50 теңге үшін
Қала ішіндегі маршрутта
-Апа, жолақысын төлеңіз.
-Балам міне дәкүмінт, кәрілік туралы, мен ақша төлемейм.
-Апа, кәрілік туралы дәкүмінт жүрмейді бізге, батыр ана, күміс алқа және тб бәрі жолақы төлейді.
-Сен кәртимейсің ба?
-Тек, соғыс ардагері ғана төлемид, жарғыны әкеп көрсітиін ба?
-Сен кәртимісің ба, кәртиме онда, өле қал, менің жасыма жетпе.
-Апа сізге түсіндірдім ғо, дәкүмінтіізді беріш, көрейін.
-Көрсетпим, жыртып тастисын, мұны мен істеп алған жоқпын, өкімет берді, жыртсаң сотқа жауап бересің.
-Апа, ақша бермисің ба, түс.
-Түсем.
Ощм, екеуіде қайтпад, қайсысына болысарыңды білмисің, апа дейін десең, аузынан оңған сөзі шықпады, баланыкі бір жағынан дұрыс емес, бірақ ол бейшараның жұмысы сол, әркім дәкүмүнт көрсетіп акша төлемей кете берсе оған да дым болмай қалады. Ұзақ жолға шығатын маршрутта да ондай оқиғалар болып тұрады. Жол жөнекей тоқтатқан жолаушылар кейде барын беріп, түсіп қала береді. Ал, кейде шопырлар ашуланса толық төлетіп алады жолақыларын.

Аллаға шүкір тәуелсіз Қазақ еліміз. Әлемде жер көлемі жағынан 9 орын аламыз деп мақтана да қуана айтып, жар саламыз. Жас тәуелсіз ел ретінде жеткен жетістіктеріміз аз емес, бірақ қордаланып, сыздауықтай сыздатып, рухани азғындау мен ауытқушылыққа алып бара жатқан қоғам мүшелері жоқ емес.
Гитлер: «Жаулап алған жерлердің халқына таң азаннан кешке шейін дауыстап музыка тыңдату керек. Кітап оқуға мұрша келтірмеу керек. Рухани сусындамаған халықта уайым аз болады. Тиісінше басқару да оңай түседі» деп атап өткен екен. Қазіргі қоғамды қарап отырсақ, ақпараттық тасқынның арасында рухани құндылық жүйемізде де үлкен өзгерістер мен бетбұрыстар болып жатқаны жасырын емес. Жартылай жалаңаш былай тұрсын, тыржалаңаш қыздарды көріп өсіп келе жатқан жас ұрпақтың ертеңгі күнін көз алдымызға елестету қорқынышты. Рухани азғындаудың бастауы осыдан болса, ұлттық тұтастықтан айыратын жаңа бас ауру діни алауыздық болып отыр. Дәстүрлі дінімізден алшақтап, исламнан түбегейлі баз кешіп, шоқынып жатқан қазақтың ұл-қыздарын, Иса мәсіхті жырлап, домбыралатып, әндетіп жатқанды да көріп отырмыз. Осының ішінде ислам дінін ұстанушы халқымызыдң өзінде түрлі ірткі оқиғалары болып, арты әлеуметтік алауыздық, түсініспеушілікке әкеліп отыр.
Бүгін ойланбасаң ертең кеш болатыны анық. Бірақ, көзсіз ерушіліктің салдарынан көптеген қандастарымыз алған беттерінен танбай отыр. Бұл болашақта неге әкеліп соғуы мүмкін. Оны мөлшерлеп, қаперіне қыстырып та жатқан жоқ. «Дініміз ислам, тегіміз түркі» екенін ұмытпайық ағайын деп жар сала жариялап жатқанымен де, ұлттық, мемлекеттік ауқымда ойлап, бас қатырып жатқандар шамалы. Кешегі «Алаш» қозғалысының мүшелерінің жан айқайын елеп, ескеріп, қаперімізге алып, өткеннен сабақ ала отырып, болашаққа бағдар құрсақ, жастардың бойына рух беретін, ұлттық идея деңгейіне көтерілетін ұран тастай білсек, барша халыққа қозғау болар еді. ертеңгі күнге сенімсіз жігерсіз, әлжуаз, қабілетсіз, ынжық болып бара жатқандай ұрпақ. Бәріне бірдей топырақ шашқанымыз жарамас, көзінде оты бар, ұмтылып, талаптанып отырғандарымызда жетерлік. Бәрібірде бізге ұлтты ұйыстырушы "ұлттық идея" керек!

