«Ой-Зерек» радиобағдарламасының 2017 жылғы 21 қазандағы эфирінде 3-айналымның кезекті ойыны өтті. Қонаққа келген «Әйел бақыты» командасы ойынды 4:7 есебімен аяқтады.

Сұрақтар міне:

Әзіл-қалжың энциклопедиядан үзінді: «Ересек адам – бұл ОСЫЛАЙ өсуді доғарып, енді СОЛАЙ өсетін адам». Ауыстырылған екі сөзді бір кең таралған ермекпен айналысып отырып кездестіруге болады. Қандай екі сөз?

»Тақтар ойыны" сериалында корольдің бас кеңесшісі, әмірін орындаушының кеудесіндегі белгісінде, бір таңғаларлығы, ИКС орналасқан. Магнит өрісінде орналасқан тогы бар өткізгішке әсер ететін механикалық күштің бағытын анықтауға арналған ереже де ИКСтің атымен аталады. Сіздердің араларыңызда ИКСі негізгі, басым пайдаланатын адам бар (немесе жоқ). ИКСті екі сөзбен атаңыз.

Қазақ жұмбағын шешіңіз.
Ойласам заттың жүзі дөп-дөңгелек,
Бұл нәрсе басбармақтай болса керек.
Жалғыз-ақ басқан жерде ізі қалар,
Оны да ойламай шеш, ақылы зерек.

Әйгілі фигуристкалар Мао Асада мен әпкесі Май Асада бала күнінде бір өнер түрімен айналысады, ал мәнерлеп сырғанауға кейінірек келеді. Олардың анасы – 1925 жылы туған орыс әйелінің өнеріне табынушы жанкүйер болған. Бұл орыс әйелін атаңыз.

Негізі оның құнын санау мүмкін емес, бірақ 2005 жылғы дерек бойынша, ғалымдар ИКСтің бағасын есептеп шыға алыпты және ол 4,8 млн доллар тұрыпты. Жас ұлғайған сайын, 44 пен 55 жас аралығында ол 5,2 млн-ге көбейеді. Spathiphyllumді [спатифиллум] ел ішінде ИКС деп атайды, өйткені гүлдеу уақытында отбасына береке келіп, жалғыздар жұбын тауып, жанжалдар доғарылып, ана болғысы келетіндер жақсы жаңалық естиді деп саналады. Ал бір отандық сайтта ИКСтің ұзақтығы 1 сағат 40 минут, жиілігі — аптасына 5 рет делінген. ИКСті екі сөзбен атаңыз.

Ағылшын уикипедиясында келтірілген нұсқалардың біріне сәйкес, бұл қалыптасқан сөз-тұжырым өлгендердің жоқ екенін (яки өлгендер санының 0 екенін) хабарлайтын әскери рапорттардан шыққан. Бұл қалыптасқан сөзді атаңыз.

Тьери Мюглер деген ИКС «ИКСті» көріп шабыттанып, 2006 жылы, мысалы, " N 1 пәк қыз" немесе «Париж 1738» деген атаулар енген топтама ұсынды. ИКС деп жасырылған қандай шетелдік сөз?

1999 жылы Лондон ауруханаларының біріне қызығушылық пен абайсыздық кесірінен (көзінен) күйік жарақат алған пациент түседі. Күйіктің формасына қарап, оқыс оқиғаның орын алған дәлме-дәл уақытын да анықтауға мүмкіндік туды (максимум бірнеше минут ауытқушылықпен). Жарақаттың пайда болуына себеп болған оқиғаны (құбылысты) екі сөзбен табыңыз.

АЛЬФА – жасырылған сөз немесе сөздер. Популизмді сынай отырып, Хрущев былай депті: «Саясаткерлер барлық жерде бірдей: олар АЛЬФА жерде көпір салуға уәде береді». Уикипедияға енсек, АЛЬФА – Барсакелмес аралының бұрынғы атауы, һәм «Гоби» сөзін де қазақшаға АЛЬФА деп аударуға болады. АЛЬФАны атаңыз.

Бір киношолушысы әзілдеп, бұл әйел туралы фильммен бір қатарға Терминатор және Электроникті қояды. 20 ғасырдың бұл (арнайы атағы бар) ханымы кім?

