Отбасылық типтегі балалар үйінің тәрбиеленушілері қысқы ертегіге дайындық үстінде. Ұлдар жағы декорация қиып, ал қыздар жәрмеңкеге ойыншықтар тігуде. Осы үйдегі жылулық пен мерекеге дайындық қарсаңындағы қарбалас жайлы Астана қаласы әкімдігінің ресми сайты тілшісінің жазған материалынан оқыңыздар. 

Осыдан бір жыл бұрын Балалар үйі балаларды қолдау орталығы қызметін атқару болып қайтадан жаңартылды. Онда түрлі себептермен ата-ананың қамқорлығынсыз қалып, осында келген балаларды отбасыларға орналастыру жұмысы жүреді. Қазір мұнда 79 бала бар, бәрі де өз отбасында тұрып жатқандай өмір сүреді. 6 коттедж салынған және әрқайсысында 4 жастан 17 жасқа дейінгі балалар орналасқан. Әр үйдің өз сәні мен тіршілігі бар.

Мұнда ас бөлме, жатын бөлме, сабақ оқуға арналған бөлме, демалатын орын кіші оранжерея бар. Әр отбасында ең көп дегенде 15 адам тұрады. Отбасында бала көп болған сайын бір-біріне қамқорлық пен татулық арта түседі.

Тәрбиеленушілердің дамуы үшін барлық жағдай жасалынып жатыр. Айталық, тігін және ағаш шеберханасы, хоккей және футбол алаңы, кітапхана, робот техникасы кабинеті, тағы басқа үйірмелер бар. 

Кітапхана 8 мың кітаппен қамтылған, кітапты сонда немесе үйге әкетіп оқуға да болады.

Тәрбиеленушілер хоккей ойындарына, киноға шығып тұрады, ал қыздар үшін бұл жерде сұлулық салоны ашылған, онда олар маникюр, шаш үлгілерін жасауды үйренеді. Курсты аяқтаған соң сертификаттар беріледі және осы сертификаттармен жұмысқа орналаса алады. 

Тігіншілер бірден кәсіби құрал-жабдықтарда үйренеді, өз жұмыстарымен фестивальдер мен жәрмеңкелерге қатысады.

Қазір шырша, гномиктер, түрлі мерекелік костюмдер мен телефонға арналған тыс қабын тігуде.

«Мен түрлі материалдан ойыншық жасағанды жақсы көрем. Желтоқсан айында бізде жәрмеңке өтеді, өзіміз жасаған заттарды сатамыз. Бисерден түрлі заттар жасағанды ұнатамын. Бұдан бөлек, биге, тенниске, волейболға және басқа үйірмелерге барамын», — дейді Аня.

Мұнда тек балалардың тәрбиесіне ғана емес, қосымша білім беруге де үлкен маңыз береді. 

Тәрбиеленушілер үшін қазақ, ағылшын, ментальды арифметика курсы және сурет салу, вокал, музыка үйірмелері ашылған.

Үйірмелер бос уақытты өткізуге көмектесіп қана қоймай, балалардың шығармашылық талантын ашуға да бағытталған.

Жоғарыда робототехника, сұлулық салоны, шахмат кабинеті орналасқан. Келесі кезекте біз ұлдардың өнерін көрелік деп сыртқа шықтық.

Келесі кезекте біз ұлдардың өнерін көрелік деп сыртқа шықтық.

Студия түрлі құралдармен жабдықталған: ұста ісі, ағаш қаңқасын кескіндеу, кесу, сондай-ақ, лазер арқылы сурет және оның кесу аппараты.

«Біздің шеберханада қышпен де жұмыс істейді. Бірақ қазір сазбен жұмыс жасамаймыз, себебі ол салқынға шыдамайды. Негізі балалармен түрлі заттар жасаймыз. Міне қазір робототехника үйірмесімен бірге арнайы құралда мерекелік заттар жасап жатырмыз», — деп түсіндірді қосымша білім беру мұғалімі Василий Семенов.

Балаларды асырап алу жақсы жүріп жатыр. Асырап алу құжаттары жеңілдетілген. Бала асырап алам деген әлеуетті ата-аналар қамқоршылық бөліміне тиісті құжаттарды тапсыруы тиіс, одан кейінгі барлық процесс онлайн түрде жүргізіледі.  