Бүгін не істедім. Ауылда 4 күн демалысымды өткізіп, қалаға қайттым. Қайтып келе жатып жолда маршрут дизель майын құйды. Май құятын орында мен мұндалап тұрған жарнама баннері еріксіз өзіне қаратады. Көзіңе баттиып тұрған мына жазуға жымимасқа амал жоқ.
Акцияға қатысқыңыз келсе, Шымкенттен Арысқа қайтатын жолда Обручевка деген ауыл бар. Сол жерден май құйсаңыз, сізге еденица құйып береді.
Екіншісі АШТАРАЗЫ.

Басында шаштараз болған. Қазір аш таразы. Клиент жоқ, сосын аш. Есігі жабық. Клиент жоқ, қарын аш, басқа жұмыс іздеп кетті шаштаразы или шымкентке келіп, бір шаштаразды арендаға алды. Ощм, бүгін реалда көргенім осы.

Заманына қарай аты өзгерген ағамның сыныптасы. 1983 жылы дүниеге келгенде азан шакырып қойған аты Қалдыбектің сол заманғы саясаттың "құрбаны" болып Андроп атанды. Үйдегілер айтып отырады сол 80 жж «Андропов» деген арақ болған. Алдыңғы күні күндіз үйде шай ішіп отырғанда ағамның қалтафонына біреу қоңырау шалды. «Алло» деп жауап қатқан ағам Андроп сен ба? десе, үйдегі інім Андроидпа дегені))) Сөйтіп, қазіргі техника дамыған заманда аты тағы өзгеріске ұшырап Андроид атанды))))))

«Бауырым қалайсың?», «бауырым не істеп жатсың?» «бауырым...» деген сөзді күнделікті өмірде көп қолданамыз. Бірақ шын мәнінде олардың барлығы сенің «бауырларың» ба? дегенге көз жүгірте бермейміз. Бір ата-анадан туылғандар ғана шын мәнінде бауырлар деп есептеймін. Бауыр дегенің туысқандық жақындықтың ең жоғарғы сатысы деп түсінемін. Алла шүкір отбасында 5 жанбыз. Мен негізі отбасында 4-ші, ұлдардан ортаншысы боламын. Менен кейін, отбасымыздың кенжесі Нұрқаділ деген інім. Бүгін осы інім жайында жазсам деп отырмын.

Отбасы тәрбиесінде тете өскен балдардың бірі-біріне бауырмашылдығы жақындау болады, өзгесімен салыстырғанда. Кішкентайымнан артымнан ерген інімді ұрмақ түгілі, қатты ұрсуға да қимайтын едім. Ия, бір ғана сәт есімде, мектеп оқып жүргенімізде 3-4 ші сынып кезі болса керек, ауылда ауызашар өткізетін болдық. Ол уақытта қасиетті рамазан айы қыс мезгіліне сәйкес келетін. Інім екеуміз түстің кезінде үйге жағатын отын дайындап жатып, бір нәрсеге жұмсағанымды айтқан тілімді алмай қойып, ұрып жылатып қойғаным бар. Сонда інімнің «мен саған не істедім» айтқан сөзін естіп, енді қолымды көтермеспін деп өзімен серт берген едім. Жаным ашығаны сондай өзімнің де көзіме жас келіп еді.

Мектеп кезінде, басқа балдар сияқты ойын десе ішкен асымызды тастай сала кірісіп кететінбіз, бірақ әкеміздің кешке ұрысатын сәтінен қорқып, сабақтан келе салып, малдың астын тазалап, отын бұтап, майда-шүйде үйдің шаруаларын бітіріп тастап, кететінбіз ойынға. Мен 9 сыныпқа өткен кезімде, (2002 жылы) СЕГА сатып алдық. Содан күздің уақытынан басталған сега ойынымыз қысымен жалғасып, көктемде тоқтадық. Сонда да ініміз екеуміз жаңағыдай, кешкі асымызды апыл-ғұпыл іше сала, салқын болғанын қарамай үлкен залға кіріп алып, сега ойнайтын едік.

