Акция 2-6 қазан аралығында өтеді, деп хабарлайды астана әкімдігінің ресми сайты.

Акцияның мақсаты – жолдарда болатын балалар жарақатына қоғамның назарын аудару, сондай-ақ балаларды жол қозғалысы ережесін сақтап жүруге үйрету.

Бүгін № 56 мектеп-лицейдің жас жол қозғалысы инспекторлары (ЖҚИ) Астана ІІД ЖПҚ қызметкерлерімен бірлесіп «Балалар жол-көлік оқиғасына қарсы» атты ерекше акция өткізді. 

«Балалар көбіне өтуге болмайтын жерлерден жолды кесіп өтеді. Таңертең мектепке асығып кетіп бара жатып, жан жағына да қарамайды. Сол себепті, кәмелет жасына толмаған жеткіншектердің қатысуымен болатын ЖКО жиі кездеседі. Осыған байланысты, біз «Жас инспекторлар қозғалысымен» бірге акция өткізуді ұйғардық. Бүгінде акцияға 7-ден астам мектеп қатысуда», — деді Астана ІІД ЖПҚ ювеналдық полиция бөлімінің инспекторы Айымгүл Валеева.

Шара барысында ЖИҚ отрядының оқушылары жадынамалар мен кітапшалар таратты, ол кітапшаларда көшеден қалай дұрыс өту керектігі, негізгі ЖЖЕ, ата-аналарға арналған жадынамалар қарапайым түсінікті тілде жазылған. Одан басқа, жас инспекторлар дыбыс ұлғайтқыш құрылғы арқылы жүргізушілерге арналған ЖЖЕ сақтау туралы ұрандарды дауыстап оқыды.

Айта кетейік, жыл басынан ҚР ӘжҚБ туралы заңының 593 бабын бұзған (Жол жүрiсi қағидаларында көзделген жолаушыларды және жүктердi тасымалдау, қауiпсiздiк белдіктерiн немесе мотошлемдердi пайдалану жөніндегі талаптарды сақтамау) 4000-нан астам құқық бұзушылық әкімшілік жауапкершілікке тартылды.

Той қашанда қазақ үшін ұлттық тәрбие мектебі болды. Тойға жиналған қауым әдетте есті сөз тыңдап, әулеттің өткен-кеткенін еске түсіріп, шежірені зерделеріне тоқып, туған-туыспен қоян-қолтық араласып, арқа-жарқа болып жатады. Мұнан бөлек, қазіргі таңда жиналған жұртшылықтың көңілін көтеретін ойын-сауық бөлігіне баса мән беріледі. Алайда қазіргі қазақ тойларындағы өнерпаздар мен асабалардың «жасарып» бара жатқанын байқауға болады. 7 мен 15 жас аралығындағы балалар ел алдында той басқарып, түрлі өнерлерімен ғаламтор жұлдыздарына айналуда. Оның ішінде халықаралық байқаулардың жеңімпаздары да, әншілері де, бишілері де бар. «Еуразия» бірінші арнасындағы «Кешкі кездесу» бағдарламасының алдағы шығарылымы қазақ тойларындағы балалар өнеріне арналады.



Жас баланы ел алдына ерте шығару дұрыс па, бұрыс па? Жастай танымалды болу бала психологиясына қалай әсер етеді? Әлде «Бұлақ көрсең, көзін аш» дегендей, той өнерлі балаларды үлкен сахнаға тәрбиелейтін алаң ба? Осы және басқа да сұрақтарға жауапты сенбі күні 21:45-те «Еуразия» бірінші арнасының эфирінде «Кешкі кездесу» бағдарламасының студия қонақтары беретін болады.

Әлеуметтік желі қолданушылары украин суретшісі Снежана Суштың шығармашылығын өте жақсы көреді. Акварельмен салынған аңғал суреттері әрбір адамға әсер етеді. Әкесі мен қызы арасындағы қарым-қатынасты суреттер арқылы көрсетуі ата-аналарға бала тәрбиесі туралы ойландырады және өмірдің сол бір қызық сәттерін еске түсіреді. Снежана өз суреттерін инстаграмда бөліскенді жақсы көреді және аккаунты @vskafandre. Ол бір сұхбатында әкесінің өзіне көп уақыт бөле алмағандығын айтады. Әкесі қызын жақсы көретін бірақ қызына деген махаббатын толық көрсете алмаған. Осылайша Снежана өз суреттерінде өзіне балалық шағында жетпеген сезімдерді: үлкен әкесінің кішкентай қызына жеткізе алмаған махаббатын көрсеткен.

Әкесі мен қызы арасындағы қарым-қатынас Снежана Суш көзімен 14 суретте.

Әкеміз — мектептегі бұзақылардан да, төсек астындағы бөжейлерден де қорғайтын адам!


Әкеміз — біз үшін шаш өруді де үйренеді...

Әкеңізбен жүргенде жерден жеті қат биікте сезінесіз...

Оның қасында болғанда ештеме уайымдамайсыз...

Қызы үшін бәрін істейді; көлемін де өзгерте алады...

Жұмысы көп болса да шай ішуге уақыт табады...

Біздің көңілімізді қалай көтеруді жақсы біледі.

Бізбен ойнайды...



Қиялында шек жоқ

Біз күлімсіресін деп түсініксіз нәрселер жасайды.

Қиын сәттерде шешім табады.

Әрдайым жанымызда...

Бізді сүюді ең жақсы білетін екі адамның бірі...

Сол үшін ең қиыны; Айырылысу немесе айырылып қалу...

Әке болу оңай емес, супер әке болу тіпті қиын!

Ата-анамыз аман болсын, достар!

