Бұл дүние жеткізбейді ойласаң да,
Тұрмайды кетерінде байласаң да.
Өлшеулі несібеден артық болмас,
Жаныңды күндіз-түні қинасаң да.

Әр қашан бұйырғанын ішіп-жейсін,
Ызғытып төрт түлікті жинасаң да
Бар болса екі жахан абыройы
Сондықтан болмайды екен жинасаң да

Орындап бір Алланың бес парызын
Барына қанағат қыл тоймасаң да
Жігітке мақты дәулет — амандығы
Қылмаса бұған шүкір — надандығы

Бар болып дастарханға қоймаса егер
Әрине, ол шық бермес сараңдығы
Дүниені орнын тауып жұмсамаса
Белгілі, ол өзінің — жамандығы.

Боларын пенде білмес тасқан күні
Талабы алға қарай басқан күні
Самұрық Алла тағалаға қызмет қылар
Басынан бақыт, дәулет ұшқан күні.

Мұратқа ешкім қолдан жеткен емес
Болады тек Алланың қосқан күні

Сабақтан үйге келген кезде қарындасымның «аға» деген дауысын естіп елең ете қалушы едім. Шаршап, құрысып келген денем жібіп сала беретін. Бір, өзімді жеңіл сезініп, кең тыныстап қалатын едім.
Ал інім ше? Компьютерден бас алмай қайдағы бір «детский» ойындарды ойнап отырғанымда інім келіп: «аға мына есепке көмектесіп жіберіңізші» дегенде, өздігімнен, өздігімнен емес- ау жаңағы сөзден жылулық тапқандай, өзімді шынымен біреуге керек санап, біреуге қамқор санап шиқылдақ орындықтан ойынды тоқтатпастан атып тұратын едім. Дəретханаға барғым келіп қысылғанда тұрмай, ағасын елеп-ескеріп келіп тұрған ініге тұрғаным. Мен де «аға» ретінде өзімше оған көмектесіп қойам)) Барлығын шығара алмасам да əйтеуір оны-мұны шұқылап ғаламтордан болсын тауып берем. «Аға» деген сөз неткен керемет еді.
Ал бүгінгі күн мен үшін сəтсіз болды. Аға деген сөзді естігенімде денем суып кете беретін болды. Неге? Бұл сөз маған майдай жағушы еді ғой?
Еһһһ, сол бір қыздың ісі əсер етті.
Жасым 16-ға тола бере өмірімде алғаш рет бала махаббатым оянып, сүйіп едім. Мектептің мен деген миссі болмаса да мисстен артық көремін оны. Əлі де солай. Өзімен тəп-тəуір араласушы едім. Көпшілік ортаға өнерімен, белсенділігімен көзге түсіп танымал болмаса да сабақты өте жақсы оқиды. Байқаймын, бұл қыз биік-биік мінберлерден сөз сөйлейтін, елді аузына қаратқан адамдардың қатарына болмаса да олардан асып түседі екен-ау. Қазақта қалай деуші еді: "қыз түзде ұятты, үйде қылықты болу керек". Тап өзі. Барлық өнерін (характер-ма қалай еді) тұла бойына сақтаған періштедей қыз екен. Сөздері қысқа əрі нақты. Қолы ашық, мінезі жұмсақ, қамқор, сыпайы, бір сөзбен айтқанда өте керемет. Осы тəкəппар, маңғаз қыздарды ұнатпаймыз-ғой. Ал тəкəппарлық жарасса сол қызға жарасар еді. Бірақ ол ондай емесс. Жарайды, ғашықтығым жайлы айтайыншы. Оны өзімде байқамаппын. Оның көздері мен менің көздерім түйісіп қалғанда бірер секундқа əлем тоқтап қалғандай болды. Сол сəт тұла бойым ток ұрып өртенердей күй кештім. Одан соң əр қызға бір тисіп прикол тастап жүретін шешен тілім, сол қыздың алдына келгенде байланды да қалды. Өмірімде бірінші рет қыздан ұялдым. «Бұл не сұмдық, Бекзат саған ұят емеспе, өййй тормыз»-дедім өзіме ішімнен. Түк