Бұзылған нәрсенің бәрі жарамсыз емес. Блогиаданың осы кезеңіндегі 6-туры «Бұзу» деп аталғанын көзі -18 бен +23 арасындағы оқырман жақсы білетін шығар.
Түһ, тағы көп әріп боп кетті. Жарайды, оқыңдар, һәм посттың жартысын суреттер ап тұрғанын ұғыңыздар.

«И сразу о главном...» дейтін жаңалықтар дикторлары секілді. Әуелі мұңды нәжіс болмаса да, көңіл көншітпейтін жайттар хақында.
Абзал Сариевқа ұйымдастырушылар атынан алғыс айтқаннан өзге амалы жоқ. Онсыз да қазақы саналы беймарал блогерлердің арқасында бірнеше сатыдан өтіп кеткен бұл азамат осы межеден жарысты тәмамдады. Ақаулар кесірінен бірнеше сағат кеш жариялаған блогерге ұйымдастырушылардың қатаң болғаны да заңды. Жарыс ол жарыс, ереже ол ереже. Алайда, алғашқы үштікке (қой онымен, бестікке де) таласуға лағынеті де, қабілеті де жете бермейтін жігітті қинамай-ақ, өздері де тыныш көңілмен өтінішін қабыл алған щығар. Абзал, еркексің! Блогиададағы жолың үшін рақмет!

Жандос та уақыт тапшылығын көре отыра, үлгермей қалды. Мен үміт күткен айдаһарлардың бірі еді, екі тур қатар жазбасыз қалды. Сәйкесінше, төрттіктен сырғыды. Ресми өтініш жайлы дерек жоқ, дегенмен… Бәрібір рақмет, сегіздіктегі семіз орның құтты болсын, Жандос! Сенің Асқар туралы туындың менің жүре… жарайды, енді, оттамай-ақ қояйын, архивімде мәңгілік қалмақ.

Егер де сіз сенетін барлық рухани субстанциялар жар болып, келесі блогиада боп жатса, соңғы сегіздік қатарынан мұндай жолмен жарыстан кететіндер болмауы тиіс де санаймын. Иә, өмір, иә, тіршілік. Алайда, «осадок-то остался».

Сонымен…
Ернар Бекенов. «Блогиада #20. Менің стереотиптерім қалай бұзылды?». Маған өз басынан өткен жазбалар ұнайды. Бір жылылық, сенімділік, объективтілік (парадокс!) бар секілді.
Алайда, өз басының стеротиптері жайлы айтқанда, Ерлан Оспан есімді азамат айтпақшы, «Стереотип комплекспен шатасып кетіпті». Жо-жоқ, бұлар да стереотип. тек бір адамның өз жеке басына қатысты болғандықтан, масштабы сондай тар көрінеді. Жеке бастың күйі әркез комплекстермен іргелес. Қысқасы, жалпы мағынасында стереотип ұғымы көп адаммен байланысты болуы тиіс. «Принциптер мен стереотиптер талай өзгереді екен. Осыдан бірнеше жыл бұрын өміріңде осындай оқиғалар болады десе сенбес едім.» Міне, міне, бұл принциптар болса керек.
Сөзсіз, жазбаның басым тұстарына — тартымдылығы, жылылығы жатады. Өйткені, онда сіз барсыз. Суреттеріңіз — «и-и, джәні». Базарбайдың сіз жайлы жазбаған тұстарын мына посттан білдік. Техника шебер. Сонсоң, аталған кемшіліктері бола тұра, осынау идеяны, постты осылай жазу бастамасын тамаша дегім келеді. Ерекше.


Маралбек Сағынғанов. «Арықтау амалдары: Стереотиптермен күрес».
Жазба тілі жатық. Демотиваторлар (факт жүзінде — мотвиаторлар) — өрт! Иә, бәлкім, көбі орысша дайын демдердің аудармасы шығар. Бірақ ол кімнің шаруасы? Нәтиже біреу — қазақша қағытпа, тамаша материалдар шықты.
Енді, жалпы, тақырып таңдау. Білетін тақырып болғасын, жиі бой ұруға кет әрі еместігіңіз көрініп*-ақ тұр. Өйткені тура бір ай бұрынғы постыңыз да «Арықтау амалдары: Диета әлде фитнес» деп аталып еді ғой. Ой, балдызыңды, сөздеріне дейін бірдей-ақ екен. «Алдыңғы бір постты өңін айналдырып қайта жазып шыққан сияқтя екен» (цитата қаз-қалпында) деген Қожабекова ханым да мұны байқапты.
Сонсоң, стереотиптерді айтып-айтып тастап, олай емес екенін ұқтырғаннан соң, сәл-сәл басқа не істеу керек екенін кеңестеген ләзім бе деп қалам. Мысалы, «Кешкі алтыдан кейін нәр татпа» — стеротип-миф екенін паш еткен соң, онда сол кеште қалай, не, қанша жеген жөн екенін де айта кетсең, қатып кетер ме еді? Білмеймін, «аяқталмай қалудың тұщымды дәмі».
Жалпы, ана айтылғанның бәрі стереотиптер деген тұспал үшін ғана, ақпараттық салмағы үшін ғана тағы да бір сауатты пост дер едім. Дей тұрғанмен, дәлелдеу жүгі онша орындалмаған секілді.
Иә, тағы бір рет айтайыншы, демотиваторлар — өрт!

Әйгерім Кеулімжай. «Шетелде білім алу туралы 7 миф».
Пост тілі — қарапайым, түсінікті. Еңбек көзге ұрып тұр. Тамаша пост!
Бірден: «Біздерде мынадай бар, мынадай бар» (С.Т.) дейтұғын тұжырымдардан гөрі, мынадайлардың бар екенін оқырманның өзіне дәлелдей көрсете отырғаның — жақсы жүріс. «Статистиканы қара, еу, маубас!» деп шұқып көрсету — қалай болғанда да әккілік (әкулік?  ) Дегенмен, бірінші мифтегідей көрнекі статистканы басқаларға да көрсетуге болар еді. Мәселен, оқу ақысы туралы пунктте. Дәніктіріп жібердің жай.
«2. «Шетелге оқуға түсу және шетелде оқу тым қиын»» — сауалнама қорытындысы бойынша, халықта бұндай стереотип жоқ екен, шынымен де солай деген сияқты нақты қорытынды жасай кетсең, біз секілді ноқалай ноқаттарға тәуір еді. Әйтпесе, тақырып стереотип бұзу болғасын, біз жарым-жартылай оқып, сондай стереотип бар деп ойлап қалармыз. Егер терең үңілсең, логикалық шырмалуға ұшырап қаласың. Жалпы ботқа, бірақ ол сенің постыңа байланысты болмауы мүмкін. Менің басыма байланысты болуы да ықтимал.
«Ал сіз осыған байланысты қандай мифтерді білесіз? Айта қойыңыз, қарсы тұжырым табылып қалар.» Поһ, не деген паңдық, не деген сенімділік! «Бүге-шігесіне дейін білем, келіңдер нақ!» дейсің бе?
бы.зы. Шетелде оқитын таныстарың көп екен. Жазба — құнтты, алда жаңа жетістіктер тілеймін!