Ертегі баланың қиялына қанат бітіреді" />Жаздың алғашқы күні меркелік таңмен басталды. 1 маусым – Халықаралық балаларды қорғау күніне байланысты Алматыда қазақстандық жас автор Амании Жанның «Даниялдың ғажайып әлемі» және «Алуан түсті балықтар және Дария» атты ертегілері желісінде кеш өткізілді.
.;
«Colibri» МОЛЛ» бутигі, «Мама, почитай» кітап дүкендерінің желісі, Халықаралық «Almaland» мектебімен бірігіп ұйымдастырылған кеш барысында балаларға ертегіден үзінді оқылып, сол үзіндіден қойылған сұрақтарға жауап берген бүлдіршіндер әр-түрлі бағалы сыйлық алды. Сондай-ақ балақайлар сурет салып, өздерінің шығармашылық қырларын танытты. Барлық кеш қонақтарына Амании Жанның ертегі кітаптары ұсынылды. Шара барысында «Almakid» шығармашылық клубының балалары өнер көрсетті.

Балалар күніне арналған кеш барысында Амании Жан өзінің мақсаттарымен бөлісті. Оның айтуынша, алдағы уақытта балаларға арналған екі кітапты шығару жоспарланып отыр. Шығарылатын кітаптардың ерекшелігі –ертегілер 6 тілге аударылмақ. Ал, Амании ханымның осы уақытқа дейін шыққан екі кітабы үш тілде аудио нұсқасымен бірге оқырмандарға ұсынылған болатын. Сөз соңында, автор ата-аналардан балаларына ертегі оқуды үзбеуін сұрады. – Өскелең ұрпақты жан-жақты жетілген адамгершілігі мол азамат етіп тәрбиелеуде ертегінің алатын орны ерекше. Ертегі баланың қиялына қанат бітіреді. Білмегенді білуге сүйрейді. Жақсылық пен жамандықты ажыратып, жағымсыз қасиеттерден аулақ болуды насихаттайды — деді автор.
Түстен кейін дәл осындай кеш «Достық Плаза» ойын-сауық орталығындағы «Kids lab» балалар клубында жалғасты. Балалар кітап авторымен кездесіп, кітаптағы басты кейіпкерлердің суретін салып, әңгімелеп берді. Кішкентай балақайлар авторға көкейдегі сауалдарын қойып, әрқайсысы сыйлыққа екі кітаптан алып мәз-мейрам болысты. Осылайша балалар, мерекеде жаңа ертегілермен танысып, рухани азық алды.

сурет авторы Маржан Нүсіпбек және Рафшан Иргашев

Қазақ балалар әдебиетінің дамуына үлкен үлес қосып келе жатқан
халықаралық «Дарабоз» жабық бәйгесі биыл он бірінші рет өткізілмекші. Сол
себепті, «ZHERSU» корпорациясының демеушілігімен өткізілетін бәйгенің
Конкурсқа балаларға арналған, қазақ тілінде жазылған шығармалар
қабылданады. Бәйгеге кәсіби қаламгерлермен қатар жас жазушылар, мектеп
оқушылары және шетелдегі қандастарымыз қатыса алады. Тек шығарма
бүгінгі қазақ әліпбиімен, яғни «кириллицамен» жазылуы міндетті.
Жанрлар: поэма, өлең, повесть, әңгіме, ертегі.
Бәйгеге қатыстырылатын өлеңдердің (өлеңдер топтамасы) көлемі 5
беттен, поэмалардың көлемі 7 беттен, әңгіме (әңгімелер топтамасы),
ертегілердің (ертегілер топтамасы) көлемі 10 беттен, повестердің көлемі 20
Үміткерлер шығармаларын компьютерде 14 кегльмен теріп (аралық
интервал 1,5), үш дана етіп, бүркеншік атпен жолдауы тиіс. Ал үміткерлер
туралы толық мәлімет (автордың аты-жөні, мекен-жайы, байланыс телефоны)
бөлек кішкентай конвертке салынып, шығармамен бірге жолданады.
Үздік шығармаларға төмендегідей бәйге беріледі:
Бас бәйге (біреу) – 1000 000 теңге;
І орын (біреу) – 700 000
ІІ орын (біреу) – 500 000
ІІІ орын (біреу) – 300 000 теңге.
Шығармалар 2016 жылдың 15 мамырына дейін қабылданады.
Өтінішті www.daraboz.org сайты арқылы, сонымен қатар info@daraboz.org
электрондық поштасына және төмендегі мекен-жай бойынша жіберуге
болады: ин. 050031, Алматы қаласы, Төле би көшесі, №302 а үй, 209
кабинет, «Дарабоз» бәйгесіне. Бәйге қорытындысы Халықаралық балаларды
қорғау күні қарсаңында шығарылады.
Қазылар шешімі талқыланбайды. Жүлде алған туындылар арнайы
жинаққа топтастырылып, кітап етіп басылып, балабақшаға, мектеп
кітапханаларына тегін таратылады.
Халықаралық «Дарабоз» бәйгесінің ұйымдастыру тобы.
Қосымша ақпарат: +77079109991/+7(727)3300143

