Роуп-джампинг – биіктен арқанмен секіретін спорттың айрықша бір түрі. Яғни өзіңді биіктен тастап жіберу арқылы бірнеше секунд бойына әуеде құлдилаудың еркін сипаты десе де болғандай. Бұл спорттың негізін салушы американдық Дэн Осман 1998 жылы 300 метрлік биіктен секіру кезінде арқаны үзіліп кетіп көз жұмған болатын. Әлқисса деп қойып, бұл спортты елімізге алғаш енгізген Астаналық «FLY» командасы екнін айта кетсем. Олар жылдың кез-келген мезгілінде Қазақстанның әр қаласына барып, қонақтарға ерекше көңіл-күй сыйлаудан танған емес.
Бүгінгі роуп-джампинг қатысушылары Астана қаласының маңындағы Көкталда орналасқан биіктігі 45 метрлік болатын ескі құрылысқа жиналдық. Түстен кейінгі үш жарым шамасында жеткен мені бір топ қауым қарсы алды.


«FLY» командасының жетекшісі Алексей Лютый бұл спорт түрімен 2011 жылдан бері айналысып келеді. Оның айтуынша «FLY» командасы Қазақстанның Астана, Алматы, Петропавл, Өскемен, Семей, Павлодар, Қарағанды сынды қалаларында болған. Мақсатымыз адамдарға бір сәттік көңіл-күй сыйлау, жаңа таныстық пен өзіне деген сенімділігін арттыру дейді ол.



Сонымен алғаш келе қалғанда-ақ көзіме қораш көрінген 45 метрлік бұл ескі ғимаратты менсінбеген едім. Алайда осынау темір баспаладақтар менің зәре-құтымды қашырып қана қойған жоқ, төменнен жоғарыға көтеріле салу оңайға соқпады. Әсіресе мен сияқты эмоциясын басқара алмайтын, берілгіш, қорқақ адамға. Көтеріліп келе жатып төменге көз салсам, басым айналып, көзім қарауытып кете берді. Мұны жеңу үшін төменге мойын бұрмастан тек жоғарыға қараумен болдым. Қолым талып кетіп, дем алып тұрған сәтімде бұл тәжірибемді өмір салтымда да қолдана алсам ғой деп ойландым сонда. Яғни, артыңа қарайлай беру, өткен естеліктер мен ескішілдік болмысыңды сүйретіп жүру болашақ жарқын өміріңдегі қадамыңа тұсаудан өзге ештеңе емес екен. Тіпті әлгі, ұзатылып бара жатқан қыз балаға «артыңа, қарама» деген өсиеттің де бір сыры барма деп қалдым.



Қойшы, сөйтіп пысылдап жүріп, орта жолда философиялық ғақлияға бой алдыра жүріп төбеге де көтерілдім-ау. Жарқ еткен, кең дүниенің құшағында тұрып тіліме неге, Мұқағалидың жыры оралмасын, оралды:
Кең дүние, төсіңді аш, мен келемін,
Алынбаған ақым бар сенде менің.
***
Аспанындай кей сәтте күрсінемін,
Жас талындай жауқазын бүршік едім.
Кең дүние, керемет қалпыңменен,
Жүрек болып кеудеме кірші менің.
***



Байтақ ел, балауса тау, бозаң далам,
Секілді бәрі менен көз алмаған»
Кең дүние, кенде етсең сыбағамнан,
Шырылдаған сәбидей мазаңды алам.



Ұйымдастырушы жігіттер жұмысына еш қабақ шытқан емес, көңілді, қалжыңқой, шат-шадыман



Төмендегілер осылай көрінеді, биікке шығып алған мені енді эйфория биледі, анау жердегі сызылған жүректі кім байқады, өзім фотодан көріп отырмын қазір:)



Мұнда ғашықтар да жүр, жалғыз-жарым мен сияқты өзгелер де бар екен қызық іздеп келген. Ықтасыны жоқ ызғар бәрімізді тоңдырды. Тіпті біреуінің үстінен бірдеңенің иісін сезіп те қалғандай болдым ба. Орайы келіп тұрғанда ескерте кетейін, роуп-джапингтің шарты бойынша биіктен секіретін кезде спирттік ішімдіктен аулақ болған дұрыс. Және жасы он сегізден асқан кез-келген азамат бұл спортпен айналыса алады, Сонымен бірге өз бетінше секіру өмірге қауіпті, сондықтан ұйымдастырушылардың айтқанымен жүріп-тұрғаннан абзалы жоқ.



Жұрттың қыздары айтса айтқандай ержүрек, батыл. Алмен болсам тұрдым ғой қорқып:(



Менің ең жаман жерім, осындай қызық дүниенің ортасына келгенде, не көпшіліктің ортасында сөйлейтін кезде, не ең сүйікті, сыйлы адамыма тіл қатар кезде өз-өзімді жоғалтып, ұмытып кететінім. Осы жолы да сөйттім. Фотореп жасауға барған мен командамен бірге улап-шулап жүріп жөнді суретке түсіруді ұмытып кеттіпін. Сонымен менің кезегім келді. Мұндай сезім Каспий теңізінде биіктеу жардан секіретін кезде де болған еді. Көзімді жұмып секіріп кетіп, судың астынан күнге қарай, жарыққа қарай, бір жұтым ауаға қарай ұмтылып келе жатқан сәтті, айтсаңызшы. Бұл секіру одан да қиынға түсті. Ғимараттың ұшар басынан кейін қарай қайтып кетуге оқталып тұрғанмын, егер Дима итеріп жібермегенде. Өз еркіммен емес, шынымен құлап кеттім)))



Төменге құлдилап келе жатқанда салмақсыздықты сезіну деген сіздерге немен салыстырып беретінімді білмей отырмын. Салмақсыздықты сезіну деген әуеде қалықтау екен, құстарға қандай рахат деңізші. Ең маңызды, ең қызықты уақытта мен еркімнен тыс көзімді тарс жұмып және шыңғырумен айналыстым, басқаша қимылдаруға, өзімді басқаруға шамам келмеді. Яғни, роуп-джампингтің фокусы салмақсыздықты сезіну екен, көзімді ашып айналаның тынысын бағуды келесі секіріске қалдырғандай болып қайттым.



