Оңтүстік өңірінің тұрғынымын. Жылдың өзге мезгіліндегі «таңертенгі сағат 10»- қазір кәдімгідей «обед». Әрине, бұл уақытта үйдің бар тірліктерін бітіріп, үйге кіріп кетеміз. Күннің аптап ыстығы ми қайнайтындай.
Теледидардың арналарына саяxат жасап отырып, "Қазақстанның бірінші арнасы"-нан «бір бағдарлама» тамашаладым. «Бір бағдарлама»- деп бүркемелеген себебімді мына түсіріп алған фотосуретке қарап түсінерсіздер. Өз басым «журналистика» саласынан xабарым болып, өздігімнен репортаж жасап жүргендіктен, жеке пікірімді жеткізбекке ызам келіп мақала етіп жазуға бел будым.
Жақсы тақырып — жарты мақала. Өте орынды айтылған. Бірақ, осы тіркесті ұран етіп алғанба дерсің. Эфирге шыққанның барлығы телеарна меншігі емес екенін жақсы білем. Дегенмен осы арнадан дүйім жұртқа беріліп жатқан бағдарламаға зер салмайды ма екен?! «Рейтинг»-таразы секілді екі жақты дүние меніңше. Уақытша көп көрсеткішке жеткен рейтинг арнаның өзге тұсына залалын тигізбейді ма?
«Мәссаған», Айта берсін", «Пендеміз ғой», «Шәй ішейік» сынды бағдарлама «атауларын» көріп таңданысымды жасыра алмаймын. Эфирге шығу мақсаты мен идеясы әрқилы болғанымен атаулары «ауылдың салпыетек келіндерінің» сөзіндей. Иә, бүгінде телеарна тамашалайтын ауыл тұрғындары. Десекте, қоғам тәрбиелеп отырған «көгілдір арна» мәдениетін мұншалықты төмендетуге болады ма?
Мен көрген бағдарлама логотипінде «Все мы люди» деп жазылып тұр. Тікелей аудармасы «Бәріміз адамбыз» ал бағдарлама атауы «Пендеміз ғой» екен. Алғашында орысша бағларлама екен дедім. Бағдарлама жүргізушісі өзін қазақ тілінде таныстырды. Ток шоу қонақтары да қазақтар. Міне, қызық!
Әдемі сөз, жарқын дауыспен тақырыпты айта кетіп кейіпкерімізге сөз береміз деді. Бұл сөздер «stand up » форматында кетті. Үлкен кадр-студия түгелімен көрсетілді. Студия дәл осы арнадан эфирге шығатын «Ашығын айтқанда» бағдарламасына тиесілі. Кейіпкер бетперде таққан бойжеткен, ал екі жағындағы орындықтарда қонақтар. Осыдан ой түйдім, не мен ортасынан жалғастырып жатырмын, не мына бағдарлама форматы басқа. Өзге бағдарламаларда тақырыпты түсіндіретін сюжет беріледі. Бұл-тақырыпты түсініп, әңгіменің әрмен қарай қалай өрбитінінен xабардар етеді. Бұл бағдарламада сюжет соңына таяғанда берілді. Мейлін, солай-ақ болсын. Әрмен қарай басты кейіпкерді таныстыру, тағдырлары ұқсас кейіпкерлер таныстырылып олардың «кейіпкер» болуға негіз болған тақырып талқыланады. Арнайы осы «проблемаға» қатысы бар мамандар шақырылады. Барлығы мәселенің түйінін шешуге кіріседі. Ток шоу бағдарламалар концепциясы осылай болса керек-ті.
Бұл бағдарламада қонақтардың арнайы түсін-түстеп таныстыру мүлдем жоқ. Кейіпкер жайын айтқаннан кейін қолын көтергеннің барлығы сөйлеуге құқылы. Бірінің сөзі аяқсыз қалып, жүргізуші екінші бір қонаққа сөз береді. Және олар сөйлегенде жаңағы мен айтқан таныстыру экранның астында орыс тілінде жазылып тұр.
-------Аты-жөні-----
(қонақтың мамандығы мен негізгі пікірі).
Бәрі оңай, ток шоу осылай «шикі», «шала» күйінде эфирге шыға салады екен.
Жүргізуші жіберген өрескел қателіктер мен студиядағы «у-шу»- ды айтпағанда атауы орысша, өзі қазақша ал негізі «шоу-деген елді елең еткізер ұрыс»-деп жүйесіз бағдарлама шығару ма?! Келген қонақтар тұшымды ой-пікір айтты, десекте, ол кісілер түсініксіз, монтажсыз бағдарлама эфирге шығады деп келмеген болар?..
Алпауыт телеарнадан мұндай күтпедім…