Қытайлар да Негірлерден қорқады немесе Негірлер Америка елдерін басуда

Қытайлардың айтуынша: Негірлердің ғұмыры қысқа, орташа 45 жас. Ақыл қуаты төмен, Шімпанзенікі 18, Негірдікі 60, Сары нәсілділердікі 100, ақ нәсілділердікі105. 3 Негірдің бірінің түрмеге түскен кешірмесі бар, торт еркегінің бірінің басқыншылық жасаған кешірмесі болады. Көбею қуаты отежоғары жане нәсілдік жеңымпаздығы тағы бар. 16 ақ насілдінің қаны бір Ннегірді әрең жеңеді. Қытайда қазір 3 миллион Негір бар, 2009-жылы 700 мың болса, тек Гуаңжоудың өзінде 300 мың Негір бар, осылай көбейсе 2030-жылы 15 миллион,2050-жылы 50 миллион, тағы араласпасымен 100 миллионға жетеді,әрине араласпаның бәрі негірге есеп. осылайша 22-ғасырда Қытайды басып болады. бұл заманда әмерикәлің баяғыда негірге айналып болады, ақыр заман таяғанда қара қытай қаптайдының кері болады.

Негірлердің көз аясы тар, жігіттерінің армандары тек ғана ақ тәнді қызбен үйлену. АҚШ-та 33% Негір ерлері Негір әйелмен үйленбейді, негзінен ақ тәнді әйелдерді алады, 33% Негір қыздар бос қалады, әр бір 13 ақ нәсіді қыздың бірін негір алады, бұл үрдыс барған сайын оршуде, миллиондған ақ қыздарды талан -таражға ұшыратуда.

Біздің де бір сенаторымыздың әдемі қызы Африканың жабайы негіріне тұрмысқа шыққанын Астаналықтар жиіркене айтып жүр.

«Қыздың жолы жіңішке» -деген аталы сөз бар. Базар шаруашылығы етек алып, жаһанданудың суық желі аспанын торлаған Алаштың Астанасындағы қыздардың халы қандай? Ана бақытына жете алып жатыр ма? Міне осы мәселені өз әлімше талқылап көрейн.

Астанда тұрмысқа шықпаған қыздар неге көп?

Астананың түрлі министрліктерінде істейтін қызметкерлердің 80 пайызы осы қара көз қыздарымыз. Өкініштісі осы қыздардың 80 пайызы жасы жетіп тұрсада тұрмысқа шықпаған. Білімі мен тәрбиесі қатар осы қыздарымызың болашағына кім бас ауыртады? Бұған кім кінәлі?

Жансая(Аты өзгертіліп алынды): мен Министрліктің мемлекеттік қызметкерлерге арналған жатақханасында тұрамын. Бұл жатақхананы «кәрі қыздар» жатақханасы деп атауға да болады яғни 80 пайзы тұрмысқа шықпаған әйелдер мен қыздар. Меніңше олар мына себептерден тұрмысқа шыға алмауда: біреулері кәрера қуған болуы мүмкін, деседе тұрмыс қыйындығы солай істеуге мәжбүрлеуде. Ең алдымен министрліктердегі жалақы өте төмен, жұмыс шаштан көп, әлеуметтік жағыдай жасалмаған. Азғантай жалақымен үй алмақ тұр ғой пәтер жалдауға шыдамай қаласыз. Ал жұмыстан кеш қайтатын біздер үшін жігіт табуды ойлауға шамада, уақытта жоқ. Жан бағу, жұмыстан шығып қалмау үшін бәрін құрбан етуге амалсыз барасың. Жас жеткенде жігіттер туралы шартыңда өседі екен, тіпті кей қыздар жұмыс кәрерасын бұлдап жігттерді көзге ілмей жатады. Ал жас өте бастағанда сол жалғыз басты тұрмысқа үйреніп қаласың.

Міне жағдай осылай. Аят есімді досымның айтуынша бұл жатақханалардан орын алу да көп адамға бұйыра бермейді екен.

Қысқасы, біріншіден, кәрера; Екіншіден, жалақының аздығы; Үшіншіден, Пәтер алу жалғыз басты әйдер үшін қарастырылмаған, тіпті көп қыздарымыз жалғыз басты атануға намыстанады; Төртінші, жұмыс ауыр, уақыт жоқ; Бесіншіден, қатар жүрген кәрі қыздардың көптігінен сол тұрмысқа үйреніп қалады; Алтыншыдан, өзін жоғары санайтын қыздар үшін жігітті ұнату қиын мәселе. Ең маңызды мәселе, Мемлекеттік деңгейде бұл мәселе қарастырылмаған.

Жапония бұл мәселені ең ұтымды шешкен ел

Жапондар екінші Дүние жүзлік соғыстан соң қарқынды даму басқышына өтті. Дәл осы кезде осы мәселе мемлекеттің маңызды проблемасына айналған болатын. Олар мемлекеттік бағдарлама жасай отырып арнаулы агенттікер құрды және жеке агенттіктерді барынша қолдады. Тіпті «ана тәрбиелеу университеттерін» ашып, қоғамдың қалыпты тұрмыс дағдысына айналдырды. Жапонияның әр штаттарына дейін бұндай университеттер толып жатыр, тіпті мектеп бағдарламаларына дейін кіргізілген.

Рухани жақтан азғындай бастаған ұлттардың қыздары Өзге ұлт өкілдеріне тұрмысқа шығуды арман етеді. Бұл мәселе Қытай, Корея, Ветнам, Тайланд сыяқты елдерде қатты көрніс беруде.

Қытайлар да Негірлерден қорқады немесе Негірлер Америка елдерін басуда

Қытайлардың айтуынша: Негірлердің ғұмыры қысқа, орташа 45 жас. Ақыл қуаты төмен, Шімпанзенікі 18, Негірдікі 60, Сары нәсілділердікі 100, ақ нәсілділердікі105. 3 Негірдің бірінің түрмеге түскен кешірмесі бар, торт еркегінің бірінің басқыншылық жасаған кешірмесі болады. Көбею қуаты отежоғары жане нәсілдік жеңымпаздығы тағы бар. 16 ақ насілдінің қаны бір Ннегірді әрең жеңеді. Қытайда қазір 3 миллион Негір бар, 2009-жылы 700 мың болса, тек Гуаңжоудың өзінде 300 мың Негір бар, осылай көбейсе 2030-жылы 15 миллион,2050-жылы 50 миллион, тағы араласпасымен 100 миллионға жетеді,әрине араласпаның бәрі негірге есеп. осылайша 22-ғасырда Қытайды басып болады. бұл заманда әмерикәлің баяғыда негірге айналып болады, ақыр заман таяғанда қара қытай қаптайдының кері болады.