Сонымен бүгінгі демалыс маған серпін сыйлады, қуат сыйлады және өзіңе қол жұмсап, биіктен тастай салудың оңай шаруа емес екенін де ұқтырды. Өз-өзін биіктен тастап жіберуге немқұрайлы қарайтынмын, ее деп. Расында өле салу оңай шаруа емес екен дәл маған.

Сонымен биылғы жылға секіруге қолайлы жаңа ғимарат тапқанша роуп-джампинг уақытша өз жұмысын тоқтады. Бүгінгі күнге үлгергеніме ризамын. Билет бағасы 4 мың, бірігіп секіретіндерге 7 мың теңгені құрайды. Жалғыздан гөрі бірігіп секірген қызық әрі қорқынышсыз болатын сияқты.



P.S Бүгін биге баруға үлгермей қалдым, суықтан іші-бауырыма дейін қалтыраған мен осы жазбаны аяқтай салып ыстық шай мен шоколад жеп отырмын. Демалысты көңілді де сәтті өткізіңіздер. Айтпақшы менің парашютпен құлағым кеп жүргеніме біраз уақыт болды, ондай жоспарларыңыз болып жатса маған айтарсыздар, экстримді көңіл-көтеруден еш қашпақ емеспін.

Әкемнің туған апайы біртүрлі қызық әйел. Жұрт жын соққан деп шет-қақпайлайтын. Бірақ сөзі, кимі киісі, іс-әрекеті задында жақсы адам болғанынан хабар береді. Қыз кезінде сен тұр, мен атайын дегендей белсенді, жиын-тойдың гүлі болған. Қазір үнемі тұнжыраңқы күйде ой үстіне жүргені. Тек мені көрсе болды, мәре-сәре болып жас балаша шаттанып, жылы-жұмсағын ауызыма төсейтін. Шешіліп әңгіме айтып, екеуіміз тәтті-пәттімен дәмдеп, ұзақ шай ішіп отыратын едік.
Бірде сабақтан босай сала сол апайымның үйіне тартып отырдым. Қаланың шетінде тұрады, жалғыз өзі. Азын-аулақ талы бар, кішкентай жеміс бақшасында арам шөп отап отыр екен. Мені көре сала дереу қолын сүртіп жіберіп, бетімнен сүйгіштеп, қалбалақтап қуанып қалды. Үйге келмеген бір айдың ішіндегі әңгімелерімді шетінен тізіп айтып тауыса алар емеспін.
-Өткенде маған гүл берген бала бар ғой, сол ұнамай қалды.
-Әй, неге, жібі түзу, тәрбиелі сияқты еді ғой?
-Өткенде ол мені түнемелікке пәтеріне шақырды. Содан-ақ ойы белгілі болып қалды-, деймін бұртиып.
-Е, қазіргі еркектерің сол емес пе, нағыз жыртқыш. Мынау менің қарындасым-ау, қыз бала-ау деген ой жоқ. Түгел бетімен кетіп, жыртқыштанып алған. Өтірік өзеурегеніне сенбе. Әлгі жан жарым, құдай бере салған отбасым деп-ақ жүріп, реті келсе қыздарға тиісіп қалудан бас тартпайды ғой, жарықтықтар.Тиыш сабағыңды оқы, жігіт өзі табылады. Солай деші, еее, онда керегі жоқ деш,-деп әлгі жігітің қылығына көңілі түсіп қалды.

Мен апайыммен қандай жігіт қандай тұрыста, қандай қимыл мен қай жерде, не дегенін бүге-шігесіндейін қалдырмай айтып беріп отырамын. Ол балаша аңқылдайды.

Апайымның альбом-альбом болып жиналған фотосуретті көп-ақ. Әр суреттің өз тарихын айтып, әңгімеден әңгіме шыға беретін. Кезек үш қыз, екі ұл болып көңілді тұрыста түскен фотоға келді. Мынау жігітіңіз болған ба еді деп сұраймын әдейі ішіндегі сұғақ бойлысын. Апайым суретті қолына алды да, терең күрсініп үндемей қалды. Ренжітіп алдым ба деп мұндайды күтпеген мен де ыңғайсыз сәттен қалай шығарымды білмей қипыжықтап, көзім жыпылықтап кеткен. Ол маған бұрылды да, «менің ең жақын достарым болатын. Бір қателіктің кесірінен олар қазір бұл өмірде жоқ» деді. Иә, тура солай деді. Сосын диванға оңтайланып жайғасып алып, мына әңгімені айтып берген еді.
***
Ол кезде бала едім ғой, ауылдан келе қалған бетім. Арзан, кішкентай құжыраны жалға алдым. Сондайлық ұнады. Жеке өмірге өздігімнен аяқбасуым, әрі алда мені тек жақсылық пен қуаныш күтеді деп елестетуімнің өзі-ақ тоқшылық сезім сыйлады. Техникумдағы ортам да сондай көңілді еді ғой. Ән мен би десе дес бермедім. Мен дегенде бәрінің ауызының суы құритын. Сонда жүріп осы бесеуіміз дос болдық. Әр түрлі группа да оқысақ та жақсы араласып кеттік. Мынау тұрған екі қыз – Айдана мен Дәрия. Дәрия ұл мінезді, қызу қанды болатын. Басына қисынды, қисынсыз қандай ой келеді, міндетті түрде барып жасайтын қыңыр еді. Айдана болса Дәрияның кері, ұяң, әрі сабақты түгел беспен оқыды. Ал мынау екеуі ағалы-інілі Жүрсін мен Қуандық. Байғұстардың әке-шешесі жоқ, детдомның балалары ғой. Сонда да бір көңілдеріне алмайтын еді өздері.

