«Ибо число @KILYZAMAN — 666». ©Евангелие от Амандық, стих 66:6.

Шала оқыған, әсіресе сан танымайтын қаззақ журиктер — менің сүйікті колекциям. Егер олар өмірде болмаса, ішқұсадан өліп қалар ма едім?

Очм, Монте-Карлоға хуйш келмепсіңдер, ептібайымайдтар!

Атын баттитып атамай-ақ қояйын, бірақ соңғы жылдары қазақ оқырмандары атышулы бір сайттарда комментарий қалдырудың бір-бір майталманы болып алды. Бұны жазбас та ма едім, бұған бір себеп түрткі болды. Түкке тұрғысыз құр айқай, жалған дабыра, әсіре ұлтшылдық, оқырман мен аудитория жинаймын деп тақырыптардың нешеме атасын қоздататын сайттағы мақалаларға жазылған комментарийлер, күндердің күнінде сенің бірдеңе демесіңе қоймайды екен. “Шыдамның да шегі бар” деп қазақ осындайда айтса керек. Ол “комменттерді” сөзім жалаң болмас үшін, мұнда көшіріп әкеп баспай-ақ та қояйын. Онсыз да көзіқарақты оқырман ығыры шыққан былапыт дау-дамайлы пікірлерге зәру емес шығар деп ойлаймын. Кейде, мақала және мақала авторынан гөрі, комментарийдің маңыздылығы алға шығып кететіні бар. Мақаланы жазған журналист те, автор да жайына қалып, оқырман алаңға шығып алып, қойдай жайылып кететінін айтсаңшы. “Ал, мә, бердім саған еркіндікті, атасына нәлет, давай айтып қалыңдар айтарларыңды” десе, біздің оқырмандар тура ақырдағы шөпке бас салып ұмтылған қойлар сияқты жамырайды келіп. Жарайды, оқырманға мұндай пікір білдірудің құқы мен еркіндігі берілді делік. Тайраңдасын, айтсын, шулағанынша шуласын. Ал сосын не болады? Түк те болмайды. Сіз қазақтан қолына найза алып, кешегі батырлар сияқты қол бастап шығады деп ойлап тұрсыз ба? Осылай дегеніме “Хмм  ” деп миығыңыздан күлесіз қазір. Сосын он күн немесе он ай өткеннен кейін кезінде ешкімге дес бермей қызылкеңірдек болып шайқасқан тірліктерінің түкке тұрғысыз екенін, сол үшін жаға жыртысып, бет көріспестей болғандарын есіне алып, ұялса дейсің де. Бірақ, қайдам қазір біздің қоғамда ұяттың өзі бізден ұялып жүр ме ұяла білмегеніміз үшін… Әрине, өзекті тақырыптар бар, расымен де қоғамдық пікірді қажетсінетін, ой бөлісіп, талқыға салатын. Ал, біздің кейбір комментшілер компьютердің арғы шетінде отырып алып, жасырын түрде пікірін жаза береді. Қысқасы, коммент қалдырудың мәдениетін “бір жеріне” қыстырудан қалған.

Твиттер арқылы бір түрік әлем және Түркия журналистерін мазақ қылды. Галатасарай клубы президенті болып өтірік аккаунт ашқан ол, кеше Галатасарай Атлетико Мадридтің ойыншысы Рейеспен келісті деп жазған еді. Осыны шынымен клуб басшысы жазды деп көптеген газеттер және сайттар жаңалық қылып жазған. Кейін ол әлемде 200-ге жақын жаңалыққа тақырып болдым деп мазақ қылған твит жазды. Сосын қай газеттер жазғанынсілтемелер арқылы беріп отырды, ішінде Түркияны санамағанда француз Le Equipe, испандық AS, Marca-лар бар.

Қалай ойлайсыздар, жақсы журналист қандай болуы керек? Ерекшелігі неде?

1. Алматыдағы тәуелсіз БАҚ-та не болмаса коммерциялық құрылымда істейтін немесе студент адам.

2. Журналситика мамандығын бітірген, қазір де сол салада жұмыс істейді. Интернетке жақын белсенді мамандар журналистер деп ойлайды.

3. Алматылық блоггерлер ең ұйымшыл халық және блог саласында алда тұрмыз деп есептейді. Бұл жағынан әсіресе астаналықтардан көп алдамыз деген ойда. Өзінің блоггер бауырларымен жиі бас қосып, шәй ішкенді жақсы көретін юзер.

4. Келесі Блог-құрылтайды Астанада емес Бурабайда өткізген дұрыс деп есептейді.

5. Егер Астанаға үй береміз, жұмысқа келіңіз десе, елдің бәрі барып жатқанда, еңбегімді елеп шақырса, қазақша интернетке еңбек сіңіріп жүрген адаммын, неге маған бармасқа деген ішкі ойы бар пенде.

6. Ұлтшылдық мәселесіне келгенде, да ресми көзқарасы мен ұстанымы биліктікіне кереғар. Өйткені билік қазақша интернетке қолдау көрстепей жатыр дейді.