Негірлердің көз аясы тар, жігіттерінің армандары тек ғана ақ тәнді қызбен үйлену. АҚШ-та 33% Негір ерлері Негір әйелмен үйленбейді, негзінен ақ тәнді әйелдерді алады, 33% Негір қыздар бос қалады, әр бір 13 ақ нәсіді қыздың бірін негір алады, бұл үрдыс барған сайын оршуде, миллиондған ақ қыздарды талан -таражға ұшыратуда.

Біздің де бір сенаторымыздың әдемі қызы Африканың жабайы негіріне тұрмысқа шыққанын Астаналықтар жиіркене айтып жүр.

Кореяда әйел саудасы күнделікті тұрмыстың бір қажеті

Кореяда 40 пайыз қыздардың арманы батыс азаматтарына немесе бөтен ел азаматтарына тұрмысқа шығу. Кәріс қыздары өз ұлтының жігіттерін ұната бермейді. Бұл жаһандық үрдістен Шығыста тек Жапон елі ғана аман. Кәрістерде ауыл жігіттерінің жартысына таяуы әйелсіз қалады, соған сай арнаулы әйел саудасымен айналысатын агенттіктер көп, олар негізінен жас қыздар мен әйелдерді Ветнам, Таиланд сынды елдерден тасыйды. Ол елдерде тұрмыс дәрежесі төмен, адам көп болғандығы себепті бұндай адам саудасы күнделікті дағдылы тұрмысқа айналған. Сіз ақшасын төлесеңіз болды ойлаған жастағы, ойлаған қызды әйел етіп ала аласыз.

Бізге қауып Қытайдан. Олар жезөкше қыздарға да зәру

Қытайдың 52% ер, 47% тен артығы әйел, шетелдікке кетіп жатқаны тіпті коп, Шшаңхайдың өзінде 8 қытай қыздың бірі жаттық болады, сонда 40 милион қытай еркегі қайтеді? әрине бізге ауз салады.

Қытайда жылына 1 миллионнан астам бала жоғалады. Ішкі қытайдың көп аудандарында бұл қалыпты тұрмысқа айнала бастады. Тіпті жас қыздарды ұрлап әкетіп, байлап әйел еткенін Қытай сайыттарынан жиы көресіз. Олар сол қыздарды 1-2 бала тапқан соң қалуға көнбесе не өлтіреді не қашып кетеді. Адамның көптігі мен тұрмыстың тақсыретінен олар үшін ақша табудың барлық жолы ашық. Тіпті балаларды дәрі үшін сатып та баюда. Ал бұған үкімет қауқарсыз. Сол себепті Қытайлар шет елге кетуді армандайды. Қытайлар мен Негірлер үшін шет елге барып ақ тәнді немесе Сары тәнді қыздармен үйленіп, сол жерде қалу ең үлкен бақыт. Ол үшін оларға кезігетін қыздар атақты жезөкше болсада бәрі бір, бала тапса болды. Қаншалық бодау берседе соған жетуге ұмтылады.

Жуықтан бері Қытайлар Қазақстанғада ағыла бастады. Тіпті олар тіл білмеседе осы жерде қалу үшін кез келген әйелмен үйленуге дайын екендіктерін ашық айтуда, тек Қытайға қайтпаудың жолы болса болды. Қытай, Кәріс сынды жан саны көп ұлттар үшін бұл қан алмастырып, ұлттың сапасын көтеретін, шет елге қоныс тебуіне көмектесетін пайдалы

жағыдай. Ал жан саны аз ұлттар үшін трагедияға жетелейтін, ассимилацияға ұрындыратын күрделі мәселе.

Астана қыздар диспансерін құру керек. Ол әсте Тоқал алуды заңдастыру емес

Бір ұлттың әсіресе жан саны аз ұлттың тағдыры сол ұлттың әйелдерінің қолында болады. Міне бұл тарихтың дәлелі. Қара көз қарындастарымыздың бағын ашып, бақытына жетуіне көмектесетін бір құзырлы органның болуы керек екенін жұрт айтып жүр. Заман талабына сай бағдарлама жасау керек.

Ал тоқал алуға келсек, ол байлар мен биліктегілердің ойыны. Тоқал алатындар ешқашан кәрі қызды тоқалдыққа алмайды, олар аузынан ана сүті кетпеген, аңқау қыздарды алдап қолдарына түсіреді. Тойымсыз нәпсіқұмарлық деген міне осы.

Біріміздің апкеміз, біріміздің қарындасымыз, біріміздің қызымыз болатын осы қара көздеріміздің мәселесін Астанамыздан, министірліктерден бастап шешуіміз керек. Парламентпен Сенатта көтеруіміз керек. Жапон ағайындарымыз сыяқты қара көздерімізді Жаһанданудың жаман құйынынан сақтап, тазада дұрыс тәсілмен ана бақытына ие болуына көмектесуіміз керек.

Әр қазақ әр қазақтың болашағына жауапкер, Ағайын!

Ұлы тауларым – ұлы анам едің еңселі
Сағынып жүрмін, сағынып жүрмін мен сені!
Сыңғыры жетпей сұлу бұлақтың бұлқынған
Жап-жазық өлке жабықтырады еңсені!

Ұлы шыңдарым – кезуші ем биктеріңді,
Құздарыңа өрмелеуші едім буып белімді.
Бұланыңды аңдып, Ұларыңды аулап жүруші ем
Асау үйретіп, самалыңды еміп, сүйіп көліңді!

Қайран тауларым, құздарыңнан неге ұшпағам,
Көліңе шөгіп, Қысаңдар неге қыспаған?
Анамсың сірә, соншама еркелеткеніңді
Даңғаза басым көшіп кеткенше ұқпаған!

Ұжымақ деген Тәңір тауы ма, сірә, Алтай ма?
Алтауым ба ұқсап қалатын Алтайға?
Ғимараттарға лифтпен шыққан адамдар
Құдіретің мен қиындығыңды байқар ма?

Астана мынау жап-жазық дала, төбелер,
Төбелер қайтып алып таулармен теңелер.
Ғимараттарды қаншалық биік салсада
Талғамы биік таудың халқына не берер?

Тар жолдар мұнда, сәл қате жүрсең жақпайсың,
Сатып алмасаң емін-еркін бір жатпайсың!
Қапаста өскен ұл-қыздарының бойынан
Ұлы таулардың бір қасиетін де таппайсың?

Биікті көрмей түзейді қалай сыйықты,
Көргені жоқтан күтеміз қандай биікті.
Жаһанданудың жауыздығы ма, кім білсін,
Қайран қазағым таулардан солай үрікті!

Тауымда қалды бақтты шақтар, бөтен күн,
Қалаға келіп шаңырағымды көтердім.
Әй, қайдам, маған бұйырмас мұнда мұңсыз күн
Бөлтіріктердей тауына қарап ұлумен
Өтермін, мәңгі өтермін!