Асқар Базарбай. "ҮЗДІК 10 «ЖЕГЕН ЖӘРДЕМ». Өліп болмайтын өтірік амалдар хит-парады". Көрейік.
Стиль, тіл — орынды. Жоқ, материал суперрррро! Мысалы:
"Әрине, ондай кезде әрбір «шәкәрімтанушы» табан астында медицина ғылымының докторы боп кетеді."
«Ақтөбе облыстық жедел дәрігерлік көмек көрсету ауруханасының оташысы — Арыстан Базарбай» — Сыбайлас қамқорлық?
Бірақ, мен «кажется, сапсем ақуел». Мынаны қарашы. "Ұшық, яғни герпес суық тию арқылы емес, вирус әрекеті нәтижесінде пайда болады" дегеніңе сене отыра, оны дәлелдейтін дәйек іздеп отырмын. «Асқар айтты ғо» — негізі, аргумент, дей тұрғанмен… Тағы бірдеңе қоссаң, қарабайыр ажалды ғалымдар сөзі, статистика, меднұсқаулық үзіндісі. Жай, қалау.
Жоооқ, мына «подачаны» қарашы! Түууу!
«Сондықтан, тағы да қайталаймын, білмесең — түртпеші бейшараны.»
«Сатпаев пен Гагарин көшелерінің қиылысын меңзеп, ұлы тұлғаларды масқаралау үшін тұрған жоқ.» — Құрманғазы?
Болдым. Цитаталап отырам ба енді осылай?
Жалпы, пост — күшті-күшті. Маған өзіме көп кеңес түйгізді. Менің қара жұмысымда, айналамда талай «ауыштар» жүргенде пайдалы ма деп қалдым. «Келесі жазбаңызға автоматты түрде 10 ұпай қоямын деп отырмын. Тіпті далбаса жазсаң да.» (Ерлан Оспан) — неннадда так.  Бірақ мен де осылай жеткізер ем эмоциямды. Назгүл 9 қойды, хехе!
Асеке, шаба бер!


Эльвира Ерғалина. «Көлік тізгініндегі әйел — граната ұстаған маймыл? Ха!»
Пост танымдық ақпараттарға толы. Стиль — аралас, алайда, бұл жерде — бұл артықшылық.
«Астанада әр бесінші көлікті әйелдер жүргізеді екен. Жол ережесін бұзған 30 көлік тоқтатылса, оның ішіндегі бір жүргізуші ғана әйел жынысты болып шығатын көрінеді… Демек, әйелдер тірлікке ғана емес, автоға да өте ұқыпты қарайды». Суыртпақтаған тұжырым ғой, феминистка! Қой, қауіпсіздік қызметкерлері кейде жай әйел екенін көріп, тоқтатпай қоя салады.
Жалпы, өте сапалы пост. Жарып жіберетін ештеңе болмағанымен, әр бөлшегі орнында секілді. Есіңізде ме (не сұрақ мынау? сіздің есіңізде болмағанда, кімнің есінде болад?), «Көктем — кей бизнестің басы, кей бизнестің аяғы» атты жазбаңызда жезөкшенің пікірмен аяқтап едіңіз ғой. Сол секілді қою нүкте болса деймін де. Мысалы, қатты айдайтын (мәшинені) қатынның видеосы. Жай, өз толғанысым. Рақмет, сізді лав екенімді айтып па ем өткенде?


Айнұр Ракишева. «Танымал тағамдар: стереотиптер мен шындық».
Классикалық әйелдерский жұмыс. Ізденіс бар. Безендіру — зор!
Ал жұмыс орташа. Сіздің сегіздікке сай пост жазбауыңызға себептердің ішінде -" пост жаза салсам болды" дегендей пиғыл байқалатындай ма… Турнирлік жағдайға орай, таныс алқаш Бәжөн айтатындай, "Өмір сүру — зайпал, өлу — западло" деген ұстаным ойға келеді. Сонда да, соңына дейін жазып жатқаныңызға ризамын.


Тоқетері: көрдік, шолдық. Қазақтілді контентті ұлғайтып жатқандарыңызға рақмет! Назгүл Қожабекованың осы аптадағы қазылығына ерекше алғыс айта отыра, бір ауыз (бір тіл, 29 тіс) сөз:
Маралбекте тың идеялар, парасат ауқымы кең еді, осы турдағы жазғаны блоги стильдік тұрғыда сапалы болғанымен, төрттікке кіргендегі немқұрайлылықтың белгісіндей болды. Мәке! Жиналыңызшы! Жарайды, Асқар, қияр с ним, бірақ ана екі пері қызды тур шеңберінде шайнап алатын қабілетіңіз бар ғой!
Ернар мен Айнұрға айырып-айырып алатын, блогиадағы құлыпсыз есікті әдемі тарс жабатын сәт келді. Әдемі пост күтеміз. Айнұр, сіздің талғамыңызбен көсілетін кезіңіз осы тур екенін өзіңіз де сезетін шығарсыз?
Асқар — өз бабында. Маньяк!
Және… Әзірге рейтингтегі әзірге екінші орынға тамаша тартыс боп жатқанын айтқым келеді. Ох, Эльвира, ох, Әйгерім! Ох, кербездер! Бірінен-бірі өтіп сілтеген арулар осынау турнирлік жағдайда шын шеберлік көрсетіп жатыр. "Өмірде жақын құрбылар, блогиадада кім бұлар"? Өз артықшылықтарына ие қасқыр қарсыластар, менің пікірімше… Бір-біріңмен алыссаң да, бір-біріңді қамшылай отырып, Базарбайды тақтан құлататын мүмкіндіктің мүңк еткен исін сеземіз әлі…
P.s. Өткенде біреулеріңіз мәймөңкелеп, «бұ гім болды, қай танысым тыраштанды?» деген шығарсыздар?
Біле жүріңіздер, керекинфоға тіркелмей оқитындар тіркелгендерден көбірек. Халық санасында оқып алып, ештеңе жазбай, тіпті пікір білдірмей кете беру — қалыпты секілді көрінеді. Арамтамақтық сана. Мен де 3 жылдан бері жай оқыдым, тіркеліп жазғандағым осы болды. Енді жұрттан қағып кеткен стильдер, тіркестер болды, әрине. Сонда да өзімнің журналистік «началым» тегін емес, қабілетім болуынан деп санаймын.
Мен — Бөрібаймын. Және маған сендердің артық пайымдарыңыз емес, осындай шолудағы фотогерлік, безендіру мәселесіндегі кеңестеріңіз қажет.
Бейбітшілік, достық, блог!

Келесі кезекте… Вуа -ля! Математика! Фотореп!

Суреттерді ықыласпен ұсынған Медет Жансановқа алғыс айтамын.

Өмірімнің өткен бөлігіне шолу жасасам, өз басымда да стереотиптердің сынғаны деп айта алатын оқиғалар жеткілікті екен. Бұл жерде нақты айту қиын — олар жалпыға ортақ стереотиптер ме, әлде жеке басымда қалыптасып, бұзылмас деп есептеген принцептер ме. Дегенмен, солардың бірнешеуімен бөлісіп көрейін.

Миф #1. Атырауда тудым, Атырауда тұрамын, Атырауда өлемін

Қалада тусам да, ауылда өскен мен секілді мәмбеттің болашағы белгілі еді. Өзімнің пайымым бойынша: «Ауылдың орта мектебін бітірген, грантта оқуға шамасы жоқ, әдеби кітаптарды сүйіп оқиды, романтик. Демек, Атыраудағы бір газеттің ортаңқол редакторы болып күнін кешеді. Әйелі көрші ауылдан, немесе университетте танысқан өзі секілді бір малшының, не балықшының қарапайым қызы болады. Екі-үш баласы болады, жасы қырыққа жақындағанда әупірімдеп баспанаға қол жеткізеді. Сөйтіп жүріп елеусіз өмірден өтеді де кетеді. Мүмкін артында 1-2 кітабы қалатын шығар».
Мен бұдан артығын күткен де емеспін, қалаған да жоқпын. Біреу тіпті маған Атыраудағы өмірің 1,5 жылмен шектеледі десе, қарқылдап бетіне күліп кетер едім. Не болды, ал? Бір күні заттарымды бір рюкзакқа тықтым да, қалтамдағы 30 мың теңгемен Алматыға тайып тұрдым. Барлығы әп-сәтте болғаны сонша, есімді қалтамдағы ақша таусылғанда ғана жидым. Атырауға оралуға намысым жібермеді. Алматыда 1-2 жыл жүре тұрайын деп шештім. Ол 2007 жылдың жазы болатын.

