Cалыстырш:
Адам баласы — Адамдардың балалары
Қайсысы «жынды» естіледі. Қайсысы тасақтырақ, көттірек естіледі.
Мына жерде:
Яғни, ақымақтау адамдардың өз деңгейлерін шынайы бағамдаулары үшін тәжірибелері және біліктілігі жетіспейді
.
«біліктілік» деген сөз ғана көптік жалғауға жеңілмеген екен, қалғаны «лар-лер-дар-дерге» көтін тегін беріп қойыпты.
«И чо?» дерсің, бірақ айырмасы жер мен көктей.
Қараш мысалы, «Біреулердің көпше түрлерге әуес болуларынан мәтіндер ұйысқан шаштардай шиеленіп қалулары сирек емес»
«Біреудің көпше түрге әуес болуынан, мәтіннің ұйысқан шаштай шиеленіп қалуы сирек емес»
Мысал «так себе», бірақ, примерно, осылай.
Тәуелсіздік алғалы газет беттерінен тарихқа қатысты цензура кеткен соң, қазақ тарихы жайындағы талас-тартыстар жаңа қарқынмен өршіді, өршігені соншалық, сол кезде басталған боқжағыстардың түтіні интернет форумдарға өтіп, бүгінде әлеуметтік желілерде әлі жалғасып жатыр. Әттең, уақыт машинасы болғанда, мұның бәріне қалың нүкте қойылып, тарихшылардың тартқан азабы жеңілдер ме еді?! Жеңілдемес пе еді?! Оны білу үшін, Сатыбалдының ғылыми фантастикалық вестерн жанрында жазыған мына туындысын оқу керек шығар.
Елімізде қай бір жылдары қаптап кеткен бір жемқор бастық, бір үнемқор кадровик және бір маманнан тұратын мекемеде идиллия орнау үшін не керек? Дұрыс. Талант керек. Қандай талант? Мәселе сонда.
Тағы да сол пролетариаттың жайбарақат өмірінің аяқталғанын меңзеген жұқа сатира. Кәрібай Кастанеда. «Талант»
«Менде бір Керемет Сюжет бар» қауымдастығындағы Сатыбалдының әңгімелерінің дені алмағайып тоқсандарда өскен аңғал пролетариат өкілінің пысықтың есепшоты, күштінің көті диірмен тартқан заманақырдың жаңа талаптары мен құндылықтар күйзелісінен туған қатаң реал мен әдемі қиял қақтығысынан тұрады.
Финалында әдетте не қатаң реал жеңіп, кейіпкерді орнына қояды, не абсурд қиял жеңіп, әділеттің ақ таңы орнайды.
Әңгіме не жалғыз актіден, кейде екі актіден және бір жыныстық актіден тұратын скетчтер форматында жазылады.
Бастапқы әңгімелерінде «Жұмамұрат Саймон» көбіне қосалқы рөлдерде көрінеді. Мынау оның басты кейіпкер ретінде көрінген алғашқысы да үздігі деп білемін: Жұмамұрат Саймон. «Шырын жасау» (мультик сыр)
Мынау ертеректе жазылған «ақиқаттар». Ым ишаратты мінезге байлау қате. Дәлдігі аз болады. Дұрысы адамның сол отырған, тұрған мезеттегі ішкі күйіне байлаған.
Ым-ишарат тану мен психология бір орында тұрмайды, сондықтан Аллан Пиз деген кісінің авторлығымен жазылған «Жүріс-тұрыс тілі. Адамның дене қозғалысы мен ым-ишаратынан ойын білу» деген кітаптың соңғы баспасын тауып алып, содан үзінділерді аударып жалғастырсаңыз көпшілікке тек қызық ғана емес, өте пайдалы болатыны анық.
Қазақша мәтінді көшіріп салсаңыз, сексен пайыз ескірген ақпаратқа ұрынасыз.
Сіздің иығыңыздағы бос қауашақты азғантай болса да, парасатты көзқараспен толтыру үшін таусылған едім, қайтып алдым, жазбаларыңызға қойған плюстерімді де, пікірімді де)
Автордың өзі қанша адамның жеке шаруасына, айлық күндік табысына, өмір салтына тұмсық тығып, өзін ақтаймын деп отырып, отырмаған қыздарды сөгіп отырғанын біле ме екен?
