Маман атанып шақырылған соң тырысып істейсің жұмысты. Кейде сыртымнан айтып жатқанды естіп қаласың, әрине әдейі естірткізу үшін айтылған сөздер ғой, оны да білемін:
-Осыдан жоқ дегенді естімейсін, істей береді жалықпай. Басты ауыртып, -дегендей.
Қиындық деген сөз шешілмеген мәселе бар дегенді білдіреді. Мәселенің әйтеуір бір шешу жолы болса атқарылатын жұмыс кезегіне қойылады. Реті келіп жұмыс атқарылып, мәселе шешімі табылады.
Барлығы сонау балалық шақтан басталады. Қанша жасымыз үлкен болсын бәріміз «балалық шақ» еліненбіз. Қиын деген сөздің мағынасы маған да таныс болатын. «Қиын» деген сөзді естігенде көбінде бір істі атқару үшін көп физикалық күш жұмсауды немесе күрделі ойдың мәнін ашуға көп уақытты жұмсауды білдіретін. Кішкене кезімізде «қиын» сөзінің мағынасын осылай түсінетінмін. Олай түсінгенім дұрыс та болыпты, еңбекті бағалай бастадық. Қиын десе қиын. Бірін істесең екіншісі шығады. Осындай тізбектен шаршап «түсіне алмадым, шамам жетпеді» дегенге жуық тұратынмын. Шаршаудың басудың бір түрі -көңілді басқа жаққа бөлу. Негізгі істен жат іске көңіл бөлуге даярлықты осымен түсіндіруге болатын шығар. Бірақ өсе келе «қиындық» деген сөздің басқаша қырын біле бастадық. Өзі жеке бір тақырыптың әңгімесі.
Жасөспірімдердің қиындықтан қашқанда жиі айтылатын сылтауы «басым ауырып тұр» дегені бар.
Бала кезімде алғашқы рет қабырғаға басымды соғып алғанымда, соққан жер ауырғанда үлкендер:
-Басың ауырды, -дегенді. «Бас» қалай ауыратынын түсіндік. Кейде бастың ауырғаны сыртқы әрекеттен емес көңіл күйге байланысты ма белгісіз себеппен өздігінен бозбала кезімде анда –санда ауыратын болды. Қаралмаған дәрігер мамандар қалмады. Әрқайсы әртүрлі себептерін айтып жатты. Көбінде жасыма байланыстырып «жасөспірімдерде байқалады мұндай, жиі-жиі, үлкейгенде өздігінен басылады» дейтін.
Бірде мектепке психолог апайымыздың орнына уақытша қызметке басқа апай келді. Қалайда білмеймін кабинетінде отырмын. Дәл сол кезде басым ауырып тұрған. Соны айттым. Сонда психолог апай:
-Қазір сені бір жаттығу жасауға үйретемін. Содан кейін басын ешқашан ауырмайтын болады, -апайға қарап үндемей отырмын, -көзіңді жұм. Ыңғайлы отырсың ба?, -деді. Басымды изеп жауап бердім.
Көзімді жұмғанан бері көз алдымда жыбыр-жыбыр, ұсақ-ұсақ әр түсті от ұшқындары қапалақтап жарқ –жұрқ етіп алды.
Апайдың дауысын анық естіп отырмын:

«Шымқала, неткен көрікті қала едің! Өзіңмен талай қызықты шақтарым өтті ғой. Таң атысымен тұрып, түннің бір уағына дейін қаланы тамашалып, алаңсыз жүруші едік!»- деп, ойға шомып отырғанда Шопр ағаның «колостан» түсесіздер ме әлде, «ескі автовакзалданба»?-деген, сұрағынан селт ете қалдым.
Ол жерді неге «колос» -деп аталатынын әлі күнге дейін білмеймін! Кім біледі, айта кетсеңіздер