Миф #2. Мен танымал болмаймын

— Саламатсыздар ма! Эфирде жаңалықтар, микрофон алдында Ернар Бекенов.
Түсінесіздер ме — мен ауылдан бірнеше ай бұрын ғана келген баламын, бойымда мәмбеттігім әлі бар. Маған біреу 1-ші курстың соңында радио-диктор боласың десе, бетіне күле қарап тұрып, жерге «харқ» еткізіп бір түкіріп тастап, бұрылып кетіп қалар едім. Радиоға қайдан тап болдым? Білмеймін, әйтеуір басында өндірістік практика дедім, одан кейін стажировка дедім, тағы бір ай — мен штаттағы радиожүргізушімін.
— Сіз Ернар Бекеновсыз ғой жаңалықтар оқитын?!
Олар мені қайдан таниды? Қызық екен, қалалық «Тандем» радиосының өз фан-клубы бар екен және олар радиодағы барлық өзгерістерді бақылап отырады. Уау! Менің де фанаттарым бар!

Миф #3. Басшылық лауазым маған бұйырмаған

Сіз 19 жасар бас редакторды танисыз ба? Ол мен. Радиодағы 1 жылдық өмірімде бас редакторлыққа дейін көтерілдім. Екінші курста оқып жүрген кезім еді.
Әлгі газеттің ортаңқол редакторы туралы ойларым миф болып қалды. Бас редактор қайда, қарапайым газетші қайда?

Миф #4. Менің әйелім нағыз қазақ болады

Мен тілімді сүйемін, мен ұлтымды сүйемін! Орыс тілділермен ешқашан, естисіз бе — ешқашан дос болмаймын. Астраханның бір ауыз қазақша білмейтін қызы? Ха-ха! Ондайлардан алыс жүр, сенің әйелің нағыз қазақ болуы керек.
2010 жыл 8-9 қазан. Атыраулық Ернар мен астрахандық Светаның үйлену тойларына қош келдіңіздер.
Кейде менен әйелім әзілдеп сұрайды:
— Бір ауыз орысша білмейтін, ұлтшыл, ашушаң, жағымды бір қылығы жоқ ауылбайды қалай сүйіп қалдым?
— Білмеймін, өзім де осы сұраққа жауап таба алмай талай таңды атырдым, — деп шын жауап беремін.

Миф #5. Қайын жұрт — жауың

Өзімді бөтен адамдармен жарасып кетуі қиын адам ретінде білемін. Оның үстіне қайын жұртпен жақын араласу күшік күйеулікке алып келеді деген сенімде едім. Мүмкін тәрбиеден шығар, әкем мысалы өз қайын жұртымен әлі күнге дейін жақын араласпайды. Әкем менің болашақ әйелімнің ауылына танысу үшін, келінге сырға салып, құда түсу үшін алғаш барып келгенде ашуланып келді:
— Құда қызық адам екен, әлі көрмеген болашақ күйеуді балам деп отыр!
Мен үшін де бұл біртүрлі қылық көрінді. Кейін таныса келе көп нәрсеге көзқарасым өзгерді. Жыл сайын жазда Ресейге қайын жұртқа барамыз. Атам құшақ жая қарсы алып, мен үшін алып қойған сыбағасын береді, сырасын құяды (ол жақта сыра ішімдік болып есептелмейді). Енем де «Балам, қарның ашпады ма?» деп күні бойы құрақ ұшып жүреді. Өмірімде бұндай құрмет көрмеген мен үшін бұл тосын көрінсе де, кейін үйреніп кеттім. Бажам марқұм тіпті бар жұмысын тастап, шекарадан келіп күтіп алатын. Сосын қайтқанша думанды демалыс басталады.

Қарап отырсам, өзгерістердің көпшілігі қазіргі әйеліме қатысты болыпты. Бірақ жеке мен үшін ғана, көпшілігіміз үшін қалыпты емес болып есептелетін тағы бір стереотипті бұзыппын: Ешқашан күйеуі әйелінен кіші болмайды. Иә, әйелім өзімнен 3 жас үлкен.

«Ешқашан ешқашан деме», — дейді ғой орыс халқы. Принциптер мен стереотиптер талай өзгереді екен. Осыдан бірнеше жыл бұрын өміріңде осындай оқиғалар болады десе сенбес едім. Әлі де талай нәрсе өзгерер, тек ең бастысы өзіңді жоғалтып алмау.

Бірден байыппен баяндайын, бәріне белгілі болсын. #ББББ-ны — «Бөрібай Бекарыстан Блогиада барысы» деп білген абзал.
Ойынға ортадан қосыла салып, мәңгіп отыратын ойыншылар болады ғой. Солар секілді сегіздіктің бесінші турынан бастап шолу жасап жатырмын. Бірақ мәңгіп отырғам жоқ, отырмаймын да. Ортадан біліп қосылдым. Миттельшпильдегі дебют. Шах!
Уа, исі қоламт… бррр… исі қазақ ағайын! Келесі шолуым жарық көрсе, мұндай көбәріб болмайды, сол себепті ыждаһатпен оқи салыңдаршы.

Негізі, «Сұмырай келсе су құриды» деген рас екен. Бір шолу жасай қояйын деп едік, өзі сегіз түйір ойыншы, түгесілмей қалды ғой.
Жалпы алғанда, осы тур аса қатты көңілден шыға қоймады. Сандық мәселе емес тіпті… Жоқ, бұл менің өз сексуалды толғаныстарым ғой, сонда да… "Әзіл" тақырыбына бір де бір мәтіндік әзіл, құдай-ау, қарабайыр қалжың пост жазылмады. Кемі бір-екі блогер жазбақ керек еді. Әзілдің өзі жоқ, оған жету жолдары, жетіп жүрген жандар, құрылымы, оригинали сатира жазылыпты.
Бірақ жұмыстар, әдеттегідей, сапалы. Блогерлердің уақыт тапшылығы посттарынан сезіледі. Алайда өз биігінен түспей өліп тұр бәрі.

Асқар Базарбайдың жұмысы. Шарж. Визуалды қалжың технологиясы. Жұмыс барысында сайттарға сілтемесі пайдалы енді. Бірақ, мысалы, көрші Нәкөштің «айфон төрт-эс-інде» (өзімде ескі нокиа) сол функциялардың бәрі болмаса да, көбі бар бағдарлама тұр. Бір қосымшада. Күрделендіріп не керек деймін де…
Негізі, жеткізу қабілеті — оның мықты тұсы ғой. Шарждау әдісін көрсетуіңде, сатылы түрде жіліктеуінде мін жоқ. Топас Нәкөш те түсініп кетер еді (Топас болса, неге айфонды демеңіздерші тек, әкесі — ауылдың байы).
«Бейталант» деген ізетіңізден — оқырманға: «айтпақшы, мынадайлар бар ғой, білмейсің бе не?» деп, тиісе сөйлеу формасынан қашқаныңызды байқадым. Бірақ оныңыз бекер: мынауыңыз тамаша жаңалық пен мүмкіндіктер!" дейді Ерлан Оспан. Міне-міне, бейталант деп аздап сақтандыру жасап алады, кім біледі, қалай боп кетеді. Сондай-ақ өзіндік ирония бар. Басқаларың бұдан да нашарсыңдар, бұтқа!

