Меңіне қарап мінезі

Жаныңызда жүрген жандарды тани алмасаңыз, меңіне қарау арқылы сырын ашу оңай. Оның бетіндегі меңдерін айқын біліп алыңыз.
1.«Үшінші көз» маңындағы қал иесінің интуициясы жақсы дамығандығын білдіреді. Бұл кісінің логикалық ой-өрісі керемет.
2.Көзінің сыртқы ұшында қалы бар жандар қызу, кейде қызғаншақ болып кетеді.
3.Құлағында немесе мұрын тұсында қалы бар жандар поэзияға жақын, өлең шығарғанды жаны сүйеді.
4.Иегінде қалы бар адам үлкен, мықты отбасын қалайды. Өзі тыныш, қарапайым өмір сүргенді дұрыс санайды.
5.Көз жанында – көңілі нәзік, сезімге берілгіш.
6.Қасының немесе маңайында меңі бар адамдар – тік мінезді, махаббатқа тұрақсыз.
Әрі қарай

Желіге құмарлықтың емі барма?

Артта қалған өмірге бір қарайласам, барлық уақыт қолдағы телефонмен, əлеуметтік желіге шұқшиып өтіп барады екен. Адамдармен де сирек араласатын болдық. Кеше бір қызбен(группалас) кəдімгідей ашылып сөйлестік. Себебі, менің телефонымның қуат көзі, оның айлық тарифы бітіп қалған еді. Бұлар өшпесе біздің сөйлесуіміз неғайбыл. Қарап отырсам айналамдағы адамдарға, реальды өмірге қарағанда, вертуалды өмір қызығырақ сияқты. Отырыстарда, кештерде барлығы инста мен фейсбукке шұқшиып отырады. Оның ішінде мен де бармын. Мен мына жердемін деп салып жібереміз. Бұл мақтанғанымыз ба əлде басқа ма түсінбедім.
«Бір отбасының үйінде вай файы өшіп, туыстарымен амалсыз сөйлесіп, „жақсы адамдар екен“-дейтін əзіл шыны аралас əңгімені естіген боларсыздар». Біз бұған жете қоймадық, бірақ осы бетімізбен өрлей берсек, шыңыраудан бір-ақ шығарымыз анық. Желіні дерт дейміз. Мұның себебі де бар. Болып жатқан барлық келеңсіз оқиғалар, осы желінің жемісі. Əлемдік қоқыс деп те атайтынын естігем. Енді, осы дерттен құтылудың, сəл болса да жазылудың амалы барма?
Ғалымдар зерттепті. Көпшілік халықтың желіге кіруінің себебін. Адамда ішкі қанағаттану деген болады екен. Мысалы: бір адам өзіне көңілі толмайды. Сырт келбеті қисынсыз, болмаса өз-өзіне сенімділігі төмен. Оған «сен сұлусың», «саған мына киім жарасымды»деп ешкім айтпайды. Тіпті ата-анасы да. Осындай жағдайда адамда ішкі ашығу пайда болады. Ол қарынның ашуына мүлде ұқсамайды. Сол аштықтан құтылу үшін, желі арқылы тояттауға тырысады.

Нəтижесі: тəні ашылған суреттер мен ұяттқа қайшы келетін бейнелер. Жазылушыларынан келетін лайк, комментарий бəрінен іштей қанағаттанады. Бірақ бұл уақытша ғана. Əлгі ашығу қайта келгенде. Жоғарыдағы оқиға қайта қайталанады. Осы орайда желіге неге құмармыз деген сұраққа көпшіліктің пікірін сұрап едім.
Гүлжан 20 жаста
Қызықты, жаңалықтар көп. Достарыңның, туыс, таныстарыңның кайда не істеп жүргенін білесін. Телефоным жоқ болса, бірдеңе жетіспей тұрған сияқты.

Арай 19 жаста
Менің желіге күнде сурет жариялағым келіп тұрады. Себебі мен ұнататын адам көріп, лайк басуын қалап тұрамын. Ол көрмесе салған фото қызық емес болып қалады. Жетістікке жеткенімді адамдар көрсе деймін. Жақындарым қуанып, дұшпандарым қызғансын деген де ой бар.