Орсон Уэллс „Әлемдер соғысы“ радиоқойылымынан кейін көтерілген дүрбелеңнен соң қоқан-лоққы хаттар келе бастағанын есіне алады. Бірде ол өзі ойнап жатқан спектакль кезінде бірінші қатардағы көрермендердің бірі қолын қалтасына салғанын көреді. Уэллс оған үрейленіп көзін алмай қарап қалады, алайда көрерменнің алып шыққаны тапанша емес-тін. «Одан да мені атып кеткені жақсы еді» дейді Уэллс. Көрермен қалтасынан не алып шыққан?

Мына жерде фейсбуктегі тікелей эфир бөлігі бар.

«Ой-Зерек» радиобағдарламасының 2017 жылғы 14 қазандағы эфирінде 3-айналымның үшінші ойыны өтті. Қонаққа келген «4.fm» командасы ойынды 5:6 есебімен аяқтады.

«Әйел» элементінің әзілдік сипаттамасында «Атомдық массасы 60; 40 пен 250 арасындағы изотоптары бар, немесе алтын, күміс, платина сияқты металдармен жақсы қарым-қатынасады» деген сияқты сипаттар бар. Оның латынша әріптермен таңбалануы — Микронезия федератив штаттарының доменімен бірдей. Бұл доменді бір қызмет яки мекемелер өздері үшін белсенді пайдаланады екен. Бұл қысқартылған аббревеатураны, яғни қаріптерді атаңыз.

Сатиралық романында Оруэлл балалары мен немерелері отағасын жақсы көргенін, алайда бәрібір өздерін бес тонналық Альфамен қауіпсіздендіріп, қорғанғандай болғанын жазады. «Альфа» сөзін кейде қызмет көрсету хабарландыруында жазылып тұратынын ескере отырып, құрама сөзбен атаңыз.

Қазақтың (биологиялық сипаттағы) жұмбағын шешіңіз:
Бір күмбездің ішінде мың күмбез.

Ғасырлар тоғысында дыбыс жазуға арналған «си-ди» және видеоақпарат жазуға арналған «ди-ви-ди» шықты. Дисктердің көлемі бірдей болатын, ал қораптары әртүрлі-тұғын. Бұған киімнің қандай бөлігі кінәлі болды деуге болады?

Франк Геллердің «Екінші түн» романында сиқырлы кілем үшін таласқа түскен үш саяхатшының басынын кешкендері суреттеледі. Алдыңғы сөйлемде қандай сөзді тастап кеткенімізді атаңыз.

Бір мультфильмде мынадай эпизод бар: арыстан үлкен кеңес құрып, келген хат жайлы айтып беру үшін жануарларды жинайды. Аңдардың көбі хатқа сенеді, алайда кейбірі, мысалы, жалғызмүйіз ат, сенбейді. Хат авторын атаңыз.

Түркі ақыны Сәйф Сараи «Сухейіл мен Гүлдірсін» поэмасында өзінің жарқыраған сүйіктісін айналып жүрген аруды суреттейді. Аудармашының пікірнше, (XIV ғасыр ақыны) Сараи шамамен бір жарым ғасырға кімнің алдын ораған?

«Х — ешқашан шешуі табылмас жұмбақ, ешкім шығара алмас қиын есеп» дейді Оралхан Бөкей. Бақытжан Байқадамов: «Х дегеніміз ән, ән дегеніміз — Х» деген. Ал Ленинград блокадасы кезіндегі Ладога көлі арқылы өтетін жалғыз көлік магистралін Х жолы деп атаған. Х-ті атаңыз.

1506 жылы жазылған Бернхард Штригельдің картинасында екі адам және ауада қалықтаған бүктеме қағаз бейнеленген. Осындай қағаздардың аналогтары — бұлжымас бөлшегі болып келетін заманауи жанрды атаңыз.

Қала көшелерімен жүйрік болидтердің жарысы өтпес бұрын, көшелерге дәнекерлеушілер шығады. Әйтпесе, мысалы, 1990 жылы Монреальдағы автожарыс кезінде орын алған сияқты апат болуы мүмкін. Дәнекерлеушілер не істейді сонда?

Набоковтың кейіпкері үй маңында (өз бағын қарап) жүріп, күндер жоғалып, орнына айлар пайда болғанын байқайды. Ол не туралы айтып тұр?