түсінбедім. Сөйтсем мені жіпсіз байлаған сезім ғашықтық сезімі екен. Баяғы да Абай, Мағжан, Мұқағали жырлып өткен махаббат бүгін менің алқымымнан алды. Сол күннен бастап сол қыздың маған керек екенін сезіндім. Өзім барлық жерде оған жақын болуға тырыстым. Бір күні мектепте болған пікірсайыс жарысында солы қызды маған қарсылас топқа отырғызып қоймасы барма. Ал енді сөйлеп көр. Қанша тіс қаққан деватер болсам да сол қыздың алдын да оны мұны айтып бұралаңдап қалдым. Жанымдағы адамдардан ұят болмасын деп əр тақырыптың басын бір шалып сөйлеймін. Журилердің де жеңісті бізге беріп қоймасы барма. Ойымнан кетпей қойғаны: мені ұнатпай қалды мекен? Жоооқ, оның бойынан ондай қыртың мінез табылмады. Мені құттықтады. Адамның қандай ниетпен айтқаны түрінен көрініп тұрады ғой. Əлеуметтік желі де сезімімнің шет жағасын жəймен білдіре бастадым)) Айттым ғой тəп-тəуір араласам деп. Естуімше ол да мен туралы жақсы пікірде екен. Онда бұл не тұрыс дедім де айтып кеп жібердім, жартылай өлеңдетіп. Өзімнің ептеп өлең жазатыным бар. Оған арнаған өлеңді кейінірек салармын. Ол оқыды да 5минут үнсіздік болды. Сосын «ответ» келді. Көзімді жұмып хатын аштым. Сөйтсееем ол жарықтықтың бар айтқаны: «сені ағамдай көрем.» Қалай сонда? Кəдімгі ағасы сияқты көреді екен мені. Кəдімгі менің қарындасым мені қалай көрсе ол да солай көреді екен. Дұрыс ағасындай көрсін, бұл мені оған бір қадам жақындатады. Тап сол кезде басыма жаман ой келе қалсын:«Ол мені аға санаса — ол қалай мендік болады?». Бітті. Құрдымға кеткен жерім осы болар дедім. Махаббаттан жолы болмаған сорлыларша кафеге барып ішіп кетейін(кинодан көріп алып) десем харам сусынды ауызға алудан жиіркенем. Қандай күнə? Қандай жаман қасиет? Еһһһ, мұңлы күндерім өтіп жатты. Сұлу қыздарды би алаңында таңдап билейтін мен сол күннен бастап мектептегі дискотекаға да бармадым. Қалай барам. Ол жоқ. Ол барса мен бар ісімді тастап барар едім ғой. Əрине онымен билеу үшін, билеу бұйырмаса ешкіммен билетпеу үшін)) Уақыт менің жүрек жарамды емдегендей болып, өмір маған қайта күш қуат беріп сөз айтуға қайта оқталдым. Жалғасы келесі блогта))

Адамның көңілі, ішкі дүниесі кейде сыр беруі мүмкін. Сол кезде көмекке достарымыз келеді. Бұл — заңдылық. Аптаның ауыр күндерінен, күнде бір істен жалыққан кезде, жай ғана балалық істеу керек екен. Иә, иә, оған бүгін көзім жетті. Қарағандыда тоқтаусыз жапалақтап қар жауып тұр. Ал, алты қыз болса, бір шатырдың астында тұрады. Балконға (қызық болсын, қылтимаға) бір шығамыз, екі шығамыз, шыдамай әп-сәтте киініп, далаға бірақ зыттық.
Күн суық деп ойламаймыз. Көңіліміз не қалады соны дүкеннен ерінбей сатып алдық. Сол кезде, дәл үйдің алдында жабысқақ қарды ұстадық та қалдық. Бітті, атыс-матыс басталды. Үсті-басымыз су-су. Ұйықтап жатқан көршілердің терезелері жанып, жүздерінен күлкі ұялады. Енді… «мыналарға не жоқ », — деп күлген шығар, сірә. :J Бірақ… табиғаттың сұлулығына тоя алмай, әрең үйге кірдік.