Мен де талай отырған қыздардың осылай шіреніп, байға тиген соң, басқаша шіренгенін көргем. Бірақ, одан бәрі сондай екен деген қорытынды шыға ма? Әлем әралуан. Алуандықты көре білмесең, өз кінәң. Кілең еркексымақтар айналаңды қаптап жүрсе, сондай ортаға талпынған өзің де соған лайықсың деген сөз. Адамды өзі іштей қалаған, ұмтылған адамдары қоршайды ғой көбіне.
Сізбен бірге ғұмыр кешіп, немере сүюге шарт байласпаған еркектің энергиясын түгендеп әуре болуыңызды айтам, несін шаршайсыз, спортзалға барып па, жыныстық қатынасқа түсіп келіп пе, ентігімді енді басып отырсам да тап мына сізге менің еркектігімнен еш пайда жоқ екен. Одан бұрын блогосфераға еркек іздеп емес, оқысам, жазсам, шамамды білсем деп келген боларсыз.
Ендеше бірер күн зынданда отырып, үнсіз оқып, тоқып отыра тұрудың пайдасы зорырақ болар еді сіз үшін. Ар жағында тағдырға тапсырыс еткен еркегіңіз де атой салып табылып қалар, кім біледі.
Әлдебір тақырыпқа ақыры жүз елу сөзден артық көсілетініміз болса, үйінде жұмсақ диван жоқ болса да, қонақтың көтін аяп, жерге көрпеше төсеген, үйінде қатыны жоқ болса да, тоңазытқышында кесек кесек қазы болмаса да,
құр «шәй ішсейіш, шәйнек қояйын» дегендей бір ізгі қожайынға тән сізде де аз ғана ізеттік болса дейсің оқырманға деген, яғни минимум верстка жасап, ойбай өлді дегенде абзацқа бөлсе екен дейсің осындайда.
Сондағысы, біреуге «тым тәртіпті болма, үйтуің керек, бүйтуің керек, әйтпесе жек көремін» деп өзінің тәртібін өткізу ме?
Қысқасы, «Е қошы-ей» дегім келеді сізге де. Өз сөзіңізбен айтқанда, "Әркімнің өз таңдауы бар ғой, санасы мен есі жеткен жерге дейін бақытты болсыншы, шаршамаңызшы енді,- дегім келеді. Басыңа салса — баспақсың демекші, қанша қатып қалса да, ерекше жағдай туса, бәрі өзгереді. Тек сол таңдаған принциптерін тәрк ету құны әркімде әртүрлі болады. Табиғат мақанымыз еш жиналыссыз, һәм лекциясыз-ақ тәртіп сақтай білетін құмырсқаларға да, күшігінен ересегі аңға бірге ертіп, тәртіпке үйрететін қасқырдың бөлтірігіне де орын тапқан екен. Ендеше, қатаң тәртіп ұстанатындарға да құрттай орын қалдырсақ қайтеді?
Бала күнімде Кингты оқымадым, бірақ желісімен түсірілген фильмдерге қарқ болдық. Лангольерлардың өзі не тұрады десейш. Кейін, Стивен Кингтың елу шақты кітабы бар электрондық жинақты түсіріп алып, там-тұмдап аралап шықтым. Кештеу тиген екен де қолыма.
Ал қазір желісімен түсірілген фильмдердің өзін режиссерына қарап таңдаймын. Сондықтан, Кингтың Бүжайынан тым аса шок, не шебер жазылған абзац күткенім жоқ.
