«АЛЖИР» мұражайы бірегей экспонаттармен толықты
Саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күні қарсаңында «АЛЖИР» мұражайында тұтқындардың жеке заттары мен бірегей материалдарының көрмесі ашылды. Көрмеде ақтау туралы анықтамалар, тұтқындардың хаттары, олардың киімдері мен тұрмыстық заттары көпшілік назарына ұсынылған. Мұражай қызметкерлері үлкен зерттеу жұмысын жүргізіп, экспонаттарды Ақтөбе, Атырау, Екатеринбург және басқа да қалаларға іс сапарлары барысында жинаған.
– «АЛЖИР» мұражайының қызметінің негізгі бағыты – экспонаттар жинау, қызметкерлер Қазақстанның, таяу шетелдердің қалаларын аралайды. Сапар барысында қуғын-сүргінге ұшырағандардың, жер аударылғандардың ұрпақтарымен байланысты үзбеуге тырысамыз, ал олар өз кезегінде, бізге материалдар – туған-туыстарының құжаттарын, суреттерін, жеке заттарын береді. Жыл сайын Саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күніне орай мұражайда іс сапарлар барысында жиналған жаңа экспонаттардың негізінде көрмелер ұйымдастырылады. Көп жағдайда тұтқындардың ұрпақтарының өздері бізді интернет, сайт арқылы тауып, осында келіп жатады, – дейді «АЛЖИР» мұражайының жоғары санаттағы маманы Евгения Зеер.
Көрме залынан 30-шы жылдары атылып кеткен Мырзағұл Атаниязовтың, лагерь тұтқындарының бірі Ғайсина Ғайнижамалдың, Роза Цыпкинаның және т.б. фотосуреттері мен жеке заттарын көруге болады.
Келушілер инсталляцияларды тамашалап, өткен жылдарда орнаған атмосфераны сезінеді. Зал экспозициясы «Кісен» инсталляциясымен ашылады – бұл түрме камерасының имитациясы, одан кейінгі «АЛЖИР» диорамасында қыс және жылы кездердегі лагерьдегі өмір көрсетілген. Мұнда тігін фобрикасының, бесігі бар барактың фрагменттері мен көптеген тұтқындардан жауаптар алынған тергеушінің кабинеті жасалған.
Мұражай кешенінде терезелер жоқ. Жарық төбедегі атриумнан түседі.
«АЛЖИР» мұражайы 2007 жылы ашылды. Ол лагерь тұтқындары отырғызған алма бағының орнында орналасқан. Лагерьдің өзі, барактар, тігін фабрикасы және аурухана қазіргі Ақмол ауылының аумағында болған.
Лагерьде 18 мыңға жуық адам қамалған. Бүгінгі таңда бізге белгілі мәліметтер бойынша 7 мыңнан астамы өз мерзімдерін толық өтеген, олардың есімдері Еске алу қабырғасында жазылған. Кейбір мемлекеттердің елшіліктері түрлі ұлт өкілдерін есте сақтаудың құрметіне естелік плиталар орнатты. Лагерьде барша КСРО-дан 62 ұлт өкілдері жазасын өтеген.
Мұражайдың жанындағы кішкентай барактың көшірмесі келушілер мен туристердің үлкен қызығушылығын тудырады.
– Баракта «АЛЖИР» тұтқындарының балалаларын тартып алу» диорамасы жасалған, яғни әйелдерді қамауға алып, кішкентай балаларымен бірге лагерьге әкелген, ал үш жасқа толғанда оларды балалар үйіне берген. Әрине, бұл процедура аналар үшін өте ауыр болады. Өйткені, әуелде олар балалардың қайда жіберілетінін білмеген, хаттар, сұраулар жазып, оларды іздеп-табуға тырысқан, – дейді Евгения Зеер.
Сонымен қатар, мұражай аумағында «Қайғы қақпасы» монументі, шолу мұнарасы, «Күрес пен үміт» және «Ашыну мен дәрменсіздік» секілді екі мүсіндік композиция, сондай-ақ «Еске алу қабырғасы», ГУЛАГ картасы салынған «Жас» стелласы бар.