«Басты талап — отбасыға бала емес, балаға отбасын тауып беру. Отбасы дұрыс таңдалса бәрі жақсы болады. Баланы асырап алу барысы бір айға созылуы мүмкін. Негізінен біз отбасын қолдау қызметі арқылы балаларды өзінің ата-анасымен өз отбасында қалуын көп ойластырамыз. Бұл қызмет осы жылы 57 отбасына серіктестер арқылы тұрғын үй беру, жұмысқа және балабақшаға орналастыру бойынша көмектесті», — дейді директордың тәрбие ісі бойынша орынбасары Бибігүл Такисова.

Баланы асырап алуда ағайынды балаларды бөліп жармайды. Мысалы Машаның 4 ағасы бар. Бір отбасы асырап алғысы келсе 5 бала да бір үйге баруы тиіс.

Басшылық өздерінің түлектерінің болашақ өмірін қадағалауда ұстайды. Ол үшін Мәдина Жиенбаеваның «Таңдау» бағдарламасы жұмыс істеуде. Барлық баланы оқу орнына түсуге және жұмысқа орналасуға дайындық жүргізеді және «Дара» қорының «Наставничество» жобасы арқылы балаларға өз жолын таңдауға және достар табуға көмектеседі.

«Тәрбиеленуші 29 жасқа толғанша балалар үйі оның тағдырына қарайлайды. ЖОО мен колледждегі оқуларына көмектесеміз. Оқу орнына барамыз. Ал олар өздерінің оқудағы, жұмыстағы жетістіктерімен бөліседі. Әр баланы мейірімге баули отырып, біз олардың жақсы адам болып ер жететініне  сенімдіміз», — деді Б. Такисова.

Отбасылық типтегі осындай орталықтар балалардың ересек өмірге нық қадам басуына көмек көпірі. Тәрбиешілер өз тарапынан махаббат, қамқорлық сыйлайды. Әрине туған ата-ана алақанының жылуын сыйламасы анық, дегенмен балалардың жүрегіне жылу, жүзіне жылылық сыйлайтыны сөзсіз.

Подъезде жалдап тұрмайтын өзі қалды. Көршілерінің барлығы әлдеқашан коттедж салып немесе жаңа құрылыстан пәтер алып көшіп кеткен. Енді айналасындағылардың барлығы жалдап тұратындар. Түрлерін де танымайды, біреуі кетсе ертесіне басқасы көшіп келеді. Танысып үлгермей жатып олар да ауысады.

Әдеттегіше жұмысына кетіп бара жатыр еді. Оны көрді. Жаңа көрші. Бір қабат төмен тұрады. Жаңа көршісі есігін жауып жатып:
— Ассалаумұғалейкүм, — деді күлімсіреп.
Бұл сасып қалды. Әдетте ешкім онымен, ол ешкіммен амандаспайды. "Әліксәләм" деген бірдеңені айтқандай болды. Бөгелмей түсіп кетті.

— Ассалаумұғалейкүм!
Күн сайын еститіні осы болды. Ол да мейлінше мәнерлеп жауап беруге тырысады: "Әлеикум ассалам".

Аты Иман екен. Таза киінеді, басында ақ тақия, амандасқанда ылғалдау алақаны біртүрлі жағымды әсер етеді екен.

Өздерің байқағандай екеуінің қарым-қатынасы жақсара түсті. Аман-саулықтан бөлек, кездесе қалса басқа да тақырыптарға бас ауыртады. Ішінде дін де бар. Әсіресе дін туралы айтылса Иманның жүзі бал-бұл жанып кетеді. Имандылық пен мейірімділік туралы тоқтамай айта беруге бар. Айтқан әңгімелері қызық, биязы дауысымен сыпайы тақырыптар төңірегінде сөз қозғағанда қалай елітіп кеткеніңді байқамай қаласың.

— Ислам кіршіксіз дін ғой, — деді Иман бірде пышағын қайрап жатып, — Исламнан таза дін жоқ бұл әлемде…
Подъезд алдындағы ағаш орындықта отыр. Үйіндегі пышақтарын бір қайрап алайын деген-ау. Тап-таза орамалды орындық үстіне ұқыптылықпен төсеп, пышақтарын тізіп қойыпты. Бұл қасына отыра қалып, Иман тірлігін аяқтағанша әңгімелерін тыңдады.

— Құдай кешіре білетіндерді ұнатады, — деп бастады бірде ол. Әдеттегідей есік алдындағы орындыққа жайғасыпты. Бұл жолы тапаншасын тазалап отыр. Шошып кетті. Оның қолындағы қаруды көрмеген болып, асыққан түрмен тез кетіп қалды.