Егіз кәпірлер:
Барды жоқ деген — кәпір, жоқты тап деген — кәпір
Ашықтан ашқан алақанға, жұмған жұдырық тосқан — кәпір
Достық тілекке қастық итін қосқан — кәпір.
Абысын тапқан баланы алалаған — кәпір, ақ көңілді абысынын қаралаған — кәпір.
Ақылы үлкен балаға үлкенсіген — кәпір, білмей тұрып білгенсіген — кәпір.
Діті жаман діншілдік — кәпір, күні бірден шыққан күншілдік — кәпір.
— депті Алтайдың ақиығы, Зуха батыр.

Тілгер-ғұламалар мен тіл иниституттарының сиқы

Міне, бұл өзекті мәселе. Қазақстанда тіл туралы құзырлы мекемелер жетерлік. Олар не істеп жүр? Ғалымдар ше? Менің апамның сөзімен айтқанда олар: «Шошқа тағалап, ай қарап, жұлдыз санап жүр». Қазақстан тәуелсіздік алғалы 22 жылға аяқ басты. Сол 22 жылда қазақ тілі грамматикасындағы бодандық тарапынан қордаланған қорлау үдерісі одан ары дамытылуда. Ақсақал академик ағаларымыз шамасы жеткенді қойып, сақалдарын сатып, сапаларын түсіріп жүр. Қазақта «Сақалын сатқан кәріден еңбегін сатқан бала артық» деген бар. Мына сұмдықты 22 жыл кеудемде жасырып келдім. Енді сол академиктердің де керегі шамалы екенін тарих дәлелдеді. Грамматикалық сорақылықтарды түзетуге қабілеттері жетпеді. Ұят пен намысты ысырып қойып, ұлтқа жасалған опасыздықтарға қауқарсыздық арқылы үлес қосуда.

Академик-математик Асқар Жұмаділдаев ағамыз айтпақшы: «қазір академиктер екі түрлі болады, олар — есеп шығара алатындар және есеп шығара алмайтындар». Бұл — математиктерге қаратылып айтылғанмен барлық ғылым саласын жаулаған дерт. Атағы таудай, абыройдан жұрдай ғұламалар тобы әсіресе, осы тіл саласында топырлап жүр. Атап айтқанда, Ахмет Байтұрсынов (академик емес, қарапайым тіл зерттеуші) атамыздың жасаған әліппесін сақтаудың орнына бұзып, тіл грамматикасын табиғатынан ажыратып, басқа тілдік жүйеге бұрғаны өз алдына, енді егемен болғанымызда соны түзетуге қырын қарап отыр.

Әліпбиге опасыздық

Тіл жанашырлары айтпақшы, қазіргі әліпбиде «Бұралқы әріптер толып жүр». 42 әріппен мақтанып болдық! Енді ес жиятын уақыт келді. Бұл тілді бұзу үшін жасалған саясат екенін әлі ешкім білмей ме? Атап айтқанда Ь, Ъ, Я, Ю, Ё, Э, Ц, Ч, Щ, И,Һ, Х қатарлы әріптердің тиістілерінің көзін жойып, жарамдысын ғана қалдыру керек. Мысалы: Ц — с/тс; Ч — ш/тш; Щ — шш; Я — йа, йә; Ю — ыйу,ійу; Ё- йө, йо; Э — е; Х — қ түрінде жазу мүмкіндігі бар, қалғанын шұбыртып қажет емес.

Басқасын былай қойғанда, Х әрпін алайық. Тіліміздің табиғатында жоқ дыбысты қолдан жасап, түркі тілін парсы, арап тілдеріне бағындыру емес пе? «Х» дыбысын қазақы «Қ» дыбысынан гөрі жұмсақ дыбысталады деп оқытып жүрміз. Ал оны Ахмет Байтұрсынұлы атамыз шет тілден, атап айтқанда арап, парсы тілдерінен енген сөздерге «Бөгенай» (сыртқы тұрпатын сақтау) үшін пайдалану керек дегенін «академиктер» білмейтін сыңайлы. Бұл есекті жылқы деп айтумен бірдей ұятсыздық.

2. Қазақта бұралқы әріптерді қоспағанда — 26 әріп, 28 дыбыс бар. Мұнда «й, у» бірде дауысты бірде дауыссыз дыбыстың рөлін атқарады. Ендеше орысша айтқанда, «Й»-дің керегі жоқ. Тіпті, ал керек болса онда «У»-ға да бір «әріптес» жасап беру керек.

3. Һ, Х, Ф, В, Ч әріптерін Ахмет Байтұрсынұлы атамыз шет тілден енген сөздерге қолданылады деп көрсеткен. Бұл әріптер қазақ тіліне кірген сөздер үшін бөгенай ролын атқарады. Ал оны дыбыс ретінде санауға болама? Болса қалай қолданылады? Міне бұл қазақ грамматикасында бекітілмеген.

4. Бізде әліпби алмастыру маңызды емес, алдымен әліпбиді тазалау маңызды.

Бұл айтылған пікір тілгер-ғалымның емес, жай ғана тілді тұтынушының сөзі деп қабылдаңыз, бірақ қатесі мен жалғаны болса, ғалымдар жоққа шығарсын, қарсы пікірін айтсын! Олар қашанғы басын тыққан түйеқұс болып тілдің мәселесінен бас тартып отырады? Бұл мәселелерге неге Тіл комитеті, Тілбілім институты назар аудармайды, шешімді қолға неге алмайды? Латынға көшпесек те, қазіргі әліпбиді түзетіп неге тазалап бермейді? Соған да президенттің жарлығы керек пе? Ғылыми ұстаным мен принцип деген қайда? Елдегі жүздеген докторлар мен мыңдаған фиология ғылымдарының кандидаттары не қарап отыр? Ғылымға бөлініп жатқан миллиондаған қаржыны пайдалана алмайтын, жоба жасай алмайтын сорлылар қалған ба филологияда?

Тілдік сананың сатқындығы

Аударма. Орысша ойлап, қазақша аударып жазу. Қазақ тілінің сөз тіркестері мен сөз орамдары орыс тілінің заңдылығына бағынып бітті! Енді әйеліне қарай айтатын сөзді қазақ «сен екеуміз» демей, «сен және мен» деп тәлтіректететін болды. Бұның барлығы дүбәрә тілмаштар мен аудармашылардан тілге енген жаңа «норма»! Мұның бәріне «қой» дейтін қожа жоқ! Аударма саласы бетімен кетті. Онсыз да аудармашылар жетімнің күйін кешіп жүр. Ал аударма саласы қазақ тілін құрту саласына айналуда. Тіл мен сөз мәдениетінің жоқтығы мен үстінен қарайтын құзырлы орындарда соны түсінетін немесе білетін адамдардың жоқтығы тіл ауруын шегіне жеткізді. Аудармашыларға көмек құралдары мен электрондық саймандар, сөздіктер қыруар қаржы бөлінсе де әлі жоқ. Салмағы бес батпан сөздіктер кітап болып шығып, кімнің қолына тиіп жатқаны белгісіз, оның ішіндегі кеңестік ескірген архаизмнен атың үркеді!