Қамшының сабындай ғана ғұмырды желіге желімделіп өткізіп жатырмыз. Ата-аналарға, жəне барлық қолданушыға құлақ қағыс. Рухани ашықпас үшін мына емді қолдансақ.
Айналамыздағы адамдарға жылы қатынаста боласақ, бумеранг заңы бойынша қайта келеді. Достарымызға жақсы пікірлер айтайық(киімің жарасымды, шашыңда жақсы сəндепсің, бетіңді күшті əрлепсің) деген сияқты. Сонда, ашыққан бос орынды толтыру үшін желіге жүгінбейді. Соңғысы, ата-аналар балаларына жақсы сөздер айтып отырса «сен əдемісің», «сен өзіңe сенімдісің»,«сенің қолыңнан бəрі келеді» сынды сөздер. Сонда балаларыңыз сіз айтуға тиісті сөзді сырттан іздемейді. Егер, осы айтылған ойды қолданатын болсақ, күндердің бір күні, бұл дерттен де айығармыз деген сенімдемін.

Думан Кеңшілік
Әрі қарай

Жұрттың баласымен салыстыру неге дұрыс емес?

Әдетте қазақтың қоғамын жамандаушылар көп кездеседі. Қазақтың барын көрсеткіштігі, мақтаншақтығы жиі тілге тиек болып жатады. Алайда біздің қоғамда кең таралған, орысша айтқанда понт және көре алмаушылықтың себебі неде? Осы тақырып жайында менің видео-пікірімді көре отырып мүмкін жаңа ой ести аласыз. Келіспесеңіз өз ойыңызды қалдырыңыз, жаңа пікір оқуға әрқашан ризамын.
Әрі қарай

Ақын болғым келмейді...

Өлеңге әркімнің-ақ бар таласы...: Ақын болғым келмейді...
Ақын болғым келмейді, өлеңім бар,
Өлеңім бар, қажетті көлемін ал,
Адам болғым келеді, адам болғым,
Бұл жалғанға бір-ақ рет келемін-ау.

Арам болғым келмейді-ау, ұятым бар,
Кетсін әрмен отқа май құятындар,
Мен өлгенде тәнімді жерге көміп,
Қу дүние-ай, сый қылып ұятымды ал.

Бастық шықпас, болмаймын, бата алмаймын,
Мүдделесті «бақ» үшін сата алмаймын,
Кішілермен қырлысып қырық пышақ,
Үлкендердің «астына жата алмаймын».

Болса дағы жүрегі мейірімді,
Дәрігердің, байқасақ, күйі мұңды,
Сынған қолға ағаш сап, түзетсемде,
Жинай алман, өлген жан, киіміңді.

Өмірінде көрмеген жоқ саласы,
Журналистер қоғамның бейшарасы.
Көз алдында халықтың қорғаны ол,
Қолындағы биіктің гитарасы.

Кейін қарай, ей көңіл, тартасыңба.
Жоғалмаған қадір бар әр тасыңда.
Дүниенің халыққа бақ болуы,
Дөңгелеткен адамның арқасында
©Ернар Сейтахмет
Әрі қарай

Арақ пен Адамның жекпе-жегі

Адам мен Арақтың әлемдік жекпе-жекке шығатынын естіген жұрт, сол сәтті тағатсыздана күтеді. Журналистерге берген сұхбат барысында, Адам:
— Арақтың түбіне жетемін, — дейді. Арақ болса:
— Адамның түбіне жетемін, — дейді.
Ең соңында дүйім жұрт тікелей эфирден: "-Мен Арақтың түбіне жеттім!" — деген Арақ бейнесіндегі Адамның сұхбат беріп тұрғанын көреді…

Блог - KerimAyankyzy: Арақ пен Адамның жекпе-жегі

Әрине, ол өзі айнаға өте кеш қарады.
Әрі қарай

Заман ба, әлде адам ба өзгерген?