Эфир аудиожазбасын ресми сайттан тыңдауға болады.

«Ой-Зерек» радиобағдарламасының 2017 жылғы 30 қыркүйектегі шығарылымында 3-айналымның алғашқы ойыны өтті. Қонаққа келген «Брейнсторм» командасы (Әлібай Бақытнұр, Абсеметов Асқар, Сұлтанов Санжар, Молдашев Дархан) ойынды 6:5 есебімен аяқтады.

1948 года жылғы " Апачтар форты" фильмін түсіру үшін жақсы ауа-райы қажет еді. Режиссер тіпті ауа-райын өте дәл болжау үшін навахо тайпасының үндісін жалдап алды. Алайда бірде навахо актерлердің бірі оның бір затын тартып алғанын айтып, болжам жасаудан бас тартады. Ол затты атаңыз.

Канн кинофестивалінің Ынталандыру дипломымен марапатталған бұл фильмнің әйгілі халықаралық кинопортал IMDB.com-дағы рейтингі — 8,2/10. Ал kinopoisk.ru 8,601 баға қойған. Аmazon.com оның кітап нұсқасын 30 долларға сатып алуды ұсынады.
Массагет сайтындағы авторлардың бірі оны «Том Сойердің басынан кешкендері» сияқты қызық деп атап, «Гарри Поттер» секілді атақты болуы тиіс деп санайды. Туындыны атаңыз.

Жансыз нәрсе туралы қазақ жұмбағын шешіңіз. Бір мүйізді, бір көзді.

Өз өлеңдерінің бірінде Эльдар Рязанов «… Бұл белгіде бар өмір тұйықталған» дейді. Не туралы айтқан?
Испандықтар өткен ғасырдың 50-60 жылдары оппозиционер испандық үшін ең танымал, жиі оқылатын саяси газеттердің бірі «Ель теемис» болғанын айтады. Ал ол басылым қай қалада жарық көретін?

Белгілі спортшы сұхбатында әріптестерінің көбі тұрып солдан оңға қарай жасайды, ал жатып – оңнан солға қарай жасайды деді. Бұл адам қандай спорт түрінде өнер көрсетеді?

«ИКС рақымсыз. Ол – ғұламаны да, бiлгiрдi де, өнер иесiн де, хандар мен патшаларды да аямайды. Ол өз заңына қарсы келгендердiң бәрiн езiп-жаншып жүре бередi. ИКС заңдары керi қайтуды бiлмейдi» дейді Мұстафа Шоқай. Ал бізге белгілісі, ИКС шамамен 11 жастан бастап 17 жасқа дейін қалмайды. ИКСті атаңыз.

"Өте үлкен канарейка" мультфильмінде жемтік аулауға шыққалы тұрған мысықтың басының үстінде найзағай жарқырайды. Мұндай жолмен мультипликаторлапр қандай (ағылшын) терминді иллюстрация жасағысы келген?

Кәрістер ұлу тектес жануардың атымен атайды, қазақтар — қосжақтаулы былқылдақденелілердің өкілінің атауымен, мажарлар – құрт, финндер – мысық тұқымдас атаумен атайды. Ол не? / Орыстар ше?

Грекше «Тесіктер туралы ғылым» ғалыми дисциплиналардың ішінде біздің өмірімізде көзге жиі түседі. Ол не?

Эс де Кейроштың романында африкалық әскербасы құдаймен бақсының көмегінсіз сөйлескісі келеді. Ол құлды шақырып, құлағына хабарын сыбырлайды және оны өлтіреді. Бірнеше минуттан кейін ол екінші құлды шақырып, бірнеше сөзін сыбырлап, оны да өлтіреді. Екінші құлды қандай латын текті (қысқартып та жазылуы мүмкін) біріккен сөзбен атайды?

Ойынның фейсбукте тікелей эфирі бар. Эфир аудиожазбасын ресми сайттан тыңдауға болады.
Суреттер — мұрағаттан.

Қазақ радиосындағы «Ой-Зерек» танымдық-интеллектуал ойынының 8-шығарылымына «Жаңа астаналықтар» командасы қатысты. Есеп 4:7

Сергіту сұрағы: Бастапқы сауал: Мария Горелованың пікірінше, ОЛ – нысанаға тигізуге арналмаған жалғыз спорттық қару. Оны екі сөзбен атаңыз.

