Мәңгілік махаббат жыры

Блог - Tasbolat: Мәңгілік махаббат жыры«Махаббат, қызық мол жылдар» романы қазақ оқырмандарының ішіндегі ғашық бола білген әрбір жүрек иесінің жастығының астына қойып, сүйіп оқитын кітабы бола білді. Ондағы кейіпкерлер, олар арасындағы кіршіксіз сүйіспеншілік, махаббат оқиғалары талай оқырманның көзіне жас алдырғаны белгілі. Шығармадағы Ербол мен Меңтай өмірде болғанымен, жазушының мұншама ғашықтықты қолдан жасап, құйып шыққан тұлғалары. Шын мәнінде Ерболдың (Әзілхан Нұршайықов) Меңтайға (Нұрғалима) деген сүйіспеншілігі, шексіз құрметі бөлек әңгіме. Ал негізінде бұл романдағы Меңтай образын сомдауда аяулы жары Халиманың болмысы әсер еткендігін жазушы сұхбаттарында да айтады. Енді осы қос ғашық жайлы әңгіме өрбіткенді жөн көрдік. Ғашықтардың танысуы әуелде былай басталыпты: Әзілхан Нұршайықовтың өз әңгімесінде ең алғаш рет 1936 жылы он төрт жасында Орынкеш есімді қызға ғашық болғаны жайлы айтылады. «Үш жыл ішінде Орынкешке 100 хат жазыппын» дейді тағы бір әңгімесіне. 1939 жылдың соңына дейін ғашықтық сезімі үзілмеген бала ғашықтардың соңғы әңгімесі Әзілханның Халимамен танысуына мұрындық болады.
Әзілхан Нұршайықов: — Қыркүйек айында оқу басталды. 5 қыркүйек күні қызымды іздеп, ол оқитын мектептің жатақханасына барсам, есіктің алдында отыратын кемпір: «Бұл араға келуге болмайды, аулақ кет», — деп ішке кіргізбейді. Не істерімді білмей тұрғанымда, мектеп жақтан шашы қиылған, аяғына детдомский бәтіңке киген бір аппақ қыз келіп қалды. Интернаттың киімін киген қызды тоқтатып, Орынкешті сұрадым. Ол Орынкешпен бірге оқитынын, бір бөлмеде тұратынын айтқанда: «Орынкешті шақырып жіберші» деп өтіндім. Дереу шақыратынын айтты. Шақырушы қыздан да жауап жоқ. «Не боп қалды екен?» деп дегбірсізденіп мен тұрмын. Әлден уақыт өткенде, аппақ қыздың өзі ғана шығып келеді. Тымпыңдаған аяғына тас байлап алғандай ілбіп басып, әрең қасыма келді де, басын төмен салып, үндемей тұрып қалды. «Орынкеш келе ме?» десем: «Жоқ. Енді келмесін, маған көрінбесін деді» деген сөзін әрең үзіп-үзіп айтты. Мынадай сөзді естіген мен еріксіз жылап жібердім. Сол үшін Алматыдағы оқуымды тастап келгенде, көрінбесін дегені несі деп жабырқадым. Жылап тұрып, қасымдағы қызға қарасам, ол да жылап тұр. «Сен неге жылайсың?» десем: «Саған жаным ашып кетті» дейді. «Саған жаным ашып кетті» деген сөзі жүрегімді дір-р еткізді. Мынау нағыз тазалықтың, адамгершіліктің белгісі ғой деген ой келді…
Халима Өзақанова: — 1936 жылы Семейде №11-мектеп ашылып, қазақша білім алуға көштім, 6 класқа бардым. Класымызға Жарма ауданының, Ақбұзау ауылынан Орынкеш деген қыз келді. Әзілхан деген дос жігіті бар екен. Екеуі бір ауылдан. Әзілхан жеті жылдық мектеп бітіріпті. Педучилищеде оқиды. Орынкешке қырындап келіп тұратын. Бірде: — Халима, Орынкешті шақырып берші, – деп өтінді. — Орынкеш, сенің жігітің іздеп келіп тұр десем, шықпайды. Қалаға келген соң, көңілі өзгелерге ауған ба, әйтеуір құлықсыз. Әзілхан да келуін кілт тоқтатты.
Әзілхан Нұршайықов: — Міне, сол қызбен Семейдің облыстық кітапханасында жиі ұшырасып қап жүрдік. Әр кездескен сайын Орынкешті сұраймын. Ара-тұра Орынкешке арнаған өлеңдерімді беріп жіберемін. Ертеңіне: «Жауап жазды ма?» деймін. «Жоқ», — дейді ол. Үш жылдың ішінде Орынкешке 100 хат жазыппын. Осылайша ортамыздағы хат тасушы, дәнекер, өте адал қызбен достасып кетіп, Халимаға ғашық болдым. Бірақ, оған ғашық екенімді білдіргенім жоқ. Өте тату, дос болып жүрдік. Бер жағым – дос, ар жағым – ғашық. Ол менің түпкі ойымды сезе ме, сезбей ме, білмеймін. Тіс жарып айтпайды. Бірақ, маған деген достық қамқорлығында қапы жоқ болатын. Ылғи жанашырлық жасап жүретін. Өзара достық хаттар да жазысатынбыз.
Халима Өзақанова: — Мен кітапқұмар едім. Сол кезде Гоголь атындағы қалалық кітапханада кешкі 10-ға дейін сарыла кітап оқимын. Әзілхан да кітапсүйер жігіт екен. Екеумізді Семей кітапханасы табыстырды. Күнде кешкілік шығарып салады. Алғаш бозбала Әзілханның қолының ыстық табын, жүрек жылуын тұла бойыммен сезінген сәтте, қып-қызыл болып, ұялып төмен қарадым. Қолымды тартып ала қойдым… "Қол ұстасып бақыт жырын шертеміз дедік"
Міне, осылай табысқан достық ұлы сезімге айналады.