Біреулер адам, ал екіншісі заман дейді өзгерген. Біз жалпы қандаймыз? Өзгерген қайсысы? Қандай заманда өмір сүреміз?
Біз қазір, барлық мәселені бір қоңыраумен шешетің заманда. Мәке, Сәке, Бәкелер билеген заманда. Танысың болмаса, шансың жоқ заманда. Өз өмірімізден гөрі, жұлдыздардың өмірін артық көретің заманда. Үй тіршілігін жасағаннан гөрі, телефонға жармасып отырғанды жақсы көретің заманда. Қара басын ойлаған құзғындар билеген заманда. Кимэнэ бэбак деп, жарыса әндеткен заманда. Өзегін жарып шыққан бауыр еті баласын аяусыз өлтірген заманда. Қорықпай пара алып, қалтаға түйреген заманда.Блог - DanaKuntuganova: Заман ба, әлде адам ба өзгерген?Біз ғаламторды емес,ғаламтор бізді билеген заманда. Доллар құны өсіп, теңгеміз күйреген заманда. Жігіт пен қыз қосылып, шынайы сүймеген заманда. />Блог - DanaKuntuganova: Заман ба, әлде адам ба өзгерген?Айтеуір бір-бірімізді туда-сюда сүйреген заманда өмір сүріп жатырық.
Ащы болсада, шындық осы. Ненің дұрыс, ненің бұрыс екенің білеміз. Өкініштісі не өзімізді, не біреуді өзгертуге асықпаймыз. Заман емес, барлығы адамның өзіне байланысты.
Әрі қарай

