Ұзақты күн жұмыстан шаршап шығасың, оның үстіне берілген уақыттан аса жұмыс тағы істеп жүргем. Енді қайттім, жыл аяғы, осы жылдың есебі мен келесі жылдың жұмыс бағдарламасын даярлауды менің мойыныма іліп қойған. Жыл болса аяқталуға жақын.
Өзім жалғыз басты болғандықтан, кешке жұмыстан қайтып келе жатып жол бойында асханаға соғып тамақтанып алатын едім, бүгін міне бұлар да ерте жабылып қалған екен. Салым суға кетіп келе жатырымын. Не де болса тамақ даярлау қолдан келмейді, дүкеннен онды-мұнды алайын деп дүкенге кірдім. Тіске басар бірдемелер алып дүкеннен шыққан бетім болатын, кенет арт жақтан қыз баланың «Қанат» деген дауысын естідім. Бұрылып қарасам бейтаныс сұлба. Бұл қалай болды екен, мені қайдан таниды? Аман-жөнсіз осы сұрақты бірден айттым.
-Кешіріңіз, біз таныспыз ба?
Қыз үнсіз, мен таңырқай тағы қайталап:
-Сіз мені қайдан танисыз?
-Есіміңіз Қанат па еді?
Бұл сұрақ мені одан сайын таңырқатты
-Сіз солай дедіңіз ғой, сіз мені танисыз ба?
-Кешіріңіз, сізді артыңыздан біреумен шатастырып алыппын.
Аз ойланып тұрып, оған көз тастадым. Ой үстінде тұрып байқамаған екенмін, киімінде қан жұққан дақ бар екен және бір-екі жерден сәл жырлылған. Өзінің түрі адам аярлықтай болған, сәл ластау. Бірақ жүзі жанып тұрған сұлу екен.
* * *
Бұл оқиғаның өткеніне шамамен бес-алты ай болған. Жұмысты жақсы істегенім үшін бастық жаңа жылдан соң мені бір мәз қылып қойған. Шеттен келіп жұмыс істеушілерге арналған пәтердің кілтін, оған қоса жалақымды көтерді. Бұрынға айлығым да жеке басыма жететін, бірақ пәтерді жалға алатын едім. Оның жарты ақшасын мекеме өз мойынына алған, сондықтан ақша жетпей де, артылмай да қалатын. Бірақ өз басыма ерікті жететін. Ал міне бір-екі ай жүзі болды, ақша артылып, жұмыс жеңілдеп, жұмыстан кейінгі уақытымды мейрамханаға, дүкен аралау, киім сатып алуға жұмсап жүрмін. Жұмыста бірге істейтін әріптестерім де жастар болған соң, олардан кем жүргім келмейді. Аракідік ауылдағы ата-анама да ақша жіберіп мәз қылып қоямын. Әкем ондайда «бастық боласың» деп көтеріп қоятын.
Не керек сол алты ай бұрынғы болған оқиға бір-екі күннен соң-ақ ойдан шығып кеткен. Бірақ бүгін сол қыз алдымнан қайта шықты. Бір әріптесімнің туылған күнін тойлап мейремханадан шығып келе жатқанбыз, сол жерден сәл әріде бір қыз гүлзардың қоршауында сүйкеніп жылап отыр екен. Жүзі таныс, көп ойланбастан сұлу бейнені тани кеттім. Алғашында жақындауға жүрексіндім. Кейін алдыңғы кездескендегі түрі де, қазіргі түрі де аянышты болған соң серіктерімнен қалып қойып, әлгі сұлу қызға жақындадым. Жақындап барғанда ол мен аңғара қоймады. Ашық иығына қолымды қойдым, «Қарындас» деген дауысым діріл қағып кетті. Шошығаннан ыршып кеткен қыз, бірден мөп-мөлдір сұлу жанарын маған тіке қадады. Ол да танған кейіпке еніп, өзіне еш зиян қылмайтынымды сезгендей баяғыша төмен қарап, жылауын жалғастырды. Бұнысына қарап, «бақытсыз ару-ай» дерсің. Ондай сұлулықты көріп, өз-өзіме ие бола алмай қалдым. Бірден басын көтеріп, өзіме еріксіз қараттым.
-Сіз мені таныдыңыз ба?
-Қааанааат…
-Ия, ия… әлі ұмытпасыз ғой, сол Қанатпын.
-Сізге не керек...? Сәл ыңғайсызданып қалдым да, бірден қайта ес жинап, -Сіз мұнда не істеп отырсыз? Түн болса мынау, екі-үш сағаттан соң таң атады- дедім күмілжіп.
-Енді...?