(Мақала Әзілхан Нұршайықов пен Халима Өзақанованың көзі тірісінде әр басылымға берген сұхбаттарынан іріктеліп жазылды)
Әрі қарай

Дарабоздан дара шық!

Қазақ балалар әдебиетінің дамуына үлкен үлес қосып келе жатқан
халықаралық «Дарабоз» жабық бәйгесі биыл он бірінші рет өткізілмекші. Сол
себепті, «ZHERSU» корпорациясының демеушілігімен өткізілетін бәйгенің
Конкурсқа балаларға арналған, қазақ тілінде жазылған шығармалар
қабылданады. Бәйгеге кәсіби қаламгерлермен қатар жас жазушылар, мектеп
оқушылары және шетелдегі қандастарымыз қатыса алады. Тек шығарма
бүгінгі қазақ әліпбиімен, яғни «кириллицамен» жазылуы міндетті.
Жанрлар: поэма, өлең, повесть, әңгіме, ертегі.
Бәйгеге қатыстырылатын өлеңдердің (өлеңдер топтамасы) көлемі 5
беттен, поэмалардың көлемі 7 беттен, әңгіме (әңгімелер топтамасы),
ертегілердің (ертегілер топтамасы) көлемі 10 беттен, повестердің көлемі 20
Үміткерлер шығармаларын компьютерде 14 кегльмен теріп (аралық
интервал 1,5), үш дана етіп, бүркеншік атпен жолдауы тиіс. Ал үміткерлер
туралы толық мәлімет (автордың аты-жөні, мекен-жайы, байланыс телефоны)
бөлек кішкентай конвертке салынып, шығармамен бірге жолданады.
Үздік шығармаларға төмендегідей бәйге беріледі:
Бас бәйге (біреу) – 1000 000 теңге;
І орын (біреу) – 700 000
ІІ орын (біреу) – 500 000
ІІІ орын (біреу) – 300 000 теңге.
Шығармалар 2016 жылдың 15 мамырына дейін қабылданады.
Өтінішті www.daraboz.org сайты арқылы, сонымен қатар info@daraboz.org
электрондық поштасына және төмендегі мекен-жай бойынша жіберуге
болады: ин. 050031, Алматы қаласы, Төле би көшесі, №302 а үй, 209
кабинет, «Дарабоз» бәйгесіне. Бәйге қорытындысы Халықаралық балаларды
қорғау күні қарсаңында шығарылады.
Қазылар шешімі талқыланбайды. Жүлде алған туындылар арнайы
жинаққа топтастырылып, кітап етіп басылып, балабақшаға, мектеп
кітапханаларына тегін таратылады.
Халықаралық «Дарабоз» бәйгесінің ұйымдастыру тобы.
Қосымша ақпарат: +77079109991/+7(727)3300143
Әрі қарай

Қай шығарманы қайталап оқыр едіңіз?