Террафаг гуманус

Адам жайлы толғағанда лиризмге берілу керек депті бір ақын. Оттапты. Цинизмнен басқа қатынас тудырмай тұр сол тіршілік иелері.
Жә, басынан түсіндірейін. Осы біз қандай да бір мамандық иесі, ел алдындағы қандай да бір шебер туралы «болдыртты» деп жатамыз. «Дәурені өтті оның» дейміз. Ана бір футболшыдан қайыр жоқ, мына бір әнші түгесілді дейді біздің жұрт. Адам тағдырының аудиторлары, енесі о несі демеңіз…
Сол секілді, абсолют ұғым болмаса да… жалпы алғанда, адамзат өзін тауысып бітті. Немесе сол сәтке аса-аса жақын.
Адамзат — өзі мекен етіп отырған планетасы түгіл бірін-бірі аяламайтын, бағаламайтын, қанайтын, ашкөз, эгоист субъектілер. Құндылықтар сублимациясы кезеңін қолдан жасап алып, бір шағын қаскөй топтың дегені болып отырғандай. Құдайға тәуелді екеніне сенбейтіндер мұнайға тәуелді екенін біледі. Пайдалы қазбаны алудай-ақ аршып алады, қарын тойдыру үшін басқаны отап-өлтіруге құмар. Саяси пиғылдарын салиқалы сөзбен сырлап, ділда үшін ділмәрсиді, сайтанға сай сайқалданады. Эстетикалық рақаты үшін антропогендік факторды биотикалықтан басым қоя отырып, зәулім құрылыстар салады. Жоқ, әлде бұл позитив па? Тән ләззаты үшін де бәріне әзір: азғындықтың шегі моральдық табуларды өзгерте бастайды. Адам ата — әйеліне адал болған сирек еркек қой жалпы, оның өзі зоофил болмау бұйрығынан шығар. Әсіре ысырап, асыра асырап, бір түкпірде тамшы суға зар барын ұмытады. Бара-бара азық-түлік қоры да түгесіледі, мал түгілі адам баласына жетпейтін кезең жуық. Иә, малдың өзі — азық-түлік қоры екен ғой, айтпақшы...Блог - MERmukhanov: Террафаг гуманус
Жоқ, табиғатта бәрі қалпына келеді, жаңарады, қайта жаңғырады, фотосинтез аман болсын дейтіндердікі дұрыс. Бір жағынан, ұрпақ сапасы да жақсаруы мүмкін емес пе? Бірақ, шыны керек, адамзат заңдылықты бұзған үстінен бұза түсіп жатыр. "Қой" дейтін ешкім жоқ кезде есіре түсетін есер бала секілді.
Күпірлік демеңіздер, Құдай тағала шынымен ұлық. Мұндай төзім тек хақ жаратушыда бола алады. Әйтпесе, аз-мұздан емес, бір-ақ сәтте адамзатқа қасақ келтіруге толық моральдық құқығы бар. Сонан кейін галакикадағы бос құрдым кеңістікке, немесе, әрі кеткенде бөлшек-бөлшек астероидтанған қалдықтарға қарап отырып, "Қап, обал-ай, бекер істеппін!" деп өкінетін не ұялатын (кімнен???) реті жоқ.
Құдайға сенбейсіз бе? Жақсы, онда Жерге сеніңіз.
Біз тұратын планетаның тірі мақұлыққа алғаш ұқсатқан жазушы Артур Конан Дойль деседі. «Жер айқайлап жібергенде» атты ғылыми-фантастикалық романында Жердің үстінде қаулаған өсімдіктер — мақұлық денесіндегі түк пен жүнге, жанартаулар — дененің жылу нүктелерін білдірсе, судың көтерулі мен қайтуы да адам ағзасындағы процесстерге ұқсастай.
Ғалым Игорь Яницкий болса, Жер тек тірі емес, тіпті саналы да деп тұжырымдайды. Ақпарат алмасу тұрғысынан күн мен жалпы галактика орталығымен байланыста-мыс. Бопты.
Біздегі Адамоцентризм — табиғат заңдарын меңгеруде тұйыққа тірейтін ғылыми әфсана. Профессор Кузнецов секілді Жерге хат-хабар жіберіп, өтініш айтпай-ақ (кеңестік дәуір эксперименттері), адамның — жалпы Жердің бойындағы микроэлемент екенін ұғуға болады. Адамдар мен мақұлықтар, өсімдіктер мен саңырауқұлақтар — жасуша түрінде орын алатын теория ұсынған ғалымдар да бар. Жасуша болса, адам — залалды жасушаға айналғалы біраз болды. Мен адамзатты «Террафаг гуманус» («Жерді жеуші адам тектес») деп атар едім.
Блог - MERmukhanov: Террафаг гуманусҚұдайдың делік белгілері қазіргі ислам дінінің аясында жиі айтылып тұрады. Ал Жердің ескертулері кейде елеусіз қалып жатады. Жарайды, сенбей-ақ, қызық факті есебінде қарастырайық. Британияның Гэмпшир графтығында «Біз жалғыз емеспіз» деген жазу табылды. Оның ерекшелігі — әрбір әрпі 36 метрдей, егістік алқабында жазылған. Біреулер мұны бізге жолданған ақпарат дейді. Ал меніңше, бұл сонымен қатар бір ағзадағы символика.
Адамдар да татуировка жасап тұрады ғой, иә?
Жасушалар, немесе бактериялар делік — ағзаның құрамдас бөлігі. Пайдалы бактериялар көп-ақ. Өз қызметін атқаратын, белгілі бір аймақта шоғырланған тіршілік иелері. Анда-санда ондай бактериялар мутацияға ұшырайды. Олар зиянды бөлшектерге айнала бастайды. Рак жасушалары секілді, немесе одан жеңілдеу зарар болуы ды ықтимал. Физиология, биология ілімінде бұл процесс жиі кездеседі.
Жоқ, жігіттер, мойындайық. Ситуация: әйтеуір Аид спам жібермей тұрып алдын-ала біліп алдыңыз делік. Дәрігер шақырып алып: «бір белсенді бактерияларыңыз бар, олар мүшелеріңізді зақымдап, пайдалы ферменттер мен гормондарды өз пайдаларына жұмсап, басқа пайдалы, табиғи бактерияларды жойып жатыр. Вакцина түрлері бар, қабылдаңыз» десе? Арттарың бүрісіп, жедел таблетка сорып, не егіле бастар едіңіздер.
Тура сол сияқты: адамзат өзге тіршілік иелері мен табиғи орта компоненттерін зиянкестікпен құрта бастады. Өз қажеттілігінен артық, тіпті қисынға сай қажет емес төңіректі өз ләззаты үшін меңгере бастады. Өзге мақұлықты еріккеннен атып, арналарды бітеп, ағашты отады. Әлбетте, зиянкесті құрту үшін Жер шешей түрлі нәубет жіберіп жатыр. Жер сілкінісі, жанартау, су тасқыны… Бір жағынан, мына бір жебірлер бір-бірін де қырып тұрады: террор, соғыс, қастандық. Бар, бар ондай бактерия түрлері. Мутацияға ұшыраған түрлері.
Елестетіңіздерші, Жер ана адам кейпінде: «Ах, қаншық, ах, енесі» деп, вакцина салып, егіліп жатыр, зиянды бактериялар өлмейді, тыпырлап, бірдеңе қылып қорғанады. Тұтас ағзаны меңдеп алған. Террафагия ғылымының докторлары. Ақылдары өзімшілдігіне сай. Шығарып көр ондай дертті…

Біз өзіміз тұратын Үйімізге және Үйдің негізгі қожайынына лайық емеспіз. Мүмкін, Құдай тағала соңғы үмбеті, Жер ана соңғы демі мен соңғы саналы тұрғыны қалғанша шыдауға бар шығар. Білмеймін. Пандораның жәшігінің түбінде үміт қалған еді ғой.