Үйдегі кішкентайлары біз болғандықтан, ағам, әпкелерім қалаға оқуға кеткенде, үйде анамыздың шаруасына қолғабыс тигіздік. Үйді мен сыпырсам, полды інім жуады. Палау істейтін сәбізін ашып, екеуміз турап береміз. Қонақ келсе, көрпе салып, дастарқан жайып, шайға дейін демдеп береміз. Пельмен түйіп, әйтеуір барынша анамызға көмек қолын созып тұрдық.

Осылай жүріп ер жеттік. Әрине айтқанға оңай, бірақ, тағдырдың бізге бізге жазған қиындықтары алдағы өмірімізде күтіп тұрған екен. Екеуміздің студент шағымызда Әкеміз қайтыс болды. Әрине оңай болмады. Мен оқудан кейін, әскерге кеттім. Әскрге кетіп бара жатқанымда інім шығарып салуға келмепті, өйткені, көңілім босайды деп. Әскерде жүріп, інімді қатты сағынатынмын. Кейде қолыма сотка түсып қалғанда, інімнің нөміріне смс жазып тұратынмын.

Кейде маған көңілі толмай қалса, ұрысып та алады. Әйтпесе, былай жасасай деп айтып отырады.

Студент кезімде, үйге достарым, сыныптас қыздар да келіп тұрады. Сонда бірінші інімді көріп, «Дарын сен ба? Қалайсың?» деп амандасса үндемей, жымиып қана амандасады екен, Кейін маған айтып отырады, «мә, інің екеуің қатты ұқсайсыңдар» деп. Тіпті, кей қыздар ініме "ғашықпын" деп айтып жатады. Саған қарағанда красавчик екен деп. Жолдас балдарым айтады, "ініңді көріп Дарынның бойы шөгіп кеткен ба, бойы осындай кіші ме еді" деп ойланып қаламыз деп.

Сөйткен інім де қазір жасы 23 ке толып, оң-солын ажыратып, жұмысқа араласып, ертең кім боламыз, не істейміз деп, үлкен азамат болып келе жатыр. Аллаға шүкір деймін осыған да. Ең бастысы бауырларымның амандығы. Ауызбіршіілігі жоқ үйде береке деп тұрақтамайды деп, отбасымызда жоғын толтырып, барға қанағат етіп, ел қатарлы күн кешіп жатырмыз. Мына фото 04,05,2013 жылы Алматыдан келген күні кешкісін түстік. Қазір, түрлі жағдайларды естіп жатамыз. Алла білгенімізден жаңылдырмай, інімнің, және өзім жақсы көретін барша отбасы мүшелерін, бауырларымның бақытты өмір сүргенін қалаймын!

Құдай ау қайда сол жылдар

махаббат қызық мол жылдар

Ақырын — ақырын шегініп,

алыстап кетті ау құрғырлар, — деп Абай атамыз жырлағандай сезім мен сырға толы жастықтың 24-ші көктемі өтіп жатыр. Бүгін мен өзімнің әріптесім Алина атты қыз туралы жазайын деп отырмын. Жұмысқа бірінші келгеннен, оң көзқарас қалыптастырған, осы бір сүйкімді әріптесімнен өзімді алыстау ұстайтынмын. Жеңіл әзіліне жылы ғана күліп, тереңдеп ойнап, әзілдесе бермейтінмін. Өзімді одан төменірек санайтынмын. Бірақ, уақыт өте келе, екеуміздің құрдастығымыз бар, әлде ол төмен түсті жоқ, мен аздап өзіме сеніңкіредім ба, ашық жарқын араласа бастадық. Жұмыс уақытында, жәй сәлемдестіктен, зілсіз де болса «жаным»,«алтыным», "құдай бере салғаным" деген сияқты сөздер қолдана бастадық. Екеуміз де ортақ айтатынбыз. Әзіліміз де жарасып кетті. Осылайша, «сананы жіпсіз байлаған, әріптестік махаббатымыз басталған болатын». Бос уақытымда қасында отырып қайтатынмын. Жұмыстың бітпейтін шаруалары шаршатқанымен, «Жаным сол» деген бір ауыз сөзі барлығын ұмыттырып жіберетін. Мен де қаламын ба «Алтыным», «Асылым» деп барлық жақсы сөзімді айтып қоямын. Ол кезде «жіпсіз байланған махаббаттың уытына мас болып жүріп», алдағы күндері не болатынын ойлап, қалай жалғасады дегенді ойлауға мұрша болмапты. «Бойдақта ес жоқ!» керемет айтылған. Ессіз осылай күн кешіп жүріп мен «осы махаббатымнан ажырап» қалатыным ойым түгілі түсіме де кіріп шықпапты.

