“Робот Займер” сервисінің аналитикалық орталығының зерттеуіне сүйенсек, Шымкенттіктер Қазақстанның басқа қалаларының тұрғындарына қарағанда, Интернетте қарызды 4 есе сирек алады екен.
Онлайн-кредит берудегі белсенділіктің төмендігіне қарай бетбұрысты сарапшылар ОҚО-да, тұтас алғанда, Шымкентте де, жеке алғанда, шағын қарыз берумен айналысатын оффлайн кеңселердің желісі көбірек дамығанымен түсіндіреді. Еңбекақыға дейін берілетін қарыздардың нарығы бойынша бүтіндей алғанда оффлайн қарыз берудің үлесі мұнда едәуір жоғары — 6,5%, ал онлайндікі, керісінше, — ең төмен (0,3%).
Бұл ретте ең белсенді онлайн қарыз алушылар Алматыда (25,98%), Астанада (15,47%) және Қарағанды облысында (8,77%) тұрады. Бұл жайт инфрақұрылымның өте жоғары дамуымен (банкоматтардың, Wi-Fi мен 4G-интернеттің болуымен) және мегаполис тұрғындарының әлеуметтік-тұтынушылық белсенділік дәрежесінің жоғарылығымен байланысты.
Батыс өңір тұрғындарының онлайн кредит алудағы белсенділігі төмендеу – мұнда интернетте қарыз алушылар ел бойынша орташа алғанда (16,7%), екі есе сирек (8,62%) кездеседі. Мамандар бұл жайтты өңірде ірі қалалардың жоқтығымен және Қазақстан бойынша халық тығыздығының ең төмендігімен байланыстырады. Нәтижесінде – қаржылық онлайн-сервистердің әлеуетті пайдаланушылары арасында ақпарат алмасу дәрежесі төмен болуда және геолокациялық жарнамалық интернет-науқандар өткізуге аз көңіл бөлінуде.
«Онлайн қарыздар нарығы қаржылық инклюзияға және халық проблемасының шешілуіне ықпал етеді. Нәтижесінде, ол қарқынмен өсуде. Біз қарыз алушылар саны бойынша мегаполистер мен халқы тығыз облыстардың тұрғындарының көш бастап тұрғанын көріп отырмыз, бірақ өсім уақыт өте келе қазір онлайн кредит беру үлесі едәуір төмен өңірлерде де орын алады деп пайымдауға негіз баршылық», — деп атап өтті Индира Кенесарықызы, «Робот Займер» ЖШС бас директоры.

Тұңғыш несие бюросы және «Робот Займер» онлайн-қарыз қызметінің зерттеуіне сәйкес — қазақстандықтар банк несиелерін қайтару үшін онлайн-қарызды белсенді түрде пайдаланады (зерттеудің негізі ретінде 2016 жылдың сәуірінен бастап желтоқсанына дейінгі мәліметтер алынған болатын). Сарапшылар осы үрдіс үдерістің барлық жағына да оң әсер беретініне сенімді. Біріншіден, бұл қарыз алушыларға мерзімінен асып кетпеуге, несие тарихын сақтап қалуға, қаржы жүйесі үшін жақсы клиент болып қалуға мүмкіндік береді, сондай-ақ әлеуметтік хал-жайын жақсартады және әлеуметтік қысымның өсуін тоқтатады. Екіншіден, банктерге бұл портфель сапасы мен клиент сапасын сақтап қалуға мүмкіндік береді, жалпы алғанда бұл қаржы жүйесі үшін жақсы. Ал үшіншіден, жалпы қаржы жүйесі мен барлық тараптар үшін оң мүльтипликативті әсер беретін онлайн-несиелеу сегментінің сапалы өсуін қамтамасыз етеді.
Зерттеуде былай айтылады, яғни қарыз алушылардағы қолданыстағы несие саны азаяды егер де, 2016 жылдың көктемінде осы қызметке жүгінген әрбір адамға 3 несие келісім-шарты есептелген болса, онда шілде айының өзінде бұл көрсеткіш шамамен 2,5 құрады, яғни қарыз алушылар өздерінің бар несиелерін қайтарады және жаңасын алмайды.
Сонымен қатар, банктердің тұтыну несиелерін берудегі талапты қатаңдатуы қазақстандықтардың ақша алу үшін интернетке жүгінуіне әкеліп соқты. Сонымен 2016 жылдың сәуірінде әрбір өтінімге онлайн-қарыз орта есеппен 5 қолданыстағы несие есептелді, ал желтоқсан айында бұл көрсеткіш екі еседен төменге төмендеді (орташа есеппен әрбір қарыз алушыға 2,3 қолданыстағы несие). Осы мәліметтерге растауда несие жүктемесінің түскені де байқалған, яғни айдан айға барлық несие бойынша төлемі үшін қажетті ортақ сомасы төмендей бастаған және 9 ай ішінде 5,3%-ға азайған.
Осындай үрдіс, қарыз алушылар белсенді түрде қолдағы тұтыну несиелерін қайта құрылымдайды немесе мерзімінен ерте өтейді дегенді білдіреді. Несиелерді қайта құрылымдау бойынша анағұрлым «белсенді» ай тамыз болды, атап айтқанда ол кезде ай сайынғы төлемнің жалпы қарыз сомасына ең жоғарғы арақатынасы — 55,5% болып тіркелген, ал қыркүйекте бірден 9,7% дейін төмендеген.