Осының бәрін бастаған Дәрия болды. Бір күні сабаққа екі өкпесін қолына алып, жүгіріп жетті. Ентігіп тұрып, оның танысы үйіне өлген адамның жанын шақырып, алда болатын оқиғалар туралы сұрап білгенін айтты. Біз күлдік те қойдық, сенген жоқпыз әрине. Бірақ оны бүгін кешке істемесек болмайды деп, ақыры кешке менің жалдамалы пәтерімде жиналатын болып шештік. Алдымен қыздардың ішінде кім бірінші күйеуге кетеді деген сұраққа жауап аламыз деп шуластық.
Кешқарая үйде төрт қара көз түгел жиналдық. Перделерді түсіріп, үстелдің үстіне май шам жағып, дөңгелене отырыса қалдық. Ақ қағазға әріптерді қатарымен тізіп, табақты төңкердік. Стрелканы да мұқияттап қарап бояумен сызуды ұмытпадық. Барлығымыз табақтың жиегіне саусақ ұштарын тигізе отырып, ендігі қалғаны әлгі рухты шақыру. Ойлана келе «қайсысың барсың, сол аруақ келе бер» деп жамырасқан хорымыз бөлме ішін кернеді. Отырғанымызға жиырма минутан асып кетті. Енді шыны керек жалыға бастағандайыз. Мен ұйқысырай есінеп сол жаққа басымды кенет бұрғаным сол еді, бұрышта тұрған буалдыр қара елесті көріп ауызым ашылған күйі қатым. Елес үнсіз, қозғалыссыз бұлдырайды, ер адамның бейнесіне келетін сияқты. Жүрегім ауызыма тығылды дегенді сезініп көрген адам айтады, әсте. Ішімдегі қорқыныш тереңге тастап жібергендей мелшиіп қатып қалғам. Балалар менің мелшиіп қалғанымды көріп, барлығы сол бұрышқа көз тастасты.

Әлі есіміде Айдананың көгерген қалпы, ерінін қалай жымқыра тістегені, шыңғыруға шамасы жетпегендей. Сол сәттегі минуттар ғасырға созылғандай қанша отырғанымыз есімде жоқ. Тыныштықты бұзған сол Дәрия болды:
-Қаңғырған рух! Біздің сұрақтарымызға кәне, жауап бер. Атың кім сенің?
Үнсіз тұрған қап-қара елес қозғала қоймады, ортадағы табағымыз да.
-Әй, жауап бер деймін. Сені не үшін шақырдық мұнда,-деп Дәрия кенет дүрсе қоя берді. Ол маған өзіне ұқсамай кеткендей көрінді. Қуандық ақырын жеңінен тарта сыбырлады:
-Дәрия, жындысың ба? Аруақтармен бұлай қатты сөйлесуге болмайды ғой? Есің дұрыс па, отыр,-деп жатты.
-Ол неге үндемейді енді? Мүсін сияқты қатып тұрғаны несі?!-деп айқайлаған Дәрия орынынан тұра ұмтылды. Ол өзін батыр көрсеткісі келді, әлде өзінің ішкі әлемінде бір құбылыс болды ма маған беймәлім. Елестің қасына жетіп үлгермей, буалдыр бейне жоқ болды да кетті. Мен Дәриядан да қорқып кеттім. Елестің алдындағы Дәрия өзіне ұқсамайтын күмәнді қылықтар көрсетті, әлде шалдуралығы ма екен. Сол түні барлығымыз бірге ұйықтадық. Ұйықтадық деген аты ғана. Ұзақты түн қорқынышы түс көріп, бастығырылып шықтым. Әлгі ер адамның қара түнек бейнесі төсегімнің басында тұғандай, дауысы алыстан еміс-еміс талып жеткендей түнімен елегзіп шықтым. Таңертегісін болған жайды түк болмағандай есімнен шығарғым келді. Бәріміз сөйткіміз келді.

Бұл түннен соң барлығымздан түн баласы тыныштық кетті. Айдана күнде сабаққа шаршаңқы кейіпте, жылап келеді. Буалдыр түнек бейне төсегінің басына отырып алып, түнімен күзетіп шығады дейді. Ал Қуаныдықтың денесі өз-өзінен кесіліп қалып жүрді. Не тіліп кететінінен бейхабар ол, сондай аурудың жаңа түрі ме екен деп ауруханаға қаралмақшы да болды. Сондай бір нашар күндер басталды біздің арамызда. Бір күні түн ортасында бойым тоңазып ояна келсем, терезе ашық қалып, сыртта ұйытқи соққан жел бөлмеге жапырақтарды шашып тастапты. Күздің қара суығы. Айдың сәулесімен барлығы анық көрініп тұр. Орынымнан сүйретіле тұрып, ұйқылы-ояу қалпымда терезені жабуға бара жаттым. Кенет, иә, ол бұрышта үнсіз маған төніп қарап тұрды ғой. Ішімде бір нәрсе төмен қарай зу ете түсіп, қорқыныштан дыбысым шықпай қалды. Ішкі түйсігіммен бұл рухтың қатты ашуына тиіп алғанымызды сезіндім де, жан дүниеммен егіліп кешірім сұрауға көштім. Ебіл-дебіл жылап отырмын. Қанша уақытқа созылғанын білмеймін, есімді жисам рух көз алдымнан ғайып болған екен. Бірақ бұл дауыл алдындағы тыныштық екен. Осы уақиғадан кейін достарымыздың ішінде Қуандық көз алдымызда өзгеріп сала берді. Бұрын қой ауызына шөп алмайтын досымыз енді бізден бөлінетінді шығарды. Ағасы Жүрсіннің айтқанын тыңдамастан, өзіне қарсы шығып, жиі ұрсысатын болды. Жүрсіннің айтуынша ол мүлдем ас ішуді қойған. Ел ұйқыға жатқанда төсектен тұрып алып ерсілі-қарсылы жүреді. Бәлкім өткендегі жайт әсер етті ма екен деген уайыммын айтты.