Әрі қарай

Адам жануардан немен ерекшеленеді?

Биология деймізбе әлде табиғат дейміз бе, бірақ адам жануарладың ішінде сүтқоректіге жатады және өз-өзін сақтау, тамақтану, көбею инстинкттері басты тіршілік көзі болып табылады. Бірақта адам әрқашан өзін жануарлар әлемінен биік қойған. Жалпы
Әрі қарай

Екінші өтпелі кезең

«Біз 25 жасымызда»… Үлкендердің осылай басталатын әңгімесін талай естідік (тұра-тұр, соңғы кездері өзім де айтып жүрген жоқпын ба осы?). Тіпті өлеңнің өзі қаншама?! Үйткен 25, бүйткен 25, сағындырған 25, жай 25… Стоп! Сонда 26 тоқалдан туып па? Екеуінің арасы 12 ай, 365 күн ғана емес пе? Бұлай болмас. 26 жасқа неге ән арнамасқа?!
Әрі қарай

Салауатты өмір салты: Өмір - күрес немесе мәні неде?

Керек тілші: Салауатты өмір салты: Өмір - күрес немесе мәні неде?
Әдетте, салауатты өмір салты дегенде мұрныма спорттың «иісі» келеді. Дегенмен, өмірді спортпен «сасытуға» еш қимаймын. Шыны керек, осы күнге дейін бұл тақырыпқа ми қатырған емеспін. Енді, міне, ойда жоқта ұйықтап жатқан қызығушылығымды теуіп оятты. Әңгіменің ашығы, менің өмірім спорт дегенде сорпасы BOSCH HGG 343455 газ плитасында 70-80 градуста төрт қайнаса да қосылмайды. Сондықтан салауатты өмір салтының мәні мен маңызын екі күн бойы іздедім...

І күн. Уәһәбиссің бе? — Мен мұғаліммін...

Бейсенбі күні сабағым (сағатым) болмаған соң жұмысқа (Байқоңыр «Космос» колледжі) бармадым. Ал жұма күні бармасам, үйіме ит ататындармен бірге іздеп келетін еді. Кафедраның іші мұғалімдерге толы екен. Оның да себебі түсінікті: кітапханада жөндеу жұмыстары жүріп жатыр. Шакимов ағайға жақындай бергенімде: — Уәһәбиссің бе? — деді. Таз таранғанша той тарқар демекші, бұл жалтыр бас кісі осы сұрағын үшінші рет қойған еді. Бәлкім, ер адамда сақал-мұрттың өсетінін білмейтін шығар. Әншейінде ауыз жаппас еркектің осы тақырыпта неге білімі жоқ екен, ә? Сонау Алматыдан Байқоңырға осыдан үш-төрт жыл бұрын көшіп келген елуді еңсерген еркек мүмкін діни ағымның тыңшысы болар? Тәблиғ жамағатпен палау жеп, сәләпиттермен бірге балақ қысқартып, сақал тарасқан шығар? Күдікті екен. — Сақал-мұртыңды қырмайсың ба? — деді. Рас, тықыр бас менің үнемі қырына бермейтінімді біліп, күнде таңертең айна алдында қырынуды әдетке айналдыруымды түсіндіргендей болды. Рақмет!

«Сұрағаның алдыңнан іздемей-ақ табылар» дегендей, сағат он бірден өте кәмелетке толмаған балалардың ісін қарастыратын капитан келіншек пен орыс жігіті (РФ ІІМ) колледжге келді. Жиналыста «мұрынбоқтардан» үлкендердің тиын-тебен жинап-жинамайтыны сұралды. Төретам мен Ақайдың боқмұрындары мәз болып, бірауыздан жоқ десті. Қап-қара Төренің көгерген көзі бұған дәлел бола алмады. Келген "қонақтар" да бәрін біліп отыр. Алайда мұғалімдердің студенттерді сессия кезінде «ақшаға отырғызатыны» туралы әңгіме болмады. Тіпті, грантта оқитын кейбір студенттердің сабаққа қалаған уақытында келетіні сөз етілмеді. Қызық екен… Ал кейбір билігі бар мұғалімдер бейшаралардан ай сайын «тапқанын» алып отыр.