Ертең, 31 мамырда мұражайда саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алуға арналған салтанатты митинг өтеді, бір минут үнсіздік жарияланып, жазаланғандардың ұрпақтарының қатысуымен гүл шоқтары қойылады.
Материал Астана қаласы әкімдігінің ресми сайты astana.gov.kz деректері бойынша әзірленді.
Әрі қарай
– «АЛЖИР» мұражайының қызметінің негізгі бағыты – экспонаттар жинау, қызметкерлер Қазақстанның, таяу шетелдердің қалаларын аралайды. Сапар барысында қуғын-сүргінге ұшырағандардың, жер аударылғандардың ұрпақтарымен байланысты үзбеуге тырысамыз, ал олар өз кезегінде, бізге материалдар – туған-туыстарының құжаттарын, суреттерін, жеке заттарын береді. Жыл сайын Саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күніне орай мұражайда іс сапарлар барысында жиналған жаңа экспонаттардың негізінде көрмелер ұйымдастырылады. Көп жағдайда тұтқындардың ұрпақтарының өздері бізді интернет, сайт арқылы тауып, осында келіп жатады, – дейді «АЛЖИР» мұражайының жоғары санаттағы маманы Евгения Зеер.
Көрме залынан 30-шы жылдары атылып кеткен Мырзағұл Атаниязовтың, лагерь тұтқындарының бірі Ғайсина Ғайнижамалдың, Роза Цыпкинаның және т.б. фотосуреттері мен жеке заттарын көруге болады.
Келушілер инсталляцияларды тамашалап, өткен жылдарда орнаған атмосфераны сезінеді. Зал экспозициясы «Кісен» инсталляциясымен ашылады – бұл түрме камерасының имитациясы, одан кейінгі «АЛЖИР» диорамасында қыс және жылы кездердегі лагерьдегі өмір көрсетілген. Мұнда тігін фобрикасының, бесігі бар барактың фрагменттері мен көптеген тұтқындардан жауаптар алынған тергеушінің кабинеті жасалған.
Мұражай кешенінде терезелер жоқ. Жарық төбедегі атриумнан түседі.
«АЛЖИР» мұражайы 2007 жылы ашылды. Ол лагерь тұтқындары отырғызған алма бағының орнында орналасқан. Лагерьдің өзі, барактар, тігін фабрикасы және аурухана қазіргі Ақмол ауылының аумағында болған.
Лагерьде 18 мыңға жуық адам қамалған. Бүгінгі таңда бізге белгілі мәліметтер бойынша 7 мыңнан астамы өз мерзімдерін толық өтеген, олардың есімдері Еске алу қабырғасында жазылған. Кейбір мемлекеттердің елшіліктері түрлі ұлт өкілдерін есте сақтаудың құрметіне естелік плиталар орнатты. Лагерьде барша КСРО-дан 62 ұлт өкілдері жазасын өтеген.
Мұражайдың жанындағы кішкентай барактың көшірмесі келушілер мен туристердің үлкен қызығушылығын тудырады.
– Баракта «АЛЖИР» тұтқындарының балалаларын тартып алу» диорамасы жасалған, яғни әйелдерді қамауға алып, кішкентай балаларымен бірге лагерьге әкелген, ал үш жасқа толғанда оларды балалар үйіне берген. Әрине, бұл процедура аналар үшін өте ауыр болады. Өйткені, әуелде олар балалардың қайда жіберілетінін білмеген, хаттар, сұраулар жазып, оларды іздеп-табуға тырысқан, – дейді Евгения Зеер.
Сонымен қатар, мұражай аумағында «Қайғы қақпасы» монументі, шолу мұнарасы, «Күрес пен үміт» және «Ашыну мен дәрменсіздік» секілді екі мүсіндік композиция, сондай-ақ «Еске алу қабырғасы», ГУЛАГ картасы салынған «Жас» стелласы бар.
Ертең, 31 мамырда мұражайда саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алуға арналған салтанатты митинг өтеді, бір минут үнсіздік жарияланып, жазаланғандардың ұрпақтарының қатысуымен гүл шоқтары қойылады.
Материал Астана қаласы әкімдігінің ресми сайты astana.gov.kz деректері бойынша әзірленді.