Қазақстандықтар үшін мемлекеттен пайыздық бонустар ала отырып, балаларының оқуына ақша жинақтаудың жаңа тетігі жұмыс істейді
Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі

Қазақстанда 2013 жылдан бастап Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі (бұдан әрі – МБЖЖ) қызметін бастады.

Жүйе Қазақстан Республикасының әр азаматына өзінің атына немесе баланың атына білім беру жинақтау салымын ашып, оны болашақта Қазақстанның және шет елдердің колледждері мен ЖОО-ларында оқудың ақысын төлеу үшін жұмсауға мүмкіндік береді. Жүйенің операторы «Қаржы орталығы» АҚ болып табылады.

Бүгінгі таңда 15 000 жуық білім беру жинақтау салымы ашылды.
Білім беру жинақтау салымына МБЖЖ-ға қатысушы банктен ай сайын жылдық 10% сыйақы мен жыл сайын мемлекеттен 5% немесе 7% (жеңілдікті санаттағылар үшін) сыйлықақы есептеледі:
Мемлекет сыйлықақысы 5%, 7% + Банк сыйақысы 14% = Салым бойынша табыстылык 19%, 21% басталады.

Білім беру жинақтау салымының артықшылықтары:
• Мемлекет сыйлықақысына табыс түрі ретінде салық салынбайды;
• Білім беру жинақтау салымдары 10 млн. теңгеге дейін Қазақстандық салымдарды кепілдендіру қорының нысаны болып табылады;
• Минималды бастапқы жарна – 3АЕК (2017 ж. 6 807 теңге);
• Жинақтау мерзімі – 20 жылға дейін;
• Мемлекеттің атынан ҚР БҒМ «Қаржы орталығы» АҚ-ның 100% кепілдігімен банктен білім беру кредитін алу мүмкіндігі бар.

Білім беру гранты тағайындалған салымшының құқығы:
• жинақты мемлекет сыйлықақысымен бірге алу;
• ақшаны басқа баланың атына аудару;
• білімнің басқа деңгейлерін алу үшін жинақтауды жалғастыру.

* Мемлекеттік сыйлықақы мен банктің сыйақысы капиталға айналып, білім беру жинақтау салымдары бойынша табыстылық 19 % құрайды, нәтижесінде салымшы білім беру қызметтерін сатып алу шығыстарынан 30-40% дейін үнемдейді.

Білім беру жинақтау салымын ашу үшін қажетті қадамдар:

1-қадам – МБЖЖ-ға қатысушы банктердің бірін таңдау.
2-қадам– Білім беру жинақтау салымын ашу.
3-қадам – Бастапқы жарнаны енгізу.

Құжаттар:
— ата-ананың бірінің жеке куәлігі;
— баланың туу туралы куәлігі және ЖСН.