Барлығына өзім кінәлімін. Әңгіменің басында бекер айтқан жоқ, «төменірек» деген сөзді. Соның айғағы ретінде айтсам да болады, жұмыс барысында, кеңейтілген жиналыстан шығып, шаршап отырғанда, мен оның көңіл-күй, жалпы оның сенімін жерге таптап, саналы деңгейден төмен іс-әрекет жасап, қатты ренжітіп алдым. Қатты ренжігені сондай, күніге «жаным» деп алдымнан шығатын періштем, амандасуға да көңіл білдірмеді. Сонда ғана сезіндім, мәңгілік ешнәрсе жоқ, қасықтап жинаған абыройымның сол бір есіме де алғым келмейтін ыңғайсыз оқиғадан, шелектеп төгілгенін. Ия, расында да мен ол қыздың деңгейінен әлдеқайда төмен екенмін. Соншалықты неге нәпсімді тежей алмай, тәкәппарланып қалғанымды өзім кешіре алмай келемін. Сол ренжітіп алғаннан кейін, араға аз уақыт салып 8-наурыз қыздардың мейрамы келді. Жұмыста орташа қылып әріптес қыздарымызға арнап дастарқан жайдық. Ия, ниетіміз қыздарды мерекелерімен құттықтау болатын. Ал, менің ішім алай-түлей. Қайтейін, жақсы көретін адамымнан көз алдымда айрылып тұрсам. Сөз кезегі маған келгенше, ешбір көңіл күйім болмады. Сөйлеген кезімде де арнайы кешірім сұраймын ғой көпшіліктің көзінше оқталғанмен, тәуекелім жетпеді.

Ал, қазіргі таңда, өмір бірсыдырғы ағып жатыр. Күні кеше жұмыста отырсам, әріптесім Мәншүк өзінің тойында түскен суретті әкеліп көрсетіп тұр. Осы жарияланып отырған сурет сол. «Махаббат қызық мол кезең еді, ау» деп ішімді бір тырнап өтті ол сурет. Суретті алған күйінде Алинаға жетіп барып, суретті ұстаттым да кете бардым. Қиын өмір. Қалай ақталамын, қара басыммен үлкен қателік жіберсем. Бямасыз, бар шындығым сол. Бұл тақырып кеше осылайша жұмыста отырып туындаған болатын.

Өмір бір орнында тоқтап қалмайды. Осыны жаза отырып өзімді кішкене де болса жеңілдендіріп, алдағы күнімде ондай қателіктерге бой алдырмаудың жолдарын іздедім. Бүгін, барлық әріптестеріміз болып, қалалық сенбілікке шықтық. Арасында менің ғашық жаным да жүрді құлпырып. Бірақ, амал нешік, жай ғана амандық саулықтан ары бармаймыз. Алдағы уақытта бақытты болуын тілеймін. Өзіңнің жақсы көретін адамыңды қашанда биіктен көргің келеді. Менің де кіршіксіз ақ тілегім осы!