Тағдыр деші… Бәрінің осылай аяқталатынын білгенімізде ғой, шіркін… Кейін ол екеуі техникумға мүлдем келмей кетті. Хабарсыз қалдық. Артынан естуімізше Қуандық ағасын түнде пышақтап өлтірген де, полицияға барып қылмысын мойындаған екен. Өмірде не болмайды десеңші?! Араласқан ең жақын досы ретінде сотқа бардық. Сондағы аянышты, адам көргісіз түрін көрсең. Сондағы темір тордың арғы жағындағы көзқарасқа көз түйістіру деген мүлдем жан төзгісіз еді. Ол туған ағасын өлтіргеніне сенбейді, қалай жасағаны есінде жоқ. Бірақ факт бар. Амал қанша, «тірі адам тіршілігін істейді» деп қазақ бекер айтқан дейсің бе? Шыққыр көзіміз көрді, құлағымыз естіді. Қуандық түрмеде өкпе ауруынан көз жұмды ақыры. Қыршынынан қиылды деген осы. Өте бір ақкөңіл, елгезек, көңілді балалар еді. Қазір айтсаң түсің сияқты, өзім сенбеймін.
Енді қыздармен үшеуіміз ғана қалдық. Мен қорқыныштың кесірінен өмір сүруге ынтам жоқ жүрдім. Әлгі түсім болса екен, оянып кетсем екен дәрменсіз адамның армандағаны осындай жағдайда болады. Дәрия болса, сол қалпы, оның ойынша бұл жағдайдың барлығы кездейсоқ тағдыр ісі. Мұның өткендегі рух елеске еш қатысы жоқ дейді.

Ақыры мен ауылымыздағы көріпкел апаға бармақшы болып шештім, басқа амал да жоқ еді. Ауылда мал жоғалса да, адам жоғалса да сол апаға баратын. Айтқаны айнымай келеді, иманым кәміл. Үстел үстіндегі ақ жаймасын ашып қойып, сөйлеп кетті. «Қазіргі болып жатқан қайғылы оқиғаларға сенің еш кінәң жоқ. Рухпен бұлай ойнауға, дөрекі сөйлеуге болмайды. Адамдардан тірісінде зәбір көрген бұл рух онсыз да ашулы. Сондықтан тым кекті». Рухтың кім екенін сұрағанымда: «Өй, қазір әне артыңда ғана тұр ғой, жарығым. Тек сен одан қорықпа, тиіспейді саған. Өзің кешірім сұраған екенсің. Әрі сені жебейтін атаңның аруағы мен періштең мықты көрінеді. Тек мына рух сенің ол үйден кеткеніңді қалайды. Тірі кезінде бұл адам сенің үйіңнен он метр жердегі көрші үйде тұрған екен. Бір түнде қастандықпен үйін өртеп жіберген. Сол үйде шыжғырылып отбасымен жанып кеткен. Артынан ешкім іздеп бір дұға қайырмаған. Соған ызалы. Сендер келесіңдер де тірісінде көрген азабы аздай, ойыншық қыласыңдар. Енді сол маңай түгел осы рухтың мекені. Көпке қалма, жинал да көше ғой, қалқам» деді. Мұны естігенде әл-дәрменім құрып, дүниеден жырақ басқа әлемде жүргендей қорықтым. Сөйтсе де әбден титықтатқан істің соңы мен құтылар жолы болғанына іштей қуандым, десе де қорқынышым сейілген жоқ еді. «Қызым, тылсымдықтың сырын білмесеңдер сыртынан жүріп нелерің бар еді. Қазір ғана сенің жақын құрбың өртенген үйдің ішінде жанып кетті. Анау, еркекшора қыз кешікпестен құран бағыштап, кешірім сұрасын. Әйтпесе одан да кегін алмай қоймайды» деп есіктен қоштасып шығып бара жатқанда құлағыма сыбырлап айтып үлгерді апам. Жан-дәрменім қалмай, қаладан шарқ ұрып іздеп Дәрияны таптым да болған жайдың мәнісін түсіндірдім. Ол өзімді мазақтап күлсе бола ма? «Мұның бәрі ертегі ғой. Көріпкелі несі, алжыған кемпір ғой, айдаладағы. Ей, сен де бір. Әрине, мен де қайғырып отырмын. Бірақ өзің ойлап қарашы. Қуандық пен Жүрсінді айтпай-ақ қояйық. Айдананың үйі өзі бұрыннан ескі ғой. Су тиген соң ток құрылғылары өздігінен жанып кеткен. Мен кешірім сұрай салар едім. Бірақ сене алмаймын ғой, сенің көңілің үшін-ақ кешірім сұрауға тырыстым. Бірақ ештеңе шықпады. Түсінші» деп өлердегі сөзін айтты. Тылсымға сенбейтін адамдар соқыр сенімнен ада болады ғой. Қайткен күнде ғылымдағыдай анық болып, барлық дүниені көзіне бажырайтып көрсету керек. Қайтерімді білмеген мен тырнағымды тістеледім.

