Желі қолданушылары Назарбаев келеді деп, темір жолды асфальттеп тастағанын талқылап жатыр.

Депутат десе қарапайым халықтың көз алдына жұмыс істемейтін, жалақысы көп, мемлекеттің ақшасына қыдырып жүретін жасы 50-ден асқан ағатай елестейді. Істеген жұмыстары міне-міне деп көрінбеген соң солай ойлайды. Жалпы, халықтың арасында депутатқа деген негативті көзқарас бар. Бірақ, бәрі балаларының депутат болғанын қалайды)
Мен жаңадан сайланатын депутаттарға әлеуметтік желіден аккаунт ашуды ұсынар едім. Депутаттың кемінде 3-4 көмекшісі болады. Соның біреуіне смартфон ұстатып қойып, өзі бағыт беріп отырса халық істеген істеріне көз жеткізер еді. Оның үстіне халыққа да жақындай түседі. КВН-шиктер де ұйқы туралы әзілдерін азайтар еді. Содан, депутаттардың арасында рейтинг есептеп сыйақымен мараппаттап отырса тіпті бәсеке күшейіп, парламенттегі жұмыс ашық көрінер еді. Кімнің- кім екені көрініп, халық жұмысын интернет арқылы білген соң дауыс беруге де көзқарасы басқаша болар еді. Солай емес па?
Әйтпесе, мандаттан үміткерлердің жартысынан көбін халық саяси аренада көрмеген. Танымайды. Тіпті, «Ақ Жол» партиясының атынан тізімге енгендердің 70% кәсіпкерлер екен.
Қарапайым облыстық деңгейдегі мемлекеттік басқармалар да әлеуметтік желіні оңынан пайдаланып отыр. Осы желі арқылы өздерінің аудиториясын қалыптастыруда.
Жалпы, депутаттардың атқарған жұмыстарынан хабардар болып отырғым келеді.

Үйдің қасында үш банктің филиалы бар. Ертеңгісін бағам қарау әдет болды. Жұрт сияқты мен де уайымдаймын (Шүкір, екі бала бағып отырған жайым бар). Бірақ ойлап-ойлап, тап менің уайымдағанымнан көп нәрсе өзгере қоймасын түсінідім (бұл үшін, негізі, көп ойланудың керегі жоқ). Ендеше не бас ауыртатыны бар. Көппен бірге көрерміз. 1999 жылы да тірі қалдық қой. Ал білесіз бе, сол жылы девальвациядан бір күн бұрын жампозым Ақтөбеден Алматыға аттанған екен. Пойыз екі күн жүреді. Барам дегенше теңге екі есе арзандап, қалтадағы ақшасының құны қалмапты. Бір досымыз дәл сол уақытта шетелге жарысқа аттанған. Оның жағдайын елестетіп көріңіз. Қазіргі жағдайымыз жақсы емес пе? Банктер бар, ақша аударымдары бар, әйтеуір амалын табуға болады. Одан да бір күліп алайық.

Білім күні қарсаңында Қармақшы ауданы бойынша жұмыспен қамту орталығына Жетіқаранан ауданына қарасты халал-әлеуметтік орталықтың бір топ қызметкерлерінің жолы түскен еді. Алайда Қызылорда қаласының Қарттар ісі жөніндегі комитет басшысы ақұдайлардың атынан ас беріп жатқандықтан, қызметкерлердің біразы ат басын сонда бұрды. Тек әріптесім Блялов Мадидің түрмеде бірге «отырған» жан досы Қармақшыдағы «Балықшы» балабақшасының басшысы болғандықтан, жол сапарын бірге жалғастырдық. Қуанышыма орай, Қармақшы ауданына қарасты жұмыспен қамту орталығының күні кеше сайланған басшысы Шупакова Кызжибек жұмыс орнында бейшара халықтың мәселесін шешіп жатты. Басшымен сұқбаттасудың да сәті түсті.

---

— Шупакова ханым, жаңа қызмет орныңыз құтты болсын! Жалпы, Қармақшы ауданы бойынша жұмыссыздық мәселесі қалай шешіліп жатыр?

— Көп-көп рақмет, молодец! Негізі, бұл сұрағыңа осы орталықтың экс-басшысы жауап беруі керек. Осы қызметке күні кеше ғана тағайындалған едім. Сонда да сұрағыңа жауап беруге тырысайын. Өткен жылмен салыстырғанда биыл халықтың жұмыссыздық көрсеткіші екі есе азайды десек те болады. Дегенмен, халықты жаппай жұмысқа орналастыру науқаны мүмкін емес жағдай. Марқұм папым айтушы еді, кезінде қазақ халқы жаппай сауаттандырылмағандықтан, толық-элементарлы сауаттандырылған сауаттандыру ісіне партия тікелей басшылық етті деп. Сондықтан біздің орталық қолдау жұмыстарын арттырғандықтан, жұмыссыздық мәселесі де оң нәтиже көрсетіп отыр.