7. Астаналық блоггер сияқты, өз блогыма шатып-пұтып бірдеңе жазсам да Интернеттегі Қазақ контентіне үлесімді қосып жүрмін дейтін, шын мәніндегі жүрегінде ұлтшылдық сезімі бар патриот қазақ. Кез келген жердегі, кез келген елдегі қазақ блоггерін жақсы көреді, сыйлайды, бауырым деп есептейді.

Осы белгілерге 3 ескертпе тағы да сол жерде.

1. Астанадағы ресми билікке жақын мекемеде яки БАҚ-та жұмыс істейтін немесе депутат адам.

2. Дипломы бойынша мамандығы журналист емес, бірақ қазір Интернетке жақын болғандықтан журналистика төңірегінде жүрген адам.

3. Алматылықтардың астаналық блоггерлер ұйымшыл емес дегеніне қарсы, бірақ блоггерлер басқосуына анда-сонда келетін кісі.

4. Келесі Блог-құрылтайды Астанада өткізгісі келеді. Оны астаналық блоггерлер тамаша ұйымдастырады деп есептейді.

5. Қатты қиналған кездерінде Ақтөбесіне, Алматысына немесе Шымкентіне кетіп қалғысы келеді.

6. Қанша жерден ұлтшыл болып тұрса да ресми көзқарасы мен ұстанымы биліктікіне жақындау. Біртіндеп болса да билік қазақша интернетке көңіл бөліп келе жатыр дейді.

7. Алматылық блоггер сияқты, өз блогыма шатып-пұтып бірдеңе жазсам да Интернеттегі Қазақ контентіне үлесімді қосып жүрмін дейтін, шын мәніндегі жүрегінде ұлтшылдық сезімі бар патриот қазақ. Кез келген жердегі, кез келген елдегі қазақ блоггерін жақсы көреді, сыйлайды, бауырым деп есептейді.

МАҢЫЗДЫ! Осы белгілерге қоса үш ескертпемді блогымнан оқуларыңызға болады.

Логинымның неліктен «Мартбек аға» деп аталғаны жайлы білгісі келетіндерге:
Мартбек Тоқмырза — аласапыран өмірде әділдік пен адалдық үшін алауыздықпен алысып өткен азаматтардың бірегейі, халықаралық «Шабыт» фестивалінің лауреаты, журналист, сатирик, сүйікті ұстаз, аяулы жар, асыл әке. «Мәселенің мәнісі», «Жымиясың сен неге?» атты кітаптары жарық көрген. Меруерт есімді аяулы жары мен Бекарыс, Бибарыс дейтін алтын асықтай екі ұлы бар. Өмірінің соңғы жылдарында Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетінің журналистика бөлімінде оқытушылық қызмет атқарды. Шәкірттері еліміздің БАҚ саласында жемісті еңбек етуде. Мартбек аға біз 1-курсқа оқуға келгеннен бастап ең сүйікті ұстазымызға айналды, ағайымыздың сабағын кәдімгідей асыға күтетін едік. Әр сабағынан рухани байып шығатынбыз, мамандығымызды ағайдың арқасында қатты жақсы көріп кеттік. Қазір 4-курста оқимыз. Жазып жүрген дипломым Мартбек аға жайлы. Қазіргі таңда ол кісінің журналистік қырын зерттеудемін, сондықтан осы блогты аштым. Мартбек Тоқмырза жайлы ұрпақ білсе екен деймін.

Журналистің түр-түрі бар. Политехті бітіріп, он жыл зауытта істеп жүріп журналист болып кеткен инженер. Ән айтып жүріп, екі сөздің басын қоса алмаса да бағдарлама жүргізіп, өзін-өзі журналистпін деп жүрген “ журналис”. (Соның бірі Азияданың ашылуында бүкіл елді дүрліктірді). Журфакты бітірсе де, есі дұрыс дүние жаза алмайтын журналист. Керісінше басқа саладан келсе де он жыл оқыған журналистіңнің аузын айға қаратып кететін мамандығы мұғалім, қазіргі журналист. Осылай кете береді.

Мүмкін журналистиканың қайнаған ортасында жүрмегендіктен шығар, осы кезге дейін қанша журналист жазбасын оқысам да, түнгі журналист деген ұғыммен немесе тіркеспен қарсыласып көрмеппін. Түркияның ақпарат айдынына шыққанына қырық жыл өткен «Түркия» аталатын газеттегі бір мақаланы оқыған соң ғана онсыз да жүгі жеңіл емес мамандықтың түнгі тілшілік деп аталатын тәуекелі көп һәм де ауыр саласы бар екенін көзім жетті. Аталған қиын саланың жүгін көтеріп жүрген тілшілеріміздің көпшілігіміз біле бермейтін ішкі сырын, хал-ахуалын байқату үшін Құртбай Онур атты түрік журналисінің жазбасын сіздерге ұсынуға бел байладым.