Кәсіпкерлік – азаматтардың немесе олардың бірлестіктерінің өзіндік табыс табуына бағытталған қызметі. Осындай өз күнін өзі көруге тырмысып, өз кәсібін ашып, шаруасын дөңгелетіп жүргендер көп арамызда. Солардың басым көпшілігі — сауда кәсібіне жақын алапсатарлар, саудагерлер. Бұл кәсіпті серік қылғандардың күнделікті жұмысымен танысып, көкейімдегі сұрақтарды қойып көрдім. Сөйлескенде жүзі жарқылдап тұрған адамдар суретке түсуге келгенде ұялшақтық танытты. Кейбірі өз кәсібінің сан қырымен, саудаға қалай келгенімен, ай сайынғы пайдасымен бөлісті.
Гүлдер сатумен айналысатын Ирина осы кәсіппен биыл қатарынан 7 жыл шұғылданатынын жеткізді. Табыс жақсы дегеннен басқа ештеңе ашылып айта қоймады.


Ал сурет шығарып, әртүрлі әдемі фотосуретке арналған жиектемелер сататын қыздардан сыр тартып көріп едім, ештеңе шықпады. Әйткенмен, жақсы табыс табатындары келушілердің көптігінен-ақ көрініп тұр.

Мына екі әжейдің жағдайы кішкене ауырлау. Боранда тоңып тұрғандары. «Күнкөріс қамы,»- дейді біреуі, екіншісі:-жаз бойы бақшамда өскен көкөністерден түрлі қысқы азық жасап, саттықтан тапқан қаржыны немерелеріме беремін,- дейді.

Осы әжелерге Құдайдың бір смартфонын беріп, инстаграмға жарнама салуды үйрету керек-ау деймін!!!

Мына «Саида» дүкенінің бір жағында азық-түлік сатылады, екінші жағында құрылыс заттары деген жазу болғанымен, 1-2 жыл болған, жабулы тұр.


Иесі – татар ұлтының өкілі Разина Закирова. Дүкен 1996 жылы ашылған екен, Саида кенжесінің есімі болғандықтан осылай атағанды жөн көріпті.


Дүкеннің орташа күнделікті табысы – 60-80 мың теңгені құрайды екен Разина ханымның айтуынша.
«Клиенттер аз болған күні пайдамыз 30 мыңға дейін түсіп кететін кездер болады,»- дейді дүкен иесі.
Қызметкерлер құрамы: аға сатушы, 3 сатушы, кіші қызметкер

Әңгіме соңында дүкенді күрделі жөндеуден өткізсем деген ойы бар кәсіпкерге табыс тіледім.

Мына сатушылар өздерінің саудасы жақсы жүріп жатқанын ғана айтты.

Кәсіпкерлікті дамытудың идеалды жолы – ИНСТА ЖАРНАМАЛАР!!!

Бұл да дұрыс екен… Себебі, нарық заманында кәсіпкердің қоғамдағы белсенділігі — өте қажет нәрсе.
Сауда кәсібінен несібесін тауып жүрген ағайынға табыс пен өсу тілеймін!!!

Замандасқа айтарым бар…
«Анау кісінің баласы сақалдылардың қатарына қосылып үй қарасын көрмей кетіпті», «өткенде ана қарияның қызын көрдім, үйінен безіп, жамылып, көзін де тормен тұмшалап алыпты», « басқа ағымға қосылған баласы әкесіне құран бағыштамай көміпті», — деп алғашында үрке қарайтын біз пиғылы жат топтарды көргенде үрейленбейтін халге жеттік, көз үйреніп кетті, көшеден топ — тобымен жүргендерін күнде көріп міз бақпай жандарынан өте береміз. Соңғы кезде кейбіреулердің «олар мәйітті жерлегенде үйінен иіс шығармақ түгілі жаназасын бағзы қазақтардыкіндей емес, мүлде өзгеше шығарады екен, тұратын үйлерінің терезесін жауып, үйге күн сәулесін түсірмейді екен» деген әңгімелерін естіп, жағамызды ұстаймыз. Құдды біз солардың арасында өмір сүріп отырған халық секілдіміз. Біз емес, олар біздің арамызда жүріп өзінің діни бағытын насихаттап жүр. Иісі қазақта талай ғасыр бойы болып көрмеген сұмдыққа тәуелсіздіктің ауасын жұтып, еркіндіктің тұлпарына енді міне бергенде кезіккенімізді айтсаңызшы?!