Қазақстанда 5 миллион бала, оның ішінде 43 мың жетім, 25 мың қамқорлық пен патронаттағы бала бар. 15 жыл ішінде 50 мың баланы асырап алған. Жыл сайын 3 мың бала жаңа отбасын табады. 209 мемлекеттік балалар үйі мен 33 Жасөспірімдер үйінде тәрбиеленуде. 13 мың бала Балалар үйінен шыққан, оның 80 пайызының ата-аналары бар. 20 жыл ішінде Қазақстаннан шетке 15 мың бала кетіпті. Мұны не үшін айтып отырмыз?
Тастанды балалар, безбүйрек аналар, жетімдер деген сөз әрине жақсы емес. Ол қоғамның ащы көрінісі мен ащы шындығы. Қайбір жылдары балаларды өлім аузына тастап кеткенше «арнайы жәшікке қалдырып кетсін» деген ұсыныс шығып, ол қоғамдық резонанс тудырып, жұртшылық қабылдамай қойған-ды. Сол себепті, 2013 жылы «Ана үйі» қоғамдық қорын меценат Айдын Рахымбаев жұбайымен бірге ашқан болатын. Ал, ОҚО-дағы «Аналар үйін» меценат Дінмұхамед Ыдырысов қаржыландырады.
Жобаның мақсаты – тастанды балалардың көбеюінің алдын алу, қиын жағдайға тап болған әйелдердің балаларын жетімдер үйіне өткізуіне жол бермеу. Республика бойынша осындай 28 үй бар. Астана, Алматы қалаларында 4 үйден ашылған. Осы жобаның арқасында 1049 бала тас жетім атанудан аман қалыпты.
Шымкент қаласында 2 «Аналар үйі» бар. Біріншісінде — 16 ана, 12 бала, 4 жүкті әйел паналап отырса, екінші үйде — 9 ана, 9 бала, 1 жүкті әйел бүгінде балаларымен осында тұрып жатыр. Аталмыш қоғамдық қордың үйлестірушісі Оксана Браткова ханыммен жолығып, кәмелет жасына жетпей жүкті болған қыздардың өмірбаяны туралы жазғым келетінін айттым. Өтінішіме қарсы болған жоқ, қыздармен жолығып сұхбат алуыма рұқсатын берді.
«Аналар үйінде» ешкімді де күшпен ұстамайды, мұнда өз еркімен келеді. Барлық жағдайы жасалған, үш мезгіл тамақ беріледі. Медициналық, әлеуметтік-психологиялық және құқықтық көмек көрсетіледі. Өйткені, кейбір кәмелет жасына жетпегендердің төлқұжаты жоқ. Аналар баласы 1 жарым жасқа келгенше бірге тұрады. Бірақ, одан кейін де оны бірден көшеге шығарып тастамаймыз. Білім алып, жұмысқа орналасуына жәрдемдесеміз. Көкшетауда тек қана кәмелетке толмағандар тұратын «Ана үйі» бар. Онда орта білім алумен қатар, қосымша тігінші, шаштараз, массажист, кондитер, аспазшы мамандықтарын алып шығады. Себебі, кәмелет жасына жетпегендер жоба бойынша 18 жасқа дейін баласымен осында болады», — дейді О.Браткова ханым.
Оксана Анатольевнаның айтуынша, мұнда отбасымен қайтадан табысып, тіпті тұрмысқа шығып жатқандар да бар екен. «Қыздың көбінесе ата-анасы, туған-туыстары немерелерін мойындамайды. Оң жақта отырып жүкті болып қалды, отбасыны абыройдан айырды деп есептейді. Сол себепті, біз қолдан келгенше жас ананың отбасымен қайтадан табысуына, оның ішкілікке салынып кетпеуіне күш салып, арнайы психологтармен жұмыс істейміз. Бұл жерде кәдімгі үйдегідей өмір сүруге тырысамыз. Үйді өздері жинап, тамақ дайындайды. Осындағы аналардың баласы тоғыз айға жеткен кезде балабақшамен келісіп, жұмысқа шығуына жағдай жасаймыз. Мәселен, қаладағы кәсіпкерлерден қыздар тапсырыс алып, тігін тігеді. Солайша қаржылық шығынды жабуға тырысамыз. Бұлар көшеде жүрген қыздар емес. Түрлі себептермен тағдыр айдап келіп отыр. Ең бастысы, олар өз баласынан бас тартқан жоқ», — дейді О.Браткова. Бір айта кетерлігі, құрылтайшылар «қанша «Аналар үйі» қажет, сонша саламыз» деп отыр екен.
Бірінші кейіпкеріміз Алтынай (аты өзгертіліп алынды):
— 17 жастамын. 15 жасымда көтеріп, 16 жасымда тудым. 1998 жылғымын. 2013 жылдан бастап өмірімнің бәрі қорқумен өтті. Қазығұрт ауданында туып-өскенмін. Әке-шешем бар. Бауырларым да бар. Олардың бәрі Алматыда. Мені анам осында өзі әкеліп тастады. Перзентханада қызымды босанғаннан соң «балаңды тастап кет» деп айтты. Ағайын, туыстар менің босанғанымды білмейді. Үйде маған қарауға мүмкіншілік болған жоқ. Соған қарамастан «баланы тастамаймын» дедім. Ал анам: «Не қыласың, асырай алмайсың» деді. Үш-төрт күннен кейін перзентханаға Оксана Браткова келді. Бұл жерді әуелі анам келіп көрген екен. Ол кезде мен перзентханада едім. Алғаш жаман жер екен деп ойлап бармаймын дегенмін. Бірінші мені басқа үйге алып барды. Кейін осында әкелді. Мамам Алматыға кетіп қалды. Кетерінде «Ойлан, әлі де кеш емес. Баланы біреуге беріп жібер» деді. Қызымның есімін Жібек деп Оксана апайым қойды. Перзентханада босанып келгелі бері осындамын. Мұнда мамам екі рет келіп кетті. Қазір қызым жасынан асты. Қызымды көрген соң мамам сәл жібиін деді. Ал папам телефон арқылы өзі хабарласады. Бірақ, көп сөйлеспейміз.
— Неге сені мұнда әкеліп тастады?
— Себебі, үйіміз жоқ. Ағам, әкем жұмыста, әпкем оқуда. Пәтер жалдап тұрады.
— Сонда сенің ата-анаң намыстанып жатыр ма әлде ағайындарынан ұялды ма? Үйдің жоқтығы жай сылтау шығар?
— Білмеймін, оны анамнан ашып сұрамадым. Өйткені, кінәнің бәрі өзімнен. Анамды кінәламаймын. Мектепте 8 сыныпта оқып жүргенмін. Бір жігітті жақсы көрдім. Бірде отырыс болды, бардық. Мамам үйде жоқ еді, үйге келді ол. Сол кезде мені қинап, күш көрсетті.