Бұдан соң екеуіміз хабарсыз кеттік. Бұрынғы жалдамалы пәтерден кеткен мен, тыныштықтың ең үлкен бақыт екенін түйсіндім. Тыныштық, тек жан тыныштығын қаладым да, бір сәт мына дүниеден жырақтап бәрін ұмытуға тырыстым. Өзімді алдап, тек қуанышты, мерекелік шараларда жиі болып көңілімді түсірмеуге тырыстым. Апта өтпей жатып Дәрия қоңырау шалды. «Бәріне кінәлі сенсің, кет» деп айқайлап жылап тұр. Әуелде таң қалғам, кейін негі мені кінәлағанын әлі күнге түсінуге ақылым жетпеді. Ақыры ауылдағы абыз апамның айтқаны дәл келді. Ай өтпей Дәрия есінен ауысты. Мамасының айтуынша түні бойы тыныштық болмаған. Әлде бір ер адамның бейнесіндегі елес құлағына сыбырлап, басын күзетіп отырып алып жүрген. Ал бірде таңертең сабаққа оятуға келсе, төсекте шашы жұлынып, денесі тырналған жансыз күйде үстінен түскен. Зерттеуде анықталғандай жүрегі тоқтап қалған екен. Иманды болғыр-ай, кешірім сұрай салса осы күнде аман отырар ма еді.

Енді міне қалғаны өзіңе аян, өстіп «есі ауысқан» деген атаққа қалып жалғыз қалдым. Алайда бұрыңғы ескі үйге анда-санда құран бағыштап қайтамын. Қазір ол жер өзгерген. Құрылыс жүріп жатыр. Жаңа үйлер бой көтерген. Мүмкін рух та тыншыған болар, кім білсін. Жас едік, көп нәрсенің байыбын ұға бермейтін ақымақ едік…

Елге ұнамағанымен-ақ тез таралып хит болған мына клип «Беш» көптің наразылығын туғызды. "Қазы, шұжық, жая" деп ән салғаны Роза апамызға жараспайтын қылық, талғамсыздық, қала берді жеңілтектік деп сөкті жұрт. Фейсбук әлеуметтік желісінде "ұнамады" деген сипаттағы пікірлер басым болды. Мысалы Жандос Байділда деген қолданушы

Мен үшiн қазақтың Примадоннасы Роза емес, Мақпал! Бүгінгі дермовый клипiн көрiп осы ойымның толықтай негiзi бар екенiн түсiндiм!

деген екі сөйлем ғана жазып 165 лайк жинап, екі шейрға ие болып алған. Ақберен Елгезек ағамыз да

Роза апаммен мақтанушы едім. Енді біртүрлі ыңғайсызданып отырмын. Сол шұжық клипті көрмей-ақ қойыңдаршы...

деген ренішіне жұрт жапа-тармағай лайктап ниеттес екенін білдіргендей болып жатыр. Айтпақшы Дәурен Қуат ағамыз да

Роза Роза басымен дұрыс ән таңдай алмайды екен. Публика үшін ойнап, тобырдың талғамына дейін төмендеуге арланбайтындығын ол бірнеше рет көрсетіп алды. Мынаусы несі енді: «Қазы, қарта, шұжыыық». Бұлбұл болғысы келген көктер мен секектерді көріп жүрміз. Ал, бұлбұлдың қайдағы бір «майда құстардың» тірлігіне кіріскені ұят енді

деп ренжуде. Сосын Роза апама соқтым. Жұртыңыз солай ренжіп жатыр деп. Жұрттың бұлай шулап жатқанынан бейхабар екенін аңғартқан Роза апамыз жайбарақат қалыбынан тайған жоқ.
-Клипте жалпы бүгінгі жастардың бешбармаққа деген құрметі бейнеленген. Менің клиптегі орыным ол – әйелдердің жиынтық образы. Бұл — насихат, ұлттық тағамымызды мақтан ету. Менің тіліммен емес, жастардың көзқарасымен жасалған дүние. Клипте әр түрлі ұлттар ат салысты. Аналардың атынан қазақтың құрметті асын насихаттауда ортасында мен де өз дауысыммен үлесімді қосып жатырмын. Жастардың стилінде жасалған дүние. Өзім өнер адамы болғандықтан маған бір қызық көрінгені рас. Анда-санда өз орыныңмен араласып тұрған дұрыс қой. Жастардан қалмауымыз керек, онсыз да рэп дегендерді тыңдап жүрміз ғой. Жастардың «Бешбармақты бірге мақтайық » дегеніне неге қарсы болу керекпін?! Клипті әлі қарап үлгермедім. Сондықтан маған ренжуге еш негіз жоқ,-деп Астана күніне дайындалып, жолға әзірленіп жатқанын айтты. Бары осы ғана. Роза апаны өзім жақсы көремін. Ұнады деп айтпасам да, клип те жаман емес сияқты. Ал бірақ талғамсыздық, бітті, құрыды деп жерден алып, жерге салуға қарсымын. Әрине анау сүйікті етімізді «беш бармақ» деген бір тәбетті қашыратын атауы менің де жыныма тиеді. Роза — ол Роза!!! Сондықтан құрмет пен сыйластықтан аттап кетпегеніміз жөн шығар деп отырмын.