Орыс жігіті төрт адамның төбелесін топтық бұзақылыққа жатқызып, жігіттердің әуелі колледждің "қара тізім қармағына" ілінетінін, келесіде қайталанса, РФ "ішкіштер" (Ішкі істер) мекемесіне тіркелетінін ескертті. РФ заңнамасында насыбайдың есірткі боп табылатынын да айтты. Нәтижесі темекінің айыппұлынан да көбірек болатынын қуана жеткізді. Жаңалықтан алыс жүретін мен үшін бұл жақында шыққан заң секілді немесе джируги-сул жасап, құлақтан паль чаги сам бон тари тебіс боп көрінді. Осы ақпаратты телефоныма түртіп отырғанымда бойымның қысқалығы, әрі кіші көрінетіндігім үшін ойы қысқа келіншек мені студент қатарына тықпалағанымен, мұғалім екенімді жеткіздім. Жиналыс аяқталған соң келіншектің қасына барып, қаладағы жастардың қылмыстық істері жөніндегі статистиканы сұрадым. Өтініш жазып, тек бастықтың рұқсаты арқылы ғана бұл мәліметке қол жеткізе алатынымды қазақшалап айтты. Ал мен салауатты өмір салты «тірі» кезінде жастардың қылмыстық әрекеттерге неге баратынын білгім келген еді. Әлде қоғамдағы рөлі әлсіз бе? Мәні неде?

Керек тілші: Салауатты өмір салты: Өмір - күрес немесе мәні неде?

«Представитель партии Нур Отан»...

«Десятилетие» стадионы жанындағы «Маяк» спорт кешеніне барып, жаттықтырушылардан салауатты өмір салтының мәнін сұрадым. Қой аузынан шөп алмас, той күндері мас болмас мен үшін бірқызық жағдай болды. Тәжірибе деген атымен де, затымен де жоқ. Логикалық тұрғыдан бара салып сұрақтарға жауап алып қайту оңай көрінді. Бақытыма қарай, футболдан жәй ғана доп беріп ойнатып қоятын Қанат ағай жұмыс орнында екен. Ол балаларды жаттықтырмайды, ештеңе үйретпейді. Бар болғаны екі-үш сағат футбол ойнап қайтатын едік.