— Ешкім жоқта үйге неге ертіп келдің?
— Олай жасайды деп ойлаған жоқпын. Сөйтіп арада біраз уақыт өтті. Папам мен мамама айтуға қорықтым. Ол кезде мен қыздықтың не екенін білмейтін едім. Маған тиіскен кезде не болғанын түсінбедім. Әйтеуір айтпай жүре бердім. Жігітім «қыз емес екеніңді айтып қоямын» деп қорқыта бастады. «Сен көшеде әркіммен жолығып тұрсың, үйтіп тұрсың, бүйтіп тұрсың» деп қызғана бастады. Мен оған айтпашы деп жалына бастадым. Өзімнің сыныптастарыммен араласып сөйлесіп қалсам да қызғанатын. Қорқытсам ешкімге жоламайды деп ойлады. Содан айтпай жүре бердім. Ол қол жұмсай бастады. Сізге түсіндіре алмай жатырмын, қысқасы әйелі ретінде меншіктеп алды. Кейде телефонға да дер кезінде жауап қатпасам «Неге алмайсың?» деп қызғанып ұратын. Уақыт өте келе көтеріп қойдым. Оған айтқан едім, үйленемін деді. Айтпақшы, ол менен үш жас үлкен. Ақыры үйленеміз ғой деп онымен төсектес болып жүрдім. Үйдегілер екіқабат екенімді білмейтін. Бір күні қатты ұрғандықтан мойындарым көгеріп кетті. Мамам не болды деп сұраған кезде «қыздармен төбелестім» дей салдым. Мамам сенбеді. Екіншісінде көзім көгерді. Мамам: «Осы сенің жүрісің ұнамайды, тексертемін» деп шықты. Ішімде балам бір айлық еді. Алматыдан ағам, әпкем келіп, бәрі үйде түнгі сағат үште жиналды. Мен жүрегім айнып құсып жүрдім. Тексертемін деген соң қорқып үйден қашып кеттім. Мамамның ақшасын алып «Колосқа» келдім. Ол кезде қаланы білмейтін де едім. Қайда, кімге, неге барарымды білмеймін. Сонымен «Колоста» бір жертөледе таңға дейін түнеп шықтым. Ол жер жылы әрі үстімде курткам бар еді. Сондықтан жаурамадым. Мысықтар ғана жүрді. Сөйтіп таң атты. Қалтамда екі мың теңге ғана бар. Қарным аш. Адамдардан сұрастырып жүріп «Жоғарғы базар» жаққа бардым. Қандай автобус баратынын айтты. Келіп тамақтанып алдым. Кеш болды. Аялдамада отырмын. Сол жерде «Пальма» деген кафе бар екен. Ішінен бір күзетші шығып: «Неге отырсың?» деп сұрады. Шамасы, мені жаман қыз деп ойлаған болуы керек. Жылап жібердім. Ол ішке кіргізіп шай, тамақ берді. Үйден қашып кеткенімді, баратын жерім жоқтығын айттым. Жаңағы күзетші «Менің бір әпшем бар, соған бала күтуші керек. Бірақ оған екіқабат екеніңді айтпа. Кейін бір мәнісі болар» деді. Ол әйелге бала күтуші өте қажет екен. Түнгі 10-да шақырды. Барсам үйінде үлкен әже жүр. Сол үйдің тірлігін істеп жүрдім. Үш-төрт күннен кейін әже «сенің жүрісің жаман» деді. Мен қорықтым да шынымды айттым. Әже маған: «Бұл жайды ата-анаңа айту керек қой. Саған үйде жүргеніңе ақша төлемейміз. Үй жинап, тамақ істеп, баланы балабақшаға апарып келесің» деді. Уақыт өтіп жатыр, үшінші ай болды. Үйдегілер мені полициямен іздеп жатыр. Сол үйдегі әпке медбике еді. Менің жағдайымды кейіннен білді. Отырып ақылдастық. «Үйге барсам мамам мен папам ұрсады» деп жыладым. «Бопты, онда жүре бер. Сені бұл жерден ешкім таба алмайды» деді. Сосын күзетші жігітке хабарласып, жұмыс тауып беруін өтіндім. Ол «Жоғары базарға» шақырды. Ыдыс жуушы болып орналастым. Үш күннен кейін шаршадым. Себебі, аяғым ауыр, үшінші айға кетіп бара жатыр ғой. Кафеге аяғым тартқан жоқ. Даяшы жоқ, соның орнында уақтыша жұмыс істей тұр деді. Бірде есікті аша салайыншы деп артқа қарасам менттер тұр екен. Олар негізі тамақтануға келген. Бері кел деп шақырды. Мені іздеп жүрген полицейлер екен деп ойлап өзімнен өзім: «Екіқабат болған соң үйден қашып кеттім» деп айттым. Олар ауылға алып кетті. Ол кезде ата-анам Алматыға кетіп қалған. Полицейлерге «Ата-анама айтпаңдаршы, ұрады, қорқам» деп жалына бастадым. Ақыры, сырым белгілі болды. Мамам «баланы тумайсың, алдырып тастайсың» деді. Жігітімді шақырды, сот болды. Экспертизаға алып барды. Бірақ, білмеймін, кейіннен сол сот жабылып кетті. Жігітім «бала менен емес» деп мойындамай қойды. Олардың үйі мен біздің үйдегілер сөйлесті. Сол кезде мен тұрған үйдегі әже бәріне айқайлап «өзім қараймын» деп ұрсып тастады. Мамам да, ол әже де жылады. Сөйтсем, ол әже әлгі үйге бөтен екен. Оның маған жанашырлық білдіріп жүрген себебі, ішімдегі баланы алғысы келіпті. Тіпті, мамама «сенімхат жазайық» деп нотариусқа да барыпты. Сөйтіп сол үйдің қызы болып жүрдім. «Босанғанша осында тұрасың» деген. Бәрібір баламды ешкімге бермейтін едім. Арада сегіз ай өтті. Тоғыз айға жақындаған кезде үй жұмыстарынан шаршай бастадым. Маған «ыдыстарды неге жумайсың, туалет, ваннаны тазалап қоймайсың ба?» деп ұрса бастады. Сөйтіп ол үйден де қашып кетіп, қайтадан жоғары базарға келдім. Қайда барарымды білмедім. Сол жерде туннель бар еді, бір апай пәтер жалға береміз деп тұр екен. Жақындап бардым да: «Әпше менде қазір 2000 теңге бар. Күйеуім Алматыда, жақында келеді. Қалған ақшаны сол кезде беремін» деп алдадым. Үш күндей сол пәтерде тұрдым. Төртінші күні толғағым келді. Қиналып жатырмын, кімге айтарымды да білмеймін. Телефонға толғағым келіп, жете алмай кеттім. Үйдің егесі біраз уақыттан кейін жедел жәрдем шақырды. «Күйеуің қайда, неге осындай кезде қасыңда болмайды?» деп ұрсып тастады. Сосын «Дарханға» алып келді. Төлқұжатымды 16 жасар екенімді біліп қояды деп жасырып қойғанмын. Оларға «1994 жылғымын» деп айттым. Компьютерге салып көрді де неге алдайсың деді. Мен болсам толғағыммен әлек болып жатырмын. Таңғы алтыда бардым. Жұма күні түске қарай босандым. Міне, перзентханадан шыққалы осы «Аналар үйіндемін».