Әлгі оқиға көпке дейін есінен кетпеді. Иманнан бұндайды күтпеп еді. Әлде бала-шағаның ойыншығы ма екен? Солай болар-ау. Әйтпесе сыртқа шығып қару тазалағаны біртүрлі емес пе? Сонда да Иманмен кездесіп қалудан қашып жүрді.

Демалыста үйінде тынығып жатқан. Есік қағылды. Иман келіп тұр. Түк болмағандай жылы күлімсірейді.
— Кел, — дейді ол, — біздің үйден шәй ішіп кет.

— Жалғыз бастысың, тамақ дайындау қиын шығар. Бізге келіп тұр, — деді Иман үйге кірген соң, — Жеңгең тамақты жақсы пісіреді. Қош келдің, төрлет.

Үстел басында үшеуі тамақ ішті. Шынымен де дәмді пісіреді екен. Балалар ана бөлмеде ойнап жүр.
— Исламның басты қағидасы — мейірімділік қой. Дінде адам түгіл, жәндікке де зиян қылуға болмайды, — деді ол. Теледидарда Таяу Шығыстағы кезекті терракт туралы айтып жатты. Радикалдар камераға қарап: «Аллаху акбар, аллаху акбар» деп айқайлап жүр.

Ислам әңгімесін кілт тоқтатып, балалар жаққа қарады:
— Мейірлан, байқа, балам. Атылып кетпесін, магазинін алып тастап ойнаңдар, — деді. Балалар АК-47-ге таласып қалыпты.
— Кезекпен ойнаңдар, бір-біріңе мейірімді болыңдар. Мейірлан, ақылың бар ғой. Ініңе бере ғойшы, шамалы ойнап тастайды ғой. Ініңе мейірімді бол, — деп ақылын айтып жатты.

Тамақ жүрмей қалды. Бұл үйден тез кетуге асықты. Шәй ішіп, ас қайырғаннан кейін бір минутқа да бөгелгісі келмеді. Есік жаққа беттеп еді, жеңгей тамақ салынған пакет ұстатып жатыр:
— Қуыс үйден құр шықпа деген. Дәм ғой. Үйден жерсіз, — деп қояр да қоймай ұстатып жіберді.

Үйіне келіп, пакеттегі тамақтарды тәрелкеге салмақ болып еді. Қотарғанда бауырсақтармен бірге бір РГД-5 ыдысқа домалап түсті.

Пакеттің сыртынды «Халал» деген жасыл жазу бар екен.

Негізі мейірімділік пен адамгершілік таныту өте оңай, тек біздер көмектесуге еш құлық танытпай, байқамаған сыңай танытамыз. Кішкене болса да жасалған мейірімділік пен жақсылық адамға кез-келген байлықтанда күштірек қуаныш пен махаббат сыйлар еді. Төмендегі оқиғалар таза өмірден алынсада, кадрдан көп жағдайда тыс қалып жататыны рас. Осындай жақсылық ппен мейірімге толы істер адам жүрегінің қаншалықты кең, мейірімге толы екеніне көзімізді жеткізеді. Сонымен:

Ассалаумағалейкүм, Қазақия!
Қазақтың біртуар азаматы, жырау, қоғам қайраткері, қазақтың жанашыры, айтқан сөзі Абаймен тең Бекболат Тілеухан ағамыз «махаббат» жайлы бұрындары айтқан болатын. «Ештен кеш жақсы» — дейді, көбісі білмейді ау шамасы, сондықтан жазба нұсқасын ұсынып отырмын. Жалпы, махаббат дегеніміз не?
Махаббат дегеніміз тек қана бізге бір қыз бен жігіттің арасында болатын бір сезім сияқты болып қалыптасқан және оның бәрі айналып келгенде аяғы хайуани институтқа айналып келіп тірелетте отырады. Тіпті болмаса да, төсектің ләзатына тіреліп қалатын бір сезім сияқты. Сондай ауқымын тарылтып жіберетін, сондай бір ғажайып сезімді түкке тұрғысыз қып тастаған сыңайлы. Біздің қоғамдық ой – пікірден тану қиын емес. Жалпы махаббат деген не? Сүю. Махаббат деген сөзді біздің қолданбайтын жеріміз жоқ. Оның жалпы атасы – мейірім. Махаббатта, мейірімде Аллаға тән нәрсе.
Кезінде Алаш зиялылары жақсы машина мінгісі келмеді емес, жақсы үйде тұрғысы келмеді емес, оларда өмірдің ләззатын татқысы келді, оларда пенде еді. Бірақ, сол рахаттың бәрін ысырып қойды. Бастарын құрбанға тігіп, ел үшін, жер үшін қиын жағдайларға барды. Басын тауға да ұрды, тасқа да ұрды. Сол кезде Болшевниктің сөзін сөйлеп, соның ырқымен томпаңдай берсе, сол заманда өзінің жеке басы үшін өмір сүруге болатын еді. Міне, соларға қарамастан осыншама қадамға барған себеп не? – махаббат, ұлтына деген, еліне деген, ұрпағына деген махаббат. Ата – бабаның аманатына қиянат жасамайын деген иманнан шығып отырған махаббат. Махаббат дегеніміз өте бір терең ұғым.
Мысалы үшін, біз үлкен иттен болсын қорқамыз. Пәленбай атмосферамен сүйегіңді уатып тістейтін иттен кейде зәре – құтымыз қалмауы мүмкін. Енді сол ит келіп сенің жақыныңа, сүп – сүйкімді балаңа келіп басын қажап талап жатса не істейсіз? Бағанағы қорқыныш қайда кеткенін білмей қаласыз, итке ұмтыласыз. Сол сізді итке жүгіртіп қойған – балаға деген мейірім, балаға деген махаббат. Махаббат дегеніміз соншалықты үлкен дүние.
Енді сол махаббаттың ішінде ең жоғары дәрежеде болатын махаббат, ол сені жаратқан, сені ел қылған, халық қылған, сені анадан тудырған, сені әкеден тудырған, саған бауыр берген, саған осындай ұлт берген, отан берген, айта берсек нығыметінде шек жоқ. Саған денсаулық берген, абырой берген кім? – Алла Тағала. Алла Тағалаға махаббат – адамзатқа парыз деп – Абай атамыз бекерден бекер айтпаған.
Рас қыз бен жігіттің арасында махаббат болады. Біздегі түсінік қалай көзбен көреді, сосын жүреді, Алла Тағаланың заңдылығы шегінен шығады, түртіп көреді, шұқып көреді, сөйлесіп көреді, ұрысып көреді, төбелесіп, кетісіп, қайттан табысып, сөйтіп жүргенде қайтып келіп қосылады. Қосылғаннан кйін шұқысып қалған, өзін – өзі тыймаған, заңдылықтан шығып үйренген қызда, еркекте сөйтіп бір – бірінің көзіне шөп салып жатады. Енді осының бәрін ойлану керек. Ол үшін адамға ақыл керек. Ал ақылды жетелейтін бір күш бар ол арине – имандылық.
Дүниенің бәрі махаббаттан тұрады. Қашан иман жүректен кетеді, махаббат жүректен кетеді.Қашан махаббат жүректен кетеді, адам адамдық сипатынан айырылады. Ол хайуан болады. Сондықтан қоғамның бірден – бір емі ол – иман, махаббат, мейірім.
Мына достың – досқа деген қарым – қатынасында бір – бірін ренжітіп аламба деген сондай бір сыйластық қорқыныш болады. Мысалы, мен әкемді сүйдім, анамды сүйдім, осылардың көңіліне келіп қалам ба деген, ренжітіп аламба деген құрметтей қорқыныш болды. Бұл қорқыныш хайуани бір иттен қорыққандай, жаудан қорыққандай емес. Үлкен бір сыйластықтан, құрметтен, ұяттан болатын қорқыныш.
Кейде бір нәрседен ұялған кезде ұяттан кейде өліп кете жаздайсың. Ұяттан жарылып кете жаздайсың. Осы ұяттың атасы – махаббат. Кейде бір адамды қараптан – қарап жақсы көресің. Оның қылығы, оның саған бөліп берген ештеңесі жоқ. Сені таныр – танымас. Сырттай қарап кейбір адамды қылығына қарап жақсы көресің. Сол адам Құдайдан қорқатын, жүрегінде иманы бар, бетінен Нұр төгіліп тұрған. Сол адаммен жақындасқың келеді, сол адамды жақсы көресің, іш тартасың. Осы неден шыққан сезім? – махаббаттан шыққан сезім. Көрдіңіздерма махаббат дегеніміз үлкен дүние. Сондықтан кез — келген нәрсенің осындай — осындай аражігін айырып алу керек.
Ең бастысы Алла Тағала жүректерімізге иман, махаббат сыйласын жамағат! Елімізге амандық, халқымызға бірлік пен ынтымақ нәсіп етсін.