Аудармада өзіңнің шұрайлы суреттеу стиліңнен кәдімгідей алшақтап, Стивен Кингке тән жеңілдікті сақтапсың. Бірақ, Стивен Кингті тым күрделендіру қиын болар қалай тырыссаң да. Не десек те, масскульттың конвейері ғой бұл шалың. Жалпы талғамымнан жиі қиыс кетсе де, күмәнмен қарасам да, геттода өскен «көтіқаралар» мен фермердің жылқысын баққан жұмысшы тапқа дейін кітап оқытудан экзистенциалистік тақырыптарға тасыңды қатырмай, қарапайым саспенстен өзіндік ләззат алуды үйреткен де, хоррорға деген халық талғамын әбден тойдырған да осы Кинг, анау-мынау менталисттер мен терең фантастикалық әңгімелер де жете алмайтын қуыс қатпарларға апарды Әміркен Әдебиетін. Нәтижесінде, Эдгар По мен Марк Твенді білмесе де, Стивен Кингті кемі естімеген, фильмін қарамаған адам жоқ.
Осы аудармаларды коммерциялық рельске қойса, табысты болатын сияқты. Кітап оқу дағдарысын басынан кешіп жатқан, кітапты оқымыстылардың ермегі ғана деп ойлайтын талай қаззақтың да тәбетін қайта ашатын сияқты.
«Кетнаху» деуге де хақыңыз бар негізі бейтаныс адамның бұндай сумаң сұрағына, бірақ маған да қызық болып тұр. Себебі, мақаланың саяси тұрғыда, яки идеяға адалдықтан емес, жеке мүдделіліктен туған-тумағанын анықтау тұрғысында бұл жайт біраз нәрсені ашып беретін секілді.
Бойына бала бітпейінше чайлдфри боп жүретіндерді білемін. Сондай-ақ, өзі балалы болғанша, баланың еркелігін жақтырмайтындарды да білемін.
Яғни, сондай сүрбойдақтықты өзінің жеке таңдауы етіп ойлау біраз адамға тыныштық сезімін ұялатады.
Адам баласы — Адамдардың балалары
Қайсысы «жынды» естіледі. Қайсысы тасақтырақ, көттірек естіледі.
Мына жерде:
.
«біліктілік» деген сөз ғана көптік жалғауға жеңілмеген екен, қалғаны «лар-лер-дар-дерге» көтін тегін беріп қойыпты.
«И чо?» дерсің, бірақ айырмасы жер мен көктей.
Қараш мысалы, «Біреулердің көпше түрлерге әуес болуларынан мәтіндер ұйысқан шаштардай шиеленіп қалулары сирек емес»
«Біреудің көпше түрге әуес болуынан, мәтіннің ұйысқан шаштай шиеленіп қалуы сирек емес»
Мысал «так себе», бірақ, примерно, осылай.
Автандил Сәкібаев. «Әбілқайыр хан»
(Иә, иә вестерн, Стивен Кингке сәлем айтыңдар, «Темная Башняңдынсс»)
Стамғазы Рубрук. «Рақат өмір»
Тағы да сол пролетариаттың жайбарақат өмірінің аяқталғанын меңзеген жұқа сатира.
Кәрібай Кастанеда. «Талант»
Финалында әдетте не қатаң реал жеңіп, кейіпкерді орнына қояды, не абсурд қиял жеңіп, әділеттің ақ таңы орнайды.
Әңгіме не жалғыз актіден, кейде екі актіден және бір жыныстық актіден тұратын скетчтер форматында жазылады.
Бастапқы әңгімелерінде «Жұмамұрат Саймон» көбіне қосалқы рөлдерде көрінеді. Мынау оның басты кейіпкер ретінде көрінген алғашқысы да үздігі деп білемін:
Жұмамұрат Саймон. «Шырын жасау» (мультик сыр)
Пірән-Суан Кафка. «Процесс»
Ым-ишарат тану мен психология бір орында тұрмайды, сондықтан Аллан Пиз деген кісінің авторлығымен жазылған «Жүріс-тұрыс тілі. Адамның дене қозғалысы мен ым-ишаратынан ойын білу» деген кітаптың соңғы баспасын тауып алып, содан үзінділерді аударып жалғастырсаңыз көпшілікке тек қызық ғана емес, өте пайдалы болатыны анық.
Қазақша мәтінді көшіріп салсаңыз, сексен пайыз ескірген ақпаратқа ұрынасыз.