— Қалай сонда сені ата-анаң ештеңе болмағандай іздемейді және осында әкеліп тастай салады? Әлі түсінігім жетпей отыр.
— Мамам-папам жақсы кісілер. Өзім қателестім. Мамама ешқандай кінә артпаймын. Қызымды тудым деп өкінбеймін, тек ата-анамның абыройына кір келтірдім деп өкінемін. Қазір олай етпегенімде бәрі басқаша болар ма еді. Жоғары оқу орнына түсіп, өзім қатарлас құрбыларыммен күліп-ойнап жүрер ме едім. Маған осы қызымды өсірсем, жетілдірсем болды, басқа ештеңе қызық емес. Өзіме алмасам да қызыма сатып алғым келіп тұрады. Ата-анамнан кешірім сұрадым. Біраз жағдайымды жасап алайын, ата-анамды қасыма әкеп аламын. Ертең үйге кезекке тұрамын, көмектесемін оларға. Себебі, ағам үйленіп, әпкем тұрмысқа кетсе ата-анам бәрібір жалғыз қалады. Кейде қызым түнде жылайды. Сол кезде бәрі есіме түсіп кетіп «Мамам да мені осылай өсірген бе екен» деп ойлаймын. (Осы жерде жылады). Бірде қызым қатты мазасызданып жылай берді. Айтайын десе әлі кішкентай. Ашуым келіп, өз-өзімді ұстай алмай «Неге жылай бересің?» деп ұрып тастадым. Біраз уақыттан соң неге ұрдым деп өз өзіме жыным келді. Содан кейін ұрмаймын, қорқамын.
— Жігітің кешірім сұрап келсе оған қосылар ма едің? Ол қызын көрді ме?
— Байқайсыз ба, қызым маған емес, әкесіне көбірек ұқсайды. «Инстаграмм» желісіне қызымның суреттерін салғанмын. Әкесі көрді деп ойлаймын. Ол маған келіп аяғыма жығылып кешірім сұраса да оған қайтып бармаймын. Себебі, мені екіқабат кезде қалай ұрып-тепкілегенін айтып жеткізе алмаймын. Сол кезде баламның түсіп қалмағанынан таң қалам. Бір жарым айлық бала бар ішімде. Тіпті, «алдырып таста» деп ақша да әкеліп берді. Ақшаны лақтырып, жартысын жыртып тастадым. Туамын деп тұрып алдым. Көзіме ештеңе көрінбеді. Мектепте оқуым бар, не істеймін деп уайымдасам да, бәрібір туамын деген ой көлбеңдеп тұрып алды.
— Сонда аттестатыңды қалай алдың?
— Аттестатымды кейіннен Оксана апай алып берді. Қазір кешкі мектепте оқып жатырмын әрі бір кафеде ыдыс жуушы болып жұмыс істеймін.
-Жалпы, құрбыларыңа осындай жағдайға ұрынып қалмауы үшін қандай ақыл-кеңес айтқан болар едің?
— Өзіммен жастыларға кейде ақыл айтқым келіп кететіні рас. Себебі, менімен жастылар күліп-ойнап жүр, әлі ештеңені түсінбейді. Өзіңе байланысты екен бәрі. Негізі, жігіттер қыздарды көрсе ұшып тұрады ғой. Сол кезде қыздар өз өзін ұстаса ештеңе болмайды. Тек қатты күш қолданса ғана ол зорлыққа жатады. Айтпағым, ер балаға себеп бермеу керек. Мысалы, менің қыздығымды алған кезде зорлық көрсетті. Мен ол туралы алдында ештеңе білмедім. Егер білгенімде басқаша болар ма еді. Ер адам көбіне «таныссам, құшақтасам, жүрсем» деп ойлайды. Ал қыз қашанда өз абыройын ойлауы керек екен. Жігіттердің көзіне түсуге тырысқанша, қарапайым болып жүргені дұрыс. Былай көп жағдайда қыздар алданып қалады. Анаммен де сөйлесіп, сырласқанымда ғой. Өздігімнен шешім қабылдап, үйдегілерге айтпай қорқып қашып кеттім.
-Ал сен неге анаңа өзің қадам жасап, айтуға тырысып көрмедің?
— Өйткені мамам маған «өйт, бүйт» деп көп ұрса беретін. Ашуланшақ. Сөйлесе алмайсың, «нервный» боп қалған. Мамам мені сыртқа көп шығармайтын. Үйде отыратынмын. Қазір қалаға келдім, өмірім мүлдем басқа. Қалада неше түрлі қыздарды көресің, адамдарды көресің. Жалпы, қыз балаға кішкене еркіндік беру керек деп ойлаймын. Мен тек бір жігітті көрдім, ойым сол ғана болды. Жақсы көрдім. Сіз жаман ойлап қалмаңыз, қыздар тек бір адаммен ғана шектелмей жігіттерді салыстырып көру керек екен. Қу болатын жерде қу, шындық айтатын жерде шындықты айту керектігіне көзім жетті. Аңқау болсаң әркім алдап кетеді. Болашақта қызыммен ашық сырласып, сөйлесемін. Басымнан өткен жағдайды сабақ қылып, абайла деп айтамын.
-Мұнда енді қалай, жағдайларың жақсы ма? Бәрі жеткілікті ме?
— Бір айға балаға деп 60-70 памперс береді. Жегім келеді, осындай жейікші деген нәрселеріміздің бәрін өзінің қалтасынан болсын шығарып, әкеп береді. Барлық мейрамды атап өтеміз. Бұл жердің демеушілері бар. Оның үстіне небір байлар бар ғой, осында таза киімдер әкеліп тастайды, соны бөлісіп аламыз.
— Ертең бұл жерден кетсең қалай күн көрмексің?
— Осында жатқан біраз қыздармен шығатын кезіміз сәйкес келеді. Солармен бірігіп пәтер жалдап, жұмысқа кеткен кезде бір-біріміздің балаларымызға қарасамыз деп отырмыз.