Ернар Бекенов. Міне, мен мұны түсінемін — адам шешім қабылдады, адам асфальттағы каток секілді жапырам деді, адам жасады. Ап-адаммм! Сыны субъективті, әрине, бірақ бұл қалыпты. Критикадан қорықпайтыны зор да, яуу… Әй, онсыз да қорықпайды ғой, қанша критикадан өзінің басы шығып жүр қылтиып…
Жайдарман жайлы «Неге екенін білмеймін, тартымдылығынан гөрі, көрерменді кері итеріп тұратын бірдеңесі бар: мүмкін атмфосферасы, мүмкін басқа да көркемдік ерекшеліктер» депсің. Мен айта салайыншы, ол нәрсе — априори әртістің лажасын күту. Әртістің профи емес (болмауы да шарт) екенін білу, түйсік деңгейінде сапа күте бермеу. Сосын Физтехтің интеллектуалды әзілін өз тұжырымыңа пайдалану — орынды. Тек, объективті емес. Олар — өздері сондай стильде ойнайтын сирек команда, бәрі мұндай стильде ойнаса қызық емес. Бұлардың да кемшіліктері бар. Ән-би, артистизм, мэй би… Ой, мұның бәрі лирика. Постың ұнады.
Жюридің бірі де 10 қоймапты. Жо-жоқ, сеніңіздер маған, кемі бірі 10 қоюы тиіс пост! Иә-иә, бла-бла, олар жақсырақ біледі, бірақ Бекенов шешім тауып беруге міндеткерлігі жоқ қазақ әзілінің қапастағы жағдайына! Фи! Таза орташа тоғыз — тоғыз жарымдікі, жюри зынданға! Тек Еркімбай жақсы айтыпты орыси көзқарас жайлы.
Кейде Базарбайға инерциямен 10 қойып жібереді-ау деймін. Әйтпесе, мынаған кір іздеп не көрініпті-ей…

Тағы не дейміз? Ракишева Айнұрдың әзілі осы аптада ең омүшеенный әзіл болды. Жоқ, сегіздікке кіре отырып, лақтырып кету — сарказмның көкесі емес пе, иә???
Кемі, 6 баллға бағалауға болады ғой, иә?
Жарайды, Ерғалина жайлы еңбегің үшін саған бәрін кешірем. Хаха, менің кешіріміме қарап қалған ештеңе жоқ демеш тек… Одан басқа кешіруге тұрарлық посттарың кем де кем просто… Әзіл. Турнирлік тұрғыдан ештеңеден ұтылмадың, Айнұр! Ана артыңдағы екі бәйтөбетті жеткізіп алмасаң болды. Абзал уже сдулся, нет?  Қуанта берші айдай сұлу бейнеңмен һәм посттарыңмен!

Жандос Құсайынов… Ай, қазанатым-ай… Фильм маңыздырақ, әрине. Түсінемін. Әйтпесе, айырып алар ең мыналарды. Алдағы апта не болады, не істейсің? Бізбенсің бе, маэстро, маған сол қызық? А? А? А?

Қоя берші оны, Абзал Сариевтікі деген… Әрі заңгер, әрі шымкенттік, мұндай жағдай өмірде мүмкін емес! Жоқ, ескертетін игі мұсылман табылмаған ба? Ескертсе де, жүре берген бе? Не гәп бар? Айсұлтаннан үлгі алмадыңдар ешқайсың! Егінде жүріп, екінші күні-ақ еңкілдетіп жіберетін. Сауап! Тағдырдың әзілі… Сен жайлы пост жазып жүр ме тағдыр?
Осы аптада постсыз блогерлер! Кетпеңдерші, хей! Базарбайды Шиеліге барып электр желісінсіз қалдырып кетсек те, бір шешімін табармыз.

Маралбек. Манасбек. Қызық, әрине. Оригиналды. Ақындықтан дилетанттығы артық боп тұр. Бірақ бұл мүшәйра емес, блогиада болғасын, материал қызы-ыыық. Әрі әзіл тығыздығы да төмен емес.
«Кірмей түске қайтесің,
Жазғаны кілең төсек-жыр». Пхахах. Мен білгем, анау үш қыз — пері!
Пост. Жанр. Негізі, ұтылыссыз вариант. Егер видео болмағанда 10-ға тұрмас дер ем. Қазір тұрады. Журналистік тілден жаңашылдыққа көшуің — во! Эльвира әлі опық жейді.
Сосын жауап бер Қожабекова есімді азаматшаға: «Домбырада салбырап тұрған не?»

Әйгерім. Кхехехе. Жоқ, мен діншіл ортодоксаль болсам ше? Не мынау? Қазақ тілін білетін христиандардың сезімінде ойнайтын пост қой мынау. Хардтау әзіл.
Ана екеуі дидарласатын жерде ұзақтау ми шағып, ұстап тұруға болушы еді,ә? Диалог жасатып, бір сурет қо сондағы пайдаланатын.
Еңбегіңді бағалапты жюри. «Тек, Пайғамбарды келеке етпегенің дұрыс, осы соңғысы болсын.» дейді Тимекең. Сатыбалдыға все можно, тебе нет? Куда годится это? Бұ жерде, хард әзіл ғой, ислами қарап керек емес. Бірақ тыңдай сал айтқанын, жөн білетін кісі.

Эльвира. Журналистка болып бара жатыр Эльвира. Бірақ сүбелі шыққан сұхбат, көлемді ме, салиқалы ма… Не ғой, сосын, Рамазан комеди-актер есебінде онша емес екенін мұнда да көрсетіп қойды, ә?
Жюридікін қарадым — тура сөйдепті: Журналистика. Еу, бұл қыз кәсіби журналистикаға бет бұрды, ұрса бермеңдер, кейін Марко сияқты орнына келеді. Назгүл де претензия ұстап қойыпты. ОК.
Бәрібір еңбекқорлығың мен талантыңа тұсау жоқ. Ю а зе бест. Ай лав ю.

пы.сы.
Жалпы, блогиада сапарында деймін де… Жюри болуы қиын-ау. Кейде басқаша қарауға тура келеді. Нұрбергеннің идеясыздық жайлы посты есіме түседі. Бағалау сәтінде психологиялық аспект ойнап, тақырып таппай жазды, сосын 10 алуы мүмкін емес дерліктей… Алайда… білмеймін, гениалды болмаса да, қарабайыр адамның тірілгі емес анау.
Асқардың ондық алған жұмыстары… Алмаған жұмыстары да… Ох, шандоз, ох, шандоз! Жазбаларын айтам… Сол шандоздарын шабандоз қалай-қалай баптайды, ә?
Эльвира! Бұтыңда шалбарыңды тіреп тұрған ештеңе болмаса да, еркекке татитсың! Блогиада сыйлығын Оскар сыйлығына айналдырмауға сенде әбден мүмкіндік бар! Ойлансаңшы, енең сүйінгір-ау, осы кезге Оскар сыйлығы деген сыйлық бар бұл әлемде! Екіншісін туындатып аттың тасағына керек болып па?
Қара өзің енді!
Екінші кім Базарбайды базар аралатып жібере алуға қабілетті? Ол — Жандос Құсайын! Тура фамилияң-ақ айтып тұр: «Бар жазған-пысқаныңа...» деп. Кешір, кешір, бауыр, егер фильмнен бір ауық көңіл бөле алсаң, айыра алар ең! Енді кеш боп қалғаны өкінішті. Приоритеттер, однако.
Осымен болды дейін десем… Көз алдыма сығырая мониторға шұқшиып, ернін тәлпиткен Кеулімжай елестеп кетті. Оу, иә, балақай! Сенің тәжірибең — менің кеудемдегі түгімнен бетер. Шансыңнан айырылма, сенің қасқырлығың бәрінің түбіне жетеді.
Оскардың құны — бір вахтадағы интернетсіздік қой.
Сонсоң, келесі жылы блогиада бола ма, болса, түзеліп кеп, Димаш, Нұрберген мотивация тауып, қосылса, 1000 бөтелке шарап, 200 арзан қатын келеді жүлдеге дегенді естіп, Сатыбалды ойнаса, қыздар қайта көреміз десе, ой, жағдай қиын. Мүмкіндік биыл!

Сондай әртүрлі қатысушылар, іріктелген жүйріктер сияқты… Мұнда енді кішкене лирикалық шегіністермен аздап қоймалжың боп кетті, айыпқа бұйырмаңыздар. Кайфқа бұйырыңыздар!
Келесіге жалшылықтан қол тиіп, тірі жетіп жатсам, тек тур барысына ғана шолу жасаймын. Сол себепті қысқарақ боп, ертерек бітіріп қоятын шығармын… Енді, үнемі бірдей мезеттік, ұзақ жұмыс қайда? Өздерің де ерте бітіріп қоятын кездер болады ғой, түсіністікпен қараңыздар…

Жарайды, оның бәрін қоя беріңдерші, қатысушылар келесі турға не әзірлеп жатыр екен, ә????

