Əр қыз өз үйіне қонақ. Əйтсе де, ата-атанамыз үшін біздер қаншаға келсек те баламыз. Жігіт туралы сөз қозғауға ұяласың анаңның алдында. Ал, үйленетінің туралы айтып көр енді.

Өз басымда жасым жиырмаға келгенше туыстарым жігітті қайтесің оқуыңды оқы, мамандық алып ал, үйленуге ерте дейтін еді, жасым жиырмадан асқалы қашан тойға барамыз, біреуің барма өзі дейтін болыпты. Есейгенімді көшедегі кішкентай балалар «саламатсызба» деп амандасқанда сездім деген бар еді, мен «қашан той» дегенді естігенде сезіндім.

Көпнесе ойламауға тырысамын, ойлап кетсең қорқынышты. Қайда? Қашан? Кімге?-деген сан сауал маза бермей кетеді. Жаныңда жүрген құрбыларың өмірлік теңдерін тауып ұяларынан ұшқандарын көргендегі сезім туралы мүлде айтпаяқ қояйын. Бір қыз тұрмысқа шықса, қырық қыз түс көреді деген сол болса керек.

Өмірлік жар таңдау үлкен жауапкершілікті қажет етеді. Өзіңе керек жанды табу, жан-дүниеңді түсінетін жолдас жолықтыру өте қиын. Кейде өз келісімімен тұрмысқа шығып кетіп жатқан қыздардан сұрайтынмын, қалай «иə» деп айттыңдар, ол сенің адамың екенін қалай білдіңдер деп. Сонда қыздар:

— Ол басқаларынан ерекше сезім болады. Ол адам кетсе мүмкіндік жоқ екенін сезінесің. Бұл сенің адамың, сенің жолың екенін түсінесің дейтін.

Тағы бірде тəтем айтқан керемет ақыл бар еді:

— Ортақ əңгімең таусылмайтын адамды таңда ,- деген.

Шынында ортақ қызығушылықтарың болып, əңгімең таусылмайтын, əзілің жарасып сарқылмайтын адаммен тұрған бақыт болар.

Бірақ ақылдың да естісі бар есері бар екенін ұмытпағанымыз жөн. Сұлуын таңда, машинасы бар жүріп алсаңшы, бағат мынау сені, өлтірмейді мына бала пысық қой, мамасы жақсы адам, мінезі жақсы екен т.б көп ақыл естідім. Бірақ бір – біріңе лайықтысың деген сөзді əлі естімедім. Мүмкін ондай адам таппағанда болармын. Мүмкін енді кездестірермін, мүмкін кездестіріп бірақ байқамай жүргенде болармын. Бұйырғаны ғой. Ең бастысы ерте ме кеш пе барлығымыз босаға аттап, келін боларымыз анық. Əр қыз өз үйіне қонақ.