Қазақ тілі орыс тілі арқылы шет тілдеріне шығып, ауқымы тарылып отыр. Мысалы, буырыл, құла, шалқұйрық сынды жылқы түстерін орысшаға аудара алмайсыз. Тарғыл сиыр деуге болады, ал тарғыл ат десеңіз менің апам күлкіден талып қалар!..

2. Атау сөздер(Термин). Термин мәселесі ушығып бітті. Тілді тексіз терминдер жайлады. Мысалы, әскери бұйрықтарға қараңыз: «Смирно!», қазақы баламасы «Қалши!». Бір қарағанда дөрекі естілгенімен, бұл қазақтың бейнелі сөзі онсыз да тікесінен түрегеліп тұрған адамға «Тік тұр!» деген топас тіркес қолданылып жүр. «Тік тұр!», «Еркін тұр!» деген бұйрық сөздерінің сипаты мен салауатына сай келмейтінін білмей ме? Жоқ әлі де тілді қорлағаны ма? Осы сөзді естіп, менің 70-тегі апам көзінен жасы аққанша күлген. Мен жерге кіріп кете жаздадым. Масқара! Сонда анау Алаш Орданың «Ди-хат!», «Ра-хат!» деген бұйрықтарын білмеуі мүмкін емес ғой. «Дихат» деген сөз көне сөз, «дихат етіңіздер, абайлаңыздар» деген бар емес пе?! Бұл елдегі тілдің қолданымы тілбілім ғылымы тарапынан тыс беталды кеткенін көрсетеді.

3. Қазақтардың тілі келмейтін сөздер немесе тіл табиғатынан тыс сөздерді термин немесе балама сөз ретінде қабылдау кенже қалған. Мысалы, «Функцияның» қазақшасы — «иқуат», «Конституция» — ата заң, «емблема» — құтбелгі т.т. Арам шөптей қаптаған, менің апам мен атамның тілі келмейтін сөздерді іріктеп, қазақ сөзімен алмастыру немесе тілдің дыбыстық заңдылықтарына үйлестіретін уақыт болды.

4. Екпін мәселесі. Қазақта тіл үндестік заңы бойынша талданады. Ал екпін мәселесі орыс тілі грамматикасының екпін заңы бойынша талқыланып жүр. Бұл есекке жылқының терісін кигізгендей мәселе. Қазақ тілінде екпін мәселесі басы артық жұмыс. Негізі екпін жоқ деуге болады, ол орыс тіліндегідей маңызды емес, қазақ сөзінде екпін біркелкі түседі. Ал, қазіргі ережедегідей әр сөздің соңына екпін түсіріп айтсаңыз, дем жетпей, Жансақтау бөлімінен бір шығуыңыз кәдік.

5. Тілшілік(Журналистика) тілі қарабайыр, жұтаң екені өз алдына — сауатсыз. Тілшілердің тіл туралы табиғаты таяздап барады, сонда оларға тіл сабағы жүрмей ме? Мысалы, «Болады ма? Болмайды ма?» — дейді. Бұл қазақшаны жаңадан үйреніп жүрген орыстар мен қытайлардың сөзі ғой. Шын мәнінде «бола ма, болмай ма?» деп тіл табиғаты мен заңына сай айту керек емес пе? Ондай тілі дұрыс шықпағандарды тілші ету — тілге қиянат!

6. Орысша род жасау мода ма? Қазақы тіл табиғатына қайшы ерсі нәрсе. Мысалы, «азамат, азаматша» деген сөздерді талдап көріңіз. -ша, -шын, -шық деген сөз түрлендіруші жұрнақтар бар. Азаматша — кәмелетке толмаған, толық азамат жасына жетпеген деген мағына береді, «тайынша» -екі жасар жас сиыр, сол секілді: буыр+шын, бұқа+шық сөздері де еркек түйе мен еркек сиырдың жас екендігін білдіреді. Ендеше «азаматша» деген әйелге қатысты сөз емес, кәмелетке толмаған, азамат деуге келмейтін адамды меңзейді емес пе? Бұл жұрнақтар алдындағы түбір сөзге анықтама бере түрлендіреді. Ал оны орысша родқа айналдыруды қай білгіш тіл грамматикасына енгізген?

7. Грамматикалық басқын. Орыс тілі грамматикасының қазақ тіліндегі грамматикаға басқыншылығы. Мысалы, Қазақстанда бүкіл шет елдік ел аттары мен адам аттары Орыс тілінің грамматикасы бойынша алынған. Мау Зыдұң (орысша — Мао Цдунь), Ши Жинпиң (Си Цинпинь). Сонда біздің тілдік дыбысымыз басқа шет ел мен адам аттарын атауға толық қабылетті болса да, анау түпнұсқадан әлдеқайда мүкіс айтылатын орысшасына неге жабысып жүрміз? Әлде тіліміз әлі тәуелді ме!?

Тілдің тағдырын ойыншық етіп отырғандар — опасыздар

1. Тілдік тәуелділікті ғұламаларымыздың түсінбегені, әлі де бодандық тұлғасына табынып жүргендігін айғақтайды.

2. 22 жыл тілімізді тазалау мен отарлықтан құтылып, өз табиғатына бет алуына кесе көлденең болу — тіл иниституттары мен кафедралардың жұмысының нәтижесі мен сыйқы. Әйтпегенде, сол сорақылықтарды көрмеулері мүмкін емес.

3. Тіл ғалымдары шын мәнінде бұл жағдайды түзеуге қабылетсіз әрі жылы орындарын босатқысы келмейтін қызғаншақ, көрсеқызар.

4. Ұлттық намыс пен ұждан кемшін. Ұлтқа, болашаққа деген жауапкершілік жоқ. Тек атақ пен ақша үшін отырғандар.

5. Қазақ тілінде шетел ғалымдарының не әкелерінің құны бар?

Қазақстанда қазақ тілінің мәселесімен айналысып, шешетін құзырлы мекемелерде толымды мамандардың жоқтығынан болар, Германиядағы түрколог-ғалымдар осы мәселе бойынша арнаулы жобаны жүзеге асырып жатқандығы аян болып отыр. Атап айтқанда, Гиссен Университеті түрколог-ғалым, профессор Кирчнер Марк (Kirchner Mark) мырза мен осы университеттің тағы бір түркологы, профессор Райхангүл Мұхамедова (ұлты — ұйғыр) ханым біраз жылдан бері қазақ тілін зерттеуге арналған жобаны жүзеге асыруда көрінеді. Бізге жеткен ақпарат бойынша, «VW-Projekt: Kasachisch. Struktur und Funktion der Staatssprache des postsowjetischen Kasachstans» деп аталатын жобада Райхангүл есімді ұйғыр мен Марк есімді неміс жігіт Германия мен Қазақстан екіжақтап қаржыландырудағы арнайы жобамен қазақтың ауыз екі тілін бір бөлек, грамматикалық қателіктерін бір бөлек құлағынан тізіп, қазақ ғалымдарын есекке теріс отырғызатындай іспен шұғылдануда. Әзірше бұл жоба нәтижелері жарияланған жоқ. Ал сол мәселелерді бес саусағындай білетін қазақтарымыздың көзге ілінбей, намыстарының тапталуы мен құзырлы мекемелердің 22 жыл қазақ халқын алдап келуі қадырымызды қашыруда.