Қазақ жазушыларының жазған дүниелері жетерлік. Іліп алары да бар, сүрте саларлары да жетерлік. Мына сауалнамада көрсетілген шығармалардың қайсысын қайталап оқуға қарсы емессіз. Сауалнаманың мақсатын сұраққа қатысты таза 35 пікірден соң жариялаймын. Жылдап күтуге де әзірмін.
Әрі қарай

Мүшейра: Инженер Қаринның гиперболасы

«Мемлекет дегеніміз — мен!». ©Луи XVI
«Мен». ©dark_nazgul




Соңғы екі апта ішінде Керекинфода кемінде үш мүшейра пайда болды. Және төртіншісінің пайда болуына еш кедергі пайда болған жоқ.
Әрі қарай

Мұқағали - ортанқол ақын. Мағауин эгоист. Ахмет, Міржақып - алақан жайғандар. 4 бөлім. Соңы

(Соңы. Басы — мұнда)




Жас қазақ: Орыстарда пушкинтану ол дүниеден өткесiн кемi елу жылдан кейiн басталды. Ал қазақта Абай қайтыс болған соң арада он-он бес жыл өтiсiмен-ақ ақын туралы сөздер айтыла бастады. Оған алашордашылардың еңбектерi куә. Бұл ұлысын тануда қазақтың орыстан зеректiгiн аңғартпай ма?

Өтежан Нұрғалиев: Алаш орданың ақындары Абайға мүлде ұқсамайды. Олар Абайдың әсерiнсiз, ықпалынсыз қалыптасқандар. Сендерге оңашалап айтайын, олардың бәрi – орыс ақындарының көшiрмесi.
Әрі қарай

Мұқағали - ортанқол ақын. Мағауин эгоист. Ахмет, Міржақып - алақан жайғандар. 3 бөлім.

(Ертайы. Басы — мұнда)



Борхес – қазақтың Сегiз серiсi


Жас қазақ: Неге олай? Аргентин Борхестi оқысаңыз, эфталит, ғұн, галл мен гот секiлдi халықтардың ұрпағына мұра еткен тарихы жоқ, дәстүрлi тарих тек Өлi теңiз жағалауындағы халықтарда ғана бар дейдi. Олардың арабтар мен еврейлер екенi белiгiлi.

Өтежан Нұрғалиев: Борхес – бiздiң заманның Сегiз серiсi. Сендер оның атын ғана бiлесiңдер. Бүкiл қазақтың оңай өлең шығаратын, бес минутта бүкiл тарихты жырлап беретiн
Әрі қарай

Мұқағали - ортанқол ақын. Мағауин эгоист. Ахмет, Міржақып - алақан жайғандар. 2 бөлім.

(Ертайы. Басы — мұнда)




Жас қазақ: Егер шығармаларын жiлiгiн шағып, майын iшiп оқитын, ойлы, терең оқырман қауымы пайда болса, Мұқағали, Жұмекендердiң жұлдызы жаңадан жарқырайды демексiз бе?
Әрі қарай

Мұқағали - ортанқол ақын. Мағауин эгоист. Ахмет, Міржақып - алақан жайғандар. 1 бөлім.

Көвәріп оқығысы келмейтіндерге фабула: Өтежан амигос қазіргі тренд ақын-жазушысымақтардың жаттанды обрызын аршып тастап, оларға басқаша көзқарас ұнсынады.
Негізі, көвәріп болса да іштерің пыспайды.




Менен мықты ақын шықса, қуанар едiм. Бiрақ ондай ақын жоқ («Жас қазақ», №32, 2008)
Әрі қарай

Әлия Нұршайықованың атасы жайлы естелігі

Жеңіс күні тақырыбын қозғай келе, назарларыңызды «Екпіндегі» мына материалға салғым келіп отыр.


«Менің атам — Әзілхан Нұршайықов» дейді журналист Әлия. Иә, расында қазақ әдебиетіне «Аңыз бен ақиқат», «Махаббат қызық мол жылдар» сияқты сүбелі туындыларды алып келген Әзілхан Нұршайықовтың немересі болғанын қалай мақтанышпен айтпайсың…
Әрі қарай