Сонау аты шулы Шыңғыс ханның жойқын шапқыншылығы тұсында да халқымызға діни қысымшылық жасалған емес, мәдениетіміз бен тілімізге құрық ілінген жоқ. Бертін келе Ақтабан шұбырындыда да еліміз аузынан Алланы еш тастамай, «елім-ай» — лап жүріп аман өтті.

Ал бұлар қайдан, қандай мақсатпен келді? Бізді ішімізден ірітіп, түбіттей түткілері келетіндей бізде не жеті атасының құны бар? Қазақ деген ежелден ешкімге соқтықпай, малын жайып, бейбіт көшіп — қонып жүрген, жерімізге көзін тіккендердің туын жығып, дос болайық дегеннің кеудесінен итермей, өзегінен теппеген халық едік қой?! Әлде тек қарумен ғана күшті едік пе? Жоқ, жоқ! Жерімізде ұлы Арыстанбаб, Йассауидің аруағына құрмет көрсетіліп, әсем кесенелер тұрғызылған емес пе? Осындай ғұламалардың өсиетін, уағызын тыңдап, рухани байлыққа қаныққан халқымыздың жан дүниесін әлсіз дей алмаймыз. Жетпіс жыл патшалы Ресейдің отары болып, атеистік іліммен жүрдік, олар барынша біздің ата дін, тіл, салтымызды тұншықтырып, отарлық езгінің астына салып, ұлттығымызды, бар құндылығымызды жаныштап бақты. Бірақ әрдайым бар нәрсеге төзіммен қарай білетін қайсар ұлтымыз қашып — пысып жүріп өз мұрасын сақтап қала білді. Дін, тіл деп шарқ ұрған арыстарымыз атылғанымен, олардың ұрпақтары, ұлтжанды азаматтарымыз соңына дейін күресе білді. Патшаның әскерінен тығылып жүріп намазын тастамай, оразасын тұтқан талай ата — әжелеріміз болған. Енді таңымыз арайлап атып, күніміз күлімдеп батар сәтке келгенде мынадай қасіретке душар боламыз деп кім ойлаған? Ата салтымызда болмаған нәрселерін, бабамызға таңсық дүниені бойымызға дарытуға неге сонша әуестендің, қазағым?! Дүниеден озған әке — шешесіне құран бағышатамайтын, табытты жерге тігінен салып жерлейтінді қай қазақтан көріп едің? Қазақ деген ертеден қонақ келгенде жалғыз атын мінгізіп, жалғыз шапанын жауып жіберген халық. Ал қазіргі өзін шын мұсылманға теңеп, басқаның жетегімен жат ағымның шартын орындап, жолынан адасып жүрген қандастарымыз үйіне қонақ кіргізбей, туған — туысымен араласпай, ата — анасымен бір дастарханнан ас ішпей жүр. Мұның қай жері дұрыс? Кімнің әмірімен жүргендері бір Аллаға ғана аян. Ислам дінінің бұрыс ағымдарына ата дінге бас ұрамын деп адасып от басқан, өз бағытын таба алмай қателесіп қосылғандар қаншама? Ал заты қазақ бола тұра басқа дінді жағалап, оның тура жолдан тайынғандарына ілескен қандастарымыз саф таза дінінен безініп, неге өзгенің дінін үйренуге құмарта қалды екен?

Діни сауатымыз жоқтың қасы болып орыстанып бара жатқанымызда азаттықтың көк туы желбіреді. Енді бар құндылығымызды қайта оралтамыз, әлемге «қазақ» атын паш етеміз деп бөркімізді аспанға лақтырып, атой салып жүрген шақта тезірек рухани байлығымызды түгендеп, бойымызға сіңіруіміз керек пе еді? Өткенді де кінәлауға хақымыз жоқ.