Аталмыш жайтқа мына сілтемелерден қанығуға болады:

www.uni-giessen.de/cms/fbz/fb04/institute/turkologie/personen/mukhamedova.raikhangul
және
www.uni-giessen.de/cms/fbz/fb04/institute/turkologie/personen/kirchner.mark#bio

Міне, масқара! Қазақтан қазақ тілін зерттейтін адам таппай, қытайдың боданындағы ұйғырдан шыққан бикеш пен неміске күніміз түскені — Тіл комитеті мен Тілбілім институтының шынымен «Шошқа тағалап жүргендерінің» дәлелі емей немене?! Әйтпесе, жылда миллиондап бөлінетін қаржының нәтижесі мен салдары қайда?

Қанымызды қыздырып, намысымызды қоздырған осы мәселелер мен жайттарды үстіртін жазғанымыз үшін қалың оқырманнан кешірім сұраймыз, алайда мына ақуалмен тіл мәселесін шешетінімізге үлкен күмәнмен қарауға болады.

Алла бәрімізді таза да, тәтті, құнарлы да бай, асыл да текті Ана тіліміздің нәрімен сусындауды нәсіп етсін!

«Abai.kz»

16-ншы желтоқсан Тәуелсіздік күнін өзгерту жөнінде бастамалар әр жерден көтеріліп жатыр. Бұл — әлбетте, бүкілхалықтық мәселе екенін ақын әрі жалпыхалықтық дәрежеде шешілуі тиіс екені де хақ.

Біз Тәуелсіздік күнін өзгерту тақырыбына келіп түскен екі материалды: Серік Әбдіреш. ҚАСИЕТ ПЕН ҚАСЫРЕТ НЕМЕСЕ 16 ЖЕЛТОҚСАНДЫ АЗА ТҰТУ КҮНІНЕ АЙНАЛДЫРҒЫСЫ КЕЛЕТІНДЕРГЕ АШЫҚ ХАТ (http://abai.kz/content/kasiet-pen-kasyret-nemese-16-zheltoksandy-aza-tytu-k-nine-ainaldyrgysy-keletinderge-ashyk-kh ) және Бейсен Ахметұлы. Тәуелсіздік күнін өзгерту керек! (төменде) қатар жариялап отырмыз.

«Abai.kz»

Тәуелсіздік мерекесі күнін алмастыру керек. Бұл күллі халықтың назарындағы мәселе. Себебі:

1. Күннің суықтығы адамдардың далаға шығып, серуендеуіне мүмкіндік бермейді.

2. Ұзақ уақыттан бері Желтоқсан оқиғасына байланысты қаралы күн ретінде халық көңілінде орнады. Оған Жаңаөзен трагедиясы тағы қосылды. Тіпті Желтоқсан оқиғасы туралы бірнеше кинолар түсіріліп, кітаптар жазылды. Сондықтан ондай қаралы күнді ұмыту мен ұмыттыру мүмкін емес. Біреу құран оқып, нәзір беріп жатқанда, біздің той тойлағанымыз ұят әрі адамдыққа жат.

3. Ел жаңа жылға дайындалып, жаңа жылдық көңіл-күймен ауыса бастайды.

4. ҚР тәуелсіздігі туралы декларация қабылдаған 25- қазан Тәуелсіздік мерекесі болуға лайық.

Демек, ҚР тәуелсіздігі туралы декларация қабылдаған 25- қазан Тәуелсіздік мерекесі болуға лайық. Күнде жылы, күзгі жиын-терім ақырласқан, халықтың көңіл күйі көтерілген кез. Өрендер мен жастар үшін отаншылдық қимылдар өткізуге де қолайлы.