Ертең, Алла бұйыртса «Машатқа» маевкаға шығамыз деп достарыммен жоспарлап отырмыз. Тойдың болғанынан боладысы қызық деп, екі аптадан бері дайындалып жатқан бұл демалысымызды бұрынғыдан өзгешерек өткіземіз деп ойластырып жатырмыз. Шынында да тойдың басында барлығымыз бір ауыздан келісіп, үйленгендер отбасымен (әйел, бала-шағасымен), бойдақтар қыздарымен шығамыз, бір-бірімізбен таныстырамыз деп келіскенбіз. Менде, сол оймен, алдын-ала, өзім жақсы араласып жүрген Ұлдана атты қызға хабарлап, келісім сұрап, дайындық жасап жүрген жағдайым бар еді, бірақ, дәл уақыты келгенде, ол ауырып жатырмын деген негізгі себебін айтып бас тартып жатыр. (негізі білмеймін, өзімде көп көңілшектеніп кеттім ба, әлде уақыт жақындаған сайын көңіл-күй солай болды ма, өзімнің ішкі ойым басқалалай себептері бар сияқты сезінемін). Содан, бір пәсте жұпсыз қалып отырмын. Уақыт аз, кімге хабарласарымды білмей отырмын. >
Енді, қызымның рөлін ойнамаса да, жақсы досымның рөлін ойнап, бір күндік тауға саяхатты қызықты етіп бөлісетін жан іздеп отырмын. Іштей бір-екі нұсқаларын қарастырып отырымын. Әзірге шешім қабылдамадым. Дегенмен, бір қазақтың қызын бір күнін қызықты да, естен кетпестей етіп қонақ қылу ойымда тұр. Студент кезім болса, мұндай мәселе болмас еді, қазір барлығын да оймен жасайсың. Сонымен, араларыңыздағы қайсыңызды қонақ қылайын?
пысы. маевканың ертесіне блогқа құнды мәліметтер жинақталады, міндетті түрде жарияланатын.