Екінші кейіпкеріміз Зарина (аты өзгертілді):
— Шымкент қаласында туып-өстім. 16 жасымда жүкті болдым. Мектепке кеш барғанмын. 8 сыныпта жүргенде бір жігітпен танысып, жүре бастадым. Бес айдан кейін мен одан екіқабат болып қалдым. Оған айтып едім, үйленемін деді. Әке-шешесімен таныстырды. Бірақ, олар әке-шешемнің ішетіндерін жақтырмай қалды. Ал өзім оларға ұнаған едім. Сосын олар «Әке-шешесі ішеді екен, ондай отбасы бізге керек емес, алмаймыз» деді. Екі ай өтті. Олар кетіп қалды. Мамама аяғым ауыр екенін айттым. Мама басында жақтыратын еді, кейін «Неге бір өзіңсің? Неге сені ешкім тұрмысқа алмайды?» деп тиісе бастады. Оларға: «Мен кінәлі емеспін. Сіз ішкеннен кейін мені ешкім алмай жатыр» дедім. Тоғыз ай жұмыс істедім. Себебі, ата-анам жұмыс істемейді, үш сіңлім бар. Асханада ыдыс жудым.
-Қалай сонда, сенің ішің білінбеді ме?
— Жұмыста ешкім байқамады. Ішім онша білінбейтін. Тоғыз айдан кейін перзентханаға түстім. Онда он күндей жаттым. Себебі, баламның туу туралы куәлігі жоқ еді. Мамам перзентханаға мас болып келді. Сол жерде дәрігерлер «Аналар үйі» бар екенін айтты. Мен оларға «Керек емес, үйімде бәрі жақсы» дедім. 28 ақпанда босансам, 13 наурызда перзентханадан шықтым. Әке-шешем күн сайын ішіп келеді. Папам балаға жолаған да жоқ. 19 наурыз күні олар маған: «Сен де, балаң да керек емес, үйден кет» деді. Қайда барамын десем, «Білмеймін, қайда барсаң, онда кет» деп айтты. Сосын «азанға шейін үйде қалайыншы, ертең кетемін» дедім. Сол кезде дәрігердің Оксананың телефон номерін бергені есіме түсіп, жылап осында хабарластым. «Осылай, жағдайым қиын, көмектесіңізші» деп. 20 наурыз күні осы жерге келдім. 8 ай болды. Мұнда ата-анам іздеп келген емес. Себебі, мекенжайын білмейді. Бірақ, осындай үйге орналасқанымды біледі.
— Сонда сенің ата-анаңа бәрібір ме?
— Білмеймін.
-Қазақ па олар?
— Жоқ, әкем — орыс, анам — өзбек. Баламның атын Сергей қойдым. Жігітім қазақ, ол отбасында жалғыз бала.
— Жігітің жақтан баланы іздеуі мүмкін бе?
— Араласпаймын, баста екі рет хабарласқан.
-Кейін балаңды алып барасың ба соларға? Жігітің қайтадан үйленем деп келіп тұрса не істейсің?
— Білмеймін. Негізі, баламның барына өкініп жатқан жоқпын. Алданғаныма өкінемін.
— Құрбыларыңа сақтандыру үшін қандай кеңес айтқан болар едің?
— Білмеймін не айтатынымды. Енді біреуге сенуге болады, біреулерге сенуге болмайды, сәл абай болу керек. Көбіне қыздар алданып қалады.
Сұхбат соңында Оксана Анатольевнаға осында жұмыс істеп жүріп, не түйдіңіз? Жалпы, ата-аналарға қандай кеңес берер едіңіз деп сұрақ қойдым.
«Иә, ата-аналар ақша тауып балаларын асырау керек. Кейбірі кешкісін ауыр жұмыстан шаршап келіп, шай іше салып ұйықтауы мүмкін. Балаларды өсірем деп олармен сөйлесуге мұршасы болмайды. Айтарым, қанша жерден шаршап келсеңіз де балаңызбен сөйлескеніңіз дұрыс. Алдында осы жобаға келмей тұрғанда өзім де сондай едім. Осындағы түрлі тағдыр иелеріне қарап түйгенім, дастархан жиналмаса жиналмай кетсін, бәрін кейінге қалдырып, қызыммен сөйлесуге тырысатын болдым. Кез келген ата-ана балаларымен ашылып, жүрекпен сөйлессе осындай мәселелер орын алмас па еді деп ойлаймын. Мұндағы қыздардың көбісіне зорлық көрсетілген, кейбірінің ата-анасы жұмысбасты, маскүнем т.б. Нан табуға уақыт табылады, тек баланыз сізге сенім артпаса ертең бәрі кеш болады. Қысқасы, әрбір ата-ана балаларын жақсы көріп, сүйіп, бақылап отыруы керек».
Түйін: Сарапшылар кәмелет жасына жетпеген жүкті және босанғандардың көбін тұрмыстық зомбылықтың құрбаны екендігін анықтаған. Оларды (13 пен 17 жастағылар) туыстары жасырады немесе үйінде босандырып алады, баланы сатуға, туыстарына беруге, болмаса қуып жіберуге тырысады. Мұндай қыздардың әрине ешқандай құжаты жоқ, білімі де толық аяқталмаған, психикасы бұзылғандығы байқалады.
Екінші, Балалар үйі мен Жасөспірімдер үйінің қоғамға бейімделмеген тәрбиеленушілері 24 пайызын құрайды. Үшінші, кәмелет жасына жеткен жалғызбасты аналар 70 пайызға жеткен. Оның ішінде 21 жасқа дейінгілер ата-анасынан жүктілігін жасырады. Көбіне баланы алдыртуға немесе перзентханада баласынан бас тартуына мәжбүрлейді. Сондай-ақ, тұрмыста болса да түрлі себептермен көшеде қалған, басына түскен қиыншылықпен қалай күресерін білмейтіндер құрайды. Бұл аздай, қоғамдық қорға екі баласы бар, үшіншісі әлі шақалақ әйелдер де көмекке жүгініп жатады екен.
Сонымен қатар, мақала жазар алдын біраз азаматтардың пікірін сұрастырып шықтым. Кейбірі мұндай қамқорлыққа алған баспана қыздардың бұзылуына, «осындай паналайтын жерге бара саламын деген ойға алып келеді» дегенді алға тартса, ал кейбірі «Жоқ, бала тастанды болғанша анасымен болғаны дұрыс, мұндай үйлер қоғамға қажет» деп жақтап шықты.
Айтпақшы, кейіпкерлердің кейбір сөздерін оқырманға шынайы жеткізу мақсатында (аймақтық диалектикалық ерекшеліктер болуы мүмкін) өзгеріссіз қалдырдым.