Р. S.: Ғалымдардың айтуынша, балалар бір күнде 400 рет жымиып, 150 рет күледі екен. Ал, ересектер ше? Есейген кезде 24 сағаттың ішінде орташа 15 рет жымиып, 6 рет шынайы күледі. Сол себепті қалжырау, шаршау деген қиындықпен тап болады. Қажиды. Мысалы, жай ғана қармен атысып ойнаудың өзі, үлкен күш береді. Біріншіден, жігер жинасақ, екіншіден бір аптаға жететін позитив сыйлады. Ешқашан күлкілі боламын деп ойламаңыздар, жүрек қалауымен тек алға ұмтылу керек. Қайта, осындай тәтті күндердің барына шүкіршілік. :j:j:j

Сипаттамаса да өзіңізге аян еврей деген ұлттың ең жаман қарғысы осы дейді. «Білме, білгеннің тілін алма»,-деген біздің қазақтың «соңғы нүктедегі» лағнет сөзі болса, жебрейдікі — тақырыпта.


Әлем мойындаған қаржыгерлердің (өзім оқыған Киосаки, Шефер, Трейсидің сөзіне жүгініп отырмын) бәрі «бірнеше табыс көзі болу керек»,-деп қайталай беретіндей де бар. Трейси демекші, Трейси бірнеше ай бұрын Алматыда ақылы тренинг өткізді. Мұхит асып келгенде билет құны аз ақша болмағанын білеміз. Әрине, аты жер жаһады жаулаған алыптың берері көп.
Қазақта да Трейси пайда болды. Қателеспесем, 3 жылдан бері сапалы қазақ "өндірем" деп шырылдап жүр. Ахметбек Нұрсиланы айтам да. Қазақ үшін Брайннан артықшылығы бар. Қолға таяқ ұстатқандай, кәсіп көзін өзі тауып беріп жүргенін интернеттен көп болды оқығаныма. Құмар деген жігіт біздің филология факльтетін бітірген болатын, сол кісінің бастамасымен 5 айда 9 миллион теңге таптым деп жүр. Керемет қой.

8-)8-)8-)8-) Өмірлік қағидамның беки түсуіне септігін тигізер ой түйіп қайтармын. Тәуекел деп Ахметбек Нұрсиланың 3 қарашада өткізетін тренингіне қанатымды қомдап қойып отырмын. Алақанға шырт түкіріп, ысқылап, күн санап жүргенде 1 қараша болып қойыпты. Алматыда жүрген достарымның барлығын шақырдым. Оқысаңыз, сіз де жүріңіз. Трейси сияқты ақша сұрамайды, тегін.
Осы бейсенбіде кешкі сағат 7-де Спорт және туризм академиясына (Абай/Байтұрсынов) келсеңіз, күтіп алам! :):):):):):)

Адамдардың бақытты болуы, өмірді мәнді де мағыналы етіп сүруі өзіне байланысты… десе де, қоғамнан аттап кете алмайсыз. (лид осы болу керек ед)

Автобуста орын беру әдебі деген бар, үлкен адамның түрегеп тұрғаны қазіргі қоғам үшін сын (мәдениетті адамдар үшін). Сонымен бірге аяғы ауыр әйелдерге, аруларға (қыз-келіншектер), балаларға орын беру әдебі де сақталған. Басқаларда шаруам жоқ, тек өзіме ғана жауап беретін (амалсыздан) адам болған соң өзгелерден мұндай сыпайылықты, мәдениеттілікті күтпеймін. Керісінше, екі аяқта қуат бар кезде қақиып тұра беруге бармын (абтобуспен көөөөп жүретінімді айтып қойдым ба)))))

Мұны не үшін айттым, әңгіме автобустан орын табу емес, қоғамның өзгермейтін құбылмалы келбетінде. Адамдардың статусына қарап араласамыз, сыйласамыз, ал қыздардың қанша ақылды болғанын сөз жүзінде қаласақ та, іс жүзіне келгенде қос жанарымыз сыртқы сұлулыққа арбалып қалады (жігіттер қауымына қатысты).