Мен де талай отырған қыздардың осылай шіреніп, байға тиген соң, басқаша шіренгенін көргем. Бірақ, одан бәрі сондай екен деген қорытынды шыға ма? Әлем әралуан. Алуандықты көре білмесең, өз кінәң. Кілең еркексымақтар айналаңды қаптап жүрсе, сондай ортаға талпынған өзің де соған лайықсың деген сөз. Адамды өзі іштей қалаған, ұмтылған адамдары қоршайды ғой көбіне.
Ендеше бірер күн зынданда отырып, үнсіз оқып, тоқып отыра тұрудың пайдасы зорырақ болар еді сіз үшін. Ар жағында тағдырға тапсырыс еткен еркегіңіз де атой салып табылып қалар, кім біледі.
құр «шәй ішсейіш, шәйнек қояйын» дегендей бір ізгі қожайынға тән сізде де аз ғана ізеттік болса дейсің оқырманға деген, яғни минимум верстка жасап, ойбай өлді дегенде абзацқа бөлсе екен дейсің осындайда.
Сондағысы, біреуге «тым тәртіпті болма, үйтуің керек, бүйтуің керек, әйтпесе жек көремін» деп өзінің тәртібін өткізу ме?
Қысқасы, «Е қошы-ей» дегім келеді сізге де. Өз сөзіңізбен айтқанда, "Әркімнің өз таңдауы бар ғой, санасы мен есі жеткен жерге дейін бақытты болсыншы, шаршамаңызшы енді,- дегім келеді. Басыңа салса — баспақсың демекші, қанша қатып қалса да, ерекше жағдай туса, бәрі өзгереді. Тек сол таңдаған принциптерін тәрк ету құны әркімде әртүрлі болады. Табиғат мақанымыз еш жиналыссыз, һәм лекциясыз-ақ тәртіп сақтай білетін құмырсқаларға да, күшігінен ересегі аңға бірге ертіп, тәртіпке үйрететін қасқырдың бөлтірігіне де орын тапқан екен. Ендеше, қатаң тәртіп ұстанатындарға да құрттай орын қалдырсақ қайтеді?
Хық түф(((
Ал қазір желісімен түсірілген фильмдердің өзін режиссерына қарап таңдаймын. Сондықтан, Кингтың Бүжайынан тым аса шок, не шебер жазылған абзац күткенім жоқ.
Аудармада өзіңнің шұрайлы суреттеу стиліңнен кәдімгідей алшақтап, Стивен Кингке тән жеңілдікті сақтапсың. Бірақ, Стивен Кингті тым күрделендіру қиын болар қалай тырыссаң да. Не десек те, масскульттың конвейері ғой бұл шалың. Жалпы талғамымнан жиі қиыс кетсе де, күмәнмен қарасам да, геттода өскен «көтіқаралар» мен фермердің жылқысын баққан жұмысшы тапқа дейін кітап оқытудан экзистенциалистік тақырыптарға тасыңды қатырмай, қарапайым саспенстен өзіндік ләззат алуды үйреткен де, хоррорға деген халық талғамын әбден тойдырған да осы Кинг, анау-мынау менталисттер мен терең фантастикалық әңгімелер де жете алмайтын қуыс қатпарларға апарды Әміркен Әдебиетін. Нәтижесінде, Эдгар По мен Марк Твенді білмесе де, Стивен Кингті кемі естімеген, фильмін қарамаған адам жоқ.
Осы аудармаларды коммерциялық рельске қойса, табысты болатын сияқты. Кітап оқу дағдарысын басынан кешіп жатқан, кітапты оқымыстылардың ермегі ғана деп ойлайтын талай қаззақтың да тәбетін қайта ашатын сияқты.
Бойына бала бітпейінше чайлдфри боп жүретіндерді білемін. Сондай-ақ, өзі балалы болғанша, баланың еркелігін жақтырмайтындарды да білемін.
Яғни, сондай сүрбойдақтықты өзінің жеке таңдауы етіп ойлау біраз адамға тыныштық сезімін ұялатады.
Оныңыз рас. Кей адамдар тіпті осы функциясыз-ақ, тым жақсы өмір сүріп, адам санын көбейтіп жүр. -