-Ендісі несі, тоңып қаласыз ғой. Үйіңізге қайтпайсыз ба?
Ол маған аянышты түрімен тағы бір қарады. Менің болса жаным ашып тұр.
-Бәлкім шығарып салайын. Жаман ойламаңыз, бірақ түнде қауіпті – деп ақталып қоямын. Содан соң ғана кішкене жүзі күлісіреп сала берді.
-Мен үйге бара алмаймын.
-Неге?
-Оны айту қиын.
-Жарайды, тыңдап тұратын да уақыт емес. Тоңып қалған да боларсыз,өзіңіз жеңіл киініпсіз. Бәлкім ыстық шәй ішіп алармыз, бойыңыз жылынсын.
-Қайдан?
-Біздің үйге жүріңіз – дей салдым ойланбастан.
-Ол қай жерде?
-Өткенде, біз кездескен дүкеннің жанында. Жүріңіз, тоңып қалдыңыз. Қорықпаңыз, сізге еш жаман ойым жоқ.
* * *

Қара түнді жамылып үйге келдік. Бұл кезде жол бойы әңгімеге тартқан соң Саяның көңілі де көтеріліп қалған. Ия оның есімі Сая, танысып та үлгергенбіз. Келе сала, асханаға жүгірдім. Бұл жерге қонақ сирек келетін болғандықтан, мейман күтуге онша жоқ едім. Ертіп келген Саяға да сол қалыпта қызмет көрсеттім. Яғни бір-екі кесе шәй, дастарханда бір-екі жерден тәттілер. Осының шығып қалғанына да шүкіршілік еттім. Ол еш сын көз тастамай, көңілі көтеріңкі күйде шәйін рахаттана ішіп отыр. Өзі де бір әңгімеге жақын қыз болып шықты, тіпті бүгін таныссақ та, ортақ тақырып табыла кетеді. Қысқасы түн бойы көз ілмей әңгімелесіп шықтық. Таңға таяу ғана көзім ілініп кетіпті.
Сағаттың қоңырауы жанымды шығарардай безілдеп жатыр екен. Ия жұмысқа шығу керек деп ойлап жатырмын, кенет Сая есіме түсіп кетті. Басымды жұлып алдым, ол жоқ. Атып тұрып ас бөлмеге жүгірдім. Сая сол жерден табылды. Ол дәл сол сәтте көзіме періштедей көрінді. Әппақ жүзі, келісті денесі, мөлдір көздері… Мен оны сол сәтте ғана көргендей болып тұрмын. Сәл қарап тұрып қалдым. Есімді жинап, тілге келдім.
-Сен қашан тұрып кеткенсің?
-Мен ұйықтаған жоқпын.
-Қойшы сен де…
-Шын айтам, мен ұйықтамаймын. Мен бұл сөзге мән берместен оның құйып берген шәйін іштім. Асықпай отырып шәй іштік.
Мен жұмысқа жиналдым, менімен қосылып Сая да шықты. Ол кетіп бара жатқанда маған үй телефоны мен адресін тастап кетті. Бұл күнгі жұмысым ойланумен өтті. «Мен оған ғашық болып қалдым ба? Қой, қайдағы, сен оны әлі дұрыс танымайсың ғой. Бірақ несі бар, сұп-сұлу қыз?! Негізі «жігіті бар ма?» деп сұраппын да ғой. Қайдағы жігіт, жігіті болса сенің үйіңде түнеп несі бар?! Мүмкін сол күні ұрысып, сосын жылып отырған болар. Егер жігітімен қайта кездесіп татуласса не болады? Мейлі, бақыт тілерсің да?» деген алма-кезек сұрақ пен жауап жаудырып жатқан ішкі дүнием маза берер емес. Осымен жұмыс күнін де аяқтаппын. Оны тағы көргім келіп, кабинетте отырып, берген нөміріне телефон соқтым. Арғы жақтан үлкен әйел кісінің дауысы естілді. Анасы шығар деп ойладым.
-Алло, саламатсыз ба? Мұнда Сая есімді қыз тұра ма екен?
-Сіз кім боласыз?
-Есімім Қанат, айтсаңыз таниды. Бір танысы едім.