Құдай куә, алғашында ағартушылық ақпарат бергім келді, бірақ Ардақ Гейтс, не Уоррен Серікбай болмаған соң, өзімше, Роберт Кийосакиді бірінші оқып тастаған адамдай, жұртқа ақша табу туралы шеберлік сабақтарын жүргізіп отыруға әзірше еш моралдық хақым жоқ екенін сездім. Тіпті, тақырып таңдау барысында сондай ойым болғанына ұялып кеттім. Естелік те жазғым келді. Бірақ, ақша туралы бұрын да естеліктер жазған сияқтымын.
Ақыры, ақшаға орта есепті қазақтың көзімен шолу жасамақ болдым. Нәтижесін, өзіңіздің қымбатты назарыңызға ұсынамын.

"Құнсыздану — Ұлттық валютаның, бұрынырақ —алтынға, шетел валюталары немесе халықаралық есептік ақша бірліктеріне қатысы бойынша бағамынын төмендеуі түрінде көрінген құнсыздануы" — деп сайрап тұр Википедия данышпан. Әлі есімде бала күнгі ақшалардың суреттері, 1,3,5,10,20 арғысы 50 теңгелер. Ойпырмай сол ақшаларды көрсек бүкіл дүниені сатып алардай көрінетінбіз. Келе-келе 100 теңге, сосын 200, 500,1000-дап шықты. Біз жаңа купюраларды қызықтап жатқанда үлкендер «ееее сабан ақша деген осы екен гой, құнсызданып барады бұл теңге» деп отыратын. Ол кезде қайғыратын. Келе -келе есейгендік па, алде ақшаны танығандық па мен де расымен ойланатын болдым. «Неге осы жұрт құнсызданудан қашады?» — деп. Биылғы жылы осы ақша туралы жаңалықтарға құлақ түре бастадым. «Не білдім?», «не естідім?», "Құнсыздану керек пе?" деген сұрақтарға жауап іздеп көрейік.

Жаңалыққа құлақ түрер болсақ құнсыздана береді екенбіз әлі. 2012-2013 жылғы құнсыздану көрсеткіші 4,7%-ды құрап тұр. Хош, енді кішкенке басқа мәліметтерге сүйенсек анықтаймыз құнсызданудың қаншалықты «керек» немесе «керек емес» екендігін.

Бізге ол үшін статистика керек. Бірінші, еліміздегі 2013 жылғы коммуналдық төлемдердің статистикасына сүйенсек 2013 жылы біздің елімізде жалпы ыстық су — 10,8%, электроэнергия — 10%, жылу беру — 9,8%-ға артқан. Бұл республикалық көрсеткіш. Екінші, тамақ өнімдеріне келер болсақ бір айдың (қараша) ішінде жұмыртқа -16,3%, қызанақ – 13,7%, қияр – 9,5%, қызылша – 3,9%, картоп – 1,8%, май – 1,4%, сыр мен сүзбе – на 1,1%, балық – 0,8%, сүт және сүттен жасалатын тағамдар – 0,7%, макарон өнімдері – 0,5%-ға қымбаттаған. Ал былтырғы жылмен салыстырғанда макарон өнімдері — 6,8%, балық және теңіз тағамдары – 4,7%, сүт өнімдері – 4,5%, кофе, шәй, какао – 3,9%, ұн өнімдері – 3,4%, ұн – 3,1%, алкогольді ішімдіктер мен тәтті тағамдар – 3%, нан – 1,4%, май – 1,2%-ға артқан.Шүкір, арзандаған өнімдер де бар екен, күріш пен гречка (қазақшасын білмедім) – 6,3%, қант – 2,6%-ға арзандапты. Үшінші, жанар-жағар май 2,8%, киім, аяқ киім, дәрі-дәрмектер – 0,5%, үй техникалары және тұтынушы тауарлары–0,3%-ға қымбаттаған. Жекелеген адамдарға қызмет көрету (шаш алу, тырнақ бояту деген сияқты) 1,3%, қонақ үйлер мен ресторандар – 0,8%, ойын-сауық отаулары – 0,6%, денсаулық сақтау саласы – 0,5%, қоғамдық көлік, таымалдау қызметтері – 0,8%-ға артқан.