Қиын жағдайда қалған жас қыз-келіншектер мына телефон нөміріне хабарласуына болады:

8-800-080-77-71 немесе 8-747-311-40-17.

www.dom-mamy.kz/

Жансая Сыдықбай, Шымкент қаласы

— Мәке, көрінбей кеттің ғой? — деп Амантай амандасып, асханаға кіріп кетті. Күн сенбі болатын. Қолымдағы бір жапырақ қағазды жетекшіме тапсырдым. Жұмыс уақыты аяқталған соң Мәдениет сарайына жол тарттым. Қарным да аш еді. Соған қарамастан Талия Рафаэлловнаның ашық сабағына қатысуға бел будым. Қаланың тарихы тұнып жатқан мұражайға барған күні «Солнышко» мультипликация үйірмесіне де кіріп шыққан болатынмын. Бұл үйірмеге жиырмаға жуық оқушы қатысады екен. Ашық сабақтан соң ғана бұл ұжымның жұмысымен толықтай таныса алдым.

---

---

Мультипликация

Өлген тілдің түсіндірме сөздігінде мультипликация сөзіне «көбейту» деген түсініктеме берген. Қазақша айтсам, техникалық амалдар арқылы үстелде жатқан суреттердің ауысу реті бойынша қозғалыстағы суреттер иллюзиясын жасау ғой. Еуропалықтар мұны «анимация» дейді. Француздардың сөзі екені рас, Le Grand Robert деген алты томдық түсіндірме сөздігінде бұл сөзге «тірілту», «жан беру» деген мағына берген. Жалпы, мультипликация туралы орыстар жақсы мәлімет берген. Ал мен ашық сабақ барысында мультфильмнің әлі жарық көрмей тұрып қандай қадамдардан бастау алатынын көргем. Grand Duos-ым көргенімен бөліссін ал.

---

---

Алғаш келгенде мұғалім мен оқушылар диалогының куәсі болғанмын. Жоқ, бұл мектеп емес, үйірме. Талия апайдың педагогикалық іс-әрекетіне қызықтым. Балаға деген мейірімі де бар, жұмысына деген адалдығы да көрініп-ақ тұр. Балалар ойынға еріксіз беріліп кеткен тұста ұстазы үлгілі түрде ескерту жасап, балалардың ойынды ары қарай жалғастыра беруіне рұқсатын бергені де естен кетер емес. Бұл балалар мультфильмді қалай жасайды екен? Өздері дыбыстайды екен. Жалпы, мультфильмді дүниеге әкелудің қиындығын саналы түрде дұрыс түсінемін. Міне, балалардың қандай міндеттер атқаратыны, мультфильмді қалай дыбыстайтыны менің ұйықтап жатқан қызығушылығымды анимациялық түрде теуіп оятқан да болатын.

---

---

---

---

Жаттығулар жұмысыБалалар жаттығудың жеңіл түрінен бастаған болатын. Бір қызығы, ұстаз да бірге жаттықты. Әй, педагог деп бекер жазбадым ғой мен. Әлбетте, мұндай жаттығулардың мультипликациямен қырық қайнаса да сорпасы мен көжесі бірге қайнайды. Бар болғаны, назарыңыз суреттерде болсын.

---

---

Бұл не жаттығу деп ойыңызға «жоңғар шапқыншылығын» жасай көрмеңіз. Сіз үшін жаттығуларды видеоға түсірген болатынмын:


Мына видеода балалардың мультфильмді қалай дыбыстайтынын көрмесеңіз де, дауыстарына қызығатын боласыз. Жаңылтпаштарды сайрай жөнелетін дауыстар әлгі Союзмультфильм туындыларындағы дыбыстауларға өте-мөте ұқсайтын сияқты, иә?!

---

---

---

---

Мультфильм

Негізі, ашық сабақта көбінесе жаттығумен жұмыс болды. Содан соң мұғалім нобайдағы жұмысымен бөлісті:

---

---

Сабақтың соңына таман балалардың пластилиннен жасаған кейіпкерлерін көрдік.

---

---

Сабақтың қанша уақытқа созылғаны есімде жоқ екен. Әйтеуір, қарнымның қатты ашқаны анық есімде. Шаршау да болды. Мұнда сонымен қатар «Мечта» сурет өнері студиясы бар еді. Ал оның жай ғана көрмесі өтіп жатты.Елена Васильевнаның балаларының суреттерін тамашалауға шамам жетпеді. Қарнымның қатты ашқаны әрі қарай шыдатпады. Талия Рафаэлловнаның да пікірін алмай үйге қайтып кеттім. Дегенмен, қаңтар айында дыбыстап, ақпан айына қарай мультфильміміз дайын болады деген.