Осынау суретшінің ныспысымен ғана таныс мен бірде оның атышулы картинасы жайлы кездейсоқ естіп қалдым. Сөйтіп түз тіршілігінің біршама өмірсүру дағдысы бейнелеген Николай Гавриловичтің альбомын қолыма түсіріп, парақтай бастағанда бітіп қалмаса екен деп отырдым. Әлгі өзім ерекше сүйсініп жейтін шырынды бүлдіргенді алғаш көргендегідей, үзіп алып, дереу таңдайыма салып, дәмін жоғалтқым келмегендей күйімде тіпті асықпай тамашаладым.

Оның көп сурерттерінен сұрқай түстен аулақ, тек күннің нұры төгілген атырапты, тіршілікті көрдім. Мысалы, «Барымта» деген картинасында жарқ еткен найзағайдың астында жөңкіліп бара жатқан жылқының үйірі сол сәтке оралтып қана қоймай, қараңғы түннің ызғарын сезіндіртті. Дегенмен бүгін сіздерге айтқым келіп отырғаным басқа, яғни Н. Г. Хлудовтың назарынан сырт қалмаған қазақ әйелдерінің келбеті, нақтырақ жартылай жалаңаш қазақ әйелдері.

Бұл шығармалар бізден бұрын өмір сүргендердің де шымбайына батып, баспасөз бетіне өз пайымдарын жазғандай болды. Мәселенки, Ахмет Байтұрсынұлының «Суретші Хлудов неден қателесті?» деген көлдей жазбасы. Онда А.Байтұрсынұлы қазақ өміріне қатысты картиналардағы 18 қателікті атап көрсетеді. Алайда ол уәждер маған тым әлсіз көрінді, қызығушылар болса тағы бірде реттеп салармын. Ендеше көбәріп тергіштей бермей картиналарға зер салсақ.








Міне ең соңғы әлгі атышулы картина осыыыыыы

Мұндай ойын түрі «Тайлақтарту» байқауы соңғы рет Құнанбай әкесі — Өскенбайға, Ерден Сандыбайға ас бергенде өткен деседі. Тәртібі бойынша ең сұлу жеті қыз-келіншек лыпасыз күйінде тізгінделген ақ тайлақты тісімен шешіп алу міндет екен. Бұл картинаға жоғарыда аталып өткен А. Байтұрсынұлы «мұндайды өз басым көрген емеспін» дейді. «Мұндай думан қазақ тұрмысында өте ертеде әбден болуы мүмкін. Қариялардың айтуынша, мұндай бәйге ертедегі аса үлкен ас пен тойларда тағылық түрде көңіл көтеру кезінде тігілсе керек. Суретші Хлудов менімен әңгімесінде мұндайды өз көзімен көргенін айтқаны бар. Алайда сене қою қиын» деп екі-ұшты солғындау уәжін алға тартады.
Ал, осы ұлттық ойындарды зерттеуші А. Мұрғабаеваның пікірінше, «Бұл ойын рәміздік мағынаға толы: түйе — түркі халықтарында тотемдік жануар деп есептелінеді және тернарлық әлем құрылымы. Ойын Орталық Азияда пуритандық ислам талаптарымен біртіндеп ас рәсімдерінен ығыстырылып шығарылған. Бұл жерде исламның әдептік-мәдени функциясының маңыздылығын атап өткен жөн». Мен де осы пікірге қосылмастан бұрын, бір ой келді. Ол төсін ашқан, етегі қысқа қыздарды көргенде "қазақтың қарагөздеріне мүлдем жат қылық" деуге «XX ғасырдың басынан кейінгі» деген датаны міндетті түрде қосып айтуды ұсынамын  Себебі осы «түйе шешу» ойыны жиырмасыншы ғасыр басына дейін сақталып келген эротикалық ойын рәсімдерінің бір түрі.

Жұрттар блогиадаға қатысып, белсене блог жазып жатыр. Мен тіркеліп үлгермеген соң, тек оқуға мәжбүрліктен ішім пысып кетті)) Енді жұрттың баласынан қалмай осындай стилдегі жазбаларымды салып тұруды жөн көріп отырмын   Екі сөзге келместен бірден сөйлемді бастап кеткенім бір түрлі көрінсе де, оқып көріңіздер ал.
Үйленген, балалы-шағалы еркекпен көңіл жарастыру – уақытты өлтіру мен қатар ақымақтық, өзіңізге деген қиянаттың үлкені. Сөйте тұрсада неліктен көп әйелдер осындай қадамға баратындығы маған жұмбақтау. Біреулерге бұл ешкіммен кездеспей жүргенше уақытты қызық өткізіп, көңіл аулағанға жақсы болуы мүмкін. Кейбіреулері осы жағымсыз қылық пен нәтижесіз қарым-қатынасқа еті үйреніп, әдеттеніп алады. Үшінші бір тұзы жеңіл, жібі бостау қыз-қырқындар әйтеуір бір күні әйелімен ажырасып, өзімен бас қосатын күннің туатынынан үміттеніп, ілініп-салынып жүре береді екен.

Осындай әрекетке баратын әйелдер өз-өзін төмен бағалаушылықтың кесірінен зардап шегетіндер деп білемін. Егер сіз үйленген еркектермен кездесіп жүрсеңіз, жақсы көремін деп ойласаңыз өмір бойына оның ажырасқанын күтумен жүресіз. Күтумен өткен күндер енді әрқандай мерекелік күндерге жалғасады. Қолыңызда телефон, өзіңіз оның әйелі бала-шағасын ертіп әжелерін мерекемен құттықтауға кетсе екен деп үміт етесіз, сөйтіп оның сізбен аздаған сағат бірге болуына мүмкіндік туады деп ойлайсыз.

