​Балаңызға қандай ата-ана болып жүрсіз?

«Мен қандай әкемін (анамын)?» Бұл сұрақ сізді толғандыра ма? Жауабын білгіңіз келсе,…

«Мен қандай әкемін (анамын)?» Бұл сұрақ сізді толғандыра ма? Жауабын білгіңіз келсе, алдымен өз әрекеттеріңізді, балаңызбен арада қалыптасқан қарым-қатынасты саралап көріңіз. Қосымша астрологтардың сипаттамасын да ескеруге болады.

Тоқты
Тоқты әке балаларын шексіз жақсы көреді әрі оларды мақтан тұтады. Кез келген баланың тілін оңай табады, жақсы түсініседі, досы әрі кеңесшісі бола алады. Ал, Тоқты аналар көбінде қатаң принциптерді ұстанады. Ұл-қыздарының айтқанын екі етпеуін қалайды. Оларға өзгелерді емес, өзін бақылауға алып, аздап сабырлылықты үйренген дұрыс болар еді. Оған қоса, барлық жағынан бірінші болуды қалайтын Тоқты әйелдер өзгемен сайысса да, өз баласымен бәсекелес болмағаны жөн. Көбірек еркіндік беріп, өз жолын өзіне таңдату да олардың ақсап жатқан осал тұсы.

Торпақ
Торпақ-әкелер балаларға көп көңіл бөледі, сөйте тұра, көп нәрсе талап етеді. Өздері адалдық, шыншылдық, сенімділік үлгісін көрсете отырып, перзенттерін де осы қасиеттерге тәрбиелеуді мақсат тұтады. Торпақ аналар болса қамқор, сабырлы, асығыстыққа бой алдырмайды. Олардың балаларының үнемі қарны тоқ, киімі таза жүреді. Аталған белгі аясындағылар ұл-қыздарын барынша материалист қылып өсіруге тырысады. Нәтижесінде балалары дүниеқор, есепшіл болып шығуы әбден мүмкін.

Егіздер
Егіздердің ері үшін де, әйелі үшін де ата-ана болудың жүгі ауыр. Олар өздеріне уақыт пен көңілді көп бөлетіндіктен, өзгелерге аз қалады. Есесіне, перзенттеріне еркіндік көбірек тиеді. Балаларына сенім арта алады, тең дәрежеде сөйлеседі. Алайда, бала тәрбиесіне келгенде аса ұқыпты емес. Сол себепті де балаларының тиісті құрмет көрсетпеуі оларды таң қалдырмауға тиіс.

Шаян
Әдетте, олардан жақсы ата-ана шығады. Шыдамды, баланы шексіз сүйетін, кез келген мәселесі мен қызығушылығына ортақ бола алатын ата-ана. Шаян-әкелер қыздарына өте жақын болып келеді. Дегенмен, артық махаббатпен баланы тұншықтыру қаупі де бар. Оларға шектен тыс алаңдап, соңы бала еркіндігін шектеуге жеткізуі мүмкін. Тағы бір кемшін тұсы — Шаян белгісіндегілер өмірлік серігінен баланы жоғары қояды. Бұл жеке өмірге кері әсерін тигізуі ықтимал.

Арыстан
Арыстандардың балажандығы сонша, оларды жақсы көргенде өзін ұмытады. Өсіп келе жатқан бала бойындағы еш кемшіліктерді байқамайды, салдарынан түзету де болмайды. Ұрпағын бар қажетімен қамтамасыз етуге барынша тырысады. Осының бәрінен соң ұл-қызы өзіне құрметсіздік көрсете қалса, оған төзбейді.

Бикеш
Бикештер — тумысынан жауапты, байсалды адамдар. Олар бала алдындағы ата-аналық міндеттеріне де үлкен жауапкершілікпен қарайды. Әсіресе, Бикеш-аналардың балаға деген қамқорлығы ерекше. Олардың қамын ойлап, тәртіп пен пайдалы әдеттерді бойларына сіңіруге көп күш салады. Алдымен пайдалы іс, содан соң барып ойын деген қағиданы қатаң ұстануды үйретеді. Ақыл-ой қабілетін жетілдіруді басты орынға қояды. Ал, Бикеш ерлерді «жақсы әке» деп бағалау қиындау. Балалардың шуы мен еркелігін көтере алмайды, тынымсыздығына шыдамы жетпейді.

Таразы
Олар баланы қаталдау тәрбиеде ұстайды. Адамдарды құрметтеуді, олармен тығыз байланыста болуды үйретеді. «Адамның күні адаммен» дегенді жастайынан ұқтырады. Таразы белгісіндегілер — үйдегі үйлесімділікке ұмтылады және оны орната да алады. Ұл-қызының шаруасына көп араласа бермейді, алайда тәртіп пен тазалық сақтау — балаларға қояр басты талабы. Бұл белгі аясындағы ата-аналар ішінде көпбалалылар сирек кездеседі.

Сарышаян
Әдетте, Сарышаяндар үлкен отбасының отағасы не отанасы болады. Көпбалалы болғанды ұнатқанымен, оларға үлкен отбасыны басқару, отбасылық гармония орнату қиынға түседі. Билік пен мансапты ұнататын Сарышаяндар перзенттеріне қатаң талаптар қояды. Себебі біреу — сол арқылы жетістікке жеткендерін көріп, мақтан тұту. Жас өскінмен қарым-қатынаста оларға жұмсақтық пен төзімділік жетіспейді. Сарышаянның шексіз атаққұмарлығы баласына да беріледі.

Оқи отырыңыз: 2019 жыл: Қаңтар айына арналған жұлдызжорамал

Мерген
Олар — тамаша ата-аналар. Отбасы мүшелерімен достық қарым-қатынас орнатып, баламен жақсы тіл табыса алады. Сөз және іс көмегін аямайды. Ата-аналық міндетін атқару оларға түк те қиындық туғызбайды. Қонақжай Мергендердің үйінде алыстан келген туыстар ғана емес, көрші-көлемнің балалары да у-шу болып жатады.