Керек тілші: Салауатты өмір салты: Өмір - күрес немесе мәні неде?
Қанат ағай балаларға мені «представитель партии Нур Отан» деп таныстырып жіберді. Қақпасына гол, бәлкім, бір күні партия қамқорлық танытып, партиясына қоса жатар. Тек бір ғана себеппен Нұрсұлтан Әбішұлы менің де президентім. Жоқ, қазақ болғаным үшін емес. Колледжде айлықты теңгемен алатыным бар. (Әйтпесе деймін-ау, заңы РФ-ға бағынып отырса, әкімі Мәскеуде бекітілсе, сауда рубльдің тілінде жүрсе, кәсіпкерлер мен Halyk Bank-тегілер, базардағы қатындар халықтың тапқан-таянғанын валюта бағамын күн сайын ойнату арқылы жырып отырса т.б. себептерге реалистік тұрғыда қарайтын болсақ, бұл елдің президенті Путин болмағанда несі қалды). Басында қазақша сұрақты түсінбейтінін, орыс мектебінде оқығанын алға тартты. Содан соң қалтасынан қағазын шығарды да, айтатын сөзін жаза бастады. Сөйтіп, диктофоным мұрнына тақалған күйі жауап берді:
Салауатты өмір салты денсаулық үшін керек. Тәрбие болады. Бала спортқа қатысса, далада жүрмейді. Іііі… Боғауыз айтпайды. Жауапкершілігі болады, үлкендерді сыйлайды. Екінші сұрағыңа келсек, салауатты өмір салты жалғыз спортта емес. Оған деген дұрыс тамақтану мен ұйқы керек. Ата-анасының тәрбиесі керек. Сосын… спортта темекі шегеді дей ме, насыбай атады дей ме, сыра ішеді дейді ме, ондайға мен тіпті қарсымын. Спортты ондай нәрсеге қосуға болмайды мүлдем. Жаттықтырушы боп жүргеніме он жылдай болды. Оған дейін жас кезімнен бастап футбол ойнадым осы қалада. Байқоңыр құрамасында ойнадым. Бала кез келген спортқа бара беру керек. Тамақты мезгілімен ішуі керек. Сабағын жақсы оқуы керек. Сосын әке-шешесін, үлкендерді сыйлауы керек.
Керек тілші: Салауатты өмір салты: Өмір - күрес немесе мәні неде?Жалпы, бірінші сұрақ ретінде салауатты өмір салтының мәнін, қаншалықты қажет екенін алдым да, келесі екі сұраққа: салауатты өмір салтының спортқа ғана байланып-байланбағанына, спортта жүрген ішіп-шегетін жастарға байланысты пікір керек еді. Стадионға барып, бокс бапкері Айбек ағайдан салауатты өмір салтының мәнін сұрадым. Әлбетте, мұрнына диктофонымды тақай алмадым…
Салауатты өмір салты адамға жауапты болуы үшін, дені сау, дұрыс жолдағы адам болуы үшін керек. Бокспен 18 жыл айналысқам. Байқоңырға келгеніме екі жыл болды. Спортта жүрген темекі шегетін жігіттер белгілі бір мерзімге дейін ғана шыдайды, әрі қарай қалады. Мына он екі баланың арасынан екі-үш боксшы шықса да жетеді. Кейде табиғатынан талантты боксшылар болады. Олар ішіп-шексе де, спортта жетістікке жетеді.
Суретке түсіруімнен, тегін жазып алудан күдіктенді, келісім бермеді. Бұл да сақал-мұртыма америкалық үлгіде қайта-қайта қарай берді. Өзінің шашы өсіп кетіпті. Бір кезде белсебетпен тағы бір жаттықтырушы келе қалды. Қазбек ағай екен. Бұл кісі диктафонға жауап беруден мән таппады. Мен де есімде қалған сөздерін келтіріп отырмын. Иә, сөйтіп, ол кісі темекісін шеккен күйі:
Не үшін керек дейсің бе? Өзің нашақор адам мен спорт адамын салыстырып көрші. Салауатты өмір салты деген тек қана спорт емес. Балыққа бару, тауға шығу, демалу, саяхаттау т.б. салауатты өмір салтына жатады. Өзім темекі шегем. Бірақ бізге қазір ол аса маңызды емес. Темекі шекпегенмен, спортқа икемі жоқ адамдар да болады.
Керек тілші: Салауатты өмір салты: Өмір - күрес немесе мәні неде?Есте сақтау қабілетімнің әлсіздігі тағы бір мәрте күмілжіте түсті. Сөйтіп, бірінші күні салауатты өмір салтының мәнін қайыршыға тиын тастағандай тапқандай болдым. Салауатты өмір салты адамның жан саулығы үшін, жауапкершілігі жоқ жерден дүниәға шыр етіп келе қалуы үшін, тәрбиелі болуы үшін қажет екен. Дегенмен, салауатты өмір салты «бар» болса, неге жастар арасындағы бұзақылық, ішіс пен шегіс, т.б. қиянаты бар нәрселер көп деген сұрақ туындап отыр. Шыны керек, «түсік жасатуға» да келмеді. Ал ішу арқылы адамның денсаулығы жақсара түспейтініне ауладағы Қырғызбай алқаш мысал.

ІІ күн. Күрес

Екінші күні жұмыстан ертерек шығып, стадионға тарттым. Себебі спорттық сайыс өтетін еді. Ол қандай спорттық сайыс еді?

Ағылшын халқының сөзін қазақшаласақ, «білек» екен. Күрес тек екі адамның арасында ғана жүреді. Жаныңызға досыңызды шақырып, бір адамға жабыла алмайсыз. Амал жоқ, әлсіздік танытсаңыз, таяқты тігінен «жұтуыңызға» тура келеді. Ас болсын! Бұл күресте аузыңыз әбден ашылады, тамырыңыз теріңізді жырта жаздайды, бейсаналы түрде бетіңіз бен көтіңіз неше түрлі эмоцияның көкесін көрсетіп, әкесін танытады. Иә, дәл таптыңыз, бұл — армрестлинг VideoArm.