-Аға «колостан» түсіп қалайын.
-«Тәәк», деп рөлді ақырын ғана бұрып тоқтады.
Жалпы қалаға жұмыстарыммен келген болатынмын. Жұмыстарымды бітіріп. Жаудың басын қайырғандай сезімде, жақсылап тұрып, түстеніп алдым .(әбеткі шәй) Осымен доғарсам болар еді, бірақ анадай жерде су араластырып сатып тұрған «қымыздың» екі шақ кесесін сіміріп алдым! Сонан жан-жағыма қарап, дәретхана іздей бастадым. Жарықтық «дәретхана бизнесі» қымыз сатушылардың арқасында жүріп тұр ғой. Асығып келіп 30 тг бердім де қажетімді өтеуге асықтым. Менімен бірге бір атамыз да асыққыны соншама «шыққан соң тиыныңды беремін»,- деп екпіндеп кіріп кетті. Кассир қыздың қасында байқауымша осы бизнестің «ходжайыны» жасы үлкен апамыз отыр.
Былай деп әңгімесін бастап кетті:
— Әй осындай шалдар көбейіп кетті соңғы кездері. Өткенде бір шал «вайнаға» қатысқанмын деп, тегіннен тегін кіріп кіш еткізіп кеткен. Біз сонда не, қайырымдылықпен айналысып отырмыз ба?! Немесе «вайнаға» дәретханаға тегін кіріп-шығу үшін қатысқан ба ?! Бұл сендерге мемлекеттік дәретхана емес, «частный туалет»!
— Мемлекеттік дәретхана деген не, ондай КСРО кезінде болған беді ?,- деп сұрағым келіп еді, «әй қой апамыздың асқазанынан тірідей бірақ шығармын» -деп, іштей қарқылдап алдым. Сол кезде атамыз да шықты.
— Айналыйын рақатыңа отырдың ба, төле! (ходжайын)
— Қазір, кемпірім келіп төлеп кетеді. (шағала атамыз)
— Сенің кемпіріңді кім таниды төле тез! Шалдарың осындай көргенсіздік көрсетсе жастарың не істемейді аааа. Оңбаған жастарға берген тәрбиең осы ма?!- деп жағасынан ала бергенде атамыз төс қалтасынан 1000 тг суырып алды да «ходжайынға» берді. Атамыздың бұл әрекеті маған қызық көрінді қасына жақындап барсам, жаңағы іс-әрекеттеріне себепші болған, өмірден өткен кімпірін есіне алып, соны төлейді дей салуы, Талдықорғанша айтқанда:
— Атамызды «жылан» шағып алған екен.
— Көркем әдеби тілмен айтқанда:
— Сайтан судан сіміріп алған екен.
С.С: Адамдар қартайған сайын қылығы жас балаша болып кетеді дегенді есітуім бар еді. Рас екен-ау! Жаңағы атамыздың қылығы автобустан ақшасын төлемей қашқан болзбалалардың әрекетіндей көрінді.
Хош, досым былай деуші еді:
— Күлсең, шалмен (кемпір) байға күл. Басыңа келеді.
Досымңың бұл сөзі есіме түскен соң, ауылға жеткенше күлкіден ішегім түйіле жаздады.

Барлығымыздың тоқ ішегіміздің түкпірінде жатқан үрейіміз бар. Олардың қорқыныштылығы сондай: тіпті дауыстап айтып көруге де тасың дірілдеп, мандраж ұстап сала бересің. Мысалы, жақын адамыңды жоғалтуды ойлап көру сияқты.
Бірақ, бала күндердегі үрейлер қазіргіден басқаша болған сияқты. Әйтеуір үрейіміз өлімнен басқа нәрсе болатын. Өлім туралы ойламақ түгілі, тіпті өлім — тек кәрі кемпір мен шалдармен болатын — ну енД, андай* оқиға сияқты көрінетін еді. Содан ба: кәрі-құртаң біреуді Аид патшалығына аттанып кетті десе… құлақ мүжіп, кәмпит жеймін