Тауешкі
Олар үшін тиянақтылық, тұрақтылық, тәртіп пен реттілік бірінші орында. Үй-тұрмыс пен отбасылық істерге қатысты шешім қабылдауда түйсікке көп сүйенеді. Бала тәрбиесінде ескіден келе жатқан дәстүрлі тәсілдерге сенім артады. Отбасы мүшелерінің басын жиі қосып, отбасылық дәстүрлерге құрметпен қарайды. Тауешкі ата-аналарға баламен қарым-қатынаста сезімталдық жетіспей жатады. Сол себепті де жақын досына айналу, олардың мәселелері мен сырына қанығу қиынға түседі.

Суқұйғыш
Суқұйғыш белгісіндегі ата-аналар үйде шығармашыл, жылы шырайлы достық атмосферасын орната алады. Ұл-қызына еркіндік беріп, дербестікке, өз бетінше әрекет етуге баулиды. Тең дәрежеде сөйлеседі. Олардың бойындағы кең қызығушылық шеңбері балаларына да сіңеді. Мұндай ата-ананың бала алдында беделі биік, сенімге ие. Өзара түсіністік пен жылы қарым-қатынас орната біледі.

Балықтар
Балықтар — қамқор, ұқыпты ата-аналар. Балаға қаталдық таныта алмайды, асты-үстіне түсіп мәпелейді. Бала-шағаның еркелігі мен өтінішіне «жоқ» дей алмай, бар айтқанын орындаумен әлек болады. Ол үшін қандай да бір құрбандыққа бару қажет болса, барады. Баланың тұлғалық және рухани дамуына баса мән береді. Оған қоса, өзі бала кезінде қол жеткізе алмаған армандарын ұл-қызының балалық шағында жүзеге асыруға тырысады.

Оқи отырыңыз: Үй шаруасымен қатар жаттығу да жасай жүріңіз

Аударған: А.Бектұрғанова, ERNUR.KZ

Әкесі мен қызы арасындағы қарым-қатынас Снежана Суш көзімен.

Әлеуметтік желі қолданушылары украин суретшісі Снежана Суштың шығармашылығын өте жақсы көреді. Акварельмен салынған аңғал суреттері әрбір адамға әсер етеді. Әкесі мен қызы арасындағы қарым-қатынасты суреттер арқылы көрсетуі ата-аналарға бала тәрбиесі туралы ойландырады және өмірдің сол бір қызық сәттерін еске түсіреді. Снежана өз суреттерін инстаграмда бөліскенді жақсы көреді және аккаунты @vskafandre. Ол бір сұхбатында әкесінің өзіне көп уақыт бөле алмағандығын айтады. Әкесі қызын жақсы көретін бірақ қызына деген махаббатын толық көрсете алмаған. Осылайша Снежана өз суреттерінде өзіне балалық шағында жетпеген сезімдерді: үлкен әкесінің кішкентай қызына жеткізе алмаған махаббатын көрсеткен.

Әкесі мен қызы арасындағы қарым-қатынас Снежана Суш көзімен 14 суретте.

Әкеміз — мектептегі бұзақылардан да, төсек астындағы бөжейлерден де қорғайтын адам!
Блог - shota2030: Әкесі мен қызы арасындағы қарым-қатынас Снежана Суш көзімен.

Әкеміз — біз үшін шаш өруді де үйренеді...Блог - shota2030: Әкесі мен қызы арасындағы қарым-қатынас Снежана Суш көзімен.

Әкеңізбен жүргенде жерден жеті қат биікте сезінесіз...Блог - shota2030: Әкесі мен қызы арасындағы қарым-қатынас Снежана Суш көзімен.

Оның қасында болғанда ештеме уайымдамайсыз...Блог - shota2030: Әкесі мен қызы арасындағы қарым-қатынас Снежана Суш көзімен.

Қызы үшін бәрін істейді; көлемін де өзгерте алады...Блог - shota2030: Әкесі мен қызы арасындағы қарым-қатынас Снежана Суш көзімен.

Жұмысы көп болса да шай ішуге уақыт табады...Блог - shota2030: Әкесі мен қызы арасындағы қарым-қатынас Снежана Суш көзімен.

Біздің көңілімізді қалай көтеруді жақсы біледі.Блог - shota2030: Әкесі мен қызы арасындағы қарым-қатынас Снежана Суш көзімен.

Бізбен ойнайды...

Блог - shota2030: Әкесі мен қызы арасындағы қарым-қатынас Снежана Суш көзімен.

Қиялында шек жоқБлог - shota2030: Әкесі мен қызы арасындағы қарым-қатынас Снежана Суш көзімен.

Біз күлімсіресін деп түсініксіз нәрселер жасайды.Блог - shota2030: Әкесі мен қызы арасындағы қарым-қатынас Снежана Суш көзімен.

Қиын сәттерде шешім табады.Блог - shota2030: Әкесі мен қызы арасындағы қарым-қатынас Снежана Суш көзімен.

Әрдайым жанымызда...Блог - shota2030: Әкесі мен қызы арасындағы қарым-қатынас Снежана Суш көзімен.

Бізді сүюді ең жақсы білетін екі адамның бірі...Блог - shota2030: Әкесі мен қызы арасындағы қарым-қатынас Снежана Суш көзімен.

Сол үшін ең қиыны; Айырылысу немесе айырылып қалу...Блог - shota2030: Әкесі мен қызы арасындағы қарым-қатынас Снежана Суш көзімен.

Әке болу оңай емес, супер әке болу тіпті қиын!