Сабақтан үйге келген кезде қарындасымның «аға» деген дауысын естіп елең ете қалушы едім. Шаршап, құрысып келген денем жібіп сала беретін. Бір, өзімді жеңіл сезініп, кең тыныстап қалатын едім.
Ал інім ше? Компьютерден бас алмай қайдағы бір «детский» ойындарды ойнап отырғанымда інім келіп: «аға мына есепке көмектесіп жіберіңізші» дегенде, өздігімнен, өздігімнен емес- ау жаңағы сөзден жылулық тапқандай, өзімді шынымен біреуге керек санап, біреуге қамқор санап шиқылдақ орындықтан ойынды тоқтатпастан атып тұратын едім. Дəретханаға барғым келіп қысылғанда тұрмай, ағасын елеп-ескеріп келіп тұрған ініге тұрғаным. Мен де «аға» ретінде өзімше оған көмектесіп қойам)) Барлығын шығара алмасам да əйтеуір оны-мұны шұқылап ғаламтордан болсын тауып берем. «Аға» деген сөз неткен керемет еді.
Ал бүгінгі күн мен үшін сəтсіз болды. Аға деген сөзді естігенімде денем суып кете беретін болды. Неге? Бұл сөз маған майдай жағушы еді ғой?
Еһһһ, сол бір қыздың ісі əсер етті.
Жасым 16-ға тола бере өмірімде алғаш рет бала махаббатым оянып, сүйіп едім. Мектептің мен деген миссі болмаса да мисстен артық көремін оны. Əлі де солай. Өзімен тəп-тəуір араласушы едім. Көпшілік ортаға өнерімен, белсенділігімен көзге түсіп танымал болмаса да сабақты өте жақсы оқиды. Байқаймын, бұл қыз биік-биік мінберлерден сөз сөйлейтін, елді аузына қаратқан адамдардың қатарына болмаса да олардан асып түседі екен-ау. Қазақта қалай деуші еді: "қыз түзде ұятты, үйде қылықты болу керек". Тап өзі. Барлық өнерін (характер-ма қалай еді) тұла бойына сақтаған періштедей қыз екен. Сөздері қысқа əрі нақты. Қолы ашық, мінезі жұмсақ, қамқор, сыпайы, бір сөзбен айтқанда өте керемет. Осы тəкəппар, маңғаз қыздарды ұнатпаймыз-ғой. Ал тəкəппарлық жарасса сол қызға жарасар еді. Бірақ ол ондай емесс. Жарайды, ғашықтығым жайлы айтайыншы. Оны өзімде байқамаппын. Оның көздері мен менің көздерім түйісіп қалғанда бірер секундқа əлем тоқтап қалғандай болды. Сол сəт тұла бойым ток ұрып өртенердей күй кештім. Одан соң əр қызға бір тисіп прикол тастап жүретін шешен тілім, сол қыздың алдына келгенде байланды да қалды. Өмірімде бірінші рет қыздан ұялдым. «Бұл не сұмдық, Бекзат саған ұят емеспе, өййй тормыз»-дедім өзіме ішімнен. Түк түсінбедім. Сөйтсем мені жіпсіз байлаған сезім ғашықтық сезімі екен. Баяғы да Абай, Мағжан, Мұқағали жырлып өткен махаббат бүгін менің алқымымнан алды. Сол күннен бастап сол қыздың маған керек екенін сезіндім. Өзім барлық жерде оған жақын болуға тырыстым. Бір күні мектепте болған пікірсайыс жарысында солы қызды маған қарсылас топқа отырғызып қоймасы барма. Ал енді сөйлеп көр. Қанша тіс қаққан деватер болсам да сол қыздың алдын да оны мұны айтып бұралаңдап қалдым. Жанымдағы адамдардан ұят болмасын деп əр тақырыптың басын бір шалып сөйлеймін. Журилердің де жеңісті бізге беріп қоймасы барма. Ойымнан кетпей қойғаны: мені ұнатпай қалды мекен? Жоооқ, оның бойынан ондай қыртың мінез табылмады. Мені құттықтады. Адамның қандай ниетпен айтқаны түрінен көрініп тұрады ғой. Əлеуметтік желі де сезімімнің шет жағасын жəймен білдіре бастадым)) Айттым ғой тəп-тəуір араласам деп. Естуімше ол да мен туралы жақсы пікірде екен. Онда бұл не тұрыс дедім де айтып кеп жібердім, жартылай өлеңдетіп. Өзімнің ептеп өлең жазатыным бар. Оған арнаған өлеңді кейінірек салармын. Ол оқыды да 5минут үнсіздік болды. Сосын «ответ» келді. Көзімді жұмып хатын аштым. Сөйтсееем ол жарықтықтың бар айтқаны: «сені ағамдай көрем.» Қалай сонда? Кəдімгі ағасы сияқты көреді екен мені. Кəдімгі менің қарындасым мені қалай көрсе ол да солай көреді екен. Дұрыс ағасындай көрсін, бұл мені оған бір қадам жақындатады. Тап сол кезде басыма жаман ой келе қалсын:«Ол мені аға санаса — ол қалай мендік болады?». Бітті. Құрдымға кеткен жерім осы болар дедім. Махаббаттан жолы болмаған сорлыларша кафеге барып ішіп кетейін(кинодан көріп алып) десем харам сусынды ауызға алудан жиіркенем. Қандай күнə? Қандай жаман қасиет? Еһһһ, мұңлы күндерім өтіп жатты. Сұлу қыздарды би алаңында таңдап билейтін мен сол күннен бастап мектептегі дискотекаға да бармадым. Қалай барам. Ол жоқ. Ол барса мен бар ісімді тастап барар едім ғой. Əрине онымен билеу үшін, билеу бұйырмаса ешкіммен билетпеу үшін)) Уақыт менің жүрек жарамды емдегендей болып, өмір маған қайта күш қуат беріп сөз айтуға қайта оқталдым. Жалғасы келесі блогта))