---

---

Ертеңіне жұмысқа жетсем, директор мырза арызыма қолын қойған екен. Жетекшім арқылы жолдаған болатынмын. Айлық та түскен екен. Түбіртекті жыртып тастадым. Өткен айда да осындай жиырма мың теңгенің көлемінде айлық алған едім. Жұмыстан өз еркіммен шыққаныма еш өкінбедім...

---

---

P.S.

Армысыздар, достар! Керекинфоға тіркелгелі бері алғаш рет пост жазғалы отырмын. Өзім бұл сайтқа жақында ғана келдім. Достасып кетеміз деген ойдамын!
Дүйсенбі күні 7 сағат бойы түсірілімде болғанмын. Облыс әкімінің бұйрығымен, бірнеше нысанды аралап қайттық. Жол ұзақ, шаршатты. Соңғы нысан, Долинка ауылында орналасқан, КАРЛАГ мұражайы болды. Бұрыннан сол мұражайды суреттерден емес, өз көзіммен көргім келген. Әйтеуір сәті түсіп, барлық бөлмесін аралап шықтық. Алғаш кірген кезде қарапайым ғимаратқа кіргендей болдым. Тек суреттер мен қағаздарға толы мұражай деп қаласың. Бірақ, ең қорқыныштысы төменгі қабатта екен.

Мына бір жарнаманы интернеттен көріп, көңілім бір көтеріліп қалды сондай. Тамашалаңыз:

Механикалық ойыншықтар өзінің көрнектілігімен ерекшеленеді. Ойын баланы сергітіп жетілдіретін жаттығулардың бірі. Ойыншықпен ойнау баланың саралау жасау қабілетін, дүниетануын кеңейтеді. Бірнеше ойыншықты қарастырып өтейін.

Кезекті менің бұл тақырыбым осы сайтқа жазуға жарай ма әлде минус болама білмеймін. Бірақ кімнен сұрарымды білмедім. Нағыз жарамай жатса өшіре салармын. Бүгін мен интернетте отырып бір бағдарлама көрдім. Ол адам өмірін құтқарған батырлар туралы. Соңында рак ауруына ұшыраған кішкентай қызды көрсетті. Оның сыныптастары барлық жағынан қолдау көрсетіп, көмектеседі екен. Көріп, бір жылап алдым. Содан соң ойға қалдым, біздің елде де сондай көмекке зәру адамдар көп қой. Ауруларды санамағанда жетімдер, соның ішінде қазақтар қаншама. Бізде, шүкір, бәрі бар. Тіпті, қымбат сотка мен қымбат киім кимесем де мен өз күшіммен қалағаныма жете аламын. Ал кейбіреулердің оған шамасы жоқ. Бақытты отбасыда өмір сүргеннен артық қандай бақыт бар! Жетімдерге көмектесу — бала күнімнен ойымда бар еді.Тіпті, 3 жыл бұрын мектеп кезінде «алматы ақшамына» осы ойымды жеткізіп, мақаламды жариялаған болатынмын. Сонда мен бай адам болғым келеді, себебі мен сонда ғана жетімдерге көмектесе аламын дегем. Қазір де солай ойлаймын. Сонымен әңгіменің нақтысы, мен ешқашан жетімдер үйінде болмадым. Ойлап отырмын, осы жаңа жылда ең болмағанда бір балалар үйіне кішкене де болса да сыйлық жасасақ не болар екен? Мен әрине үлкен суммадағы қаражатпен көмектесе алмаймын. Бірақ қалай көмектесуге болады? Кім қалай ойлайды? Әлде босқа әуре болмау керек пе көп қаражат болмаса? Көп түкірсе көл болмай ма? Пікірлеріңізді жазуларыңызды сұраймын. айтпақшы, көрген бағдарламам: пусть говорят — не все равно тақырыбы

Бұл жазба қиын да бақытсыз не болмаса бақытты да тәтті өмір кешіп жатқан сәбилер жайлы емес. Кешелі бері «Еларнадан» беріле бастаған «Сәби жүрек» сериалы жайлы жеке пікірім. «Фильмнің режиссері кім, сценаристі кім?» (айтпақшы, композиторы Қуат Шілдебаев) деген сұрақтарға бұл жазбадан жауап таба алмайсыз. Бірақ, фильмнің бастауы сонау тоқсаныншы жылдардағы тоқырау кезеңдеріндегі балалар үйіндегі оқиғадан бастау алатыны жайлы мағлұмат бере аламын.
Опшым, барлық қазақ киносының басты мәселелері бұл телехикаяны да айналып өтпеген, айналып өткеніңіз не жер бауырлап жатып алған. Ол, дыбыстардың және дауыстардың жасандылығы.Әуелі орысша түсіріліп, үстінен кейін қазақша жаза салғанға ұқсайды.

«Көк тудың желбірегені» әнінің әуені кішкентай балаларға қатты әсер ететін сияқты. Кіші ұлым Әлижан осыны сүйіп тыңдайды. ТВден осы әннің клибі шықса қатып қалады соған қарап. Азия+ деген канал күнде бірнеше рет көрсететін осы клипті.

Ал үлкен ұлымның сүйікті әндері оның айтуы бойынша Чика-чика (Көкжалдар мекенінің музыкасы), Ауладағы ереже, İstanbul, Құнан нар. Ал Атамекенді жатқа біледі, ең бірінші үйренген әні де осы болды. Ешкім үйреткен жоқ, өзі жаттап алды осыны. Байқағаным үлкен ұлға темпы жоғары, динамикалық әндер ұнайды. Кіші ұлға жәй әндер ұнайды.

Сіздің бүлдіршіндер қандай ән тыңдайды?

01 маусым Балаларды қорғаудың Халықаралық күні. Қысқаша айтқанда Балалар күні КерекИнфодағы барлық ата-аналарға және балапандарға құтты болсын!

Сілтеме: youtu.be/FKV2oeS4vw8

Ұмытылған уәде

Бүгін түнде әлем ұйықтар
Аштық берген уәделерімізді күттірмес
Біз бір жанды бөлісеміз
Біз бір жерді бөлісеміз
Бізде түсінісетін бір уақыт бар