Ян Беттеридж былай деп дәйектейді: «Егер тақырып атауында ОЛ бар болса, мақалада, үлкен ықтималдықпен, бос далбаса жазылған». Ал Тигран Бабаянның нақылына сенсек, ол күмән ауырлығынан бүкірейіп қалған. Оны атаңыз.

Әлеуметтік желіге жоғары жылдамдықта сурет жүктеуді жарнамалаған бір ұялы оператор жарнамасында бас кейіпкер жарнама соңында жолда қол көтеріп тұрған бәсекелесіне қарап “міне алғашқы ИКС” дейді. ИКСті табыңыз

Джон Локк ОНЫ «ойлану анатомиясы» деп, ал Хельмар Нор — "қиялдың көндіру көйлегі" деп атаған. Станислав Ежи Лец егер ОЛ дұрыс емес болса, онда күллі ғылымдар поэзияға айналады депті. ОНЫ атаңыз.

Саяхатшы Карл Маннергейм Азияға сапары туралы естеліктерінде кей мұсылман үйлерінің төбесінде түрлі-түсті жіп ілінетінін жазады. Бұл жіптер арқылы бір физикалық шаманың критикалық мәніне жетуі анықталады. Жіп арқылы не анықталатын еді?

Бұл әлемге ғылым нұрын шашқан атақты адамға Фон деген ақсүйек атағын ұсынғанда, ол бас тартқан. Алайда өмірде «фон» сөзі оның есімін бәрібір үнемі қуалап жүреді. Ол кім?

“Төгілген құрма” атты өлеңде ақын танымал паралелл бойында орналасқан нәрлі жеміс ағашының қызығын адамдар көре алмайтыны туралы мұңая жазады. Өлеңде аталған құрма ағашы қай елдердің ортасында өсіп тұр?

Google компаниясының 1 сәуірге арнап шығарған ролигінде екі ғана батырмадан тұратын, смартфондарға арналған жаңа виртуал пернетақта жарнамаланады. Және бұл роликке қатысқан бір бағдарламалаушы маман 1791 жылы туған ғалым адамның өз туысқаны екенін айтады. Ол ғалым адамды атаңыз.

Бұл спорт түрінде басқа бір спорт түріндегідей қол мен аяқтың жылдам қимылы, ақыл және спортқа жақын бір өнер түріндегідей иілгіштік, икемділік, жеңілдік қажет. Аталған өнер түрі мен спорт түрінің әріптерінен біз сұраған спорт түрінің атын құрастырыңыз. Егер қатты қиналсаңыздар, қазақ тіліндегі 3 бұйрық раймен атай қойыңыз.

Қазақ жұмбағын шешіңіз: Төмен қарап өседі, Күн жылына өшеді.

Джордж Карлин атты сатирик адамдардың қартайған шақтарында діни кітаптарға бет бұруын ОҒАН дайындық деп әжуалайды. ОНЫ қазақстандық белгілі абрревиатурамен атап көріңіз.

«Оскар» фильмінің желісі бойынша, Луи де Фюнестің кейіпкері туған қызына ешқандай да қалыңдықтың жасау мүлкін бермейтінін айтады. Ол: «Дым жоқ саған, дым жоқ, тура мына жердегідей» дейді де, Х-ті нұсқайды. Х-ті атаңыз.

Ақындық өнерді танып білуге баулыған ақын Серік Рысбекұлы туралы жасалған радиохабар. Қызықты болып жатса, тыңдап, бағасын бере жатарсыздар.

http://astanafm.kz/kz/archive/programs/aleumet/astana_radiosy_usynady/314652

Конвергентті журналистика әлдекімдердің ғылыми атақ қорғау үшін ойлап тапқаны. Сізге мұндай ой келіп көрген жоқ па?! Тақырыпқа алғаш көз салғанда қолды бір сілтегім келді. Жоқ, шынымен ше, өндірісте жүрген журналист көп нәрсенің конвергенция екенін білмей-ақ та жапырып жүр. Әлгі, «Қазақтар наурыз көженің жеті ингредиенттен тұратынын бұрыннан білген, тек ингредиенттің не екенін білмепті» дейтін әзіл еске түсті бар ғой.