Елеусіз Мұқамәдиұлы — 1938 жылы туылған. 1982-1986 жылдары «Жоғалған қыз» дилогиясы жарық көрген. «Жоғалған қыз» романы Моңғолияда жұмысшы табының қалыптасу процесін орынды көрсеткен шығарма.Тілі жеңіл оқиғасы қызықты. Романға өзек болған оқиға — Мрңғолия қазақтарының тұңғыш рет астана Ұланбатырға жол тартуы, шоферлікті үйрену жолындағы тынымсыз еңбегі — жұмысшы адамның қалыптасу жайы.
Ең қызықтысы сол — төрт жасында жоғалған Бағиласын іздеген әке сағынышты сарыла шығарма оқиғасының шиеленісуіне түрткі боларлық кездейсоқтықтарға жетелейді. Әкесі мен баласының жиі кездесе беруі сөйте тұра ондаған жылдар бойы бірін-бірі білмеуі оқырмандарды баурап, қызықтыра түседі. Автор сюжетті картиналар жасауға зейін қойып ықшамдылықты мұрат тұтқан.
Шығарма тақырыбының өзгешелігі оның басты кейіпкерлерінің сомдалуына да әсер еткен. Бұл қаламгердің роман жазуда көркемдік идеяны айқындауда тың құбылыстарды таңдауға құлаш ұрғандығының дәлелі. Автордың романға тосын оқиғаны таңдауы қуантады. Көркемдік шиеленістің өзі Бағиласын іздеп сарылған әке — Ертайдың басындығы халімен жақсы шешімін тауып отырған.
Әдеби типтегі кейіпкердің өмірдегі моделін өзгерте құбылта-құлпырта келгенде суреткердің шығармасындағы әр кейіпкердің болмыс-бітіміне бір адамның емес көптеген адамның сыр-сипаты жатады. «Жоғалған қыз» романындағы кейіпкерлердің бойындағы әдеби типке қатысты осы бір қасиеттер айқын көрініс тапқан. Романның өн бойынан әлеуметтік мазмұнды табу қиынға соқпайды. Шығарманың басты идеясы да жұмысшы табының қалыптасуы мен сол кездегі қоғамдық-әлеуметтік жағдайды қамтуға саяды. Сонымен, роман қарапайым еңбек адамдарының шынайы бақытын, жаңа қоғамның қолайлы көріністерін суреттеумен аяқталады.
РЫМҒАЛИ Нұрғали

Кеш батып, үйге автобуспен қайтып барамыз. Қасымда құрбым бар. Бұл шамамен бір жыл бұрын болған оқиға сияқты. Мәәә, бас жоқ ұмытып тұрмын. :J Жәә, тақырыпқа оралсақ. Кешкі алтыдан кейін автобуста отырып бару деген, үлкен бір қуаныш мен үшін. Адам шаршап, аяқ-қолдары талып жатқанда, ештеңені ойламайды екен. Бірақ мәселе онда емес, жас болғандықтан әрқашан орын беруге үйреніп қалыппын. Құрбым екеуміз тырқ-тырқ күліп, ананы-мынаны айтып тұрмыз. Енді 30 минуттық уақытты өлтіру керек қой. ;) Бір кезде шашы бұп-бұйра, тартымды қазақтың қызы автобусқа мінді. Бірден алдында босап тұрған орынға жайғасты. Көзін тарс етіп жауып алып, өтірік ұйықтап қалды. Қасына кондуктор ағай келгенде, оянғандай кейіп танытып, әмиянынан бұрынғы билеттерін көрсете салды. Орта жастағы кондуктордың өзі нанып қалды. Өзім ішімнен «мына қыздың қулығы керемет екен» деп ойладым да қойдым. Біреудің ісіне араласа беру керек емес сияқты. Алайда, көрші отырған үлкен кісімен дауласқаны тым артық кетті. Әжесімен жасты тәтеймен арс-арс етіп тұрғаны, жат көздерге жағымсыз көрінеді. Тіпті, құлаққа ерсі естіледі. Енді, ақ ит пен көк ит кіріп-шығып жатқанса, кімге ұнасын. Анау қыздың өтірік "ұхтағаны" жақсы ма деп қалдым. Сонда бәріміздің құлағымыз тыныш болар ме еді. Тура осы сюжет биыл да қайталанды. Бір дежавю секілді. Осыдан кейін «Жастар тәртіпсіз. Бетімен кеткен» деген сөздер айтылмағанда қайтеді. Үлкен адамдарды да түсінуге болатындай. Жастар қызу қанды, тез-ақ оттай лапылдап шығады. Аздап, сабырлық жетіспейтіндей. Бәрін өзіміз құртамыз. Өкінішке орай, осындай жағдайлар боп тұрады.