Ата-анамыз аман болсын, достар!
Әрі қарай

Әкемнің арманы

Әкемнің арманы
Ағам екеуміздің ортақ қызыл ағаштан жасалынған шағын ғана кітап сөреміз бар еді. Сол кітап сөресінде сапқа тұрған әскердей болып, қаз қатар тізілген алуан түрлі ертегілер, тарихи шығармалар, әңгімелер бас аяғы жүзден астам кітап
Әрі қарай

Ол емес, дала үйретті ғой...

Блог - DinaAbdigalieva: Ол емес, дала үйретті ғой...Бұл фәниде ата-ананың орнын ешкім баспайды. Басалмайды. Не себепті? Неге? Сондай құрметті, аяулы жандар ажырасып жатады. Дәм-тұзы жараспай кетті ме? Өз басым бұл тақырыпты қозғауды ұнатпаймын. Бірақ кеше сөйлескен бір балалның әңгімесі бей-жай
Әрі қарай

Өмірдің өзі үйреткен сабақ

Әке… Осы бір адамға деген ертеден келе жатқан теңеулер көп-ақ. Әке — біздің негізігі тірегіміз, арқа сүйер адамымыз, анамыздың сүйген адамы, ата-әжеміздің сүйікті ұлы, т.б. кете берері сөзсіз. Әсіресе, әке қыз баланың өмірінде, жүрегінде ерекше орын алады. Халық "Әкесіне ұқсаған қыз бақытты болады" деп жатады.
Мен де әкемнің сүйікті қызы болып өстім. Кішкентайымнан мойнына асылып, еркелей бой жеттім. Мен дүниеге келгенде әкем жас болатын. Кейде ер кісі болғандықтан, достарымен жиналса да, қасынан қалмайтынмын. Өңкей жігіттер болып түскен суретте әкемнің аяғына жабысып мен тұратынмын. Әкем де қалдырмайтын, қайда болса да үнемі ертіп жүретін. Бастауыш мектепте оқып жүргенде, таңертең әкем оятпаса тұрмайтынмын. Тәтті балалық шақтың еміс-еміс елестері ғана есімде… Сол кездерді есіме түсіргім келіп, ойлаған сайын, жүрегің қатты соғып, көзіңе жас келіп, сағынышың арта бастайды… Кейуана болып отырмасақ та, балғын балалықтың қайта келмейтінін түсінгесін, қадіріне жетіп, сағынасың…
Бірақ, ер жете келе әкемнен алшақтай бастадым. Өтпелі кезең уақытында сөзге келіп қала беретін болдық. Кішкентайымнан қасында жүрсем де бойжеткен кезімде ол кісінің шылым шеккеннен кейінгі иісі ұнамайтын болды. Сол секілді, ұсақ-түйек мәселелерді көбейте бердім. Ортамызда алшақтық пайда болды. Бірақ… бәрін енді түсіндім.
Мен Алматыға оқуға кетерде, әкем жібергісі келмеді. Менің грантқа Алматыға түсерім анық болып тұрса да, өзіміздің университетке түсіп кетсе екен деп тілейтін. "Әр сенбі сайын келіп тұрасың" деп әңгіме айтып отыратын. Айтып-айтпай не керек, мен Алматыға кеттім. Сонда әкем үнемі хабарласып тұратын, бірақ айтпаса да «сені сағындым, сен қиналма, сен жылама» деп хабарлама жазып жіберетін. Соны көргенде қалай ағыл-тегіл жылағаным есімде…
Алматыда көптеген адамдармен таныстым, шынайы өмірді көріп, тани бастадым. Сондағы білген оқиғаларым:
1. Еркелеп өскен қыздың қайтыс болған әкесіне деген сағынышы туралы блогты оқыдым.
2. Үйінің кенже жалғыз ерке қызы. Әкесі 13 жасында көз алдында жүрек талмасынан қаза тапқан.
3. Ата-әжесінің жалғыз көзінің қарашығы. Әкесі ол дүниеге келер-келместен өзі білмейтін себептермен қаза тапқан, анасымен етене араласпайды.
4. Өнерлі, белсенді, сондай көңілді қыз. Ата-анасы жоқ. Ол туралы айтқысы келмейді. Бірақ, үнемі бақытты!
5. Ашық-жарқын журналист қыз. Түнде жұмыс жасайды. Анасы жұмыс жасауға денсаулығы жарамайды, әкесімен араласпайды. Оқудың ақшасын төлейтін адамы жоқ. Бірақ, әкесі қалаған мамандықта оқиды.
Қаншама адам бар, сонша тағдыр бар.
Сессияның уақытында әкем қатты ауырып жүрді, ота жасату керек екен. Біздің демалысымызды күтіп жүр екен. Сол уақытта маған ешқандай емтихан да, басқасы да керек болмай қалды. Емтиханды алдын-ала тапсыру жөнінде өтінішпен қанша жүгірсем де, қолымнан ештеңе келмеді. Сөйтіп жүріп, үйге де жеттім. Сол кездегі әкемнің «жаным-ау» деп құшақтағаны ешқашан ұмытылмас ерекше сезім. Ұзақ уақыттан кейін әкеңнің махаббатын сезу, ол — керемет сезім!
Қысқа ғана демалыс бітіп, оқуға қайтып келдім. Әкем отаның кезегін әлі күтіп жүрген болатын. Ол күн де келді. Ой сан-саққа жүгіріп, маза қашты. Ота 3,5 сағат болды. Одан наркоздан оянғанын күттік. Сол кездегі жүрек соғысы да, іштегі бұлқынған сезім де басқаша еді. Дүниенің еш кереметі әке-шешеңнің қасында болып, қолдау көрсеткеніңе жетпейтінін түсінесің. Содан кешке қарай әкем оянды, шамалы күннен кейін ауруханадан да шықты. Қазір әупірімдеп жазылып келе жатыр. Аллаға шүкір!
Жалпы, қазіргі күнім үшін Аллаға шүкір! Ата-анамызды жақсы көрейік, мейірімді болайық! Ата-анаңыздың жағдайын сұрап тұрыңыз! Шүкіршілік етуді ұмытпаңыздар!
Әрі қарай

Ондай жолдас не керек?!.