Дін саясаттың құралы болып барады
Қазір арабтың әйелдеріне кимешек кигізе алмайсың. Арабқа қымыз ішкізе алмайсың, қазы жегізе алмайсың. Ол домбыраның күйін де тыңдамас, қобызды да білмес… Ал сен Аравияда тұрып қымыз ішкен, қазы жеп, домбыраның күйін тебірене тыңдаған араб туралы естіп пе едің? Менің айтпағым — біздің қыздар мен жігіттер Аравияға бармай жатып-ақ арабқа еліктеп, арабша киініп, балаларына қазақта бұрын соңды болмаған арабша есімдер беріп, мұсылманданып жатырмын деп арабилануда. Міне бұл жаңағы дінни секталардың жемісті еңбегінің нәтижесі. Осы арқылы сана-сезімі шайқалған ұлт ертең жерінен де елінен де айырылып қалуы мүмкін. Міне бұл біздің мұнайлы аймақтарымыз Ақтөбе мен Атырауда, Маңғыстауда вахабистер мен салафиттердің, құраниттердің қаптауының, толассыз жарылыстардың болуының себебі.
Бұл туралы әйгілі Африка көсемі: Нелсон Манделланың: «Европалықтар Африкаға келгенде қолдарында Інжіл ғана бар еді, жер африкалықтарда болатын. Кейін Інжіл африкалықтардың қолына өтті де Жер европалықтардың қолына өтті» — деп осы шындықтың бетін ашқан болатын. Қазір біздеде тура сондай процесс жүріп жатыр. Есімізді жинап, ақыл-парасатымызбен Алланы танып, сана мен сенімді жаулай бастаған Дінни экстремизімді, дінни түс алған ЗОМБИЛЕНДІРУ жолына тосқауыл қоймасақ ертең-ақ күлімізді көкке ұшыруы мүмкін. Әсіресе елімізде Араб елінің дінни бағыты деп танылған, арабтардың берекесіздігі мен әліде байлықтарын Батыс елдерінің ойыншығына айналуларына себеп болған діни ағымды күшпен, зымияндықпен енгізуде. Тіпті аты шулы ағаларымызда осылардың соңынан еріп, өз елінің көрін қазып жүргеніне күллі халық куә.
Қазіргі Қазақстандағы таралып жүрген вахаббистер мен салафиттер, құраниттер ешқашан өздерінің сенімінің қате-дұрыстығы туралы ойлап та қоймайды. Тіпті оларүшін ойлау да күнә. Олар жаңағы зымиян саясаттың құлдары. Кез келген кезде дін басшылары «Жарыңдар, көтеріліңдер, сендердің ойлаған Ислам мемлекетін орнатамыз» десе, барлығы қаптап шығады, тіпті ел тағдырын трагедияға ұластырады. Міне бұлар нағыз дінді желеу етіп, дайындалған ЗОМБИЛАР. Сіз қазіргі Араб елдерін зерттеп көріңіз, тұп-тура осылардың жеңіске жетіп, елін күйретіп, байлығын басты елдеріне үлестіріп жатқанын түсінесің. Енді олар байлығы мол Орта Азияға аяқ басты. Қазақтың «ұлттық салт-санасы Аллаға серік қосады», «Әбу Ханафия мәзһабында қателік бар» деп қазақтың арасына жік салып жүргендер тура сол секталар. Олар шынын айтқанда Исламның нағыз жауы.
Әдетте мұндай сектада жүргендерде төмендегідей мінез бен таным болады:
1. Әке-шешесінің айтқанын орындамайды. Олар үшін «Братиялары» маңызды. Ұлт емес, секта үшін жұмыс жасайды. Олар үшін ұлт жоқ.
2. Қатыгез. Бұлар кез келген кезде әлде бір басшыларының бұйрығымен өздерін өздері жарып жіберуі мүмкін. Өздерінің басқа сектада екенін мойындамайды, тіпті өштесіп өлтіріп жіберуі мүмкін психологиялық дертке шалдыққан ауыру адамдар. Тоңмойын. Қазір қоғамдада адамдар бұлар туралы айтудан қорқатыны содан. Тіпті мемлекет қайраткерлері де олар туралы жәйшылықта айтқанмен ресми түрде айтудан қорқады. Мұны Ресей ғана өз деңгейінде айтты, әрі шектеді.
3. Тек өздерін мұсұлман санап, қалғандарын не Мүшірік, не Кәпір санайды. Өздерінің топтағы адамдарды қатты құрметтеп, соның айтқанын нағыз дұрыс деп түсінеді. Басқаша ойламайды. Егер ол адам «Жарыл» десе жарылады. Былайша айтқанда Зомбиге айналған.
4. «Аллаға серік қосу» немесе «Ахидасы дұыс емес» деген сөздерді көп айтады. Олар шын мәнінде амалды ниетпен шатастырғандар. Мысалы қазақтар бұрын отқа табынған деп санап, бесікті отпен аластауды мысал етеді. Шын мәнінде ол кезде қазақта прожектор жоқ болған соң от арқылы түнде бесікті қарап, ішінде жылан-шаян жатпасын деген сақтану екенін, отпен аластағанда құран айаттарын оқып, Алладан балаға тілек тілейтінін, оттан жаман нәрселер қашатынын түсінбейді. Түсінуге тырыспайды. Тіпті Ұлық пайғамбарымыз Мұхаммет(с.ғ.с) жиендеріне таққан тұмарды да Аллаға серік қосу санайды. Міне бұл олардың амал мен ниетті ажырата алмайтындығының дәлелі.
5. Ұлттық салт-сананы негізсіз айыптып, «Аллаға серік қосу» ретінде қарайды. Құран оқуды, сәлем жасауды діни мәселе ретінде көтеріп, дінді күрделендіреді.
6. Тек бір жақты діни көзқараспен ғана өмір сүруді дәріптейді. Ғылми, тарихи, саяси мәселелердің бәрін жоққа шығарады немесе ондайды ойламауға шақырып, адамдарды өз сектасына тартуға әрекеттенеді.
7. «Шайтан азғырды», «Алланың қалауымен» деп өздерінің қате істерін жаба салатын Жалақорлық. Немесе «Алланың сынағы», «Көну керек», «Сабырлық ұстау» керек деп адамның тәуекелдік істерге баруына, жаңаша ойлап тығырықтан шығуына кесе көлденең болады. Шығар жолсыз тірілікті уағыздайды.
8. Алла Тағала: «Мен сендерге(Адамдарға) екі түрлі ирада бердім, біріншісі күлли ирада, ол – сендеді еріктеріңнен тыс өзім білемін; ал Екіншісі, Жүззи ирада, ол – мен сендерге ақыл-парасат бердім, сол арқылы мені танып, өмірлеріңді дұрыстаңдар» — деген. Міне бұлар алдыңғы ираданы негізе алып, соңғы Алла берген жүзи ираданы ұмытып кеткен.
Қазір Ресей бұл жағынан дұрыс саясатты жолға қоюда. Атап айтқанда «Ислам дінінің Әбу Ханафия мәзһабын ел ішінде қолдап», басқа секталарды шектеді. Осылайша масондардың дін арқылы бөлшектеу ниетін тойтарды. Жұрт та кезінде «Шешен соғысының» вахабистердің зомбилерімен болған соғыс екенін түсіне бастады. Тіпті кеше ғана сол вахабистер осы секталармен нәтижелі күрес жүргізген Татарстан мүфтилерін жарып жібергені белгілі. Өткен жылы Орыс Ішкі Істер Министрі Рашид Нұрғалиев осы діни секталар атып өлтірген әскери қызыметкерлердің неше мыңдаған жесірлерін жинап, үлкен жиналыс жасады, осылайша әлгі секталардың сұмдығын әлемге паш еткен болатын. Енді бізге бұл жағынан орыстардан үйрену керек шығар.
Сақалдары қауғадай, балағы қасқа жандардың сана-сезімі мен ақылы да қысқа екенін, діни ЗОМБИЛАРҒА айнала бастағанын түсінетін кез жетті. Қазір Қазақстандада осындай діни ЗОМБИЛЕР мен ЗОМБИГЕ айналдыруды мақсат еткен секталар толып жатыр. Атап айтқанда вахабистер мен салафиттер, құраниттер солардың мысалдары. Күллі Араб жұртын ойрандап, байлығын талан-таржыға түсіруге себепкер болған діни ЗОМБИЛЕР Ресейден шектеліп енді Орта Азияда қоныстанып жатыр. Ақтөбе, Атырау, Маңғыстау обылыстарында жауыннан кейінгі көктей қаптаған бұл секталарды үкімет шектеседе, әлі де нақты қадамға бармауда. Оның үстіне ел сенетін кей ағаларымыз бен көкелеріміз ақша мен атақ үшін солардың сойылын соғып жүргені де ащы шындық.
Алла Тағала ниеті жаман, дін атын жамылған қаскөйлерден сақтасын. Атақ пен ақшаға құнығып елін сатқан сатқындардан сақтасын, Мәңгүрттенген дін иелерінің сойқанынан сақтасын, төрт жағын түгел ұстамаған дүмшеліктен сақтасын!