Негізінде пікір білдіруде де жасқанамыз. Өзгелер қолдаса, «я за» деп шығамыз немесе «дұрыс емес» десе, әдеттегінше бұл іс-әрекеттерді қолпаштаймыз. Өзгеше оймен, пікірмен бір адам келсе оны түсінбейміз, тіпті, түсінуге тырыспаймыз. Мүмкін түсінігіміз жетпейтін болар.

Адамдар деген жер басып жүрген жануарлардың ішінде (жер астында, ауада тіршілік ететіндер де бар) ең ақылдысы, ең саналысы болып табылады ( б.т деген надоела уже). Бұл сөзді қанша оқып, естісем де мүлде келіспейін. Саналылықтың шегіне жетіп, шектен шыққан санасыздық принципімен өмір сүретін тобыр өкілдері деп адамзат баласын айтуға болады. Өзімізді қанша мақтасақ та оның не керегі бар, бәрібір жамандайтын өзіміз. Жануарлар бізді өсектемейді (мүмкін өз тілдерінде айтса, айтатын шығар), олар бізге тәуелді емес, мүлде еркін. Бірақ сол еркіндікті бұзатын да, көре алмайтын да — біз. Ой, мен не деп кеттім, әңгіме өмірден өз орныңды табу туралы сияқты еді… Орын табу үшін тырыспаңыз, басқаларға қалмай қалады))) Еркіндікте болыңыз, суда жүзген балықтай, көкте ұшқан қырандай, кермиық кең далада тоқтаусыз шапқан тұлпардай еркін болыңыз. Бірақ та (бәрі «но-ға» келіп тіреледі) адамдардың балықты аулайтынын, қыранға томаға кигізіп, еркіндіктен айыратынын, Батыраш, Қотыраш секілді тұлпарды өлтіретінін еске түсіріңіз. Мен мұны (нені ?) бұрыннан мойындаймын, біз бұл әлемге керек те, керек емес те, негізінде АРТЫҚ жануарлармыз.

Ақын болғым келмейді, өлеңім бар,
Өлеңім бар, қажетті көлемін ал,
Адам болғым келеді, адам болғым,
Бұл жалғанға бір-ақ рет келемін-ау.

Арам болғым келмейді-ау, ұятым бар,
Кетсін әрмен отқа май құятындар,
Мен өлгенде тәнімді жерге көміп,
Қу дүние-ай, сый қылып ұятымды ал.

Бастық шықпас, болмаймын, бата алмаймын,
Мүдделесті «бақ» үшін сата алмаймын,
Кішілермен қырлысып қырық пышақ,
Үлкендердің «астына жата алмаймын».

Болса дағы жүрегі мейірімді,
Дәрігердің, байқасақ, күйі мұңды,
Сынған қолға ағаш сап, түзетсемде,
Жинай алман, өлген жан, киіміңді.

Өмірінде көрмеген жоқ саласы,
Журналистер қоғамның бейшарасы.
Көз алдында халықтың қорғаны ол,
Қолындағы биіктің гитарасы.

Кейін қарай, ей көңіл, тартасыңба.
Жоғалмаған қадір бар әр тасыңда.
Дүниенің халыққа бақ болуы,
Дөңгелеткен адамның арқасында
©Ернар Сейтахмет

Күлімдеу – адамзатқа келтіретін ешқандай зияны жоқ дүние. Күлімдеу аз ғана уақытты алады, бірақ кейде мәңгілікке есте қалады. Шаршағанның мауқымын басады, үмітсізге шаттық пен өмір сыйлайды. Оны сатып алу мүмкін емес, тіпті ол өтінішпен немесе сұраныспен келмейді. Күлкіні ешкім қарызға бермейді, ұрлап алу да мүмкін емес. Адам баласына дүние есігін ашқан сәттен бастап берілген баға жетпес сыйлықтардың бірі. «Күлкі — өмірді ұзартады» — деп жатады. Адам күлу арқылы өз өмірін ғана ұзартып қоймайды, өзгеге де қуаныш сыйлайды. Күлімдеу: үйде бақыт, жұмыс орнында жетістіктің көзі.