Ж: Сүйем сені, жоқпын бірақ қасыңда
Бір көргеннен ғашық болдым расында
Жоқ болса да, тәнім менің жоқ болсын
Болар бірақ жүрек сенің қасыңда

Қ: Сүйем сені, сүймей қайда барамын?
Алыстасың, бірақ шыдап бағамын
Көрер күнді күнде аңсап мен жаным
Махабаттың мәңгі отына жанамын

Ж: Шын сүйемін, мені жаным ұмытпа
Атыңды айтам алған әрбір тыныста
Жүрек әрбір соққан кезде сен дейді
Сені еске алғанда ол өлмейді

Қ: Сүйем жаным, сүйемін ғой тек сені
Бірақ жаным саған біраз өкпелі
Ұмытар деп қалай ғана ойладың
Сонау сонау ұмытылмас кештерді

Ж: Күн санаймын, бірақ уақыт өтпейді
Айдай жүзің көз алдымнан кетпеді
Дүниеде қыздар көп қой, бірақ та
Жаным саған ешбірі де жетпеді

Қ: Мына күндер өтпеді ғой, кетпеді
Сағынамын бір өзіңді, тек сені
Жолықса да қанша жігіт өзіме
Саған, жаным ешбірі де жетпеді

Қыз тәрбиесіне жалпы қатал болуымыз керек. Өйткені болашақ ана атағына ие қыздар тәрбиесі нәзіктікпен қоса қаталдықты талап ететін өзекті мәселе. Ата-бабамыз қыз тәрбиесіне ерекше мән беріп, олардың дұрыс жағдайда тәрбие алып, болашақта ата-анасының бетіне салық түсірмеуін қадағалаған.

«Қызға қырық үйден тыйым салу» мәтелінің мағынасы неде? Осы орайда Уикипедия ашық энциклопедиясы мынадай анықтама беріпті: «Қызға қырық үйден тыйым» деп қазақ салт-дәстүрінде тәрбиелік ұғым, ұстанымды атайды. Жарыса сөйлеуге; жалғыз қыдыруға; жыртақтап күліп, сыпсыңдап сөйлеуге; орынсыз ұрынуға; басқаларға қол тигізуге; өтірік; өсекке; суық жүріс; сумаң қылыққа; кісіге қарай керіліп есінеуге; талтайып отыруға; шалқайып жатуға; тамақты обырлана асауға; ұрлық-қарлыққа; ұятты мүшелерін ашып жүруге; бұраңдап қылымсуға; қызыл іңірде жатуға; түске дейін ұйықтауға; кісі алдында киім ауыстыруға; салт-дәстүрден аттауға; елді ғайбаттауға; үлкендердің жолын кесіп; атын атауға; ішімдік ішу пен шылым шегуге; ұрыс-керіске; беттен алып, бет жыртысуға; қараулыққа, ысырапқа; рахымсыздық пен қатыгездікке; түнде суға жалғыз баруға; жат жыныстылармен араласып жатуға; күйеуге қашып тиюге; әдепсіз сөзге; тарс-тұрс етуге; адам мен жануарларды тебуге; кісіні қорлап жәбірлеуге; тәкаппарлық пен сайқымазақ жасауға; айқай-сүреңге; шектен тыс сыланып жасануға; қызғаншақтық пен күншілдікке; менмендік пен өзімшілдікке; алдап-арбауға; көрсеқызарлыққа; нәпсі құмарлыққа тыйым деп мұнда жалпы түсініктен гөрі тыйымдарды атап көрсеткен екен. Алайда қыз тәрбиесіне байланысты әр пенденің өз білгені бар деп ойлаймын. Сол білген, оқыған, таныған тәрбиені қаншалықты іс жүзіне асыра алып жүрміз?