— Жұмыссыздық мәселесінің екі есеге азайғанын дәлелдеп көрсететін статистика бар ма? Есепті кім жүргізді, қалай болды екен, жалпы?

Айтып отырмын ғой, жұмысқа кеше ғана қосылдым. Есепті ешкім жүргізбейді. Біз статистиканы орталыққа келіп түскен өтініштер бойынша анықтаймыз. Бүгін ғана базаны бір шолып шыққан едім, осы тамыз айында 48 адам өтініш өткізген екен. Ер адамдарға қарағанда әйелдердің өтініші көп. Түсінесіз ғой, ауылдың тұрмыс-тіршілігі қиын. Олар тем более балаларын оқытып жатыр. Сол себепті ауданға келіп жұмыс жасауға мәжбүр. Кредиттері де бар Kaspi Bank-тен алған. Статистиканы зерттеп отыратын уақытымыз да жоқ. Жұртқа жұмыс тауып береміз бе, әлде…

— Түсінікті. «Егемен Қазақстан» газетінде жемқорлық бойынша осы Қызылорда облысы бірінші орыннан түспей келеді. Оңтұстық Қазақстаннан да озық боп тұр. Жұмыссыздыққа тіркелген жұрт жұмысқа парасыз орналасатын шығар?

Оой… Қазір әлемнің кез келген жерінде жұмысқа парасыз қабылдану мүмкін емес. Қазақстанның қай жеріне барсаң да ақша беруіңе тура келеді. Бізді олай жемқорлық деп кемсітудің қажеті жоқ. Іі-і… Бізде, Қызылорда облысында, жемқорлыққа жол бар! Иә!..

— Тоқтай тұрыңыз. Жемқорлыққа жол бар? Қалайша… Сонда...

Осы журналистер де қызық. Газет оқымайсыңдар ма, телевизор көрмейсіңдер ме!? Қызылорда облысы заңнамалық тұрғыдан келгенде экологиялық аймақ болып табылады. Құжаттарда солай бекітілген. Ай сайын зымыран ұшатындықтан, зияны екі есе ұлғая түседі. Мына №30 мектепте Тұрымтаев Серік деген завуш бар. Соның жалғыз баласын Астанадағы әкімшілікке пара беріп орналастырдық. Заң жүзінде. Құжаттарға қол қойылған. Себебі біздің территория экологиялық апатқа ұшырайтын аймақ болып есептеледі. Журналис болғасын газет оқып, шамалы білімді болу керек қой…

— Түсінікті. Бірақ жұмыссыздыққа тіркелген жұрт пара ретінде беретін ақшаны қайдан табады?

Қайдан табады несі!? Үкімет бюджеттен бөлмей ме. Айтып отырмын ғой, біз экологиялық аймақты мекен етеміз. Жыл сайын Үкіметтен аталмыш нормаға сәйкес ақша бөлініп отырады. Ол да ретсіз таратыла бермейді. Әуелі мамандық бойынша, жалақы бағасына сәйкес бөліп отырамыз. Біздің бугалтер қыздар соны есептейді. Жасыратыны жоқ, осы облыс бойынша басшыларға да миллиондап ақша беріледі. Заңдағы көрсетілген нормаға сәйкес. Білесің, Қызылорда облысы дегенің нағыз қазақылықтың сақталған жері ғой. Заңға қайшы әрекеттер жасамаймыз. Осы сұрағаның да жетер. Біздің жұмыс істеуіміз қажет.

---

P.S. Шупакова Кызжибек ханым мені жылы шығарып салып, өзі түскі үзіліске шықты. Кабинет есігінің сыртындағы жазуда үзіліс уақыты 13.00-16.00 аралығында екен. Тағы да таң қалдым. Шупакова ханымды да суретке түсіріп үлгермеген едім. Ұжымды үнемі суретке түсіріп, оны әзірлеумен айналысатын Фоос Виктор деген жігіт бар екен. Әкесі қазақ екен де, шешесі неміс екен.

Индустрия және жаңа технологиялар вице-министрі Альберт Рау отандық көлік сатып алу үшін несие алғысы келетіндерге қолдау көрсету үшін үкімет тарапынан субсидия бөлу туралы ұсыныс айтыпты.

2009-да АҚШ үкіметінің отырысында болған кішігірім оқиға.