Бейсен Ахметұлы. Діни зомбилер: дін туралы сұмдық пен шындық

Біз Ислам дінін өз деңгейінде түсініп жүрміз бе? Немесе бәз біреулердің түсіндіруі мен көрсетуі бойынша түсініп жүрміз бе? Міне, бұл Алла Тағаланың әр пендесінің басында болуға тиісті сұрағы. Ұзақ уақыт діни тоқырауға ұшыраған халықтың аңсаған Ислам діні қазір адам нанғысыз мәселелермен қоса жетті. Тіпті қарапайым халық қай діни топқа қара тартарын білмей, әрі-сәрі болуда. Сенімдерін жоғалтып, үмітсізденуде. Кейбіреулері әлде бір саяси, діни топтың зымиян саяасатының құрбанына айналуда. Осыншама сорақылықты көре тұрып, себебін іздемеу мүмкін емес. Әркім әр түрлі айтар. Біреулер мәселені сол жымысқы саясатпен түсіндірсе, біреулер мұны дүмшеліктің салдары деп түсіндірер. Ал шын мәнінде дінді ғұлмалықпен түсіндіру әлі кемеліне келе алмай жатыр. Неге?
Біріншіден, бұған Мемлекет билігінде қолдау болсада, екі беткейлік, немқұрайды саясат бар. Немесе «Маған бәрібір» дейтін атақ пен ақшаға құныққандарға болашақтың қажеті шамалы.
Екіншіден, әлде бір зымиян күштер мемлекет билігіне әсер етуде.
Үшіншіден, халқтың ұлттық мінезі өзгере бастаған. Онсызда ит тіріліктің итпегінде жүрген жай халықтың мұны ойлауға шамасы жоқ.
Төртіншіден, осыған сай дінді тарихи, ғылми, діни, саяси жақтан зерттеп, талдап түсіндіретін ғұламалар жоқ. Есесіне, осы төрт түрлі жайттың, атап айтқанда тек дінни жағын ғана қарап шешім шығаратын «Дүмше молдалық» Қазақстанда кең етек жайған.
Қазақ дінді қалай қабылдаған?
Біздің қазақ дінді таза ниетпен, жүрекпен қабылдаған. Бұрыннан, анау Һұн, Сақ, түркілерден жеткен ар-ұждан, адамгершілік тәрбиесімен өскен халық онсызда дайын мұсылман халық болатын, тек Алла туралы түсікті осы сенімдерімен бірлестірді де таза дінді таза жүректеріне құйып алды. Әлде бір тылсым күш иесі Тәңір туралы түсінігін ұлық Аллаға алмастырды. міне содан «Әлмисақтан мұсұлманбыз!» деген түсінік пен таным қалыптасты. Дін түркілердің күллі салт-санасы мен ырым-жырымына, ғұрып-әдеті мен танымына балдай батып, судай сіңді. Ал араб халықтарының көбі діни сенімді амалмен байланыстырып, ниет пен амалды толық ажырата алмай жүргенін ойласақ, біздің Әбу Ханифа мәзһабы нақыты сыннан, зерттеуден өткен таза дінни жол екен.
Қазақтың салт-санасы мен дәстүрі, ғұрып-әдеті мен ырымы, жол-жоралғысы мен жосыны, дүние танымы — әлмисақтан қалыптасқан арқа тірек темір қазығы. Кез келген құндылық бұл темір қазықтың айналасында өз орнын табады әрі осы темір қазыққа байланады. Дін де солай. Біздің басқа діни түс алған зымияндықтан сақтануымыздың жалғыз жолы осы: ата-баба салт-дәстүрін көзімідің қарашығындай қорғап, сақтаумызда жатыр. Себебі біздің бұл темір қазығымыз ар-ұждан тәрбиесі мен обал-сауап тәрбиесінен құралған Алланың берген алтын қазығы болатын. Тіпті біздің ауыз әдебиетіміздің өзі тәлім-тәрбие мақсатында құрылған. Тарихымыз бен әдебиетіміз осы діннің құдыретін бойларына сіңіргенін, хадистердің орнына жүргенін ұмытпағанымыз жөн. Бұл туралы Хожа Ахмет Яссауи бабамыз да айтқан екен.
Дінді адамдар 4 түрде қабылдайды:
Біріншісі — таза ниетпен қабылдайды.
Екіншісі — ата-бабасы мұсұлман болғандықтан, ата жолын ұстау үшін қабылдайды.
Үшіншісі — дүрмекке ілесіп қабылдайды.
Төртіншісі — сана-сезімінің жаулануы арқылы ырықсыз түрде қабылдайды. Мәңгүрттенеді, тіпті діни зомбиға айналады.
Біздің Түркі халықтары үшін Әбу Ханафия мәзхабы ең абзал мәзхаб. Бұл тарих дәлелдеген шындық. Себебі, дін бірілікке шақырады. Ал біздегі басқа мәзһаб жолын ұстап, қасында намаз оқып жүргендердің көңіліне сауал тудырғандар, ұлттың бірлігіне нұқсан келтіргендер меніңше ахида(сенім) жақтан қателескендер. Оны алда талдаймыз.
Діни сипат алған басқыншылық
Ислам дініндегі қазір мұсұлман әлемінде қалыптасқан вахаббистік және салафистік бағыттар мен құраниттік бағыттарды қабылдай бастаған мұсылмандар үшін үш түрлі мәселе кем:
Бірі, дінді жүректегі ниетпен түсінбеу. Былайда таяз сана-сенімін ағымдардың ырқына беріп, психологиялық дағдарысқа ұрыну.
Екіншісі, амалды ниееттен ажырата алмау. Бұл көбінесе сана-сезімі ойрандалып, өмір мен тұрмыста қысым көргендердің бойынан табылатын көрініс. Шаршағандар. Тіпті атақ пен ақшаға құмартқандар соны біле тұра сатылып кетеді, біртіндеп фанатқа айналады. Алла Тағаланың «Қатты берілмеңдер!» дегені содан болса керек.
Үшіншісі, ең маңыздысы құрандағы аяттардың мағнасы мен хадистердің мәнін сөз күйінде түсіну, атап айтқанда астарлы мағынасын зерттемей абсолютты қабылдау. Тиымдарды неге салған себебін білмей көрсоқырлықпен қабылдау. Мысалы Алла Тағала құранда: «Киімді жерге сүйретіп кигендерді жек көремін» деген. Бұл сөз әсілінде Рим ханымдарының киімді сүйретіп киетін такаппарлығына қарата айтылған. Былайша айтқанда «Алла Тағала Такаппарлықты жек көреді». Ал сол сөздің астарлы мағнасына емес сыртқы мәніне көз жібергендер кәзір балақтарын кесіп жүр. Тағы бір мәселе Сақал қою. Бұл сүннет екені шын, бірақ тазалап, іреттеп, әдемілеп жарастырып қойған дұрыс. Келсе келмес бес тал сақалын арам шөптей шошайтып, бала қорқатын етіп жүруді қалай түсіндіруге болады немесе бір Хадисте Алтын мен жібек бұйымдар ерлерге харам екені айтылады, неге? Себебі Алтын жүзік тағу еркектің жыныстық қабілетін төмендететіні, керісінше әйелді күшейтетіні медицинада дәленденген. Еркек күміс жүзік тағу керек. Жылқы еті де, қымыз да қан қысымын көтереді, аптап құмды ыстықтағы арабатар оны қалай жеп, іше алсын?! Ал хиджап исламнан бұрын пайда болған, көзге құм кірмесін, ыстық өтпесіндеп еркегі де, ұрағашысы да бүркеніп жүрген. Оған енді басқалардың нәпсісін қоздырмау үшін әлеуеттерін жауып жүру тағы қосылды. Айтпақшым сол тимдарды неге салғанын түсінбеу жағы.