Блог - ademi_alem: Ондай жолдас не керек?!.Мен бірінші рет өзіміз туралы, яғни әлсіздіктерінен сүрініп жатса да өздерін мықты санауын қоймайтын ер адамдар туралы жазып отырмын.

Бірде менің әпкем өз бөлмесінде отырып көз жасына ерік берді. Оның не үшін жылап отырғанын білу үшін қасына барған әкеме мен де мұңая қарадым. Олар бірнеше сағат әңгімелесті. Сол кешкі әңгімеде әкемнің айтқан бір сөзі әлі күнге дейін жадымда жатталып қалды. Арада сегіз жыл өтсе де әр таң сайын сол сөзді еске алып келемін. Ол сөз маған күш-жігер береді.

Әкем әпкемнің шашынан сипап отырып:
— Қызым, саған нағыз адам кездеседі, содан бастап көз жасыңды тыятын боласың, — деді. Сол кезден бастап мені өзіме «Ұсақ-түйектен жоғары бола білетін нағыз адам болудың жолы немесе нақты ережесі бар ма екен?» деген сұрақ қоя бастадым. Уақыт өте келе «Егер ер адамдардың бәрі рухы биік, жаны мен жүрегі таза болуы үшін күресе білсе, бұл әлем мүлде басқаша болар ма еді» деген ойға тоқталдым. Нағыз адам деген қалағанының бәрін сатып алуға мүмкіндігі бар адам емес екендігін түсіндім. Әкем әпкеме:
— Саған қамқор болудың орнына тек қана өзі туралы айтудан жалықпайтын, өзін өзі мақтап, жеткен жетістігін тілге тиек ете беретін адамнан аулақ бол. Кемшілігіңді үнемі бетіңе басып, бойыңдағы көп нәрсені өзгерту керек деп санайтын адаммен тағдыр жолыңды қоспа. Өзгере алмағаның үшін тастап кете баратын немесе сені өзгенің әдемі көзі мен мінсіз мүсініне айырбастай салатын жолдас саған не керек? Жан дүниеңді көзбен көріп, жүрекпен сезе алмайтын жан саған қажет пе? – деді.

Осы сөзден кейін мен нағыз адам болу – ақшаң көп, қарның тоқ, мінер көлігің мен тұрар үйің болып, сұлулардың ортасында жүру емес екендігін түсіндім. Жаны таза, мақсаты айқын, шынайы бейнесін көрсетуден жасқанбайтын, әйел бойындағы рухани құндылықты бағалай білетін адам, міне осы нағыз адам!

Блог - ademi_alem: Ондай жолдас не керек?!.
Менің әпкемнің тұрмысқа шығуы оған бақыт әкелді. Оның өмірлік серігі нағыз адам деп айта аламын. Ол адам атақты да, танымал да, мансап қуған немесе ең ауқатты да адам емес. Бар болғаны ешқашан, ешуақытта әпкемнің көңіліне кірбің түсіріп, жылауына себепші болған емес. Әпкем екеуі бірге жеткен армандары мен жетістіктері үшін қуанып, шүкір етеді. Олардың отбасылық өмірлерінің әрбір сәті қуанышқа, бақытқа, сәулелі сәтке толы. Олардың жұп жазбай келе жатқандарына көп жылдың жүзі болды, қазір олардың үш ұлдары бар.

Блог - ademi_alem: Ондай жолдас не керек?!.
Ол нағыз адам, яғни жездем, әпкемді жақсы көретіні сондай әлі күнге дейін маңдайынан иіскеп, еркелетіп отырады. Маған да сондай күндерді көру бақыты бұйыртсын деп тілеймін!
Әрі қарай

Сағындым, әке, иісіңді...

Бірінші сыныпты аяқтап, әліппемен қоштасу кешін өткізгенде қолыма нан ұстап, тықылдап тақпақ айтқаным есімде. Қандай тақпақ екенін ұмытыппын. Сонда партаға жайғасқан ата-аналар ішінде әкем жылап отырды…

Бесінші сыныпқа көшкен оқушыларға мектеп бойынша неміс тілі сабағын жүргізетін. Маман жетіспеді ме екен, немістердікінен басқа шет тілін үйретпеді сол кезде. Болашақта қиналып қалмағанымды көздегені болар, әкем ағылшын тілі сабағы жүріп жатқан көрші мектепке ауыстырды. Мектепке алып барып, мені жаңа сынып жетекшіме әбден табыстап жатқаны есімде…

Тентек оқушы болдым, ұлдарға қоқан-лоққы көрсеткенді жаным сүйетін. Староста болғанымды алға тартып, тек менің айтқаным орындалуы керек деп ойлайтынмын.

Алтыншы сынып шығар, бір партада отыратын баламен ерегісіп қалдым. Қырсықтығына күйініп, басынан кітаппен бір қойдым. Ол үндемеді. Үнсіздігі, қарсыласпауы ыза тудырса керек, жазу жазып отырған дәптерін қаламмен қырнап сыздым. Дәптері жыртылып қалды. Ашуланып кеткен сыныптасым қасында тұрған менің көкірегімнен бір тепті. Асқазан тұсқа тиген соққыдан дем жетпей, бүрісіп отырып қалдым. Үйге шағым айтып келмеуші едім. Сол күні сарафанымда қалып қойған балшық тиген аяқ киімнің ізін әкем көріп қойды. Өзім кінәлі екеніме қарамастан ертесіне мектепке келіп, парталас баламның жанын шығарды…

Блог - aikarakoz: Сағындым, әке, иісіңді...