Экономика және қаржы министрі Ерболат Досаев 2014-2018 жылдар аралығында құнсызданудың көрсеткіші 6-8% болады деп көресетіп отыр. Құнсыздану жалақы мен зейнетақының артуына әсер береді.Бірақ 4,7 пайыз болғанда өскен бағалар анау болса 6-8% болғанда күніміз не болмақ, қай жыртығымызды жамаймыз? Қысқасы бізге құнсызданудың жоғарғы пайызды көрсеткіші мен бағалар тұрақтылығы керек. Құнсызданудың керектігіне екінші мысал келтірсек.

Қайда қарасаң да «келмұндалап» тұратын, «мен сенің барлық проблемаларыңды шешіп беремін, мен сиякты достарың да, туыстарың да көмектесе алмайды», «сіз үшін тағы не істей аламын» деп тұратын кім? Арине, НЕСИЕ! Оооо Несие, несие! «Кредит — это просто „ЖОПА“» дейді орыстар жаңа мақалдатып. Ондайда қазақ сөзден қалған халық па, «Мысқылдап алып, мықшыңдап төлейсің» деп әп-әдемі мақалмен анықтама береді.



Көп сөзді қойып тағы да статистикаға сүйенейік.

Биылға несие қоры 175 млрд теңгені құрайды. Бұл деген сөз Қазақстанның жалпы жалақы қорының 40 пайызын құрайды екен. 2012 жылы 29,6%, 2011 жылы 22,5% көрсеткен екен. Несиеге қатты мәжбүр болып барады екенбіз. Бұл деген жалақы жетпей барады деген сөз шығар. Ал несие алу жағынан Алматы қаласы бірінші орында, ал Астана екінші орынды иеленіпті. Бұл екі бірдей астанамызда күн көру қиын екені көрініп тұр.





Биылғы статус Елбасының өзін алаңдатып жіберді. Кезінде «халыққа несие беріңдер» деп стартта тұрған банктерге пісталетті атып жіберіп «айда пошел» деген Елбасы бүгін де «сол жерім томпақтау болды-ау» деп өкініп қалған сиякты. Әйтеуір не керек, биыл «мен сендерге тұтынушылық несие емес, кәсіптік несие» беріңдер дегенмін де столды тоқпақтап отыр. Бірақ қайдаааааамммм… Қарапайым мысал келтірейікші, сізде 100 000тг бар. Екі досыңыз келіп бірі, маған әлгі ақшаңды берсең 5 жылда 7 пайыз жылдық үстемесімен қайтарамын десе, екіншісі, — сен оданда маған бер, мен 3 жылда, жылдық үстемесі 20 пайызбен қайтарып беремін — деп тұр, сіз қайсысын таңдайсыз. Біріншісін таңдасаңыз таза ақымақсыз, сізден банкир шықпайды, оған кепілдік беремін. Алайда, біріншісі де досыңыз, көңілін қалдыруға болмайды. Ал ақшаны пайдалы жағына жұмсау керек… Нестейсіз?! Мен көмектесейін, бірінші досыңызға 1-ші көп сылтау айтыңыз, 2-ші кепілдіктің базасын кеңейтіңіз, 3-ші уақыт созыңыз, алматыда едім, астанада едім, бір шаруаммен шығып кетіп едім, әзір үйге келмеймін… Міне бірінші досыңызды мезі етесіз, оп-оңай ия? Егер досыңыз ренжісе, «ой сәл күтсең берер едім ғой» дей саласыз. Бірақ сіз ол кезде ол ақшаны екінші досыңызға беріп қойғансыз. Міне, төркінін түсінген боларсыздар.

Бұл бөлімді қорытындылайтын болсақ, қарапайым тілмен айтқанда біздің елдің азаматтары жалақы алғанда несие төлеуден де, азық-түлік алудан да, қажетіне жаратудан да таршылық көрмеуі тиіс. Сонда бәлкім мына жан түршігерлік көрсеткіштер кейін шегінер. Осы көрсеткіштерге қарап отырып өз ойым, бізге құнсыздану дәл қазіргі кезде керек деп ойладым. Бәлкім дұрыс түсінбей, кей жерлерден қателескен шығармын.Сіздер қалай ойлайсыздар?