Осы мәселеде өз басымнан өткен жағдайларды сипаттап берсем. Мектепте 9-сыныпқа сынып жетекшілік қылып жүріп ‪ ‎8 «штук» қыздарыма қатал болып келіппін. Себебі көбісінің кішкентай бастарында үлкен қиындықтары көп еді. Кейде сырласа отырып, біреуінің әкесі тастап кеткен, біреуінің анасы кетіп қалған т.б қиындықтарын естігенде көп уайымдаушыедім. Сондықтан да болар оларға тым ерекше көзқараспен қарап, өмірдің ащы шындығын бетке басып, ертерек өмірге бейімделуін қаладым. Олардың киген киіміне, сөйлеген сөзіне, күлгеніне, әлеуметтік желілерде жазған постына, фотоларына дейін тексеріп, бірде-бір сайыстан қалдырмай, билетіп, ән салдырып, мәнерлеп оқытып, өз пікірімді білдіріп отыратынмын. Ұлдармен ұрысып қалса, «Өздерің кінәлісіңдер, бірінші бастаған сендер шығарсыңдар» деп ренжітіп қоятынмын. Жылап та алатын, сосын ертесіне түк болмағандай қайта сөйлесіп кете беруші едік. Оларға сабақ болсын деп, ұлдарға жеке жиналыс өткізіп, «Қыз бала нәзік келеді, сенің бойың кішкентай, тым семізсің» деген мазақ сөздерді айтуға болмайды» деп бар ақыл-кеңесімді аямадым. Қанша жерден ұлдардың алдында қыздарыма ұрысып, ескерту беріп жатсам да, ішімнен сол әрекеттердің қыз жанына инедей бататынын сезуші едім. Алайда қыздардың алдында ұл балалардың абыройын түсірмейін деп, оларға жылы қабақ танытқансып, оңашада оларға да солай ескертулерді беремін. Тек ол ескертулер қыздарға қарағанда қатаңдау болатын. Өзіне жеке айтылған ескертулерді олар жылы қабылдап, түсінісіп жататынбыз. Әрине бес саусақ бірдей емес. Араларында тәрбиеге бағынғысы келмейтін қыздарым да болды. Оларды жеке шақырып алып, әңгімеге тартып, көкейінде жүрген мәселелерін түсінгім келетін. Сөйлесе отырып, қыз баланың тәрбиесінде ананың рөлі үлкен екенін ұқтым. Анасын сағынып, елжіреп жылаған қыздарыммен бірге езіліп жылайтынмын. Ана туралы шығармалар жазып алып келіп, тебіреніп, мәнермен оқып бастағанымда, олар көз жастарына ерік бере алмайтын. Ананың да, әкенің де қадірін ұқтыра отырып, қыздардың бойына артылған ауыр салмақтың маңызын түсіндіруден жалықпадым. Енді олар бойжетіп, көбісі колледжде оқып жатқан жағдайы бар. Маған хабарласса, «Майра апай, кезінде дұрыс ұрысқан екенсіз, сіздің ақылыңызды енді түсініп жатырмыз» деп күледі. Олардың әлі де көретін қызықтары да, қиыншылықтары да алда. Бірақ мына жалған өмірде олардың бір сәтке болсын бақытты болуы, күлімдегендері мен үшін естен кетпес бақытты сәттер болып қалады!

Қанаттарың талмасын сүйкімді де ерекше 8 «штук» қыздарым! «Қызға қырық үйден тыйым салу» дегеніміз — барлық нәрсеге тыйым деп шектеулік қойып қана қоймай, ана мен әкенің мейірімі мен алақаны арқылы тәрбиенің негізін қалау. Қыздарымыздың көз жасы көл болмасын десеңіз, ата-анамыз көрсеткен тура жолды қыздарымызға да нұсқап көрсете білсек деген тілек бар.