Сондықтан елімізде құдды өз жерінде жүргендей тайраңдап, алшаң басып жүрген, қай ұлтқа, қай дінге жататыны белгісіз, біреудің бұйрығымен келіп, өз миссиясын орындап, халқымызға іріткі салып жүргендермен бірлесе күресуіміз керек. Біреудің азғыруынан құрдымға кеткен ел болмайын десең бүгіннен бастап жаратқанға иман келтір, Пайғамбарымыздың(с.ғ.с.) өмірін оқып, әйелдерінің (Аллаһ оларға разы болсын) іс — әрекетінен, исламның дамуына қосқан үлесінен үлгі алып, бес уақыт намазыңды қаза қылмай, айлардың ең қасиеттісі Рамазанда отыз күн аузыңды бекіт, замандас! Бәріміз бірдей өз дінімізге берік болсақ қана арам ниетті келімсектер де ит сиақты иесіне оралар. Қанша экономикалық қуатты болсақ та, рухани әлсіздік бізді адуынды жаудың оңай жемтігіне айналдырады. Осыны жадыңда мәңгіге ұстағайсың, құрметті егемен елдің азат ұланы — Қазақ азаматы!

Cалауатты өмір салтын қалыптастыру — елбасымыздың басты назарға қойған мәселелерінің бірегейі. Осы орайда түрлі бағдарламалар қабылданып, жыл сайынғы жолдауда да қадап тұрып айтылатыны белгілі. Осы шара төңірегінде түрлі жұмыстардың атқарылып жатқаны да рас. Бірақ көңілді көншітпейтіні — тасбақаның жүрісіндей баяулық. Жақында Оралға бір жұмыстарыммен барып келе жатқанымда пойызда спортшылармен, күреспен шұғылданатын жасөспірімдер мен олардың жаттықтырушыларымен жолымыз бір болып, екі күндік жолды әзілдеп, түрлі тақырыпта әңгіме өрбіткенбіз. Ұққаным: спортшылардың өмірі қызық та қиын екен. Мектеп жасындағы жас балалардың күрестің әр түріне соншалық құмартып, ынтығатындығын көріп қатты қуандым. Түрлі байқауларға қатысып республикаға танылып жүрген балалар екен. Менің есте сақтау қабілетім нашар ма білмедім, толық аты-жөндері есімде қалмапты. Айтайын дегенім, сөз арасында жаттықтырушының айтқандары олар межелі жерден түсіп қалғаннан кейін біраз уақыт жадымнан кетпеді. Не айтты деп ойлап отырған боларсыз, күнделікті естіп жүрген қарапайым мәселе, бірақ адамға түрлі ой салады екен… Сонымен жаттықтырушының жанында 16 жасар орыс баласы болған, әкесі ішімдікке салынған, анасы екінші рет тұрмысқа шыққан. «Спортқа деген талабы зор балалар кішкентай ауылымызда өте көп, солардың бірі — осы бала»- деді. -Бұрын жаман жолға түскен баланың арасында жүрген жерінен арашалап, балаларды спортқа алып келгем, осылай ара-тұра жарысқа шығарып тұрамын, ел-жер көріп, додаға түсіп шыңдалсын деген ниетім еді,- деп сөзін жалғады. Бес уақыт намазын қаза қылмаған адамның иманжүзді келбетінен шын жанашырлық танытқандығы айқын көрініп тұрды. Шағын кабинетті мектеп ішінен арнайы күреспен шұғылданатын орынға айналдырған қарапайым мұғалімнің жалғыз назы — бізге жарыс, түрлі турнирлер туралы хабардың кеш жетуі екендігін айтты. Шалғайдағы ауылдан ат терлетіп жеткенше уақыты өтіп кететіндігін немесе өз қаражатымызбен баруға тура келетіндігін жеткізді. СӨС-ті дамытып, өрлетеміз деп жүрген жоғарыдағы ағайынға спортқа құмар ауыл жастарының үні әлі де жетпей жатқаны жолаушылап жүріп кездейсоқ жолыққан мені де алаңдатпай қоймады. Біраз сырласқан «вагондастарым» пойыздан түсіп кеткеннен кейін де көп ойландым. Дені сау халық боламыз десек, бұғанасын спортпен қатайтқысы келетін балдырғандарды, алыс ауылдардағы қаракөздерімізді қолдаудан бастайық! Естелікке сыйлаған мына бір дүниенің суретін жіберуді жөн көрдім.