Ақпарат тарату арқылы бұқараның санасына әсер ету процесінің басталғанына бірнеше жүзжылдықтар өтті. Ол сонау алғашқы болып шыққан газеттерден бастау алып, одан кейін радио, теледидар көмегімен іске асырылса, 21 ғасырда ғаламтордың ғаламат күшін сезіндік.
Қазір басым топ өкілдері бұқара халықты өз қалауына қамшылап, арбауына айдап отыр. Стереотиптер салу арқылы адамдарды алдап қана қоймай, құлша құрдымға қуып, организмді ғана емес, сананы улауда. Дегенін істетіп, қарапайым халықты аузына қаратып отыр. Және бұның бәрі күш қолдану емес, адамның ойлау жүйесіне әсер ету арқылы жүзеге асырылуда. Ал адамның ойлау жүйесіне әсер ету бұқаралық ақпарат құралдарының көмегімен(газет, теледидар, интернет жүйесі, әлеуметтік желілер) істелуде.
Адам өз таңдауын жасаудан қалған сияқты. Мысалы, киім таңдауды алайық. Киімді әрине қай кездегідей сән үлгісіне («мода») қарап алады. Ал, сол моданың мода екенін кім шешеді?! Сол брендтің иесі немесе жарнамашылар. Біздің таңдауымызды әлде әр сезонға «моданы» анықтап, таңдап беретін соларғой. Олар өздеріне ұнағанын не қалағанын «мода» десе болды сол киім үлгісі әлемге тарайды. Айнала бәрі киіп жүргеннен кейін біз де сол жақсы екен деп сатып алып, киюге ынтызар боламыз. БАҚ-нан күнде жарнамалап жатқаннан кейін біздің миымызға, санамызға орнығып алатыны соншалық біздің таңдауымыз соған тартады да тұрады.
Менің мамандығым — PR (Public relations) Қазақша қоғаммен байланыс. Қысқаша мазмұндайтын болсақ: PR — бұл бұқараның санасын бұғаулап бағындыру. Яғни, қарапайым халықтың санасын, ойын басқару, сол арқылы ыңғайлы іс-әрекеттерге итермелеп, қалаулы таңдаулар жасату. Бұл жаңағы айтқан тауар таңдауға да қолданылады. Манипуляциялау деуге де болады. Таңдау туралы тағы бірер мысал келтірсек, ыдыс жуу керек болғанда не керек? ойыңызға алғаш келетіні — FAIRY. түгелдей болмаса да көпшілігі солай. Санамызға құйып тастағаны соншалық басқа жуғыш заттардың бар екені, олардың сапасы fairy ден артық болуы мүмкін екені ойымызға кіріп те шықпайды. Жаңа жыл жақындаса ойға тағы да бірінші келетіні «Соса соla» сусыны ия?
Жарайды, тауардан алшақтайық. Теледидардан көретін, интернеттен оқитын жаңалықтарға келсек. Қандай жаңалық көрсек соны рас деп есептейміз. Әрине, өтірік дей алмаймын. Бірақ жалпы осы «шынайы» мен «шынайы емес» дегенді кім қалай түсінеді?(«реально», «не реально») иә, сіздердің араларыңызда мен интернеттен көрген барлық жаңалыққа бірден сене кетпеймін, бірінші оқимын, содан кейін ойланып, анализ жасаймын дейтіндер кездесуі мүмкін. БІрақ сол анализді жасау үшін де салыстыратын ақпарат керек яғни екінші ақпарат көзі. Оның рас екеніне кім кепіл? Бұл жағдай тек интернеттегі ақпаратқа емес, жалпы бұқаралық ақпарат құралдарының бәріне байланысты.
Бір PR маманы лекциясында мынадай ой айтқан болатын: «Мен, ЕШҚАШАН, ЕШКІМГЕ 100%-ға сенбеймін! Маған Панама мойнағы Солтүстік Америка мен Оңтүстік Американың арасын бөліп тұр десе сенбеймін. Фотодан. бейнероликтен көрсетсе 90% сенермін, ал, панама мойнағымен өткізіп, көзбен көрсетсе 99,9% сенермін. Бірақ көзбен көргенге де 100% сенбеймін. Себебі, көз де кей кезде алдамшы.» Бұл сөздерден кейін «Секрет» документалды фильміндегі «көзбен көрген шынайы емес, адамның ойындағы нәрсе шынайы» деген ой келді.
Адам басқалардан ерекше ойлағанның өзінде ойлау жүйесі — қоршаған ортасының, бұқаралық ақпарат құралдарының сол адамның ойына, санасына салып қойған стереотиптерінен, былайша айтқанда «шекарасынан» немесе санаға салған «шеңберінен» шыға алмайтындай.
Бұқаралық ақпарат құралдарының көмегімен ғасырлар бойы адамдарды алдау туралы ойымның соңғы жағында ең толғандыратын нәрсе туралы жазғым келді. Ол адамзат тарихында ашылған ең ірі жаңалықтардың бірі АЙҒА ЕҢ АЛҒАШ ҚОНҒАН НАСАНЫҢ (АҚШ) қонуы. Алдауы мүмкін деген күдіктердің ең ірісі осы, біртүрлі көрінсе де)
«Иллюминаттар» деген сөз таныс шығар. Құпия символдардың шешімін іздеп табушыларды осылай атайды. Иллюминаттардың зерттеулеріне көңіл аударсақ НАСА-ның алғашқы айға қонуын жоққа шығарады. Сонда НАСА бүкіл адамзатты алдағаны ма? Бір қызығы менің бұлай ойлауыма әсер еткен ақпараттар да интернеттен алынған бұл менің ойым ғана.
Сонымен не шынайы? не шынайы емес?! осыған дейін айдан анық болып көрінген, көзбен көргеніміз, құлақпен естігеніміздің бәрі өтірік шығар? Бізді алдаған шығар деген ой тек мені ғана алаңдатады дегенге сенбеймін. Бұның бәрі менің ойларым және ойландыратын нәрселерді мысалға келтірсек өте көп. Сіздер қалай ойлайсыздар?!