Керек тілші: Салауатты өмір салты: Өмір - күрес немесе мәні неде?Қол күресі стадионның шығыс трибунасында өтіп жатыр екен. Қайда барсаң да Қорқыттың көрі. Бұл жолыма сақал-мұртыма орыс (көше жағалап жүретін) полиция қызметкерінің көзі түсті. «Жағы» сынған Lenovo-м ішінде «жүзіп жүретін» сөмкемде не бар екенін сұрады. Қай террорист өзінің сөмкесінде жарылғыш заттардың, қару-жарақтың бар екенін айтады? Мақұл, сөмке тексеру — оның қызметі. Ішке кірсем, халық деген «ығы-жығы». Отыратын орын таппадым. Амал қалмай, сайысты суретке түсіруіме тура келді. Білем, «Виза 2» каналының операторы мен журналисі менің қолымдағы Grans Duos-ты көріп, күлкіден «жер жастана» жаздады. Үстел үстінде медальдар мен мақтау қағаздары жатты. Ал орындық үстінде Демидов Сергей Петрович қатысушыларды бақылап, қағазға оқушылардың ұпайын белгілеп отырды. Иә, бұл деген 65, 75, 85 кг салмақтағы оқушылар арасындағы қол күресі болатын. Ал 16 қараша күні үлкендердің қол күресі өтеді екен.
Керек тілші: Салауатты өмір салты: Өмір - күрес немесе мәні неде?Керек тілші: Салауатты өмір салты: Өмір - күрес немесе мәні неде?Сайыс мәресіне тез жеткендей әсерде қалдырды. Әлбетте, арасында үзілістері де болды.


Үзіліс кезінде мынадай қызықты тамашаладым:
Керек тілші: Салауатты өмір салты: Өмір - күрес немесе мәні неде?Керек тілші: Салауатты өмір салты: Өмір - күрес немесе мәні неде?Керек болса, мінеки, сергіту сәті:


Сөз бен суреттен жалыққан болсаңыз, ұйқыңызды келтірген болса…


Дегенмен, төрешілер қатысушылардың ұпайын есептеп, марапаттау рәсіміне дайындала бастаған.
Керек тілші: Салауатты өмір салты: Өмір - күрес немесе мәні неде?

Күрес соңы

Сайыста күрестің соңы болғанымен өмірде күрестің соңы тек өліммен аяқталатын шығар. Рас, өмірден өттің — бітті. Қарның ашпайды, ұйқыны іздемейсің, тән қалауың жоққа айналып, топырақта жатады. Ал адам тірі кезінде күнделікті тіршілігі күреспен өтеді. Қайдағы күресті айтасың деп те өзіңіздің эгоңызды уқаласаңыз болады. Алайда адам баласы, әйтеуір, бейсаналы түрде болса да бірнәрсе үшін күреседі. Күрестен қашқан адамдар тағдырдың боқ-зәріне тап болады. Өмірдегі қиындықтар адамды құлату үшін емес, сынақ ретінде кездеседі. Тек қана адам күресе білсе, айналдырған бір қадам арқылы өмірін жақсы жаққа өзгертеді.
Керек тілші: Салауатты өмір салты: Өмір - күрес немесе мәні неде?
Әлбетте, сайыстың соңғы сәтін де тамашалай отырыңыз:



Өмір — күрес

Қазіргі технология дамып жатқан тұста көбіміз аз қимыл-қозғалыс жасайтын секілдіміз. Ал айтатын әңгімеміз — салауатты өмір салты. Күлкілі. Дегенмен, өмірде аз қозғалыспен де жетістікке жеткен адамдар баршылық екен. Мәселен, Стивен Хокинг физика ғылымының саласында көптеген марапаттауға ие болғанымен, толықтай сал ауруына шалдыққан екен.

P.S. Жалпы, кез келген құбылыстың мәнін бір іздегеннен табу мүмкін емес. Алайда салауатты өмір салтында мынадай түсінік қорытылған сияқты: адамның күнделікті тіршілігі — күрес. Бұл күресте әрбір адам өзінің жағдайын ойлайды. Бірі жақсарту жолында күрессе, бірі тағдырдың соққысына шыдамай, жерге жығылуда. Салауатты өмір салты деген адамның жақсы өмірге деген ұмтылысы, сол жолда күресі секілді. Құрметті оқырман, сіз үшін салауатты өмір салтының мәні неде?
Әрі қарай