтым… Бірақ, бір ұяласымның «жаңбырдың мезгілсіз жауғанын қарашы, мерекелік көңіл-күйді бұзып» деген сөзінен кейін, шынайы жасқа қалай ерік беріп жібергенімді өзім де аңғармай қалдым. Абырой болғанда, бетіме тамған «желтоқсан» жасы еркімнен тыс ыршып шыққан мойыншақты жұрт алдында жасырып қалды. Бірақ, осы жолы өзіміз тұрмақ, өзге алдында қызару былай тұрсын, жылаудан да ұялмас едім… Себебі, ол өлімнен оңай… Әсіресе, тірі өлімнен…
Суреттер: google.com-нан алынды
Әрі қарай

Орындалмаған бұйрық

Қарағанды облысының әкімі Тәуелсіздік күніне дейін шырша тікпеуге бұйрық берді.
Естеріңізде болса, өткен 2012 жылы жаңа 2013 жылды қарсы алу кезінде Оңтүстік Қазақстан облысының әкімі Асқар Мырзахметов облыста Тәуелсіздік күнінен бұрын шырша тікпеу туралы тапсырма бергені бар. Оның бұл тапсырмасына қарсы шыққан пенде көрмедік. Биыл да Оңтүстік өңірі сол дәстүрді жалғастырмақшы.

Алдымен Тұңғыш Президент күні, Тәуелсіздік күні тойланады. Одан соң ғана жаңа жылға кезек келмек Оңтүстікте. Бұл елім деген ердің тірлігі!

Биыл бұл қатарға облыстың тізгінін жаңадан қолға алған Қарағанды облысының әкімі Бауыржан Әбдішев келіп қосылды. Облыс әкімінің бірауыз сөзі қарамағындағы шенді-шекпенділерді сескендірсе керек, ертелетіп шырша құрған шенеунік болмады.
Толығырақ: news.nur.kz/292803.html
деген ақпаратты nur.kz -тан оқып қалдым. Бірақ, нәтижесін көріп тұрған жоқпын. ҚарМУ ғимаратының алдындағы шыршаның қойылғанына 2 аптадан астам уақыт өтіп кетті. Басқаларын айтпасақ та белгілі. Бұйрық берілгеннен кейін, орындалу шарт.
Әрі қарай

Тәуелсіздік шыршаның шырмауында қала бере ме?

erkekiz
Бәріне қазақтың өзі кінәлі.Той дегенде қу басы домалайтын қазақ неге Тәуелсіздікті тойлауға құлықсыз? Осыны түсінбей-ақ қойдым… Салғырттығымыздан өз елімізде отырып, Тәуелсіздікті мектеп, мемлекеттік органдар деңгейінде ғана атап өтетін мереке немесе халық үшін демалыс күні деңгейіне түсірдік. Өз басым Тәуелсіздіктің 20 жылдығында да ерекше өткен іс-шараны байқамадым. Сол баяғы жартас…
Қазір қай қалаға барсаңыз Жаңа жыл күні ертең келетіндей жанталасуда. Айналаңызда қызылды-жасылды ойыншықтар мен түрлі құттықтаулар іліулі. (Осы тұста Оңтүстік Қазақстандықтардың ерекше бастамасын айта кету керек. Облыс әкімі Асқар Мырзахметов тәуелсіздік мерекесіне дейін «Жаңа жыл» деп жалаулатпауды қол астындағыларға тапсырды. Жөн-ақ). Шын мәнінде қарапайым халық христиандардың мерекесін тойлаймыз деп даладағы жасыл шыршаны заңсыз кесіп, қылмысқа істегеніне мән бермейді. Ал, ата-бабаларымыз жыл басы Наурызда жас көшеттер отырғызып көрегенділік жасаған емес пе? Ендеше батыр бабалардың төгілген ыстық қаны мен ұлы арман жолында құрбан болған асыл азаматтардың арқасында қол жеткізген ТӘУЕЛСІЗДІКТІ мақтан тұтып, қастерлей білейік! Келе жатқан ТӘУЕЛСІЗДІК мерекесі құтты, әрі ұзағынан болсын!

Қалада жүріп Тәуелсіздік мерекесіне арналған ашық хаттарды көзім көп шала бермейді. Тапсам да сол баяғы Алтын адам, Ту, Астананың суретімен безендірілгенін көремін. Құдай-ааауууу басқа елдердің Тәуелсіздік мейрамына арнап шығарған ашық хаттарын қарасаң сүйсінесің. Көп қой Қазақстанда көрсететін құндылықтарымыз. Африка құрлығындағы елдердің мерекеге арналған ашық хаттарын көріңіздерші. Көздің жауын алады!
Әрі қарай