Нетикет деген не?
Еркіндік алаңы ғаламторда ережелер не үшін керек? Неге адамдар өздерін шектеуі керек? Бұл кім үшін керек?



Бұл қолданушылардың өздері үшін қажет және бұл ережелерді ойлап тапқан да интернет қолданушылары. Нетикетті ұстанғысы келмейтіндер, қарсы шығатындар әлбетте бар. Интернетте маскамен, никнейммен жүретіндер, аноним трольдар, ойдан шығарылған фейк кейіпкерлер бар. Ал біреулер үшін ережелер бұзылуы үшін де болуы керек. Нетикетті қолдаушылар, ұстанушылар көбейген сайын біздің онлайн ортадағы іс-әрекеттеріміз, тақырыптарымыз, диалогтарымыз, қарым-қатынастарымыз да түзеле түспек. Сондықтан виртуал өмірді де бір өмір ретінде қабылдайтын болсақ — нетикет бізге керек.

Нетикеттің 10 ережесі
1994 жылы интернетте Netiquette атты кітап пайда болды. Бұл кітапта нетикеттің негізгі 10 ережесі жинақталған. Бұл ережелер арқылы виртуалдағы өміріміз оңай және қарапайым бола түспек.

Ереже №1: Адаммен сөйлесіп отырғаныңды ұмытпа

Интернетте жиі бұзылатын ережелердің бірі. Қолданушылардың көбі компьютердің ар жағында адам отырғанын ұмытып кетеді. Ұмытпа, монитордың ар жағында компьютер емес, адам отыр. Ренжітіп алу оңай.

Ереже №2: Виртуал өмірде де шын өмірдегі стандарттарыңды ұстан

Интернет аноним орта сияқты болып көрініп, адамға сондай сезім береді. Дөрекілігіңе ешкім ештеңе демейтіндей болып көрінеді. Алайда қарсыңдағы адаммен әдеп бойынша сөйлесу керек, заңға қарсы әрекет те жасауға болмайды.

Ереже №3: Киберәлемде екеніңді ұмытпа

Әр сайттың, форумның, қауымдастықтың өз ережелері бар. Оларды аттап кетуге болмайды. Бұрыннан қалыптасып қалған виртуал топтардың өзіндік ережелері, қағидалары болады. Оларға қосылмастан бұрын алдымен сырттай бақылай тұрған дұрыс.

Ереже №4: Басқалардың уақыты мен мүмкіндіктерін сыйла

Желіде бір нәрсені бөліспестен бұрын ойланып көр, бұл шынымен бәріне қызық па, керек пе? Мүмкін бәрі көріп болған шығар жаңалығыңды? Бәлкім тек белгілі бір аудиторияға ғана арнап бөлісу керек шығар? Егер біреулер саған “бұл қызық емес” десе — демек, ол қызық емес. Ешкімді жалықтырма және бөліскен нәрсеңе басқалардан жылдам реакция күтпе.

Ереже №5: Репутацияңды сақта

Интернеттегі репутацияның маңызы реал өмірдегіден еш кем емес. Виртуалдағы барлық адамдар сені тани бермес, бірақ сенімен интернетте де бірге жүрген таныс адамдарың бар ғой. Сондықтан маска тақпай, барынша шынайы болған дұрыс.

Ереже №6: Басқаларға көмектес

Интернетте ақпарат көп. Бірақ, барлық сұрақтарға жауап табыла бермейді. Кей тар тақырыптарда көмек сұраған адамдарды айналып өтпе. Мәселелерін шешуге көмектес. Виртуал өмірде де жақсылық жасап отыруды ұмытпа.

Ереже №7: Кикілжіңге кірме

Интернет пікірталас алаңы болғандықтан барлығы сенімен бір пікірде болуы мүмкін емес. Әлбетте түрлі түсініспеушіліктер, қызу пікірталастар болады. Басқаның пікірін құрметте, кикілжіңге, дау-дамайға кірме. Тәжірибелі қолданушының жүйкесіне тие алам деп ойлама. Керісінше өз жүйкеңді құртасың, сүйкіміңді кетіресің. Игнор қоюды үйрен.

Ереже №8: Жеке бас құпиясын сақта

Басқалармен жеке хабарламаларыңды көпшілікке көрсетпе. Рұқсатсыз ешкімнің жеке фотоларын, мекенжайын, телефон номерлерін жариялама. Ешқашан!

Ереже №9: Мүмкіндіктеріңді асыра пайдаланба

Виртуал әлемде түрлі деңгейде, түрлі тақырыптар қозғалады. Өзіңнің білімің артық, деңгейің жоғары жерлерде басқаларды кемсітпе, дөрекілік танытпа. Сайттарда админ немесе модератор ретінде күш қолданба. Қолданушыларды сыйла.

Ереже №10: Қателерді кешіруді үйрен

Виртуал әлемде де жаңылмайтын тұяқ жоқ әрине. Басқалардың кемшіліктерін түсін, қателерін кешір. Өзіңнің де қателеріңді еске ал.

Әлеуметтік медиа бойынша кеңестер

1. Лайк, репост сұрай берме;
2. Рұқсатсыз фото, видео шығарма;
3. Жұрттың бәрі бөліскен нәрсені бөліспе;
4. Ақпаратты тексермей шығарма;
5. Мас, ашулы, көңілсіз кезде ештеңе жазба;
6. Хэштегтерді орынсыз қолданба;
7. Құттықтауларды ұмытпа;
8. Грамматика және орфографияны сақта;
9. Адамдарды орынсыз тегтеме;
10. Топтарға өз келісімінсіз қоса берме;