Жылайсыз, 14 ақпанда сізбен кездесіп, ерекше кешті бірге өткізе алмайтындығыңыз үшін. Оның бәйбішесінің туған күні сияқты отбасылық ерекше күндерінде екі бастан бірге бола алмайсыз. Әрқашан екінші орында жүресіз.
Үйленген еркекпен махаббат романыңыздың басы күтпеген романтикалық сәттер мен супер секске толы болатын шығар. Бірақ барлығы жалғыздықпен аяқталады. Соңында құрбыңыздың иығына басыңызды қойып жылап отырып, оның әйелін өлердей жек көретіндігіңізді айтасыз.

Үйленген еркектермен кездесемін деп жүріп өзіңіздің репутацияңызды құртып аласыз, соңыра сізді айналаңдағыларыңыз өзінің күйеуі мен жігітімен таныстырудан қашатын болады.
Егер сіз сондайлық оны жақсы көріп тұрсаңыз, алдымен өзіңіздің ерік-жігеріңізді қолға алыңыз. Жер жүзінде одан да артық қаншама бойдақ еркектер бар екенін ойлаңыз. Кешқұрым таза ауада сейіл құрыңыз, құрбыңызға біреумен таныстыр деп өтініш айтыңыз, танысу, үйлену бұрышына хабарландыру беріңіз. Фитнес-клубтарға жазылыңыз, мешітке, шіркеуге, синагога орталықтарына барыңыз, немесе қайырымдылық шарасымен айналысып көріңіз. Ең бастысы отырып алып, оны армандай беруді доғарыңыз.

Отбасылы еркекпен кездесудің бір себебі оған әйтеуір бір күні қолым жетеді деген фантазияға ерік беруден болады. Қалай болса да, басы бос емес жігіттермен кездесудің арты жақсылыққа ұласпайтындығын ұғыныңыз.
Иә, оның екінші әйелі болып қалам-ау деген есекдәме өте күлкілі болар еді. Болмаса балаларының көз жасына қалып, отбасын бұзуға қауқарыңыз жетсе байқап көрсеңіз болады. Бірақ «біреуге ор қазба – өзің түссесің» деген мәтелдің қазақтардың құлағына әбден сіңісті екені де есімізде. Яғни, бір әйелді тастаған еркектің, екінші-үшінші әйелді де тастауға ұяты жетіп-артылады.

Наурызға қараған түн басталды. Ертең, оның арғы күні де, оның арғы күні де ел-жұрт көктем келді деп, одан 22 наурызға ұласып улап-шулаймыз. Шуақты көктем жаңа, ерекше іс бастағанға таптырмас мезгіл деп білемін. Құрметті керекинфолықтарды көктем мерекесімен құттықтаймын. Соны бірдеңе ұсынғым келген, бірақ әдеттегідей ештеңе ойлап таба алмаған үйрек қалпымда отырмын)) Келер күннен тек жақсылықтан үмітті көңілімізге қылау жұқпасын деймін.

P.S баяғыда ауылда ғой сол, түнде далаға шығуға қатты қорқатынмын. Сосын айға қарап, «менен өзге миллион адам көріп тұр ғой бұл айды. Біреулер қуанышты күйде тебіреніп тұруы мүмкін, жердің басқа бір түкпірінде қыз бен жігіт армандап айға қарап отыруы әбден мүмкін. Сондықтан мен жалғыз емеспін» деп тек күшті ойларды ойлап қорқынышымды жеңетінмін. Сол үйде де қазір жалғыыыыз отырм ғой, қорқынышты. Кухня жақта бірдеңе сыбдырлай ма((( Домовой деген болса ше… Ойға келгені осы көктем болды. Бірақ құттықтауым жүректен шықты)) Тағы да құттықтаймын  Көтеріңкі көңіл-күй болсын әрқашан!!!

Тыныштықбек Әбдікәкімовтың «Ақшам хаттары» атты тоқсан үшінші жылы шыққан мүкәммал кітабы қолыма жақында түсті. Ішінде бәрі бар. Махаббат та, ғадауат та, мұң да, қайғы да, қуаныш та… Кітапты ала сала алғашқы беттеріне көз жүгірткенімде осы «Жеке қоңыры» көңілімді ерекше толқытты. Көптен мұндай сезімге берілмеген едім. Өлеңдерінің барлығы сүт қатқан қызыл күрең қою шай ма дерсің?! Бірінен кейін бірі күшті кетеД. Ал, «жеп-ішіп» отырыңыздар  Айтпақшы, Тыныштықбек Әбдікәкімов — 1953 жылы 20 маусымда Семей облысының Абай ауданы, Қарауыл ауылында дүниеге келген. «Ақшам хаттары», «Рауан», "Қас Сақ Аңқымасы" атты, т.б, жыр жинақтарының авторы.

Қайта-қайта маңырап, қоңыр қозым,
Суландыра бердің-ау көңіл көзінү
Қозысы едім мен де бір қоңырлықтың,
Танып, толғап тұрсың-ау тегіңді өзің…
Жалғыздық тұр түріңнен байқалып шын,
Сол шындықты қосыла айталықшы,
Жетім зарын ұқпайтын жандар да бар,
Желіні жоқ мал сені қайдан ұқсын!
Маңыраса, тоқ қозы маңырасын,
Маңыраудың білемін мағынасын.
Сен еместін емшек жоқ,
Құр бекерге
Қой алдынан жүгіріп не қыласың!
Келтіре алмай қойдым ғой шақырып та,
Келтіре алмай қойдым ғой бақырып та.
Неге оларға барасың…
Бүйіріңнен солқ еткізе салмай ма мақұлықтар!
Жетімдікті осылай мал да сынар,
Жырым – жалғыз, мен – жалғыз,
Сен бе сыңар?..
Жүр, іздейік,
Біздерді түсінетін,
Кім біледі біреулер бар да шығар?!