Бірде үйден өтірік сұранып, бешірге кеткенімді біліп қойды әкем. Маған үндемеді. Балалығымдағы ең ауыр жаза – әкемнің маған ренжіп, сөйлемей қоюы болатын. Басқалар ұқсап, айқайлап ұрысып, қол көтерген емес мүлде. Ренжіткеніме жылап, енді қайталамайтынымды айтып, кешірім сұрағанымда: — «Саған өтірік айтуды үйретіп пе ем? Берген тәрбиемді жоқ қылғаның не?» — деді. Сөйтті де құшағына қысты…

Оқуға түсіп, Алматыға аттанарымда маңдайымнан сүйіп, көзіне үйірілген жасты көрсеткісі келмей, теріс бұрылып кетті…

Дипломымды әкелгенде қолына ұстап, ұзақ отырды. «Қызым, тәтті етіңе ащы таяқ тигізбей өсірдім. Тұмсықтыға шоқытпадым, қанаттыға қақтырмадым. Енді үлкен азаматсың. Ненің ақ, ненің қара екенін жақсы білесің. Байқап жүр,» — деді. Ақ батасын берді…

Сол кеткеннен Алматыдан ара-тұра ауылға барып тұрғанмен әкемнің жанында көп болғаным жоқ. Тіршілік дейміз, жұмыс дейміз, жағдайын сұрағанмен оның мені сағынатынын, қасында еркелеп жүргенімді қалайтынын ойламадым да.

Соңғы кездері көп сырқаттанды. Сонда тек мені уайымдап жылай беретін. Қан қысымы көтеріліп, инсульт алды. Дәрігерлер үміт жоқ екенін айтып, үйге жіберді. Әкем ес-түссіз қорылдап жатты. Алматыдан асыға жетіп, қасына барып: -«Әке, мен келдім,» — дегенде жұмылып жатқан көзінен жас ақты. Жүрегім езіліп кетті. Кезінде мен үшін тұлғасы алып боп көрінетін денелі әкемді сырқат дәрменсіз күйге түсіріпті. Құшақтадым, маңдайынан, бетінен сүйдім, бірақ, әкем берген тәрбие мен адамдықтың өтеуі үшін ештеңе істемеппін. Аузына су тамызып отырдым. Сонда маған бірдеңе айтқысы кеп жатқандай болды. Әкем жазылып кетеді деген сенім мол еді менде. Молда: — «Алаңсыз аттансын ана дүниеге, балалары, туыстары, ризашылықтарыңды беріңдер,» — деді. Аузыма «ӘКЕ, өсіргеніңізге, жеткізгеніңізге ризамын, менің қателіктерімді кешіріңіз, бақұл болыңыз» дегеннен басқа сөз түспеді. Ажал алдында жатқан әкемнің көзінен аққан жасты көру өте ауыр еді. Тағы да маған бірдеңе айтқысы келді…

Әкемді сағындым… тірегім бар деп, шіреніп жүруші ем… Төрт ағам болғанмен, әкенің орны үңірейіп тұрады. Енді анама Аллам ұзақ ғұмыр берсе екен. Төрт ұл үй болды, балалары өсіп келеді. Өздері өсірген қыздың аяққа тұрып, адам болғанын, тәрбиесі мен ақылының нәтижесі қандай болғанын көрсе деген ем…

Кейде адамды атақ та, ақша да, жеңіс те, жетістік те жұбата алмайтын сәт болады. Бəріне жеткен қажыр-қайраттың жылы сөзді аңсағанда таптыртпай қоятыны-ай. Əкем жұмақта жүріп, мені есінен шығарған да шығар. Неге түсіме келіп, басымнан сипап кетпейді екен...

Блог - aikarakoz: Сағындым, әке, иісіңді...

Массагеттегі блогымнан
Әрі қарай

Ат ұстар дүниеге келіпті

Қазақта ұл бала дүниеге келсе «Ат ұстар дүниеге келді» деп ерекше қуанатын болған. KazNet-тің жұлдызы, kerekinfo.kz сайтының әкесі Аршат Ораз ұлды болыпты. Керекинфолық блогерлер Аршатты құттықтап қойыңдар.

Блог - KuanyshKozhabayuly: Ат ұстар  дүниеге келіпті
Әрі қарай

Анашыма виртуалды әлем сыйладым

Осы жаз ауылдан қайтар түні анашым электронды поштаға хат жолдауды үйретуімді өтініп еді. Жұмысына қажет екен. Броузерде жұмыс істеуді, интернеттен ақпарат іздеу, және агенттпен сөйлесуді көрсеткем.
Әрі қарай

Боташымның әкесі...

Блог - ErnarSeytahmet: Боташымның әкесі...
Сіздің өміріңізде қызықты оқиғалар жиі болады ма? Менің өмірім қызықты оқиғаларға толы. Әсіресе бүгінгі күн есімнен шықпасы анық. Нақтылайын.
Отырған ем компьютердің құлағында ойнап, әлеуметтік желі де жалғанып тұр жарықтыққа. Шыр етіп дауыс шықты, вконтактідегі хат келген дауысты барлықтарың естіген шығарыңдар. «мен ешқайда кеткен жоқпын». Қуандым, қызымнан. Дереу мініп автокөлікке кеттім «аруымның ауылына», алғаш көрісуіміз үлкен үзілістен соң, менің қызметіме байланысты кездесе алмаған едік. Жүрек шыр-пыр етеді, аяқта да бұлшық еттер жоғалғандай, қанша жыл спортпен, әсіресе жүгіріспен айнлысам да. Күтіп тұр екен, мен оның бұл ісіне таң қалдым. Қай уақытта шыққанымды біліп, қай уақытта келерімді есептеп қойған ғой ботақаным(!).
Әрі қарай

Әкеме айтып қоймаңыз...