Қазіргі уақытта қыздар арасында тырнақ күтімі маңызды рөлді атқарып келеді. Қолыңыз әдемі, сүйкімді болып көрінсің десеңіз, тырнақ күтіміне жиі назар аударыңыз. Сонда өзіңізді сергек сезінесіз. Әсіресе, көктемде тырнақтарыңыздың жағдайы нашарлайды, сынады, жұқаланады. Қазіргі кезде қыздар салондарға барып маникюр жасатып жатады. Бірақ та салонға бармай-ақ, үйде де күтім жасауға болады. Сондықтан да ерінбей қолыңызға маскалар жасап, крем жағып отырсаңыз болды. Сіздерге бір пайдасы тиеді деген оймен бірнеше маска жасаудың әдісін айта кетейін:
1. Егер де тырнағыңыз сыңғыш болса, онда келесі қоспаны пайдаланып, жүзеге асырыңыз. 1 ас қасық сұйық майды су буына қыздырыңыз, суығаннан кейін 2-3 тамшы А дәруменін, 3 тамшы йод және жарты ас қасық лимон шырынын қосыңыз. Саусақтарыңызды қоспаға 20 минутқа салып отырыңыз. Артынан қол жуудың қажеті жоқ.
2. Тырнағыңыздың берік және қатты болғанын қаласаңыз, дәріханадан А және Е дәрумендерін сатып алып, ұйықтар алдында оларды тырнаққа жағып отырыңыз.
3. Тырнақты ретке келтірмес бұрын қолыңызды 3-5 минутқа сабынды суға немесе түймедақ (ромашка) тұнбасына салып, жұмсартыңыз. Одан кейін тырнақтың айналасындағы теріні арнайы құралғысымен алып, бір бағытта егеңіз. Бәрін мүлтіксіз орындағаннан кейін үстінен әдемілеп лакпен бояңыз. Осыларды орындасаңыз қолыңыз нәзік болып көрінеді. Тырнақ күтімімен айналасып, әрқашан әдемі болып көрініңіздер!!!

Ерте кезден бастап қазақ халқы қыздарының тәрбиесіне ерекше көңіл бөлген. Аялы алақандарына салып еркелетіп, мәпелеп өсірген. "Қызға қырық үйден тыйым", "Қыздың жолы жіңішке" деп, әу бастан-ақ жақсыдан үйренуге, жаманнан жиренуге баулыды. Киген киіміне, қос бұрымына да ерекше күтім жасаған. Сөйлеген сөзі мен жүрген жүрісіне дейін мән беріп, ағаттық жіберген жерлерін жөндеп, түзеп отырған. Әрқашан қыздарына тәлім-тәрбие беріп, өнеге көрсетіп, үлкенді сыйлауды, кішіге ізет көрсетуді үйретті, яғни адамгершілік қасиеттерді жастайынан бойларына сіңіртті. Көпке топырақ шашпаймын, алайда сол заманның тектілігінің үлгісін қазіргі кейбір қыздардың бойынан табу қиын. Олар өздерінің ар-намысын жоғары бағаламайды. Ашық-шашық киініп, кіндіктерін жарқыратып ашып, сояудай тырнақ жапсырып, кірпіктерің ұзартып жүргендер, әдемі болып көрінеміз деп ойлайды. Бірақ та олай емес, бұл қазақ қыздарына жат қылық. Түнгі клубтардан қазақ қыздарының тайраңдап жүргенін көрсең, ішің ашиды. Содан, некесіз сәбилер дүниеге келіп, қоқыс-жәшіктерден, әжетханалардан табылып жатқандарын жаңалықтардан естіп жатырмыз. Тіпті, жазықсыз сәбидің құнын зат сияқты ақшамен саудалап, сатып жатқандарды көрсең жылағың келеді. Сондықтан, айтайын дегенім қазақ қыздарына әрқашан атымызға кір келтірмей, тектілігімізді, арымызды сақтайық. Саналы ұрпақ дүниеге келсін десек, қазақ деген атқа лайық болайық!!!

Бір әңгіме жазуды жөн көрдім.

Бәленше деген қаладағы өзінше әдемі келген бір қыз бір ұлды дүниедегі «Тормыздың тормызыыыыыы, тормызы болғанда, ееееееең тормозы „ деп санап жүріпті.



Бір күні қыз, әлгі жігітттің “Үйленіп кеткендігі» жайлы хабарды естиді…

Армысыздар, құрметті жақсылар! Жұмбақ жасырсам қалай қарайсыз?.. Негізі көпті көрген даналармен анда-санда сөйлесіп тұру керек екен. Неше түрлі қалжыңға толы оқиғалар мен ащы шындықты естіп қаламыз. Мұхтар Әуезов айтқандай: «Естігенімді айтсам,