-Ол жоқ. – деп тұтқаны тастай салды. «Мұнысы несі, мәдениет деген қайда осы жұртта?» — деп өзінен-өзім белгісіз біреуге ренжіп қалдым. «Қайта соқсам ба, жоқ үйіне барсам ба?»- деп ойланып біраз тұрдым. «Үйіне барайын, сол дұрыс. Есігінің алдынан шақырып алармын» — деп ойладым. Сөйткен басым адрестен бір-ақ шықтым. Алғашында есігінің алдында біраз тұрдым, көріне қоймаған соң үйіне кіруге бел байладым. Оның үстіне кеш батып барады. Есік алдында жүрексініп тағы тұрып қалдым. «Шешінген судан тайынбас»-тың қалпына түсіп, есіктің қоңырауын бастым. Екі рет шақырылған қоңыраудан соң, үйден жас шамасы елуге жакын бір әйел кісі ашты. Тұтқаға да жауап берген сол кісі болатын. Мұнысы дауысынан аңғарылып тұр.
-Ия жас жігіт, сізге кім керек?
-Саламатсыз ба? Маған Сая керек еді. Жаңа телефон шалған мен едім.
-Сіз оны қайдан танисыз?
-Кеше танысқан… Жоқ біраз күн бұрын танысқан едік- дедім күлідеп. Мұным жаман ойламасын дегенім еді.
-Алдамаңыз, шыныңызды айтыңыз.
-Ааа...іііі… ол осы адресті беріп еді, кеше, ия кеше берген – дедім ауызыма басқа сөз түспей. «Сонша тергегені несі» — деп ойлап қоям ішімнен.
-Ол жоқ, болған да емес – деді қатқыл дауыспен. Сөйтіп есікті жаппаққа әрекеттенді. Мен де қалыспай:
-Кешірерсіз, ол осында тұрам деді ғой.
-Тұрған, енді тұрмайды.
-Қалай сонда?
-Саған неге керек, тұрмайды деген соң тұрмайды?!
-Сіз кімі боласыз? Сіздер ұрысып қалғанға ұқсайсыздар ғой, Сіз оны үйден қудыңыз ба? Олай болса мен алып кетем, менімен тұрсын… — деп қысқа мағынасыз сұрақты жаудырып жатырмын.
Қоймай қасарысып тұрып алған соң, қайтпасымды білді ма, сұрақтардың біріне де жауап берместен үйдің ішін ымдап мені үйіне кіргізді. Түпкіргі бөлмеге қарай артынан еріп келемін, келе жатып «үйінде бар ма екен?» деген оймен жан-жағыма қарап қоям. Ол кісі бұл әрекетімді түсінгендей болып, -ол үйде жоқ – деді. Мен ыңғайсызданып қалдым. -Оны сен соңғы рет кеше көрдің ба? – деді сұраулы жүзбен. Мен үнсіз басымды изедім. Сая менің қызым. Ол осыдан алты ай бұрын жол апатынан қаза тапқа… – деді сөзінің артын жұтып, көздеріне жас келіп. Төбемнен біреу мұздай су құйып жіберегендей болды. Мен түсінбей қайта сұрадым, бір жағы есеңгіреп тұрмын.
Сол күні мен оны сүйіктісімен кездесуге шығармай қойдым, біз қатты ұрысып қалдық. Ол мені тыңдамай кездесуге кетіп қалды. Бірақ ол іздегенін таба алмаған. Кездесуге барғанда оның жігіті басқа біреумен тұрғанын көріп қояды. Өз-өзіне ие бола алмай қалған ол, сол жерде жылап-сықтап қала береді. Сөйтіп жүріп жолға шыққанда көлік қағып, сол жерде мерт болады. Ия, сол жерде қаза болады. Сенің алдыңда да бір кісі келген іздеп. Ол кісі такси екен. Айтуынша осы жерге алып келіп «ақша алып келем» деп үйге кіріп кетіпті. Ол әлі мазасызданып жүр екен ғой, ботам-ай – деп отырған ананың көзінен әлдеқашан жас парлап кеткен. «Мен үйге бара алмаймын. Мен ұйықтамаймын» — деген сөздер. Дүкеннен шыққанда қан-қан болған киіммен тұрған ару. Осыларды енді ғана ой елегінен өткізіп жатыр едім. Бірақ сенер-сенбесімді білмей, есеңгіреген бойда есіктен шығып кете бардым…
* * *

Міне, болған іске екі аптадай болып қалған. Алғашқы бір аптада өзіме келе алмай, оны қайта көргім келіп жүрген. Бірақ өткен іске өкінудің қажетсіз екенін түсініп, баяғы тұрмысыма қайта оралғам. Бірақ бұл оқиғаны ұмытпайтын шығармын. Бүгін де атқарылмай қалған істерді аяқтаймын деп жұмыстан кеш шықтым. Бүгін асхана ерте жауып кетіпті-ау. Кешкі ас алайын деп дүкенге бас сұқтым. Қажет деген заттарымды алып, үйге кетіп бара жатқанмын. Кенет арт жағымнан «Қанат» деген таныс дауыс естілді. Мен жалт қарадым…