Ана… Ана үш әріптен ғана тұратын сөз. Алайда осы сөздің астарында телегей-теңіз ой жатыр. Дүние есігін ашқан әрбір адам ең алдымен ыстық махаббатымен, жүрегімен, сезімімен бір ғажайып иісті сезеді. Ол — ана жүрегі, ана сезімі, ана иісі.
«Ана бір қолымен әлемді тербетсе, екінші қолымен бесікті тербетеді» деген. Расымен, анасыз өмірді, әлемді елестету мүмкін емес, Ана деген сөзге лүпіл қақпайтын жүрек, мөлдіремейтін жанар жоқ. Ана — өмірдің бастауы. Ана — отбасы ұйытқысы. Тіпті, анамыз 10 минутқа сыртқа шығып кетсе, лапылдап жанып жатқан отымыз сөніп қалғандай, үйдің іші қараңғыланып, түнеріп қалады. Ал, анамыз үйдің табалдырығын аттай бастағанда үйге бір жарқ сәуле шашылғандай, бұлттанып бара жатқан аспанымыз кенеттен күн шығарып жібергендей үйдің іші лезде жарқылдап, аппақ моншақтар төгілгендей ғажайып сәулелендіреді. Сондықтан да анамызды ешқашан ренжітпей, көңілге кірбің келтіретін сөздер айтпай, керісінше жылы сөздер айтып масаттандырыңыз. Сонда ғана ананың күлімсіреген, бақытты жүзін көресің. Айналамызға нұрын шашып жүрген аналарымыз аман болсын!!! Әрқашан қадірлеп, сыйлап, қастерлеп өтейік!!!

Бір сәтке айналадағы адамдарға көз жүгіртейік… БІіз білген заман өзгерді. Қоғам не боп барады? Технология дамығаны дұрыс-ау. Дегенмен жас және орта буын ұялы телефонға толықтай тәуелді болып бара жатқанын көріп, көкейде болашаққа деген уайым орнығуда. Көз жанарын тауыстып, қайта оралмас уақытын сарп етуден тайынбайтын жастарымызды түсіну қиын.

Қолданыс жағынан рейтингі жоғары: «ВКонтакте», «Whats app», «Instagram», «Facebook», «Twitter», т. б. әлеуметтік желілер мен байланыс бағдарламалары бүгінгі қоғамға ауадан да артық қажет болып кеткен сынды. Негізгі мақсаты жаңадан фотосурет енгізу, ұнамды публикацияларға пікір жазу(комментарий), хат алмасу, ақысыз байланысты пайдалану. Әрине бұл ыңғайлы құрал. Бос уақытта пайдаланып тұруға болады, алыстағы жақындарыңмен хабарласу жағынан да тиімді, әрі адамдардың бір бірімен тығыз араласуына септігін тигізеді. Бәстесу қиын, пайдасы сол жағы болмаса, зияны да жетіп артады. Бұқара күндіз түні сымтетік пен компьютерді(ноутбук) пайдалану арқылы өз уақытына ғана қиянат жасамай, денсаулығына да кері әсерін тигізіп жатқанынан хабардар ма?

Халықаралық Денсаулық сақтау ұйымы ұялы телефоннан шығатын, көзге көрінбейтін электромагнитті толқындарды «канцерогенді» деп сипаттайды. Адам телефон қолданғанда миы өзгеше жұмыс істейді деген фактімен ғалымдардың зерттеулерінен таныс болдық. Сондай-ақ бас аймағындағы ісіктерге шалдыққандардың саны өскенін, дәрігерлер ұялы сымтетікпен байланыстырып отыр. Әлем ғалымдарының зерттеуі әлі күнге дейін жалғасуда. Әзірше телефонға нақты «айып» тағылған жоқ. «Денсаулық – зор байлық» демекші, біреу келіп саусағымен нұсқап көрсеткенін тосқанша, өз денсаулықтарыңызды күткен дұрысрақ. Себебі ертең кеш болуы мүмкін.