Олар өте бақытты отбасы болатын. Бірақ, бір күні анасы ауру себебінен сүйікті күйеуі және енді ғана үш жасқа толған сүйкімді қызын тастап, бұл дүниемен қоштасты. Сәби күн сайын әкесінен «Мамам қашан қайтып келеді?” деп сұрайтын.
Әрі қарай

Түн

ТОСЫП ЖҮРМІНТүн. Айлы түн… Қара түн…
Түн дегенде, алдымен, көз алдымызға айлы түндегі қол ұстасқан қос ғашық елес береді. «Желсіз түнде жарық ай» соның куәсіндей. Бұл – баршаның ойы. Ал, мен үшін, түн – қорқынышқа толы түнек басқан қара түн. Сол бір түнді есіме алсам, өзгеше күйге бөленіп, ұзақ сонар ойға батамын. Алайда, ойлаған ойымның шешімін таба алар емеспін. Осынша терең ой соңына салған сол бір түн жайынан сыр шертейін.
Балалық шағым. Бірде ата-анамды жолдастары қонаққа шақырады. Мені амалсыздан ерте кетеді. Қал десе де, қалмаймын. Өздері де менің жыламсыраған жүзіме қарап, тастап кетуге қимайды. Ата-анамның тұла бойы тұңғышымын. Алғаш көрген қызықтары…
Түнделетіп қонақтан кеш қайттық. Аяндап келеміз. Жол ұзақ емес. Анам мен әкем қонақта болған жайларды сөзге тиек етіп келеді. Мен қолдарынан қатты қысып, қорқып келемін. Қорыққанымды білдірмеуге тырысамын. Ұйқы қысып, жүргім келмей келеді. Аяқ істен шықты. Анам сәл аялдап, демалып алайық деді. Сол бетпен жол бойы мен оқитын мектептің алдындағы аялдамаға қарай тақала бердік. Аялдама ішіндегі орындыққа отырып, енді ғана «уф» деп демала берген едік, кенет анам айқай салды. Әкем «не боп қалды?» деп ишарат еткендей еді, сәлден соң оның да жүзі бұзыла бастады. Анам мені құшағына алып, жүзімді омырауына басты. Ештеңе түсінбедім. Анамды қатты қысып, мойынына асыла түстім. Баяғы бәсең жүрісті қойып, жорғалата бастадық. Әкем анам екеумізді құшақтап келеді. Анам мен әкем біреуден қашқандай болды. Байқаусыз артыма қарап қалдым. Көзіме қара түнде бір нәрсе шалынғандай болды. Жүрегім дүңкілдеп қоя берді. Көзімді тарс жұмдым. Аялдама ішінде жас бала жатыр. Басына тақия, үстіне қамзол киген. Кішкентайлығына қарап, бала деп ойласам, бала болмай шықты. Қарт кісі деуге де келмейді. Жын ба, пері ме? Білмеймін. Әйтеуір, адам тектес бірдеңе. Жүзінен мүсәпірлік білінеді. Жалынып, көмек сұрағандай. Бар аңдағаным – осы. Ал, ол болса бізге назар аудармады. Жатқан қалпы қозғалмады.
Қорқып келемін. Қорыққанымды айта алар емеспін, тілім күрмеліп, дауысым шықпайды. Үйге жеткенше көзімді ашпадым. Қайта көруден сескендім. Бөлмеге кіріп, төсегіме жаттым. Анам жарықты сөндіріп, есікті тарс жауып кетті. Төрт қабырға, төрт бұрыш. Жалғызбын. Қорқып жатырмын. Көзімді қайтадан тарс жұмдым. Түпсіз қараңғы. Ұзақ жаттым. Тұла бойым қалшылдап, өзімді-өзім ұстай алар емеспін. Дөңбекшіп жатырмын. Түн өтер емес. Көз ілінер емес. Таң атар емес. Не деген ұзақ күн?! Өмірімнен де ұзақ, неткен түн! Қара түн… Тылсым сыр…
Бетіме жылы леп сезілді. Көзімді ашсам, таң атыпты. Үй іші абыр-сабыр. Даңғыр-күңгір. Жамыраса сөйлеген дауыстар. Арасында анамның «Тұрсаңшы, ботақаным! Сабағыңнан қаласың?» деген сөздері еміс-еміс естіледі. Басым мең-зең. Сабаққа барғым келмей жатыр. Түндегі елесті есіме алсам, бойым түршігеді. Қорқамын. Ақыры сылтауратып бармадым. Сол түнннен бастап, аялдаманың қасынан айналып өтетін болдым.
Арада біраз жылдар өтті. Ер жетіп, азамат болдым. Аялдама баяғы бәз қалпы. Талай рет күндіз барып, қарап, бақылап жүрдім. Елесті қайта көре алмадым. Түнде баруға батылым бармайды. Уақыт өткен сайын оны көруге деген ынтығым арта түсті. Оны қайта көрсем қорықпастан қасына барып, сөйлесіп, мән-жайын білер едім.
Бір күні бар күш-жігерімді жиып, баруға бел байладым. Кеш батып, түн болды. Қорықпастан бардым. Тас қараңғы түн. Аялдама ішінде жалғыз отырмын. Елесті күтіп отырмын. Келмеді. Көрінбеді. Өзімді-өзім ұмытып, терең ойға баттым. «Ол өзі кім? Одан сонша неге қорқамын? Оның адамдарға қорқыныш сыйлайтын қандай қасиеті бар? Мейлі ол жын, мейлі елес болсын делік, онда олар неге күндіз көрінбейді? Бәлкім, күндіз болғанда қасына қорықпай барар ма едім? Түннің тылсым сыры неде? Түн неге адамдарға қорқыныш сыйлайды?» Осы сындас сан алуан сұрақтарға жауап таба алмай ұзақ отырдым.
Әлі күнге таба алмай жүрмін. Сол қара түндегі елесті тосып жүрмін...
Әрі қарай

Сағыныш...