Біз сияқты қаратабан тоғышарлар «фотоприкол», «ентерлет мем» һәм демотиваторларды өзіне жаңалық етіп ашпас бұрын, қалам ұстаған интеллигенттер бір-біріне карикатураның «шарж» деген түрін жиі қолданған екен. Анықтамасында оны "дос-жаран, құрбы-құрдасқа әзіл-қағытпа ретінде салынатын портрет" немесе "танымал тұлғаға арнап салынған сурет түріндегі жеңіл әжуа " деп береді. Шарж адамды зілді кекесінмен тұқыртып, саяси карикатура сияқты сынамайды, кемшілігін бейнелі түрде бетіне басып, табаламайды. Шарж мақсаты — кейіпкерінің кейбір ерекшеліктерін еселеу арқылы жылы жымиту. Сондықтан, оны «мейірімді карикатура» деуге де болады.

Садақа беру — көп діндерде ерікті түрде көмек көрсетуді білдіреді. Дарвинизм тұрғысында, адамдардың қиын-қыстауда бір-біріне көмек қолын созуы — бізді жер бетінен жойылып кетуден құтқаратын әлеуметтік қорғаныс инстинкті.
Садақа беруді өзім рефлекс деңгейінде жүзеге асуы тиіс әрекет санайтынмын. Тек, көшедегі қайыр тілегендердің ұйымдасқан мафия екенін, ал интернеттегі қайырымдылық шарасына сеніп, шұғыл жіберген садақаң кезекті алаяқтың қалтасына кеткенін білгенде, ішің «суиды». Әділ де болғың келеді, шын мұқтаждың жан айқайына үнсіз де қалғың келмейді. Күмәншіл адамның садақаны жүрегіне емес, ақылына жүгініп беруі не бермеуі қаншалықты орынды? Адамның шын ниетін анықтауда айып бар ма?

Ақшаны, көтіне отызекілік құбыр жалғап құйсаң да сасып жататын подъездерден шаршадың ба? Әуелде жекелеген көрініс болып, кейін ет үйреніп кеткен коррупцияның — елді ақыры үлкееееен апатқа зымыратып әкеле жатқанын сен де көтіңмен сезіп жүрсің бе? Кешке — ертең оянатыныңа сенімді болып жатқың келе ме? Анархия бола қалса да өзіңе тұра алатындай жастан өтіп барасың ба?

1. Airbus әуебустарын шығаратын EADS компаниясында сату жөнінен менеждер болу. Қазіргісі — Томас Енекерс.

Қазақтың интернет кеңістігінде әлдекімдер түк өсиет-өнегесі жоқ шытпақтарын тізіп, қасына сапасыз сурет қойып, күлегеш қыстырып, ойнақы бір атау тауып, әр бұрышқа сүйкей салғанды мәртебе көретін болыпты. Онысымен қоймай, журфактың табалдырығын түсінде де көрмеген бейбақтар қазақтың қасиетті қара журналистикасына сын айтатынды да шығарыпты. Еріккен сарттар интернеттің қыр-сырын кейбір дәстүрлі журналистерден бұрын меңгеріп алғанына мастанса керек. Ендеше, журналистердің де ғаламторға жазба мәтін, видео және фото материалдарын дайындауды үйреніп, кімнің кім екенін көрсететін кезі келген сияқты. Төмендегі 40 қырсық кеңесім жаңашылдықтың қиын-қыстау жолын таңдаған жас талапкерге көмекші боларына сенімдімін.

Алтын ине салу тәсілдерін өзара салыстыру.

Елімізде тәуіпшілік пен сынықшылықтан басқа назар аударуға тұрарлық бейдәстүрлі қандай да бір ем түрі болса, ол — Шығыстың инемен емдеу тәсілі. Кейбір науқастарға дәстүрлі медицина алтын ине салдыруға арнайы нұсқау береді. Ал кейбір дәрігерлер оны өзіне қосымша кәсіп етіп алған.

Ең құрығанда, моральдік тұрғыдан абыройыңызды шұлықтан да төмен түсіріп, келесіде бәрі сізге қолын шошайтып көрсететіндей деңгейге дейін “танымал” етуге уәде берем.
— Ернар Бекеновтың контент ұрыларына соңғы ескертуі.

Ернарды 2011-ден бері жеке танитыныма қарамастан, ол туралы білмейтінім көп екен. Тіпті бар ғой, суреттерін қанша көрсем де, көзінің түсін де білмейді екенмін. Оның желідегі альтер-эгосы “Patick”-ті 2009-дан бері танысам да, лақап атының төркінін де сұрамаппын. Біз таныстарымыз, достарымыз, тіпті туыстарымыз жайлы көп дүниені ойлана бермейміз. Ол адам Ернар сияқты аз сөзді, ұяң жігіт болса, тіпті де қиын.
Дегенмен, тымық түннің ашық сырласуға болысатын әсерін пайдаланып, оның қайшылыққа толы тұлғасынан бір үйлесім табуға тырыстым.

---

БЛОГШЫЛЫҚ ЖӘНЕ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ

Түрлі тақырыптағы жазбаларын сарказммен жазады, жиі қаладағы қоғамдық мәдениетті сынайды, әділетсіздік туралы көбіне шарасыздық мәнерде баяндайды. Ернар мықты киносарапшы, Олег Борецкийдің қазақша нұсқасы деуге болады.

Сондай-ақ, “фанфик” (өнер туындыларының мотивтері мен сюжетіне еліктеу) және пародия жанрындағы әңгімелерін«хард-әдебиет» қауымдастығына жазып тұрады. «Жыным келеді», "үміт жоқ", "өмір көңілсіз" дейтін жазбалар интернетте өте көп. Тек, олардың көбі Ернардың жазбаларындай сәтті шықпайды. Блогиада сайысында Ернардың қазылар тарапынан ең жоғары ұпай алған жазбасы — “Мен жек көрем қазақтың эстрадасын” оның бұлай жазу мәнерін әбден меңгергенінің дәлелі болса керек.
Ернар "… ғаламтордан ештеңе жасырмаймын, барлығы жария" деген еді. Көрелік:

• Ең алғашқы жасаған сайты: patick.my1.ru
• Өзіндік жазу мақамы бүгінде бақилық Daruisholgen.com және Zhastar.biz танымдық, ойын-сауық порталындағы белсенділігі негізінде қалыптасты.
• Қазақтілді блог жүргізуге қызығушылығын “Сатыбалдының араққа арнаған блогы” оятты. Өз айтуынша, бастапқы жазулары да соған еліктеуден туған.
• Кейін Patick образы оның patickblog.wordpress.com жеке блогында жиі көрініс беріп отырды.
• «Туалет түйткілдерімен» бөлісіп, әжетханалардың моральдық-рухани бейнесіне алаңдаушылық танытады: №1 айғақ, №2 айғақ, №3 айғақ . Өмірде де “мәдениет — әжетханадан басталады” қағидасына берік.
• Грек мифологиясына арналған блогы бар.
• Алғашқы блог-құрылтайда тайм-киперлердің (уақыт сақшыларының) бастығы боп тағайындалды. Сол құрылтайдан соң Дінмұхаммед Зияддинмен сыйластығы артып, достығы бекиді. Нәтижесінде екеуінің Kinostan.kz деген жобасы дүниеге келеді.