«Үндемеуге шыдайды қалай дәтім...»
Үндемеуге шыдайды қалай дәтім,
Қызыл сөзге жанулы талайда тіл.
Бір тірегім шешем ед, қартайған-ау,
Өлең емес, өлімді көп айтады.
Әкемізден бесеу ек малақайлы,
Соры бөлек қайтесің солақайдың.
Мен панасыз бұлт болсам,
Төрт ағайын
Төрт мезгілі секілді он екі айдың.
Кімдер, кімдер, еркек пе, ұрғашы ма,
Білдірген сол мендегі жырға шүбә?
Қарындасым айнаға табынады,
Айырбастап сырымды сырғасына.

Кімге күлкі болдым мен, кімге таба,
Жұлдызды ойды жұлдызсыз түнде табам.
Досым бар ед… байқаймын, менен гөрі
Әйелінің қабағы қымбат оған…

Қайғылыда қалмайды, сірә, қадір,
Қандай-қандай тағдырға сынақ әділ?
Жарасынан жанымның дірдек қағып,
Дірдек қағып қып-қызыл жыр ағады,

Айналамның бәрі де – құдай – тәңір,
Шекемізден сөйлейді дүлей тамыр!..
Өзгелерге мұңымды шаққан болып,
Осылайша өзімді тыңайтамын.
Ғұмырымды қайғымен майдаласам,
Сөз де – нашар мендегі, ой да – нашар,
Өкпемді айтып қайтемін өзгелерге,
Өлеңіме…
Өзіме майдан ашам!

Шуыл құрап қалың ши, ызың құрап,
Жолға шықтым іңірде қызылқұлақ.
Дауылдатқан дәл осы күн секілді
Өзімнің де келеді бұзылғым-ақ!

Қайран менің өз тауым, өз қыратым,
Сайтан бар ма сені де азғыратын?
Бұл қай дауыл?!...Құйрығы құмға айналып,
Қызғылттанып қылшығы көзге ұратын?

Жолға шықтым ал енді қаным тасып,
Қалың шығар, білмеймін, сорым да шын.
Қайдасың сен, бауырым – қоңыр тауым?!
Қайдасың сен, самал жел – қарындасым?!
Қайнамайды мендегі қалайша қан:
(Қаңтарда да көрмедім балауса қар!)
Көз алдымда барасың сен үзіліп,
Көде мұртты далам-ай, селеу сақал!
Түсіндіре алар ма мұны ғылым,
Түйсіктердің сайрағыш тілі қане?
Көрсетпеші, бұралқы итке айналып,
Ағысы жоқ арнаның ұлығанын!
Қақпақылдап соқыр сөз, олақ арман,
Қарқылдаушы ед секемім – ала қарғам…
Тоналумен, Далам-ай, күн кештің-ау,
Тоғайлардан томарлар ғана қалған!
Жұлдыздардың шырынын ұрттағыш таң
Ұйықтап жатыр.
Ұйқыға жұрт та құштар.
Қай кез еді соңғы рет Шыңғыстаудан
Тамырларын қопара бұлттар ұшқан?!..
Қара шашы дауылдың қамалаған
Қара жолдан көңілім оңала ма?
Мен жолаушы емеспін,
Көз жасыңмын,
Әжіміңді қуалай домалаған…

Қайырлы күн, керекинфолықтар. «Сириядағы жиһадшы 150 қазақ» әлеуметтік желіні тіксінттідеп азаттық сайтына көптен бері шулап жатқан Сириядағы жиһадшы қазақтардың видеосы жайлы материал шыққанын көрген боларсыздар. Және азаттықтағылар енді осы қазақтардың бір дерегін іздеп жатыр. Сондықтан бір білсе сіздер біліп қалар деп көмек сұрап отырмын. Танитынтарыңыз болса айта отырыңыздаршы. Не жекеге хабарлассаңыздар болады. Сөйлеу мәнеріне қарап Ақтөбеліктер ме деп ойлап қоямын.

«Большое дело вы делаете, товарищи, большое… но никому не нужное» ©

Ер Төстігім бір төбе демекші, Ню жанрында өзіндік орыны бар қылқалам шебері – мексикандық суретші Омар Ортиз. Суретші әйел тәнінің керім сұлулығын паш етуден бір сәтке де шаршаған емес. Ол 1977 жылы Гвадалахара қаласында туып, әлі күнге сол жерде күнелтіп, майлы бояумен сурет салуды өзіне серік еткен гиперреалист.
Бұл картиналардан сондайлық астар, мән-мағына іздеп те керек емес. Әр кім өзіне керегін алады ғой. Декоративтік фотокартиналар тәрізді көрінетін бұл суреттермен ел-жұртты таңқалдыра қою мүмкін болмас, бірақ бей-жай қалмасы анық. Себебі талант әрекеті мен саусақ ептілігінен туындаған қолөнер бағалауға әбден тұрарлық деп білемін. Өзіме ұнағаны картиналарында бейнеленген қыз-келіншектер бойындағы қымсыну сезімнің аз-мұз ұшқын беруі болды. Иә, қымсыну сезімі…

Заманның түзу, Сатыбалдының көзі оң кезінде бірде маған жанашырлықпен, бәлкім астарында кемсітушілік жатты ма білмеймін, әйтеуір: "әже дініңе қайт" дегені бартұғын. Сол кезде ептеп ойланып қалған едім. Сөйтіп қайтпайтындығымды мәлім еткім келеді. Себебі, реті келгенде Муха (өзі кешірсін) пәтуасын шығарып қойған екен. Соған қарағанда ол кісіге де кезінде "әже дініңе қайт" дегендер болса керек. Зер салып, енді байқаған жайым бар.