Әке!
Сені бүгін тағы көрдім түсімде
Тұр екенсің қол созымда, қасымда
Қарт емессің, екенсің дәл күшіңде
Әңгіме айтып егістіктің басында

Ал мен болсам масақ ұстап қолыма
Саған қарап отыр екем сүйсініп
Бергеннен соң шал-кемпірдің қолына
Әке болып қарамайсың исініп

Қарғып мініп жетектегі тайыма
Шауып кеттім қырат жақты бетке алып
Жаңағы бір сезім қалып жайына
Кеудемде бір қалғандайын кек қалып
Әрі қарай

Дәрігер үзбеген үміт

Он бес жыл болды қала тұрғынымын. Әкем, шешем қалаға келгеніне үш-төрт жылға толды. Қала тұрғыны атандық. Осыдан екі жыл бұрын өзімді осылайша таныстырар едім.
Қазір бәрі басқаша. Соңғы кездері науқастанып қалатын күндерім көбейіп жүр. Жас десек, бар жоғы отыздың үшеуіндемін. Бүгін науқастанып қалдым, күн суық. Ертең барша күш-қайратымды жинап, учаскелік дәрігер алдынан барып өтпекшімін. Үш күн болды науқастанғаныма, қолымнан жасаған ем болмады.
Учаскелік дәрігер кабинетінің есік сыртында «Казаченко Н.В.» жазуы бар. Фамилиясы белгілі болған соң, толық аты-жөніне көңіл аудармайсың.
— Казаченкоға кім соңы, — деп кезектен кезек алып қабылдауына отыра бересің. Кабинетте бет жүзі қатал орыстың сары әйелі қабылдау жүргізеді. Дәрігерлік жеңіл емес кәсіпте көп жыл қызметте. Ұстанымы әскери дәрігерге бергісіз.
Былтырғы жыл біздің отбасымызға жеңіл тимеді. Қырсықтың басы күзде жеке өз отбасымның шайқалуынан бастады, себебі ажырасу. Сот, ұрыс-керіс, төленбеген қарыздар. Қатты қыстан жылқы, ірі — қара арасынан шығын болды. Жазды күні ата-бабаларымызға ас беріп, тілеу жасадық. Өткен жылғы күзде, ұрыс – керіспен ажырасып жүргенде әкемнің басына қан құйылып ауруханаға түседі. Шешем маған көп нәрсені айтпай жасыратын. Ауруханаға қалай түскені туралы хабарсыз болдым. Бір жыл өткен соң қайтадан ауруханаға жатқызды. Бұл жолы ауруханаға өзім барып жүрдім. Бұрынғы жылдардан қарағанда соңғы бір жыл ішінде әкем нашарлап кетті. Таяқпен тіреніп жүреді.
Әкемді ауруханадан екі жұмадан кейін шығарып тастады. Ем қонбады. Соңғы күндерін туған-туысқандар арасында өткізсін дегендей. Мазасыз түндер мен күндер кештік. Күндіз сыртты (пәтердің кіре беріс алды, үйдің ауласын) аңдитынмын. Жетім адамша қараусыз, отырған жерінде құлап қалмасын (көз жұмбасын) дегендей қарайлап жүретінмін.
Сырқаттанбаған кезінде кәрілігін мойындап «адам кішкене кезінде бір бала, кәрітейгенде бір бала», — дейтұғын. Келіннің қолында кеткен екі жастағы немересін сағынып, «немере ыстық, туған балаларымнан да» — деп жиі айтып қоятын. Өзінің кәрілігі, сырқаты қосылып бізге түсірген ауыртпалықты ойлап уайымдайтын. Өзіне де жеңіл тимеді. Күтімі ауыр болған жоқ. Өзі аяғымен жүрді. Қол икемі кетсе де, өз қолымен тамақтанды. Қозғалғанда тез шаршап қалатын. Сонда көмекке келетінбіз. Ауруханадан шыққанына бір ай толғанда хәлі күрт нашарлады. Ас ішкенге тәбеті төмендеді. Аяқ бастарынан жылу кетті. Қолымызды тигізіп көреміз, сұп-суық. Жылынбайды.
Пәтерімізге учаскелік дәрігерді шақырттық. Сәрсенбі күні сағат он мөлшерінде пәтердің кіре берісіндегі есіктің қоңырауы соғылды. Шақыртқан учаскелік дәрігер келіпті. Әкем екеуі бөлмеде қалды. Бір қарағанда әкем жаман тілімен (ойын жеткізе алмайтын бірден, әсіресе орысша) дәрігерге бір нәрсесін айтып жатыр, дәрігер басын шұлғып, қағазға жазуларын түсірді. Дәрігер қарауын аяқтап, менің қолыма «рецепт» жазылған екі жарты бетті ұстатты. Қағаздардағы жазуларды оқымақшы болып едім, түк түсінбедім, латынша жазылыпты. Осы кезде дәрігер жуынатын бөлмеге барып қолын шайып шықты да (диалог орыс тілінде):
— Міндетті түрде жұма күні мені шақыртыңыз, — деп барынша сыпайы күймен айтты. Әкемнің соңғы күндері тым мазасыз болып кеткендігін жеткізбекші болып:
— Атамыз соңғы күндері тым мазасыз болып барады — деп айта бергенімде дәрігер сөзімді үзіп:
— Олардың барлықтары сондай, — деді де пәтерден шығып кетті.
Бейсенбі күні. Шешем сәрсенбі күні берілген рецепт бойынша жазылған дәрілерді ала алмады. Жақын жердегі дәріханада жоқ. Сондықтан бүгін таңертеңнен дәріханалар ашылды – ау деген уақытта дәрілерді іздеп кетті. Пәтерде әкем екеуіміз қалдық. Сағат он мөлшерінде әкем қасына шақырып алды. Қолынан жетектеп дәретханаға апаруын сұрады. Дәретханадан шығып төсек орнына жетектеп келе жатқанымда, әкем:
— Кетіп барамын, — деп екі рет қайталады. Мен болсам әкемнің екі аяғымен жүріп келе жатқанын көзіммен көре тұра:
— Әке, қайдағыны айтпашы, — дедім. Түрі бұзыла бастады. Төсек орынға отырғызып, аяғын көтеріп, төсекке салып, бас жағына жастығын қойып, оң жаққа жантайта бердім. Нашарлап бара жатқанын байқап, дәрісін бермекші болдым. Қолымды шайып келмекші болып әкемнен бір минут қол үздім. Қасына келсем, алдында әкемді төсекке жатқызбақшы болып жантайтқан бойда басы жастыққа жетпей денесі құрысып қалыпты. Ауа жетпей тұншығып, дем ала алмаған күйде. Жанын тапсырып жатыр. Қолымды жүрегіне тостым, соқпайды. Беті қып-қызыл болып қызарған, барлық жиырылған бұлшық еттерден сығылған қан тамырларды толтырып ісіртті. Тұншығып жатқанда кең ашылған ауызы тарс жабылып, қатты тістенді. Қолымнан келері жоқ. Әкемнің мына жарық дүниедегі соңғы сәттері. Көзді ашып жұмғанша ақырғы демі шықты. Денесі тез босап сылқ ете түсті. Жедел жәрдемге телефон соқтым. Жедел жәрдем дәрігерлерін күтіп отырмын. Осы кезде шешемнің өз енесін қалай күтіп, өз қолынан аттандырғаны туралы айтқанын есіме түсірдім. Сонда енесі жас келініне көзін жұмып жанын тапсырған соң, денесі жансызданған сәтте басын байлауды сұрапты. Өйткені, дене босағанда ауыз қуысы ашылып қалуы мүмкін екен. Ондай болмау үшін басты байлау қажеттігін түсіндіріпті. Осы жайт есіме түсті.
Көп ұзамай жедел жәрдемнің екі дәрігері пәтерге енді. Олардың «ешқандай көмек көрсете алмаймыз» дегендеріне ешқандай мән бермедім. Дәрігердің біреуі қазақтың ер адамы екен, содан көмек сұрадым.
— Басын байлауға көмектесіп жіберіңізші, — дедім.
Дәрігер бинттен үзінді үзіп алды. Сосын әлгі үзіндімен иектің астынан төбесіне асыра түйіп байлағанға көмектесті. Ұзыннан жатқызып екі қолын кеудесіне салып қойдым. Бөлмені жинастырып жібердім. Қазір шешем келуі керек. Естірту үшін көрші апаны шақырдым. Үлкен адамдар қорқақ, бас тартты. Домофон бар. Күткенімдей үйдің кіріс — шыға берісінің есігін ашу үшін шешем домофонға соқты. Үндемей есікті аштым. Пәтер кіре берісінен қарсы алдым. Шешем бірден түсініп жоқтауын айта бергені. Шешем, әкемді жиналған бөлме ішінде ұйықтап жатқандай көрінсін деген ісім жөн болыпты.
Жұма күні. Әкемді соңғы сапарына шығарып салушылар ішінде бір туысымыздың әйелі келді. Мамандығы дәрігер болатын. Шешем әкеме соңғы рет жазылған рецептте неден емдеуге қажет дәрі жазылғанын білу үшін рецепт қағаздарын оқып көруге ұсыныпты. Оқып болған соң:
— Апай, рецептте асқа қосатын биологиялық белсенді затты жазыпты, дәрі емес, ешқандай емдік қасиеті жоқ — деді.
Әкем жан азабын жеңілдеткенге дәрі жазып бергенін сұраған көрінеді. Дәрі көмектеспейді дегенге дәрігер тілі бармаған. Үмітін үзбеу үшін рецепттерді жазып берген көрінеді. Бір жағынан әкемнің үмітін үзбеді, екінші жағынан шешеме әкемнің жан тапсырғандағы қиналғанын көрсеткен жоқ. Егер де шешем, таңертең дәріханаға кетпесе ше, не болар еді?! Шешем дәріні іздеп бірсыпыра уақыт жүрді. Тапқанға оңай болмаған. Сирек кездесетінін жазған. Осылайша үйге кешігіп келді. Шешем жас адам емес, мүмкін әкемнің көз жұмғандағы қиналғанын көріп дертке душар болар ма еді немесе жүрегі шыдамай жарылып кетсе, ойлау да қиын.
Дәрігердің өз ісіне жауапкершілігін де айта кетейін. Біздің арнайы шақыруымызды күтпей, өзі, әкемнің халін білуге келіп қалыпты. Қасыма келіп:
— Ата ғой, бәрін түсіндім, қайырын берсін — деді. Үнсіз кетпей, көңіл айта кетті.

2012 жылы, 11 мамаырда түзету енгізілді
Әрі қарай

Орақ жүзі. Адам мінезі қалай қалыптасады. Әке тәрбиесі

Шілде айының, ысыған күні. Он беске толған кезім. Үйдің көлеңкесінде отырмын, ойымда суға барып түсіп келу. Жаяу емес, қара биені жайдақ мініп алып, ауыл шетіндегі су бөгеуіне бару. Ол үшін биені жайылып жүрген жерінен ұстап, жүгендеу керек. Әкем қалаға, нағашы апам көрші үйге алаша құрып беруге кеткен, анам жұмысында. Үйде өзім қожамын. Сондықтан қорықпастан өз ойымды іске асыра бастадым.
Әрі қарай