Қазір шындығы дәлелді хадистердің қатарында жалған хадистер де бар. Міне бұл Масон қауымы мен Исламға жау қауымдар үшін өте керекті тақырып. Олар осы хадистерді тіпті Құранның аяттарын өздерінің саясатының желісі бойынша бұрмалап түсіндіреді немесе түрлі түсініксіз ұғымды тудырып шығарып, психологиялық тұрғыдан шаршаған халықты тез әрі оңай тәсілмен өз айтқандарына көндіреді. Әлсіз психологиялы адамдарды бірден өз дегендеріне көндіріп, адамдар арасында араздық, талас-тартыс тудырады. Ал, бұл дінді желеу еткен күштердің адамдарды мәңгүрттендіру үшін қолданатын саясатының қаншалықты дамығандығын көрсетсе керек. Халықты түрлі тәсілдер арқылы мәңгүрттендіру оңай. Тіпті айтқанынан шықпайтын зомбилерге айналдырғанын өз көзімізбен көріп жүрміз.
Бұған мысал ретінде мына екі дәйекті келтіруге болады:
Біріншы дәйек: Ислам тарихын ашып оқысаң осы «хиджаб» мәселесі ешқашан да мұсылмандар үшін өзекті проблема болған емес, қашан саяси діни ағымдар шықты сонда ғана проблемаға айналды.
Әр халықтың салт-дәстүрі, өзінің өмір сүретін ортасы, табиғаты бар. Көптеген жоралғылар сол табиғи ортаға, ауа-райына, қолда бар материалдарға және үстем болған әлеуметтік, мәдени, діни ықпалдарға сәйкес өрбіген. Арабтардың тек әйелдері емес, ерекектері де бүркеніп, жасырынып жүрген, қазірдің өзінде солай. Пайғамбарымыз өмір сүрген қоғамда да солай болған. Ол кезде пұтқа табынатын арабтар қандай киім кисе, мұсылмандар да солай киінген, мүшриктердің сақалы болғаны сияқты мұсылмандардың да сақалы болған. Таяу Шығысты мекендеген еврей, христиан т.б. халықтар да солай болған, еркін әйелдер бүркеніп, жамылып жүрген, құл (күң) әйелдердің жамылуына жол берілмеген. Киім кию үлгісінің дінге қатысы жоқ, дініміздің бір ғана талабы — әйел болсын, еркек болсын ұятты жерлерін жауып жүрсін. Адамдар дінде жоқ көп нәрсені қатаң діни шартқа, шариғаттың талабына айналдырып, дінге қоса берген, қоса берген. Сондықтан, қай нәрсенің дінге қатысты ал қай нәрсенің қатысты емес екенін тек зергердің әдісімен ғана ажыратуға болады, талдау жасау арқылы, екшеу арқылы, іздену арқылы.
Пайғамбарымыздан 250-300 жылдан кейін осындай нәрселердің бәрі дінге енгізіліп, діннің ең маңызды мәселесіне айналдырылған. Мысалы, Құранда алтын тағу еркектерге харам деп айтылмаған, ол да құдды осы хиджаб сияқты кейінгі ғасырларда адамдар тарапынан дінге жасалған тиымдардың бірі, ондай жүздеген тіпті мыңдаған қоспалар бар дінге кіргізілген. Қазір ондай әңгіме қозғайтын болсаң өзіңді кәпір ғып шығаратын догмашыл схоластиктер мен ұрда жық кертартпалар тап қасыңнан табылады. Сондықтан, барлық әлемдерді Жаратқан Алланы әкеп әйелдің басымен, шашымен, бір метр шүберекпен оның иманын өлшейтін жағдайға жеткізбеу керек, егер Ислам тарихын ашып оқысаң осы «хиджаб» мәселесі ешқашан да мұсылмандар үшін өзекті проблема болған емес, қашан саяси діни ағымдар шықты, сонда ғана проблемаға айналды…
Екінші дәйек: Ең бастысы ғылыми критицизм болғаны дұрыс, ақиқаттай сенген нәрсеңнің бос екенін, негізсіз екенін көріп, сонда да хақ пен нахақты ажырата білу қабілетінен айырылмау керек. Мысалы, екі миллиард христиан Исаны Құдайдың ұлы деп сенеді, бұл оларға ұрпақтан ұрпаққа құйылған сенім, қатып қалған догма, оны қайсыбір христиан анықтап жатыр дейсіз? Адамдар ондай қатып қалған догмаларды анықтаудан қорқады, шіркеу қорқытады, «діннен шығасың» деп қорқытады, «тозаққа барасың» деп қорқытады т.б. ал оның олай емес екенін айта бастасаң әлгі христианға сөздерің ауыр тиеді, ол саған ренжиді, өзіңді кәпір ғып шығарады, шабуылға шығуы да мүмкін. Тек мыңнаң бірі ғана ақылын пайдаланып, есінен танбай, шындықты мойындауы мүмкін, әрине, бұл өте қиын мәселе, бір жақта қатып қалған сенімі бар, екінші жақтан оған жан түршіктірер ерсі пікір… біздің мұсылмандар да ондай негізсіз догмалардан құр алақан емес, пайғамбардан кейінгі ғасырларда мыңдаған қағиданы әкеп олар дінге қосты, бірі оны білместікпен жасаса, енді бірі әдейі жасады, сондықтан не нәрсені де анық қанығына жеткенше зерттеген жөн.
Мысалы, Үндістанда жарты миллиардтан астам адам сиырға құдай деп сенеді, ал түсіндіріп көрші оларға сиырдың құдай емес, жай сүтқоректі хайуан екенін! Былай қараған адамға күлкілі жағдай болып көрінуі мүмкін, бірақ бұл шындық. Адамдардың жүз пайызға жуығы сенген сенімінің дұрыс-бұрысын анықтамайды, өйткені ол догма, ол күнә! Ертеректегі шіркеу көсемдері, ғұламалар (!), оқымыстылар (!) оның бәрін анықтап қойған, олар тек көр соқыр соны орындаса болғаны!!! Дарвин маймылдан адам шығарса, бұлар адамды маймылдандырумен әлек.