«Несиеге ақша алу қақаған аязда бұтыңа сиіп қою сияқты. Алғашқы минуттарда әжептәуір жылынып қаласың.» ©
НаеБанк қызметкерлерінің әзілі

Біз банктан ақша аларда көбіне НЕСИЕНІҢ ПҰЛЫН ТӨЛЕУ КЕРЕК екендігіне аса мән бермейміз! Айма-ай, тұрақты, тіпті алар айлығымыздан да тұрақты төлеу керек болады.
Мен ұсынғалы жатқан несиеден құтылудың 5 жолында еш сиқыр жоқ, дегенмен нәтижелі. Алғашқы үш шартын орындасаңыз, несиеңіздің бітпес жырға айналып кетпейтіндігіне 99,9% кепілдік бар, яғни сенімділігі жағынан Google-мен тең. Кеттік!

общым былай, жер лай, аяқта етік, қалтада Каспий ағам берген банкі каптошкасы, осы банктен несие алғанда онша қарай бермейтін, келісім-шартты толық оқымайтын кездеріміз болады, соның біреуіне тоқтала кетейін.

Дәстүрдің естісі де, есері де бар. Не айтпақпын бұл сөзбен. Қазіргі заманның есуіне сай дәстүрді қай жерде толық сақтап, ал қай кезде тек ырымын жасауға болады.

Жаңа Жыл алдында несиеге жартылай кәсіби фотоаппарат сатып алайын деп едім, көмек керек, қайсысы жақсы және қандай дүкендер желісінен сатып алған дұрыс, мысалға Сулпактан ше…

Қарағанды қаласындағы ірі сауда үйінің бірі «City MALL» да КАЗКОМ-ның мынандай бір жарнамасы ілініп тұр.
Сауда үйінің ішіндегі банк бөлімшесінің бастығы Васютина Ирина Михайловна бұған өзінің кінәлі емес екенін айтуда. Ол кісінің сөзіне қарасақ бұның бәрі жарнама компаниясының қателігі. Сенбі күні көрсеткен кемшілікті дұрыстай алмайтындықтарын, бұл жайлы дүйсенбі күні жиналыста айтатынын, содан кейін барып жарнама компаниясымен хабарласып жаңасын даярлап, соны ілмейінше ескі жарнамаларын ала алмайтындығын айтып өтті. Шрифт ауыстыру үстінде кеткен қателік екені белгілі болғанымен логикалық тұрғыға салсақ сөйлемді қойып сөз ішінде қаптаған сұрақ белгілерінің болмайтындығы белгілі емес пе?
ПыСы: Бастықтарымен осы әңгіме жайлы сөйлесіп отырғанымдыбанк қызметкерлерінің бірі (қазақ жігіті) естіп қалды. Содан кейін суретке түсіріп жатқан маған келіп «Аға, бұл жерде қате кетіп қалған ғой. ана 2-нің алдына 1 қойып қойыпты. Негізі бізде 2 миллионға дейінгі несиелер ғана беріледі» деп тұр

Кеше Үкімет үйіндегі алқалы мәжілісте үстіміздегі жылдың мамыр айынан бастап күшіне енетін ел тарихындағы елеулі Резолюция қабылданды. Резолюция мәтініне сәйкес, елдегі қазба байлықтарынан түскен пайда есебінен бірінші кезекте Республиканың 119, 2 миллиард доллар көлеміндегі сыртқы қарызы жабылып, маусым айынан бастап туылған әрбір нәрестенің жеке есепшотына 500 мың фунт стерлинг аударылатын болады. Бұл сомаға есепшот иесі кәмелет жасқа толғаннан кейін ғана иелік ете алады.

Әдеттен тыс тік жүруге үйренбеген арқам әлден ауыра бастады, бірақ мен қырсығып иығымды жазып, еңсемді түсірмеуге тырыстым. Үйден жұмысқа шығуға жарты сағат қалғанда біреу есікті соға бастады. Ұзақ әрі тынымсыз соқты, тіпті аяғымен теуіп тұрғандай болды.

Қызын қонағындай құрмет тұтқан қазақ халқы жат жұрттыққа жаралған қыз баланың барған жерінде абыройлы болғанын қалайды. Қыз жасауын әзірлеуде де ескерілетіні осы болса керек-ті. Ұлттық ғұрыптарымыздың бірі болып саналатын жасау дайындаудың бүгінгі сипаты, әрине, тіптен ерек. Жасау — жас отауға ең қажетті деген негізгі бұйымдардан құралуы тиіс. Ал қазір?!