Біздің қазақ халқы – мұсылман, діні – ислам екендігін үнемі Елбасымыз биік мінбелерден тектен текке айтып жүргені жоқ. Сан ғасырлар бойы исламдық жолды ұстанған ата бабаларымыз осы дінге лайықтап өз әдеп-ғұрып, салт дәстүрін, наным сенімдерін жасаған, әрі ұрпақтан ұрпаққа жалғастырып отырған.
Бірақ тарихтан білетініміздей, еліміз 250 жылдан аса Ресей елінің боданында болып, олардың күштеп жүргізілген орыстандыру саясатының зардабын тарттық. Халқымыздың қасиеттеген ислам дінін мансұқтап және 70 жылдай халықтың санасын билеген коммунистік идеологияның атеистік тәрбиесі дінімізді мүлдем жоққа шығарып, мәңгүрт ете жаздаған болатын. Құдайға шүкір қазір еліміз тәуелсіздік алып, егеменді елміз. Халқымыз ислам дінімен қайта қауышып, көпшілік имандылыққа бой ұруда.
Тәуелсіздік алған алғаш жылдарында еліміздегі экономикалық қиындық, әлеуметтік және қоғамдық-саяси жағдайға көптеген қиындықтар алып келген болатын. Сондықтан елбасымыз «алдымен экономика, одан кейін саясат» деген қағиданы ұстанып, мемлекетті аяғынан тұрғызуға барлық күш жігерін арнаған болатын. Міне осындай өтпелі кезеңде және қабылданған Ата Заңда көрсетілгендей зайырлы мемлекет болғандықтан, тәуелсіздіктен кейінгі жылдары мемлекет органдарының діни ұйымдардың жұмыстарына бақылау функциясынан тыс тікелей араласпаған болатын. Осындай жағдайды пайдаланған дәстүрлі емес діни ағымдар өздерінің үгіт-насихат жұмыстарын емін еркін жүргізіп, өздерінің діни сенімдерін елімізде таратқан болатын. Бұл Қазақстан халқының рухани жағдайына үлкен әсерін тигізіп, діни сауаты төмен көптеген қаракөз қандастарымыздың сол діндердің шырмауына кіріп, рухани азғындауына алып келді. Соңғы уақыттарда қоғамда жиілеп кеткен дәстүрлі емес діни ағымның жетегіне өтіп кеткен адамдардың отбасыларында болып жатқан орны толмас оқиғаларға апарып соғуы үлкен мәселеге алып келді. Экономикалық жағдай тұрақталып, даму жолына түскен еліміздегі мұндай діни алауыздық оқиғалары ұлтаралық татулық, діни толеранттылық, еліміздің біртұтас дамуы жолында кедергі келтіретінін білеміз.
«Еліміздің болашағы – жастардың қолында» деп Елбасымыз жастарға арнаған әр сөзінде сенім білдіріп отырады. Ол жастар сендер Қазақстанның төл тумасы болып табыласындар.Сендердің ата- аналарың аңсаған тәуелсіз, еркін мемлекеттің ұл қызы болып табыласындар. Сендердің қазіргі таңдағы басты міндеттерің білім алып, ата аналарыңның аттарына кір келтірмей, болашақта армандаған мақсаттарыңа қол жеткізу жолында еңбектену болып табылады. Ал осының орнына сендер жаңағыдай өзге діннің шырмауына кіріп, ата аналарыңмен араздасып, еліміздің сан ғасырдан қалыптасқан салт-дәстүріне қарсы шығып жатсаңдар еліміздің болашағы қандай болмақ?
«Жау жүрек мыңбала» фильмін көрген боларсыңдар. Ата бабаларымыз осындай ұлан байтақ жерді, найзаның ұшымен, білектің күшімен сақтап қалғанын көруге болады.
Тәуелсіз ел ұландары тәуелсіздіктің қадірін жете түсінбей келе жатқандай болып көрінеді. Қазіргі қоғамда болып жатқан оқиғаларды бағамдай отырып осындай ой түйесін. Жастарымыз рухани азғынданған, тым қатыгезденіп барады. Жастарды қойып, жасөспірімдеріміз арасындағы қылмыс өршіп тұр. Мұның бәрі жас тәуелсіз мемлекетіміздің рухани-әлеуметтік саласына сын болып табылады. Кінәні алыстан іздемей, бірінші өзімізден іздеуіміз керек. Қазіргі таңда ұрпақ тәрбиелеп отырған ата-аналарымызда мынадай қағида қалыптасып кеткен: баланы материалдық тұрғыдан қарап, мектепке киімі мен күнделікті тамағын қамтамасыз етіп отырсам болды, қалғанын мектеп және басқа орта тәрбиелеп өсіреді деген сияқты. Міне осыдан келіп көптеген әлеуметтік қайшылықтар туындап отырады, ата-аналар ұстаздарды, ұзтаздар ата-аналарды кінәләп жатады. Екі ортада өскелең ұрпақ зардабын тартады. Жиырма бірінші ғасырға келіп адам психологиясы өзгеріп, жаңғырудың жаңа сатысына өтті. Еліміз өтпелі кезең қиыншылықтарымен қатар сананың да өтпелі кезең үдерістерін басынан кешіруде. Адам санасының өзгергенінің белгісі деп қазір кез келген адамның жеке басының құндылықтарын, ой-пікірін, тәлім-тәрбие, санасы мен өресіні, оның дүниеанымдық көзқарасына орай жеке мүддесіне сай әрекетке көшуін айтумызға болады. Басым көпшілігімізде эгоизм, эгоистік көзқарас жоғары тұр. Эгоизм басым болған жерде адамгершілік, көпшілдік, қоғамшылдық туралы пікірлердің әлсіз болатыны түсінікті жағдай. Эгоистік көзқарастың басымдығынан қоғамда орын алып жатқан оқиғалардың түп-негізін байқауға болады.
«Ел боламын десең, бесігіңді түзе» — деген М. Әуезовтың ұлағатты сөзі бар. Қазақ халқының даналық сөздер қорында осы сияқты тағылымды сөздер көптеп сақталған. Осы ұлағатты сөздерді жасөспірімдеріміздің санасына сіңіріп өсірсек, «сабақты ине сәтімен» дегендей, сәтімен түсіндіре білсек, еліміздің ертеңі үшін еңбек ететін, ұлжанды азаматтарды көптеп тәрбиелеген болар едік. Қоғамдағы әлеуметтік-рухани ахуалға баға бере отыра кінәні біржақты жастар мен жасөспірімдерге арта бермеуіміз керек. Жас ұрпақ жас отырғызылған шыбық секілді, оны қалай иісең солай қарай өседі, яғни жас кезінде қандай тәлім-тәрбие көрсе, өскенде солай қарай бет бұрмақ.