Ұялы сымтетіксіз өмір сүру мүмкін емес. Тіпті бір күн үйде қалып қойса күнімен жүйкесі тозып, қолымызды қалтаға жүгіртіп іздейтін әдетке де толықтық. Ауыр зардап шекпеу үшін кішігірім кеңесті құлаққа түріңіз:

-қоңыраурды тек құлаққаппен қабылдаңыз, барынша аз сөйлесуге тырысыңыз;

-электромагнитті толқын тасушы құралды жастық астына, бел айналасында, қалтада алып жүрмеңіз;

-телефон құшақтап ұйықтамаңыз;

-қоңырау соғудан гөрі хабарлама жазуға әдеттеніңіз, барынша миыңыздан, құлағыңыздан аулақ ұстаңыз;

-қиын болса да, күштеп болса да өзіңізді ұялы сымтетіктен арылтуға тырысыңыз.

Болашақ — адамдардан тұрады. Дендері сау, естері дұрыс, эстетикаға құмар, еңбекке бейім жандардан құралады. Келер ұрпақтың амандығы қазіргі қоғам қолында. Зиянын біліп тұрып, өзіне тосқауыл қоя алмайтын тәуелді адамдар саны сансыз. Дегенмен бұл заттың орнын басар құралдар мен әдістер көптігін жадта тұту ләзым. Мысалы, электронды кітапты, газетті оқып отыруды – баспадан шыққан қолмен ұстап, парақтап отыратын газет пен кітапқа айырбастау. Қоңырау соғып, әуре етіп, өзіңе де өзгеге де зиян тигізгенше – жолға аттанып, шынайы кездесу. Арнайы адамдарды сауатсыздандыру үшін шығарылып жатқан ойындарды ойнау орнына – есік алдына шығып достарыңмен доп тебу, серуендеу. Кундіз-түні хабарлама «атысып» отқанша –таза парақ алып қалам тербеп, сағындырып, анда-санда хат жазғаның әдемірек. Міне романтика, нәзік сезімдер қайда жатыр… Көрінгенмен суретке түсіп, селфи жасап жеке парақшаға жариялап, «лайк» жинаумен әуре болғанша – фотоальбомға клеймен жабыстырып, немесе қабырғаға іліп қойған абзалырақ.

Адам — жақындары, дос-жарандары, туған-туыстарымен телефонмен хабар алмасуы арқылы тек өзіне ғана емес, сол танысына да қауіп тигізетінін есте сақтасын. Қолмен ұстап, йісін сезбейтін «ғалам» ешқашан кереметтей, ғажабы мен қуанышы мол әлемге «тор» бола алмайды. Ендеше, бәріміз бірге атсалысайық.

Мадина Реброва

Жұрттың бәріне жаға беруге мүмкін емес. Мінезсіз адам да болмайды. Мінезі жоқ адам, мына заманда алға қадам боспас. Әр табалдырыққа, әрі кетсе тасқа шалынып құлап жүретін болады. Тек сүйкімді мысық келбетіндегі қасқырлар мен айлакер түлкілер ғана тірі қалмақ. Бірақ бәрібір бетперделері түсіп, шынайы келбеттерін көрсететін кезде келер. Сайқал, екіжүзді, бетіне күліп тұрып, екіншісіне жамандап тастайтын достарымыз аман болсын! Осындай адамдарсыз ешқашан алға жылжи алмас едік. Бұл күтпеген «толчек» сияқты. Адамды алға итермелеп, күшке-күш қосып, гипер, ультра болуға шындайды. Сол себепті, көпіртіп жаза бермей, Жадыра Байбұланованың «Жыныма тимеші» өлеңімен аяқтауды жөн көрдім. Айтпақшы, сіздердің ойларыңызша дүниеде зұлымдық атымен болмаса, қандай жетістіктерге жетер едік? Дүниені қалай елестете алар едіңіздер?