• Kerekinfo.kz блог-тұғырнамасында рейтингісі бойынша 4-ші орында тұр. Қылмыс данышпандары туралы қызықты блог айдарын жүргізді.
• Бірде туған күніне орай Кинопати шарасын ұйымдастырып, оның жеңімпаздарына «Ағаш Асқар» үлестіріп, креативтың апогейін танытты.
• Тіпті ескі және жаңа көлігі туралы да жазылған.
• Ара тұра әңгіме жазу,үздік постер сайыстарына қатысты.
• Шарасыздық пен мезі болуға ода ретінде — Bliazaibal.wordpress.com блогын жүргізеді.
• «Бүгінде троллингты қойдым» дейді Ернар, алайда биыл ғана күлкі күніне орай“Мағауинның “Шақан Шері” атақты туындысының негізінде голливудта фильм түсіріледі” деп, тіпті жалған шетелдік сайт ашып, ресми БАҚ өкілдерін оңдырмай алдағанын қалай ұмытуға болады?!

---

АДАМДАРҒА АЛҒАШҚЫ ӘСЕРІ

«Патикті» көбі өмірде де сотқар деп ойлап, шын кездескенде оның ұстамдылығына таңырқап жатады. «Ернар қойдан жуас екен» дейтіндер де бар.

Шынымен де сондай ма? Егер солай болса, Патиктың тентектігі қайдан шығады? Осыны анықтау үшін біз Ернармен балалық шағы жайлы сырласып көрдік.

---

БАЛАЛЫҚ ШАҒЫ

— Егер сен туралы биографиялық фильм түсірсе, қандай кадрлар көрерменді селт еткізер еді?
— Екі рет өлімнен аман қалғаным шығар: 6 жасымда машина қағып, бірнеше апта төсек тартып жатқаным, 9 жасымда 200 вольттық токқа соғылып, әрең аман қалғаным. Тек бұл ситуациялардың барынша комедия етіп берілгенін қалар едім.

— 200 вольт тоқ соққаны жайлы толығырақ есіңде ме?
— Үйдің артында ойнап жүргенмін жалаңаяқ. Турник секілді темірді көрдім. Ол — үйге тоқ кіргізетін түтік екен. Ішіндегі сымы тұйықталып тұрса керек, «Уо, турник!» деп асылғаным сол — жабысқан күйі қатып қалдым. Қолымды тартсам алынбайды. Әкем көріп қалғаны жақсы болды, болмағанда шейіт болып кетеді екенмін. Дем жетпей, сөйлеуге әлім келмей сірескен күйі көзім жұмылды, ашсам әкем сызды жерге жатқызып жатыр — тоқ күші жерге тарап кетуі үшін.

— Ата-анаңның мамандығы қандай?
— «Пақанның» мамандығы мал тұқымдатқыш (осеминатор ма), бірақ мамандығы бойынша істеген емес, әр кәсіпті бір шалып жүреді, қазір бос. «Мақан» балық зауытында вахтер.

— Ерте балалық шақтан не есіңде қалды?
— Нағашы атамның өз аяғымен тұрып жүрген сәттері есімде, ол кісі мен беске келгенде төсек тартып жатқан болатын. Негізі мен оларды ұмытуым керек, өйткені есі кірмеген бала жасындамын ғой. Мысалы, кеңес дәуірінің шет жағасы — «газ вода», темір ойыншықтар, балабақшадағы кездерім есімде. Балабақшаға 2-3 жасымда бардым, Тілек деген досымның болғанын білемін. Аппақ мысығымыз болды үстінде бірде-бір дағы жоқ. Тілім ерте шыққан, бір жасымда түсіндіріп сөйлей алатын болыппын. Әтіка. Ағам кішкентай кезінде тілі келмегенде мені солай атаған, немере бауырлар ол сөзді “пәтіка”, “патика” деп өзгертті.

— “Патика” демекші, сені жеке танымайтындардың көбі желідегі “Патик” образың арқылы бұзақы деп ойлайды. Мектепте нешінші атаман болдың?

— Өзімді төбелескіштер, сотқарлар қатарына жатқыза алмаймын. Басында емес, бел ортасында жүрген шығармын, өйткені батылырақ, агрессиялы жігіттер аз болған жоқ арамызда. Төрт ағайындының ішінде ең жұмсағы мен сияқты. Ағам мектепті қарады, екі інім де осал емес, кенже бала тіпті мектепте “смотрящий” ме бірдеңе екен.

— Бала кезіңде қатты сөгіс естіген, таяқ жеген кезің болды ма?
— Он оқимыз, он бірінші кластың балалары жинап алды да, сырт жаққа апарып аңымызды шығарды, бір сағаттай қорлады. Одан да көп шығар.

— Қатты ұялып-қысылғаның ше?
— Төменгі сыныпта. Қайсысы екені есімде жоқ. Сабақтан шығып келе жатырмын, күн қатты суық… Кіш еткім келді, тіпті үйге дейін шыдамайтынымды білдім. Бір тасаға шаптырып тұрсам, көрші тұратын сыныптас екі қыз қарап тұр… Ертеңіне бәріне айтып жеткізді.

---

МЕКТЕПТЕН КЕЙІН

— Ернар, сен әскерде болдың ба?
— Жоқ, шақырту алған емеспін. Мектепте «полейвой сборда» болдым 3 күн.

— Әскерден өтуге көзқарасың қалай?
— Қазақстанда әскерде болсын, басқа салада болсын жүйе жоқ, басқару жүйесі, менеджмент жүйесі жоқ. Жүйе болса да құрып кеткен… Барынша «беспредел» орнаған жерлерден алыс болғым келеді. Сондықтан әскерде болуды соншалықты абырой санамаймын.

— Өмірлік мектеп ретінде де ме?
— Кезекті рет офицерлік немқұрайлық пен жүйесізді көру уақыт жоғалту деп есептеймін.

— Сен бала кезде көп ауырдың ба?
— Қатты ауырғаным есімде жоқ, егер қызу көтерілу секілді ұсақ түйектерді есептемесе.

— Ерекше жақсы көретін туысың кім?
— Ағам шығар, менен бір жас үлкен болса да, әкемнен де қатты құрметтеймін.

— Аты кім? Саған ара-тұра ақша салатын ағаң ба?
— Ерлан. Ол салады, мен саламын, ақша айналым арамызда жақсы. Мені оқытқан сол адам. Оқу ақымды төлеген Атырауда.

— Осы тұста өкініштерің де бар сияқты…
— Өкінішім бар, ол менің балалық шағыма байланысты. Көбіне, әкеме қатысты. Мен ойлаймын, көбісі балаларының аяғына тұрып кетуіне, аз да болса бір серпіліс береді. Ал менің әкем маған ешқандай демеу бола алмады. Қаржылық болсын, рухани болсын. Бала үшін өте маңызды нәрселер болады. Еш тәжірибесі жоқ, өмірге жаңа аяқ басқан шағында әсіресе күтеді оны. Менде ол болған жоқ. Ата-анамда жас кезінде көп мүмкіндіктер болды. Олар өздері жіберіп алды. Әсіресе, әкем. Сәйкесінше, өзі де қазір нашар жағдайда және менің де сәтті қадам жасауыма кедергі болуда.

— Сол балалық реніштер мен комплекстер сені есейген шағыңда да бұрыс шешім қабылдауға итеретін кездері бола ма?
— Ондай кездер болады. Мысалы, менің қазір жалақыма көңілім толмайды. Өзім ойлаймын, егер ата-анам маған кішкене болса да, бір себін тигізіп, «толчок» берсе, басқаша болар еді. Сосын әкем мені кекшіл болуға үйретті. "Өшіңді қайтсең де ал" деген сияқты. Нағашыларыма қарсы қойды. Бала кезде әкемнің айтқанына иманымдай сенгендіктен, сол қасиеттер кейде жолымды бөгеп, адамдармен тіл табысуыма әсер ететін сияқты.

— Яғни, сені агрессия атмосферасында есейді деуге бола ма?
— Иә.

— Ернар, білуімше сені, ортақ таныстан Нұрберген бұрыннан таниды, басқа нағыз достарым деп кімді айта аласың?
— Иә, онымен бір группада оқыдым, бірінші курста Атырауда. Басқа достарым сол Жалғас Ертай, Дінмұхаммед Зияддин.