Радиода бұрын істеген адам ретінде, және енді радиоға оралмайтын шығармын деген оймен (бұндай жаңалықтан кейін ешкім шақыра да қоймас ) оның кейбір құпияларын ашуды жүн санап отырмын. Мүмкін бір үлкен құпия да емес шығар, просто ішіме сыймай бара жатыр даЧ. Бір жағынан жігіттер пішен тиеп тастағанша әңгіме болсын.

Алматыдан Есікке дейінгі жол бірталай. Ондайда серігің – музыка. Немесе радио.
Сол күнгі кешкі тікелей эфир тақырыбы – ауылдан қалған естеліктер туралы болатын.
Бір әңгіме қозғашы ауыл жайлы,
Бұдан артық рахат табылмайды.
Бұлдырасын өткен күн сағымдай бір,
Бір әңгіме қозғашы ауыл жайлы (Мұқағали) демекші, тыңдармандар хабарласып, әркім өз ауылының естеліктерінен, балалық шағының тәтті сәттерінен сыр шертіп жатты…
Эфирдің әдемі көңіл-күйін атам «бұзды»

Бүгін 7-ші мамыр. Біреулер радио күні деп жатыр. Ал, біздің мемлекетіміз бұл күнді ҚР қарулы күштерінің күні деп атап өтіп жүргентін. Елбасымыздың 3 мамыр күні қол қойған бұйрығымен бұл күн күнтізбеден қызарып тұрып орын алды. Неге қызармасқа, қауқары өзіне мәлім. Дегенмен, бұл шешімді қолдаймын. Неге десеңіз 9 мамыр, яғни Жеңіс күнінің көлеңкесінде қалып қойып жүргенін өзіңізде сезеіп отырсыз. Енді, жұртшылық осы күні демалу арқылы болса да бұл күнді санасына сіңіре береді.
Сонымен, келесі жылдан бастап демалатын мерекемізбен!

Орындаушы: Сержан Али

Жаздағы жылы нөсердей,
Мұншалық ғашық етердей, кім едің?
Дауыл боп соғып өтердей,
Тынышымды ұрлап кетердей, кім едің?

Қайырмасы:
Көрмесем, күнім, жабығам,
Көруге дәйім асығам.
Тастамашы жерге сөзімді,
Мендегі қойшы төзімді,
Ұқпадым бірақ мұң толы көзіңді.

Төбемнен төніп бұлтты аспан,
Сырыңды сенің ұқпастан, жүрмін-ау
Күтудің жолы тым ұзақ,
Өтуде күндер зымырап, түн мынау