— «Оффлайнда», яғни желіден тыс танитын достарың бар ма?
— «Оффлайнда» да, «онлайнда» да достарым — осылар.

---

ЕРНАРДЫҢ ДОСТАРЫ

Нұрберген Мақым, журналист, блогер:


Үлкен аудитория. Шығармашылық конкурс. Ернарды бірден байқадым. Бірден көзге түсіп, назар аудартатындай сұмдық ерекшелігі болғандықтан емес, жай, сол жылы журналистика мамандығы бойынша оқуға ниет білдірген екі еркек кіндіктінің бірі сол еді. Оқуға түсіп кетіп жатса, төрт жыл бойына осы бұйрабаспен «дос» бола тұруға тура келетініне іштей дайындала бастадым… Бірақ, күдігім бекер боп шықты: Ернар екінші курстан соң оқуды тастап, Алматыға кетті, арақты «водка» дейтіні және оны іше алмайтынын есептемегенде, тым-тәуір азамат болып шықты.

* * *
Қателеспесем, ҰБТ-дан 79 балл жинаған ол, оқуға түсетініне сенімді болды. Жалпы, сырттай сәл аңғалдау, жасқаншақтау көрінгенімен, өз-өзіне сенімді болатын. Тіпті, менің қалалық екеніме сенбей, іштей болса да «мына ауыл баласының қап-қаралығына қоса, өтірік айтатыны да бар екен» дейтіндей сенімділік болды бойында. Сол сенімділігінің арқасында ма, әлде, менің «ауылбайлығымның» арқасында ма, әйтеуір, тез тіл табысып кеттік…

* * *
...әңгіме жазатыны бар екен. Ең бірінші маған оқытатын. Жазуының әдемілігіне бір қызығып, әдемі жаза алатынына бір қызығып, бүкіл топтың алдына шығып оқытушы ек. Көзіміз тиді ме, өзіміз бұздық па, ұяңдау бала, кейін сол әдетін қойып кетті. Күні кешеге дейін, ең алғаш жазған әңгімесінің қолжазбасы үйдегі қағаздарымның арасында жатушы ед. Қапелімде іздеп таба алмай қалдым. Жоғалмаған шығар…

* * *

Бірінші курстың қысы. Әлі көше романтикасынан ажырай қоймаған мен «малолеткамен» қоштасудағы игі рәсімдердің бірі – «восмиугольникті» Ернардың басына кигіздім. Бозбала шақтағы талай шатақ пен төбелестен басымды аман алып шыққан уа нелер келіп, нелер кетпеген уақыттарды бірге қарсы алған «восмиугольнигім» өзіме ыстық болатын. Кейін, Ернардың басынан көргенде, бір-екі рет қайта сұрап алғым кеп кеткен кездер де болды… Тағы да біраз уақыт өткен соң, сол бозбала шағымның, сол шақтағы ең ыстық та ынтық назымдардың куәсі – Ернардың өзі болды. Мен сыйлаған «кәртөзді» әлі тастамай, анда-санда киіп тұрады екен…

---

Дінмұхаммед Зияддинге (интернет-жобалар менеджеры, блогер) сұрақты басқаша қойдым:

— Димаш, «Гопник», Әдебиетші, Сұлу мен Кастинг-директор пойызда келе жатырсыңдар. Кенет «Гопник»: «Ернар қалай, нәрмәлні жігіт пә өзі, а?» дейді. Әдебиетші де қосарласып: «Ернар Бекеновтың шығармашылығы несімен ерекше?» дейді, Сұлу: "Қандай «джигит» ол?— деп көзін айналдырады. Кастинг-директор: «Фактурасы мен темпераменты қандай бұл кандидаттың? Қай кейіпкерге келеді? Қандай рольдерді алып шығады?» дейді.

— Түсінікті. Әрқайсысына жауап берейін. Сұмдық екен. Қашанға дейін қажет жауаптарым?

— Міне, станцияға жақындап қалдық, сөмкелерді жинап қойып, аузыңа қарап отырмыз төртеуіміз.


— Ыха-ха-ха. Кейбір адамдар болады. Қаның қарайып, ызаға булығып, тиісе кетейін десең маңына жуытпайтын. Себебі… себеп жоқ. Кемшіліксіз емес, әрине, бірақ, мынауың мынау деп оң қалтаңнан бір, анауың анау деп сол қалтаңнан екі шығарып алып, алдына тартып, жерге бір түкіріп, бұрылып кететіндей айыбы жоқ. Ернар осындай адам.
Оның шығармашылығы арғы-бергі әдебиет тарихының алтын жауһары ретінде мойындала қойған жоқ. Дәруішөлген жазушысы болғандықтан ресми түрде мойындала қоюы да екіталай деп ойлаймын. Ернардың жазғаны Сатыбалды сатирасы секілді айызыңды қандырып, қышыған жеріңді дыр-дыр қасымайды, Нұрбергеннің жазбаларында кездесетін әлдебір лирика мен сезім ноталарын байқамайсың, тіпті дәл сол сәтте, сол орында оқып болған соң, есіңде қалу-қалмауы да белгісіз. Сұрқай тартқан, кеңестік кедір-бұдыр, қалай болса, солай ақталған қарабайыр бетон қабырға тәрізді.
Алайда… күндердің-күнінде көз алдыңда болып жатқан бір дүниеге қарап тұрып, «Ау, осы туралы әлгі Патик жазып еді-ау, ә! Дәл осылай жазып едіп-ау, ә!» деп күбірлей жөнелесіз.

Қандай жігіт екеніне сұлу қыз ретінде баға бере алмаймын. Бірақ, біраз жерде бірге жүрген қандыкөйлек жолдас ретінде қарсы жыныстағылар үшін бір тартымдылығы бар екенін білемін. Оңбаған… Фактура, темперамент тұрғысынан Ернардың ерекше екені сөзсіз. Тарантиноның фильмдеріндегі циник, аяусыз, жақыны болмаса, жатты аямайтын кейіпкерлерді еске түсіреді. Бірақ, бұл бетпе-бет бірнеше ауыз сөз алмасқанда туатын әсер. Оның үстіне, әлгі қатігез қаһарманның сценарий бойынша финалда мейірім мен адамшылық белгілеріне ие болып, бақытқа кенеле жөнелуін де жоққа шығара алмаймыз. Қартайғанда Вьетнам-АҚШ соғысына қатысып, контузия алған, артық күлкі мен орынсыз сөзді ұнатпайтын қазымырлау шалдардың рөлін жақсы алып шыға алатын секілді (Клинт Иствуд, сәлем!).

---

Жалғас Ертай, Qazaqmedia құрылтайшысы, блогер:


— Ерекше қасиеті — қазақтарда кездесе бермейтін жоспаршылдығы, жоспарынан сирек ауытқиды, принциптің адамы, «интеллигент» деген «советтік» термин бар ғой, сол.

— Қарызға ақша берер ме едің оған?
— Қарызды аламын да, беремін де. Қажет кезде. Кіммен бір жоба жасағың келеді десе, ойланбай Ернарды айтуға болады. Шынында, Ернар бірінші ойыма келер еді.

— Үмітсіздік тән бе оған?
— Жоқ. Тек өз айналасындағы әділетсіздік пен мәдениетсіздікті байқап, онысын жасырмай жазып та жүреді. Демек әлі үміті бар деген сөз.

— Айналасындағы мәдениетсіздікпен күресудің тағы қандай әдістерін қолданады?
— Өзі сол тәртіпті сақтайды, өзгелерге сақтауды айтып, жазып жүреді.

— Ернарды мұңсыз дей аласың ба?
— Мақсаткер дей аламын.

— Болашақта оны кім ретінде көргің келеді?
— Интернет жобаның жетекшісі. Жаңалықтық, тақырыптық, мүмкін «Киностан». Әйтеуір, контент тудырушы сайт.

---

АВТОПОРТРЕТ

Ернардың желідегі жолын шарлап, балалық шағы мен есеюінің басты моменттерін шолып өттік, достарының пікірін де білдік. Енді өзінің өзі туралы пікірін білсек...

— Сен өзіңді келбетті санайсың ба?
— Жоқ. Мен өзімді ешқашан сұлу жігіт санаған емеспін. Нағашыларыма тартқанмын. Олар, әсіресе еркектер жағы, сұлулығымен аса ерекшеленбеген.

— Сен өзіңді ақылды санайсың ба?
— Мен танитын кейбір адамдармен салыстырғанда 80 пайызға ақылдымын деп ойлаймын. Ақымақ емеспін, әйтеуір.

— Ереке, ал киімге қалай қарайсың, қалай киінесің көбіне?
— Киімді… көбіне әйелім таңдайды, оның сөзінше, мен талғамсызбын.:-)

— Кемшіліктерің бар ма?
— Көп сөйлеймін деп артық нәрселер айтып қоюым мүмкін. Адамдарға «жоқ» деп айтуға ұяламын. Уайымшылмын. Кейде айтқым келген нәрсені дәл тамағыма келгенде «тормозить» етіп қаламын. Ұмытшақпын, кейде жақын араласып жүрген адамның атын есіме түсіре алмай ұялам.

— Қызғаныш тән бе саған?
— Әлбетте. Іште сақтауға тырысамын, бірақ білдіріп қоюым да ғажап емес.

— Ақшаға қалайсың?
— Қолыма ақша тисе, үнемдемей, санамай қажетіме жаратқым келеді. Экономикалық тұрғыдан сауатсызбын, сондықтан өз пайдамды білмей, ұтылып қалатын кездерім көбірек.

— Үй шаруасына қалайсың?
— Істен шыққан сантехника, электр приборларды шұқылаудан қашпаймын, қолымнан келгенінше шұқылаймын.

— Нұрберген сенің бұрын әңгімелер жазғаныңды айтып еді.
— Қазір есіме алсам күлкім келеді, романтикалық, әлжуаз бірдеңелер.

— Қазір романтиксің бе?
— Күнде ғашық болатын едік қой, әр ғашығыңа бір әңгіме арнайсың. Қазір де сондаймын, бірақ құндылықтарым өзгерді.

— Қаһармандық тән бе саған?
— Зорланып жатқан бейшара қызды бандиттің қолынан құтқару ма?

— Иә.
— Тырысар едім, бірақ денсаулығыма орай әлім жете бермес әрбір бандитке

— Өзіңе мүлде тән емес қылық көрсетіп, өзіңнен өзің шошыған кезің болды ма?
— Болады. Ашу үстінде. Қазір енді ақыл тоқтаттық ғой. Бала кезімде «психтау» болдым. Адамды ұрып жіберу, пышақ алып жүгіру болды. Өте-өте сыйлы адамды боқтап жіберу сияқты әрекеттер болды. Мысалы, әжемді (өте сыйлы, ешкім оған қарсы сөйлемейтін) боқтап жібердім. Ал қазір енді өзіңді ұстайсың ғой.


— Адам өлтіруге қолың барар ма еді?
— Сот болмаса — әрине, мысалы елсіз аралда болса

— Яғни, біреуге өлім тілеген кезің болды ғой?
— Болды. Үш адам есімде. Бірақ олай болмайтынын түсіндім.

— Өзіңе өзің қол не аяқ жұмсау туралы ойлап па едің?
— Мен өмірді қанша жек көрсем де, өзіне қол жұмсау «вариант» емес екенін білемін. "Қалай болар еді?" деген оймен ғана елестетіп көріппін. Жай сюжетті өрбітіп, сырттан қараушы ретінде.

— Саяси ұстанымың бар ма? Оңшыл не солшыл, демократ-либералмын, діншіл не зайырлымын деген сияқты?
— Белгілі бір саяси бағыт ұстанбаймын. Құдайға сенем, бірақ діни сауатсызбын.

— Тәуекелге тез бел буасың ба, жоқ оңы мен солын ұзақ саралайсың ба?
— Ұзақ ойланғанды жақсы көрем, әлде бұл шешімсіздігім ба екен?!

— Қатаң ұстанатын қағидаларыңды айтшы.
— Әділдік, қоғамдық тепе-теңдік. Адалдық.

— Құндылықтарыңның өзгергенін айттың… Қазір бірінші орында не сен үшін?
— Карьера, отбасы, денсаулық.

— «Салт», «мораль», «этикет» дегендерге көзқарасың қандай?
— Салт-дәстүр — ұлттың бас ерекшеліктерінің бірі деп білемін, сол себепті супержаһандану кезінде де, егер ұлт сен үшін маңызды болса — салт-дәстүрдің қолданбалы элементтері сақталуы тиіс деп есептеймін: мысалы, жерге төсек жаю, үлкенді сыйлау. Мораль туралы бірдеңе айту қиын мен үшін. Этикет — өркениеттің басты қозғаушы күші секілді, бір елдерде тіпті басты белгісі. Бірақ, этикет пен салт-дәстүр өзара үйлесім таба ала ма, әңгіме сонда… ең бастысы тепе-теңдікті сақтау.

---

---

БЛОГИАДА

— Ернар, блогиада басталмай тұрғандағы ойың мен қазіргі ойың қандай болды?
— Мен үлкен бақталастықты күткен жоқпын. Өзімді блогер санаймын ғой енді. Бірақ үздік жазбаларды көріп, өзімді одан әрі қамшыладым. Басында, әрине мен блогиаданы әдемі басталып, аяғы сұйылып кететін көп жобаның бірі деп ойладым. Қазір олай емес екеніне көзім жетті.

— Блогиада сен үшін не? Қандай өзгеріс әкелді күнделікті өміріңе?
— Миллионға қол жетпейтінін сезінген сәттен бастап, мен үшін ол, Қазнеттің басты оқиғасынан, яғни үздік блогшылардың «карнаваланынан» қалып қоймау. Яғни, «тусовканың» ішінде болу. Екіншіден, өзімнің қаншалықты сапалы контент жасай алатынымды көрдім, мықты тұстарымды, әлсіз тұстарымды білдім. Басқалардан креатив жағынан да, техникалық жағынан тәжірибе алмастым.

— Блогиада біткен соң қалай болады? Көрмегенім блог болсын деп мүлде тастап кетесің бе? Жоқ, керісінше одан да қарқынды жаза бастайсың ба?
— Меніңше, мен ғана емес, әрбір қатысушы, блогиада біткеннен кейін, кез келген тақырыпта сапалы контент жасай алатын болады, кез келген дүниеден сюжет өрбітіп әкете алатын дағды қалыптасады.

— Бұл бәйгеде сегіз озаттың бірі атануыңа сенің қай қасиетің жеткізді деп ойлайсың?
— Шынымды айтсам, бір кездері елемей жүрген блогерлердің мықты жазбаларын көріп, ұялып қалған кезім болды. Сегіздікке тұрақтылықтың арқасында жеттім деп ойлаймын. Қанша ұпай алсам да, блогиаданы тастап кету, оған қолды бір сілтеу ойыма да келмепті. Мысалы, «Киностанды» да сол тұрақтылықтың арқасында жүргізіп келе жатырмын. Басында таза коммерциялық оймен жасалған жоба болатын, «старт-апты ұтсақ та, ұтпасақ та ашамыз» деп келістік Димаш екеуміз, бізге ақша әкелмесе де, ол менің күнделікті әуестігіме айналды. Ешқашан, оны жауып тастауды ойламадым.

***
Ернар бір сөзінде, «Блогиаданың сегіздігіне іліну — мақсатым» деген еді. Ал мен Ернардың әр жазбасы тек блогиада шеңберінде емес, дүбірлі дода мәресінен кейін де өз оқырманын табарына сенемін және Ернарға өзінде онсыз да жетіп артылатын төзімділік пен кейде жетпей қалып жататын сәттілікті тілеймін.